ETYKA

Opis zajęć

1. Zagadnienia wstępne. Specyfika dobra moralnego. Definicja etyki, etyka normatywna a etyka opisowa. Etyka a teologia moralna, filozoficzny charakter refleksji etycznej. Etyka a metaetyka, podstawowe kierunki współczesnej metaetyki; 2. Czyn i jego specyfika: Decyzja i proces jej kształtowania. Wolność a konieczność i przymus. Przeszkody ograniczające świadomość i wolność czynów; 3. Spór o kryterium wartości moralnej czynu. Eudajmonizm i jego odmiany (hedonizm i utylitaryzm, szkoła cyników i stoicyzm, perfekcjonizm). Deontonomizm i jego odmiany (teonomizm i inne wersje heteronomizmu, etyka I. Kanta i J. P. Satre\'a). Personalizm i jego współczesne odmiany. Metafizyczne ugruntowanie personalizmu; 4. Źródła moralności czynu (fontes moralitatis): cel przedmiotowy a cel podmiotowy. Dobroć a słuszność czynu. Cel a środki; 5. Prawo naturalne. Spór o jego istotny sens. Skłonności naturalne człowieka. Prawo naturalne a prawo stanowione. Prawa człowieka. Przemiany moralne a przemiany obyczajowe. Relatywizm a dojrzewanie moralne; 6. Sumienie. Jego sens habitualny i aktualny. Sumienie jako subiektywnie ostateczna norma moralności. Błędy sumienia. Znaczenie \"złotej reguły\". Rasizm i jego odmiany. Wychowanie sumienia; 7.Cnoty i wady. Definicja cnoty moralnej. Cztery cnoty kardynalne (ze szczególnym uwzględnieniem roztropności i sprawiedliwości). Akt moralnie zły a błąd. Siedem wad głównych. Istota charakteru moralnego.

Literatura (podstawowa i zalecana)

Bibliografia podstawowa: Podręczniki (jeden do wyboru): T. Styczeń, Wprowadzenie do etyki, Lublin 1993; T. Ślipko, Zarys etyki ogólnej, Kraków 2002; J. Woroniecki, Katolicka etyka wychowawcza, t. 1 (etyka ogólna), Lublin 1986. Bibliografia uzupełniająca: Lektury (do wyboru po jednej z każdej grupy): A. Teksty klasyków: Platon, Obrona Sokratesa. Kriton; Arystoteles, Etyka Nikomachejska, ks. I, VIII i IX; Św. Augustyn, Wyznania, ks. X i XIII; Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, cz. I, q. 83 (w: S. Swieżawski, Traktat o człowieku, Poznań 1956, s. 425-452); D. Hume, Badania dotyczące zasad moralności, Warszawa 1975, rozdz. I - VI (s. 3-98); I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, Warszawa 1984, rozdz. I - II (s. 11-85); F. Nietzsche, Z genealogii moralności, Warszawa 1904, rozprawa I i II (s. 13-109); J. S. Mill, Utylitaryzm (w: tenże, Utylitaryzm. O wolności, Warszawa 1959, s. 3-111); M. Scheler, Resentyment a moralność, Warszawa 1977, rozdz. I - III (s. 31-129); E. Fromm, Ucieczka od wolności, Warszawa 1998, rozdz. II i V (s. 40-53 i 137-197) B. Personalistyczne ujęcie istoty moralności: J. Pieper, O miłości, Warszawa 1975; C. S. Lewis, Cztery miłości, Warszawa 1968; K. Wojtyła, Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1982, cz. II (s. 67-126); T. Styczeń, Urodziłeś się, by kochać, Lublin 1993, cz. I (s. 3-133); D. v. Hildebrand, Serce, Poznań 1985, s. 30-96 i 149-198; R. Spaemann, Podstawowe pojęcia moralne, Lublin 2000; J. Maritain, Dziewięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, Lublin 2001, wykł. II - V (s. 36-127); Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich, cz. I: Chrystus odwołuje się do "początku", Lublin 1981, s. 19-82; Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich, cz. II: Chrystus odwołuje się do "serca", Lublin 1998, s. 19-88; Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae.

Wymagania wstępne i efekty kształcenia

Nabycie elementarnej wiedzy na temat dobra i zła moralnego, pozwalającej zrozumieć i krytycznie odnieść się do dawnych i współczesnych, filozoficznie ugruntowanych i obiegowych opinii oraz do własnych moralnych problemów

Warunki zaliczenia oraz kryteria oceny

Wykład konwencjonalny, z elementami dialogu ze słuchaczami. Forma zaliczenia: Wykład kończy się egzaminem. Wymagana znajomość podręcznika, treści prezentowanych na wykładzie oraz zadanej lektury uzupełniającej (jednej z grupy klasycznych tekstów etycznych oraz jednej z grupy personalistycznego ujęcia etyki).