Biomechaniczna analiza odciążeń i wyciągów w praktyce kinezyterapeutycznej.
Na początku mojej pracy
należałoby wyjaśnić dwa pojęcia zawarte w temacie pracy. Co to
jest wyciąg oraz obciążenie. Zacznijmy od pojęcia wyciąg. Wyciąg
jest to w ortopedii sposób leczenia, stosowany w nastawianiu złamań
i zwichnięć, korygowania zniekształceń i wad postawy (np.
skrzywienia kręgosłupa) czy odciążania urażonych stawów.
Istnieją dwa zasadnicze rodzaje wyciągów, posiadające wiele modyfikacji:
wyciąg pośredni (za skórę), sporządzany poprzez przymocowanie do ogolonej i odtłuszczonej skóry pasów przylepca bądź gąbki, bawełnianej pończochy bądź tzw. kamaszków (wykonanych z płótna) i strzemion. Do stosowania wyciągów pośrednich używa się także specjalnych aparatów ortopedycznych.
wyciąg bezpośredni (za kość) znajduje zastosowanie o wiele częściej, ponieważ do nastawiania złamań konieczne jest zazwyczaj zastosowanie sporej siły - czego skóra nie znosi. Dlatego stosuje się wyciąg mocowany przy pomocy klamer, gwoździ czy drutów bezpośrednio do kości. Stosowanie tych instrumentów wymaga zachowania aseptyki, stąd zakładanie wyciągów bezpośrednich jest wykonywane w warunkach sali operacyjnej.
Oba rodzaje wyciągów stosuje się wobec
chorego leżącego w łóżku, zazwyczaj przy pomocy specjalnej ramy
wyciągowej mocowanej do łóżka.
Obciążenie wyciągu stanowią specjalne ciężarki, worki z
piaskiem itp. Długotrwałe unieruchomienie, jakie ma miejsce podczas
stosowania wyciągu (z wyjątkiem stosowania wyżej wspomnianych
aparatów ortopedycznych), jest dla chorego przykre i kłopotliwe,
naraża również na dolegliwości takie jak odleżyny. Dlatego
chorzy unieruchomieni na wyciągu wymagają szczególnego nadzoru i
opieki. Szczególnym rodzajem wyciągu jest tzw. wyciąg
zrównoważony, przygotowany w ten
sposób, że ruchy chorego w łóżku są wychwytywane i kompensowane
przez mechanizm wyciągowy, co pozwala zachować jednakową siłę
wyciągu i jednocześnie umożliwia choremu pewien zakres ruchów.
Nazwa wyciąg
jest używana także jako określenie sprzętu służącego do
stosowania tej metody leczenia.
Kolejnym pojęciem jest
obciążenie. Obciążenie jak sama nazwa wskazuje to zmniejszenie
bądź pozbycie się siły działającej na dane ciało.
Należy
także wspomnieć, że nasze ciało zbudowane jest z wielu dźwigni i
w zależności od rodzaju dźwigni zależy to jak na dane struktury
działają siły. Więc zacznijmy analizować siły działające
poprzez wyciąg i odciążenie na dźwignie jednostronną. Dźwignia
jednostronna jest to dźwignia najliczniej reprezentowana w układzie
ruchu człowieka. W tym przypadku ramię działania siły mięśniowej
jest zawsze krótsze od ramienia obciążenia. Zysk mechaniczny z
takiej dźwigni przyjmuje wartości mniejsze od jedności. Zacznijmy
analizę wyciągów i odciążeń dla tej dźwigni.
Tak
więc jak widzimy na rys. 1 ciężarek położony na dłoni działa
na przedramię siłą F, mięsień dwugłowy ramienia aby utrzymać
przedramie w pozycji rownowagi musi działać siłą
dziesięciokrotnie większa z powodu długosci ramienia tej dźwigni.
Stosując w tym miejscu jednak wyciąg polegajacy na zawieszeniu tego
ciężarku bliżej dzięki zastosowaniu zwykłej podwieszki bądź
mobilnego bloczka ponieważ tylko taki bloczek zwieksza odciążenie,
a nie tylko zmienia kierunek działającej siły, i dzięki takim
zabiegom uzyskamy skrócenie ramienia dźwigni ponieważ cieżar
będzie bliżej osi obrotu a co za tym idzie zmniejszy się także
wartości siły m. dwugłowego ramienia aby zrównoważyć ciężar.
Reasumując wyciągi oraz systemy bloczkowe mają za zadanie
zmniejszyć siły działające na mięśnie oraz stawy poprzez
zastosowanie danych systemów, które rozkładają siły na
poszczególne bloczki oraz poprzez zastosowanie róznego rodzaju
podwieszen zaleznych od pracy danego miesnia co powoduje zmiane kata
dzwigni co pociaga za soba zmiany wektorow sil dzialajacych na staw i
miesnie. Odicazenie można osiagnac również poprzez podwieszenie
danej konczyny w taki sposob aby wykonywany był ruch „ taki jak
zawsze” jednak w innej płaszczyźnie, która wyłącza siłe
grawitacji jako siłe oporującą danych ruch.