Caravaggio - złożenie do grobu
"Złożenie do grobu", 1602-1603, olej na płótnie, 300 x 203 cm, Pinakoteka Watykańska Autor: Caravaggio (Michelangelo Merisi), ur. 1573 w Caravaggio koło Mediolanu, zm. 1610 w Porto Ercole
Współtwórca baroku
Michelangelo Merisi da Caravaggio był jednym z pierwszych malarzy barokowych. Wywarł ogromny wpływ na malarstwo siedemnastowieczne. Tworzył w Rzymie, Neapolu, na Malcie i Sycylii. Prowadził awanturnicze życie i często wchodził w konflikt z prawem.
Główne cechy stylu Caravaggia to: ciemne tło, intensywny koloryt, kontrastowy światłocień, śmiałe skróty perspektywiczne i dynamiczna kompozycja potęgująca napięcie dramatyczne i siłę wyrazu.
Jego obrazy religijne charakteryzuje także naturalizm. Pojawiają się na nich postacie z nizin społecznych i sceny z życia codziennego. Nowatorskie przedstawianie świętych postaci z plebejskimi twarzami czy brudnymi nogami budziło oburzenie ogółu, lecz było doceniane przez hierarchów Kościoła.
"Złożenie do grobu" zostało namalowane dla kościoła Santa Maria in Vallicella w Rzymie.
Naturalizm i dynamizm
Caravaggio w typowy dla siebie sposób pogrążył tło w ciemnych barwach, aby żaden szczegół nie odciągał uwagi widza od przedstawionej sceny. Artysta zrezygnował z wszelkich atrybutów boskości, pełne bólu twarze i gesty rozpaczy wyrażają ludzkie uczucia.
Ciało Chrystusa niosą św. Jan (z lewej) i św. Nikodem. Nad nimi widzimy od lewej trzy Marie: Matkę Bożą, św. Marię Kleofasową oraz św. Marię Magdalenę.
Wrażenie ruchu Caravaggio uzyskał dzięki kompozycji, w której dominują linie ukośne (podkreślają to wyciągnięte ręce Matki Bożej i Marii Magdaleny). Linia łącząca głowy wszystkich osób z wyjątkiem Nikodema tworzy półelipsę, co również pogłębia dynamizm sceny.
Wzorem Michała Anioła
Kontrast rozświetlonego ciała Chrystusa i ciemnego tła, przy pozostawieniu pozostałych postaci w półcieniu sprawia, że uwaga widza koncentruje się na postaci Zbawiciela. Nieprzypadkowo ciało Jezusa ułożone jest podobnie jak w sławnej rzeźbie "Pietà" Michała Anioła. Twórczość Michała Anioła zapowiadała barok i Caravaggio często do niej nawiązywał.
"Złożenie do grobu" Caravaggia jest, podobnie jak obrazy Michała Anioła, dziełem "rzeźbiarskim". Wymodelowane światłocieniem postacie na ciemnym, płaskim tle, stanowią jakby rzeźbiarską, zwartą grupę ustawioną na "postumencie" grobu.