ZOBOWIĄZANIA WIELOPODMIOTOWE. ZOBOWIĄZANIA SOLIDARNE.

zobowiązania wielopodmiotowe - wielość podmiotów może wystąpić po każdej ze stron, tak od początku jak i wskutek późniejszego zdarzenia; obejmuje zobowiązania solidarne, podzielne i niepodzielne;

STRUKTURA PRAWNA ZOBOWIĄZAŃ SOLIDARNYCH

• pogląd klasyczny - wielość więzów oblig., niezależność zob., złączenie ich wspólnym celem

• pogląd nowszy (trafniejszy) - jeden stosunek pr. o zróżnicowanej wewnętrznie strukturze przez wielość roszczeń

Solidarność niewłaściwa/przypadkowa/pozorna/zobowiązanie in solidum

• D z różnych tytułów pr. zobowiązani są spełnić na rzecz tego samego W identyczne św. z tym skutkiem, że spełnienie go przez jednego z D zwalnia z obowiązku pozostałych - przy jednoczesnym braku podstawy prawnej powstania zobowiązania solidarnego

• poglądy:

1. coś odrębnego od solidarności

2. przypadkowy zbieg niezależnych od siebie roszczeń

3. osobna kategoria solidarności, solidarność nieprawidłowa - NAJTRAFNIEJSZY, pozwala na stosowanie per analogiam niektórych przepisów o solidarności

1. SOLIDARNOŚĆ BIERNA (DŁUŻNIKÓW)

• jedna z dwu postaci zob.solid.

• cechy - art. 366 kc:

1. wiele podmiotów po stronie długu

2. W przysługuje jedna wierzyt.o spełnienie jednego św.

3. W ma możliwość żądania wg swego wyboru całości/części św. od wszystkich D łącznie/kilku z nich/każdego z osobna

4. zaspokojenie W przez któregokolwiek z D prowadzi do wygaśnięcia długu pozostałych D

5. wszyscy dłużnicy pozostają zobowiązani aż do całkowitego zaspokojenia W

• wzmacnia pozycję W, jest niebezpieczna dla D, bo każdy z nich ponosi ryzyko wykonania całego św. na rzecz W

• źródła solidarności:

- ustawa (ex lege) - ius cogens, np. 40 §2 kc <solid.odp.SP za określone zob. z pań.os.pr. w razie nieodpł.przej.składnika mienia tej os.>, 441 §1 kc <odp. za szkodę czynem niedozwolonym>

- czynność pr.,

- umowa - zwłaszcza ius dispositivum art. 370 kc „Jeżeli kilka os.zaciągnęło zob. dot.ich wspólnego mienia, są one zob.solidarnie CHYBA ŻE umówiono się inaczej”

• pozycja D:

- zaspokojenie W w jakikolwiek sposób przez jednego z D → zwolnienie pozostałych

- powstaje między nimi zasada reprezentacji na ich korzyść wobec W; NIE OBEJMUJE ONA przypadków zwolnienia z długu/zrzeczenia się solid.przez W względem jednego z dłużników solid.

- działania i zaniechania jednego z nich nie mogą szkodzić pozostałym - 371 kc

- mogą występować różnice w treści obowiązków poszczególnych dłużników - 368 kc ALE odmienność ich zobowiązań nie może polegać na różnym przedmiocie św.!

- całokształt tej sytuacji wpływa na przysługiwanie im dwóch typów zarzutów względem W:

a. osobistych - przysługują tylko konkretnemu D przeciw W, np. właściwości/działania D wpływające na ważność zob. <np. wady ośw.woli, brak zd.do czyn.pr.>, czyn.pr. dokon. przez D z W uwalniające go z zob. wobec W/korzystnie modyfikujące jego treść <np. zwolnienie z długu, przejęcie długu, przedawnienie św.>

b. wspólnych dla wszystkich D - wspólność wynika ze sposobu powstania lub treści zob., np. nieuzyskanie wymaganej decyzji org.adm., niezachowanie właściwej formy czyn.pr., niezgodność umowy z ius cogens/ZWS

- wzajemne rozliczenia z tytułu zaspokojenia W przez jednego z nich opiera się na odrębnym, wiążącym ich stosunku pr., którego treść może być określona w um./wyznaczona przep.pr.; zaspokojenie w cz.większej → r. o zwrot odp.części od tych, którzy nie św./św.mniej - roszczenia regresowe; istnienie więzi wewn.między D NIE JEST przesłanką powstania zob.solid., więc rozliczenia na wypadek braku umownego uregulowania reguluje art. 376 §1 (zwrot w cz.równych od współdł.)

• nakaz stosowania przep.o odp.solid., „jak D solid.” np.380 §1 kc - św.niepodzielne, 881 kc - odp. poręczyciela

2. SOLIDARNOŚĆ CZYNNA (WIERZYCIELI)

• cechy:

1. kilka podmiotów po stronie wierzytelności; mimo tej wielości, każdy z nich może realizować wierzytelność w całości; D nie jest uprawniony do podziału św. między W i powinien spełnić je w całości do rąk któregokolwiek z nich CHYBA ŻE 1. ustawa/umowa stanowi inaczej, 2. chodzi o św. częściowe

2. każdy z W ma roszczenie przeciwko temu samemu D o to samo św.

3. zobowiązanie D do tylko jednego św. do rąk któregokolwiek z W CHYBA ŻE jeden konkretny wystąpi przeciwko niemu z powództwem → zob.do spełnienia do rąk W-powoda (pozbawienie D prawa wyboru wskutek wytoczenia pow.o spełnienie św. przez jednego z W solid.)

4. zaspokojenie któregokolwiek W → umorzenie długu wobec wszystkich

• niezbyt jasno zarysowane funkcje, małe zastosowanie praktyczne

• pozycja prawna W:

- dopuszczalność zobowiązania D w sposób odmienny względem każdego z W

- zasada wzajemnej reprezentacji wobec D na korzyść W; zdarzenie pogarszające pozycję jednego z W → brak wpływu na położenie prawne pozostałych W

- podobna regulacja roszczeń regresowych

• źródło:

wyłącznie czynność pr., nie ma przepisów o powstaniu ex lege ACZKOLWIEK istnieje konstrukcja częściowo odbiegająca od kodeksowej solid.czyn. w postaci solidarności zw. z umową rachunku wspólnego prowadzonego dla osób fizycznych (art. 51a.1 Pr.bank.),

Prawo cywilne - zobowiązania, ćwiczenia

2

---