Dyfuzja – samorzutne mieszanie się cząstek stykających się substancji. Pierwiastek chemiczny – zbiór takich samych atomów. Związek chemiczny – zbiór takich samych cząsteczek. Jednostka masy atomowej (u) – jest to 1/12 masy atomu węgla i wynosi 0,166 * 10 -23 g. Masa atomowa – masa atomu wyrażona w atomowych jednostkach masy (u), np., ten = 16u, siarka = 32 u, węgiel = 12u, magnez = 24u. Masa cząsteczkowa – masa cząsteczek wyrażona w atomowych jednostkach masy (u), np., mH2O = 2*mH+mO = 2*1 u+16 u = 18 u. Prawo zachowania masy – masa substratów jest równa masie produktów reakcji chemicznej. Atom – układ złożony z jądra atomowego i poruszających się wokół niego elektronów tworzących powłoki elektronowe. Jądro atomowe – najbardziej wewnętrzna dodatnio naładowana część atomu zawierająca protony i neutrony zwane nukleonami. Protony – cząstki podstawowe wchodzące w skład jądra atomowego, mające masę równą 1 u i ładunek elektryczny równy jednemu elementarnemu ładunkowi dodatniemu. Neutrony – cząstki podstawowe wchodzące w skład jądra atomowego, mające masę równą 1 u i obojętnie elektryczne. Elektrony – cząstki podstawowe poruszające się wokół jądra atomowego, mające ładunek elektryczny równy jednemu elementarnemu ładunkowi ujemnemu i masę równą 1/1840 u. Elektrony walencyjne – elektrony najbardziej oddalone od jądra atomu. Liczba atomowa (Z) – liczba protonów = liczba elektronów. Liczba masowa (A) – liczba protonów + liczba neutronów w jądrze atomowym.

np.9

Be

4

liczba p = 4

liczba n = 9-4 = 5

liczba 3 = 4

Izotopy – atomy tego samego pierwiastka różnią się między sobą liczbą neutronów w jądrze. Pierwiastek promieniotwórczy – pierwiastek, który ulega rozpadowi promieniotwórczemu. Okres półtrwania – czas, po którego upływie połowa atomów pierwiastka promieniotwórczego ulega rozpadowi. Prawo okresowości – właściwości pierwiastków uporządkowanych zgodnie ze zwiększającą się liczbą atomową (Z), powtarzają się okresowo. Jon – cząstka obdarzona ładunkiem elektrycznym dodatnim lub ujemnym. Kation – jon dodatni. Anion – jon ujemny. Wzór sumaryczny – wzór uwzględniający rodzaj i liczbę atomów. Wzór strukturalny – wzór uwzględniający rodzaj, liczbę atomów oraz liczbę wiązań chemicznych. Wiązanie kowalencyjne (atomowe) – wiązanie chemiczne, które polega na łączeniu się atomów za pomocą wspólnych par elektronowych. Wiązanie jonowe – wiązanie chemiczne, polega na łączeniu się kationów i anionów powstałych z atomów. Wartościowość – liczba wiązań, za których pomocą atomy łączą się ze sobą (wiązanie kowalencyjne), liczba nadmiaru lub niedomiaru elektronów w jonie (wiązanie jonowe). Wartościowość pierwiastka związana jest z liczbą elektronów walencyjnych. Prawo stałości składu – stosunek mas pierwiastków w każdym związku chemicznym jest stały i charakterystyczny dla danego związku chemicznego. Równanie reakcji chemicznej – zapis przebiegu reakcji za pomocą symboli pierwiastków i wzorów związków chemicznych. Współczynnik stechiometryczny – liczba atomów lub cząsteczek pierwiastka lub związku chemicznego. Współczynniki stechiometryczne muszą być tak dobrane, aby po obu stronach równania liczba atomów była taka sama. Woda destylowana – woda pozbawiona wszelkich zanieczyszczeń. Główne źródła zanieczyszczeń wód: komunalne – przede wszystkim detergenty ze środków piorących, przemysłowe – fenole (ścieki przemysłu petrochemicznego), metale ciężkie, rolnicze – azotany pochodzące z nawozów mineralnych stosowanych w rolnictwie. Dipol – cząsteczka mająca dwa bieguny dodatni i ujemny, np. wody. Rozpuszczanie – wnikanie cząsteczek jednej substancji między cząsteczki drugiej substancji. Emulsja – mieszanina niejednorodna dwóch wzajemnie nierozpuszczalnych cieczy, z której jedna jest rozproszona w drugiej w postaci małych kropelek. Roztwór nasycony – roztwór, w którym w danej temperaturze nie można już rozpuścić więcej danej substancji. Rozpuszczalność substancji – max liczba gramów substancji którą można rozpuścić w 100g rozpuszczalnika w danej temperaturze, aby otrzymać roztwór nasycony. Roztwór nienasycony – roztwór, w którym w danej temperaturze można jeszcze rozpuścić pewną ilość danej substancji. Roztwór stężony – roztwór, w którym masa substancji rozpuszczonej jest znaczna (kilkadziesiąt %) w stosunku do masy wody (rozpuszczalnika). Roztwór rozcieńczony – roztwór, w którym masa substancji rozpuszczonej jest mała (kilka %) w stosunku do masy wody (rozpuszczalnika). Roztwór właściwy – roztwór, w którym cząstki ciała stałego maja rozmiary mniejsze od 10-9m. Koloid – mieszanina, w której cząstki ciała stałego mają rozmiary od 10-9m do 10-7m. Zawiesina – mieszanina cieczy i ciała stałego, którego cząstki ciała stałego mają rozmiary większe od 10-7 m. Stężenie procentowe roztworu – (Cp) to liczba gramów substancji rozpuszczonej w 100g roztworu.

1808 r. – John Dalton przedstawił najważniejsze założenia teorii atomistyczno-cząsteczkowej:

1. atomy tego samego pierwiastka są identyczne pod względem masy i rozmiarów

2. atomy mają kształt kulisty

3. atom jest najmniejszą cząstką pierwiastka, który ma wszystkie cechy tego pierwiastka

4. pierwiastek jest zbiorem takich samych atomów

5. atomy łączą się, tworząc cząsteczki

6. związek chemiczny jest zbiorem takich samych cząsteczek

Maria Skłodowska Curie i Pierre Curie – odkrycie zjawiska promieniotwórczości pierwiastków oraz otrzymanie pierwiastków promieniotwórczych, polonu i radu, ich odkrycia wykazały, że atomy mają budowę złożoną.1911 r. - Ernest Rutherford opracował model atomu. Niels H. D. Bohr – twórca mechaniki kwantowej, w 1913 r. - sformułował teorię budowy atomu. W 1760 r – Michaił W. Łomonosow sformułował prawo zachowania masy, a nieco później Antoine Lavoisier. Sir Joseph John Thomson – odkrył elektron i zaproponował tzw. model puddingu śliwkowego budowy atomu. 1895 r – Wilhelm C. Roentgen odkrył promieniowanie niewidzialne dla oka ludzkiego, które nazwano promieniowaniem X. Dmitrij Iwanowicz Mendelejew – twórca układu okresowego pierwiastków chemicznych. John A.R. Newlands – szeregując pierwiastki według zwiększających się mas atomowych, zauważył że co ósmy ma podobne właściwości. Joseph Louis Proust – w 1798 r sformułował prawo stałości składu związku chemicznego.