FKwChNW

Wykład 12.12.2012

Fizjoterapia w chorobach naczyń obwodowych

1. Miażdżyca tętnic obwodowych (AO)

• odkładanie pasm tłuszczowych w wewnętrznej błonie tętnicy

• tworzenie blaszki miażdżycowej

• zwężenie światła tętnicy

• zaburzenie przepływu krwi

2. Lokalizacja zmian miażdżycowych:

• aorta brzuszna i/lub tętnic biodrowych

• tętnic udowych i/lub podkolanowych

• obwodowa (drobne tętniczki w obrębie stopy)

• wielopoziomowa (zmiany na różnych poziomach)

3. Objawy dotyczące kończyn dolnych:

• ból mięśnie podczas chodu (chromanie przestankowe) lub ból w spoczynku

• tętno słabo wyczuwalne lub brak

• obniżona temperatura

• zmiany troficzne skóry (bladość, suchość, łuszczenie, zanik owłosienia)

• zanik mięśni

• bolesne, trudno gojące się ranu i owrzodzenia

• martwica tkanek (zgorzele)

4. Chromanie przestankowe:

• odległość jaką chory może przejść do momentu wystąpienia bólu

• ból -reakcja na zmniejszenie napływu utlenowanej krwi do pracujących mięśni. Ustępuje w spoczynku

• skracanie dystansu chromania świadczy o postępie choroby

• Lokalizacja chromania przestankowego:

• niedrożność aort brzusznej/tętnicy biodrowej: ból mięśni pośladkowych i/lub ud

• niedrożność tętnicy udowej/podkolanowej: ból mięśni łydki

• niedrożność obwodowa: ból w obrębie stopy

5. Klasyfikacja Fontaine'a – ocena zaawansowania choroby:

I – brak objawów klinicznych lub mrowienie, drętwienie, wrażliwość stóp na zimno

II – chromanie przestankowe

III – bóle spoczynkowe

IV – martwica kończyn

6. Czynniki ryzyka AO:

• palenie tytoniu

• nadciśnienie tętnicze krwi

• cukrzyca

• hipercholesterolemia

Cukrzyca:

• przyspiesza proces chorobowy

• głównie miażdżyca małych tętnic i tętniczek stopy

• neuropatie (zaburzenia czucia)

7. Zakrzepowo-zrostowe Zapalenie naczyń – Choroba Burgera (TO)

• choroba młodych palaczy tytoniu

• etiologia mało znana

• dotyczy dystalnych części kkd (poniżej tętnicy podkolanowej), postępuje w kierunku proksymalnym

Zapalenie średnich i małych tętnic i żył → zwłóknienia, zbliznowacenia → całkowite zamknięcie światła naczynia

8. Objawy choroby Burgera:

• chromanie mięśni stóp

• nadwrażliwość na zimno

• potliwość skóry

• spoczynkowe bóle paluch lub grzbietu stopy

• martwica i zgorzel palców stopy

9. AO i TO:

• przewlekła niewydolność naczyń obwodowych (powolne zwężanie światła naczyń)

• angioorganopatie – zmiany organiczne (zwyrodnieniowe i zapalne) tętnic są pierwotne

10. Wskaźnik kostkowo – ramienny (ABI)

ciśnienie skurczowe przy kostce / ciśnienie skurczowe na ramieniu

• prawidłowy wskaźnik ABI: 0.9 – 1.15

• <0.9 – niedokrwienie kończyny

• 0.5 zaawansowana niewydolność krążenia tętniczego

• >1.15 – często przy współistnieniu cukrzycy

11. Niewydolność tętnicza – kolor skóry a położenie kończyny dolnej:

• leżenie tyłem, kd prosta w górze (30sek): bladość – krew tętnicza nie jest w stanie pokonać siły grawitacji

• siad, kd w dole: zaczerwienienie dopiero po 15sek – krew tętnicza powraca do naczyń, przekrwienie

12. Próba Radschowa – ocena niewydolności tętnic obwodowych:

• leżenie tyłem, kkd uniesione, ruchy w stawach skokowych: 1/s. maksymalnie 60 ruchów lub do wystąpienia bólu – bladość

• siad kkd opuszczone – zaczerwienienie

• modyfikacja: zaciskanie uniesionej pięści 5-10 razy

13. Próba marszowa – ocena dystansu chromania przestankowego:

• marsz w tempie 120 kroków na minutę (3 kroki na sekundę); u starszych 60-90 kroków/min – do pojawienia się bólu w kkd

• 1 stopień – ból po 3 minutach marszu (niewielkie zmiany)

• 2 stopień – ból między 1-3 minutą (średnie upośledzenie przepływu krwi tętniczej)

• 3 stopień 0 ból w 1 minucie (zaawansowane zmiany)

• modyfikacja – zaciskanie i otwieranie dłoni do wystąpienia bólu kg

14. Przewlekła niewydolność tętnic obwodowych – leczenie:

• redukcja czynników ryzyka

• pielęgnacja kończyny (unikanie urazów mechanicznych, termicznych i chemicznych)

• fizjoterapia

• zabiegi chirurgiczne (przeszczepy naczyniowe z tworzyw sztucznych, by-pass, angioplastyka, stenty)

• farmakoterapia (rozrzedzenie krwi, uszczelnienie naczyń krwionośnych

15. Fizjoterapia – cele:

• zwiększenie ukrwienia niedokrwionej kończyny – poprzez wytworzenie krążenia obocznego

• zwiększenie dystansu chromania

• wzrost siły mięśni

• poprawa jakości życia

16. Rehabilitacja:

• treningi marszowe

• ćwiczenia aerobowe

• ćwiczenia czynne grup mięśniowych w zależności od lokalizacji niedrożności

• trening na bieżni ruchomej, ergometrze rowerowym

• jontoforeza, kompresjoterapia, ozonoterapia, balneoterapia, masaż leczniczy i podwodny

17. Trening marszowy:

• 20-30 minut, 2-3 razy dziennie

• prędkość chodu – 120 kr/min (powyżej 60r.ż 60 kr/min)

• stała długość kroku

• długość drogi: 2/3 dystansu chromania przestankowego

• odpoczynek 2-3 minuty

18. Ćwiczenia czynne a lokalizacja niedrożności:

• zamknięcie miednicowe: wspięcia na palce i przysiady do zmęczenia, rower, schody

• zamknięcie udowe: wspięcie na palce 20-30 razy/min do zmęczenia, odpoczynek 2-3 minuty

• zamknięcie obwodowe: ćw. radschowa/ burgera

• zamknięcie barkowe: zaciskanie pięści

19. trening Radschowa – Burgera

• Naprzemienne wykonywanie ćwiczeń w pozycji:

• niedokrwienie: leżenie, uniesione i podparte pod kątem 45 stopni kkd. Zgięcie/wyprost w stawach skokowych do 1,5 minuty (2/3 liczby powtórzeń wywołujących ból)

• przekrwienie: siad, podudzia opuszczone, ćwiczenia jak wyżej

• relaksacja: leżenie 1,5 minuty

• 3-4 serie 3x dziennie

20. Przeciwwskazania do treningu fizycznego:

• ból spoczynkowy

• III i IV stopień niewydolności tętniczej

• ostre niedokrwienie tętniczego

• zabiegi inwazyjne

• objawy ze strony innych układów

21. Ostra niewydolność naczyń tętniczych:

• zakrzep:

• agregacja płytek krwi w okolicy zmian naczyniowych

• zator:

• przemieszczenie się skrzepliny z serca lub aorty do tętnicy obwodowej

22. Objawy niewydolności naczyń tętniczych obwodowych:

• ból

• bladość

• brak tętna

• parestezje

• niedowład

Jeżeli wystąpi ostra niewydolność tętnicza podczas rehabilitacji należy natychmiast przerwać ćwiczenia i powiadomić lekarza

23. Tromboelbolectomia – zabieg chirurgiczny

• przeciwwskazany ucisk okolicy operowanej tętnicy oraz pomiar ciśnienia tętniczego

• przeciwwskazane leżenie z uniesionymi kkd

• częsta kontrola tętna i ciepłoty ciała

24. Choroba/Zespół Raynaud:

• ostra niewydolność naczyń tętniczych (kurcz małych tętnic i tętniczek rąk lub stóp w reakcji na zimno lub stres)

• angioneuropatia – zaburzenia naczynioruchowe są pierwotne i występują samoistnie

25. Objawy w obrębie palców rąk i stóp:

• bladość (kilka minut) → zasinienie → zaczerwienienie

• ból

• drętwienie

• martwica, zgorzel (przy częstszych i długich napadach)

26. Choroba Raynaud'a – fizjoterapia:

• ciepłe kąpiele (kwasowęglowe, siarkowe, siarczkowo-siarkowodorowe, radonowe, borowinowe)

• prądy wielkiej częstotliwości, diadynamiczne, galwanizacja, pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości

• aktywność fizyczna (unikanie wpływu niskich temperatur)