„PRZEDPOŁUDNIE WRÓŻB I ZABAW”
SCENARIUSZ ANDRZEJEK
Opracowała:
Anna Wójcik
nauczyciel SP w Tuchowie
Prowadzący: Serdecznie witamy przybyłych gości na naszym „Przedpołudniu wróżb i zabaw.” Chcemy przypomnieć Wam tradycje naszych babć i dziadków oraz zaprezentować bardziej współczesne wróżby, abyście pobawili się w poznawanie swojej przyszłości.
Dziecko 1 : Od dawien dawna ludzie próbowali poznać przyszłość.
Dziecko 2 : Najstarszym sposobem na odkrycie przeznaczenia były oczywiście, wróżby.
Dziecko 1 : Chyba jednak nie każdy dzień w roku sprzyjał magicznym obrzędom?
Dziecko 2 : Oczywiście, duchy przodków najchętniej powracały na ziemię na początku adwentu i wtedy można było zapytać je, za pośrednictwem wróżb, o najbliższą przyszłość.
Dziecko 3 : Tradycyjny wieczór wróżb to wigilia świętego Andrzeja, przypadająca 29 listopada. Dziewczęta usiłowały w tym dniu dowiedzieć się czegoś o swoim przyszłym losie. Wróżby andrzejkowe rozpowszechnione były w całej chrześcijańskiej Europie, ponieważ święty Andrzej jest patronem panien chcących zmienić stan cywilny.
Dziecko 4 : Święty Andrzej miał pomóc dziewczętom w odkrywaniu przyszłości, chłopcy zaś gromadzili się na podobne wróżby i wypatrywali żony w wigilię świętej Katarzyny, czyli 24 listopada.
Dziecko 3 : Jednak dawne Katarzynki były mniej atrakcyjne od dziewczęcych wróżb w przeddzień Świętego Andrzeja i z czasem uległy zapomnieniu. W niektórych rejonach Polski pozostał z nich tylko zwyczaj obdarowywania panien piernikowymi sercami.
Dziecko 4 : Obecnie obydwa te obrzędy zostały połączone i są obchodzone jako andrzejki. Jest wtedy okazja do zabawy w poznawanie swojego przeznaczenia.
Prowadzący: Najpierw poznacie tradycyjne wróżby naszych przodków, dotyczące przyszłego męża lub żony.
(Prowadzący odczytuje głośno nazwy wróżb, które kolejno opisują i przeprowadzają dzieci)
I. „Wróżba ze sztachet w płocie”
Dziecko 1: Na wsi dziewczęta chętnie wróżyły sobie z desek w płocie. Wystarczyło odliczyć dziesiątą sztachetę, aby z jej wyglądu odgadnąć jaki będzie przyszły mąż.
(Wskazuje na płot wymalowany na kartonie.)
Dziecko 2 : Przeznaczenie mogło wskazać na grubego, chudego, starego, młodego, ładnego lub brzydkiego mężczyznę.
(Dziewczynka idzie i liczy sztachety.)
Dziecko 1: O widzę, że twój chłopiec będzie młody i ładny. Ani gruby, ani chudy, w sam raz.
II. „Kość podana psu”
Dziecko 3: Kolejność wyjścia za mąż mogły wywróżyć sobie panny podając psu smakowitą kość lub kawałek mięsa.
(3 dziewczynki niosą miski z kostkami i stawiają na podłodze. Mogą je przestawiać.
Dziecko 3 trzyma w ręce pluszowego pieska i podchodzi do środkowej miski.)
Od której zwierzak wziął jedzenie, ta pierwsza miała stanąć przed ołtarzem.
III. „Narzeczony za progiem”
Dziecko 4: Aby dowiedzieć się kto pierwszy weźmie ślub, można posłużyć się popularną wróżbą z butami. Ustawiamy je jeden za drugim na końcu sali i przestawiamy w stronę drzwi. Czyj but pierwszy dotknie progu, ten pierwszy może szykować się do ślubu.
(3 chłopców i 3 dziewczynki przekładają buty. Pierwszy przy progu podnosi swój but do góry i skacze z radości, a pozostali ze smutnymi minami zakładają swoje buty na nogi.)
Zabawę można przeprowadzić wspólnie dla wszystkich dzieci lub oddzielnie dla chłopców i dziewczynek.
IV. „Rzucanie butami”
Dziecko 5: Mniej znanym sposobem wróżby przy pomocy butów jest rzucanie butami. Trzeba stanąć tyłem do drzwi i rzucić butem za siebie, ponad głową. Jeżeli czubek buta będzie skierowany do wyjścia to jego właściciel ożeni się, a właścicielka wyjdzie za mąż. Jeżeli but będzie skierowany do środka sali, wtedy rzucający pozostanie przez najbliższy rok panną lub kawalerem.
(3 chłopców i 3 dziewczynki demonstrują wróżbę, jeżeli jest pomyślna, cieszą się)
Podczas przeprowadzania tej zabawy prosimy o ostrożność, aby ktoś nie został uderzony butem w głowę.
V. „Modlitwa czy pieniądze”
Dziecko 6: Przyszłość można wywróżyć również za pomocą czterech filiżanek. (Podchodzi do stolika podnosi przygotowane filiżanki i pokazuje rekwizyty.) Pod filiżankami ukrywa się kolejno obrączkę, mirt lub listek i różaniec. Czwarta jest pusta. Osoba wybierająca podnosi jedno z naczyń.
(Podchodzi jedno dziecko i podnosi wybraną filiżankę. Dziecko 6 odczytuje wróżbę i pozostałe znaczenia rekwizytów.)
Obrączka - oznacza rychłe zamążpójście.
Mirt - oznacza długotrwałe panieństwo i kawalerstwo.
Różaniec - czekają cię ciągłe modlitwy.
Pusta filiżanka - oznacza, że najbliższy rok nie przyniesie żadnych zmian.
VI. „Gałązki życzeń”
Dziecko 7: Do zerwanych w andrzejki gałązek wiśni należy przymocować karteczkę z życzeniem. Następnie gałązki umieszcza się w wazonie.
(3 dzieci przywiązuje karteczki do gałązek w wkłada je do przygotowanego wazonu. Wazon zostaje schowany za stołem)
Jeżeli gałązka zakwitnie przed Wigilią, życzenie się spełni.
(Pokazuje kartkę z kalendarza z Wigilią, a jedno z dzieci wyjmuje zza stołu wazon i wyciąga z niego kwitnącą gałązkę.)
Widzę Kasiu, że twoja gałązka zakwitła. Możesz spodziewać się spełnienia marzeń.
VII. „Statki sympatii”
Dziecko 8: Jeżeli w wieczorze andrzejkowym biorą udział chłopcy i dziewczynki mogą zrobić stateczki z papieru i podpisać je.
(Wychodzi 3 dziewczynki i 3 chłopców i pokazują stateczki przygotowane wcześniej).
Następnie należy wrzucić te stateczki do miski z wodą i czekać aż los nimi pokieruje. Właściciele stateczków, które zbliżą się do siebie mogą liczyć na sympatię lub przyjaźń.
(Dzieci wyjmują swoje stateczki, a te, których stateczki zbliżyły się, stają obok siebie.)
VIII. „Imiona” ( miska a wodą)
Dziecko 9: Miskę z wodą można wykorzystać też w inny sposób. Na jej brzegu przyklejamy taśmą imiona chłopców lub dziewczynek . Uczestnik miesza palcem wodę i wrzuca nadpaloną zapałkę. Gdy woda się zatrzyma, to nadpalona główka wskaże imię przyszłej sympatii.
(Jedna dziewczynka demonstruje wróżbę, a prowadzące dziecko odczytuje imię.)
Twoją sympatią będzie...
IX. „Imiona” (serca do przekłucia)
Dziecko 10: Aby poznać imię przyszłej sympatii, przygotowujemy dwa serca z kartonu. Jedno z imionami chłopców, a drugie z imionami dziewcząt. Następnie osoba, która chce sobie powróżyć przekłuwa odpowiednie serce szpilką i odczytuje imię przyszłej sympatii. Jeżeli szpilka trafi w puste miejsce, trzeba poczekać do następnego roku.
(Dwoje dzieci demonstruje sposób wróżenia, a prowadzące dziecko odczytuje przekłute imię)
X. „Wróżenie z jabłek”
Dziecko 11: Nasze babcie, aby odgadnąć przyszłość posługiwały się jabłkami. Należy w tym celu obrać duże jabłko tak, żeby nie przerwać skórki i postarać się uzyskać jak najdłuższą obierkę. Następnie należy ją rzucić za siebie ponad głową. Z kształtu jaki ułoży się na podłodze można wyczytać przyszłość.
(Jedna osoba demonstruje sposób obierania jabłka i rzucają obierkami. Można przygotować je wcześniej.)
Aby odgadnąć co przedstawia kształt obierek trzeba mieć dużą wyobraźnię. Spróbujmy odgadnąć co przyniesie przyszłość tej oto osobie. Myślę, że jest to kształt.......... może to oznaczać ................
XI. „Magiczny wosk”
Dziecko 12: Najpopularniejszym zwyczajem andrzejkowym jest wróżenie sobie z wosku. Należy go rozpuścić w małym naczyniu i przez dziurkę od klucza wlewać do miski z wodą. Powstały kształt umieszcza się przed zapaloną lampką. Widoczny na ścianie cień przybiera różne kształty ludzi, zwierząt, roślin czy też rzeczy. Z tak otrzymanego cienia można odczytać przyszłość.
(Troje dzieci demonstruje lanie wosku „na niby”. Należy ulać wcześniej kilka kształtów,
zinterpretować je, aby prowadzący mógł odczytać wróżbę..)
Drzewo - może oznaczać, że lubisz wieś, piękne widoki, być może przeczytasz wzruszającą lekturę.
Serce - myślisz o miłości. Jesteś dobry, wielkoduszny i życzliwy. wkrótce zaprzyjaźnisz się z kimś.
Kwiat - masz uzdolnienia artystyczne, lubisz przyrodę, czeka cię spokojny rok.
Pies, kot - umiesz być dobrym przyjacielem, cenisz u ludzi szczerość. Być może będziesz opiekował się jakimś zwierzakiem.
Prowadzący: Andrzejkowy wieczór to nie tylko wróżby dotyczące przyszłych towarzyszy życia. Proponujemy wam jeszcze inne przepowiednie dotyczące tego co czeka was w najbliższej przyszłości. Zapraszamy do kolejnych wróżb dzieci, które wylosowały karteczki z numerami od 1 do 13. (Losy można przypadkowo wręczać wchodzącym lub rozrzucić po sali karteczki z numerami).
I. „Drzewko szczęścia”
Dziecko 13: Na drzewku wieszamy losy, na których wypisane są symbole i ich znaczenie. Uczestnik zdejmuje z drzewka wybrany los i odczytuje co go czeka w najbliższym czasie. Proszę do mnie gości, którzy otrzymali karteczki z numerami 1 i 2.
(Podchodzi dwoje dzieci z widowni. Losują karteczki, podają prowadzącemu, który odczytuje wróżbę.)
Orzeł - szybki, wysoki lot po władzę. Dzięki bystrości i zdolnościom osiągniesz sukces
Mrówka - pracowitość. Czeka cię pracowity rok. Wykażesz się gospodarnością.
Mleko - zyskasz szacunek, miłość. Czeka cię dobrobyt.
Lustro - próżność i zalotność. Wszystko odgadniesz, bo masz dar jasnowidzenia.
4 - szczęście przez cały rok.
Pieniądz - symbol dóbr materialnych w najszerszym sensie. Wygrasz na loterii!
Jabłko - niezgoda, oszustwo, niebezpieczeństwo. Pokłócisz się z przyjaciółką, przyjacielem.
Książka - wiedza, uczoność, mądrość. Doskonałe wyniki w szkole, pracy.
Koło - doskonałość i harmonia we wszystkich przedsięwzięciach. Daje bezpieczeństwo każdemu.
Róg - atak, obrona, triumf. Okażesz się być bez porównania lepszym od pozostałych w jakiejś dziedzinie.
8 - powodzenie materialne. Nabędziesz umiejętność powodzenia, bo masz „ głowę do interesów”
Serce - siedziba życia, działania i charakteru. Czeka cię miłość i szczęście.
7 - równowaga, zdrowie, mądrość, zwycięstwo, przygoda. Liczba szczęśliwa, opiekuje się kompozytorami, filozofami, wynalazcami.
Słońce - zyskasz chwałę i popularność. Początek kariery.
Drzwi - duża zmiana w życiu. Oznacza przejście między jednym światem, a drugim np. od biedy do bogactwa.
12 - liczba szczęśliwa i święta. Symbol spełnienia. Oznacza harmonię, miłość, sprawiedliwość, pokój i piękno.
jaskółka - dobra wróżba. Nadzieja, pracowitość, pilność.
9 - liczba szczęśliwa, oznaczająca prawdę, osiągnięcie celu. Rządzi sztukami pięknymi, rozwija skłonności artystyczne.
1 - symbol rozumu. Staniesz w pozycji człowieka wyróżniającego się. Ktoś cię doceni, będziesz czynny i twórczy.
Korona - władza i potęga. Czekają cię pochwały i nagrody.
11 - symbol nadmiaru, wybryku, przekroczenia prawa. Zrobisz jakieś głupstwo i zasłużysz na naganę.
Język - zło, plotka, obmowa, oszczerstwo. Ktoś powie o tobie coś niemiłego.
Klucz - symbol powagi i władzy, porządku i rozwagi. Zostanie ci powierzona ważna funkcja lub zadanie.
Labirynt - zamieszanie, zamęt. Znajdziesz się w skomplikowanej sytuacji.
II. „Kim będę” (karteczki)
Dziecko 14: Wykorzystamy tu poznany już sposób wróżenia. Przekłuwamy kartkę, na której wypisane są nazwy zawodów. Chłopcy i dziewczynki mogą wróżyć z jednej karty. Można też przygotować jedną kartę dla dziewczynek, a drugą dla chłopców. Jeżeli uczestnik trafi w puste miejsce, może to oznaczać, że nie wiadomo jeszcze kim zostanie.
(Dwoje dzieci (nr 3 i 4) podchodzi i wróży sobie, a prowadzący odczytuje wróżbę.)
Dziecko 15: W celu poznania przyszłego zawodu można również wykorzystać karty z ilustracjami i na ich podstawie odgadnąć kim będzie się w przyszłości. Proszę, aby podeszły tutaj dzieci z sali, które wylosowały 5, 6.
(Pokazuje talię kart, a dzieci losują. Prowadzący informuje ich kim mogą być w przyszłości.)
III. „Przyszłe życie” ( filiżanki)
Dziecko 16: Pod pięcioma filiżankami umieszcza się rekwizyty. Każdy ma swoje tajemnicze znaczenie.
(Demonstruje podnosząc do góry)
cukierek - życie słodkie i wesołe
piórko - życie lekkie i przyjemne
ziarenko pieprzu - życie pełne przygód i niespodzianek
muszelka - życie na morzu, w dalekim kraju lub podróże
kamyk - życie pracowite i pożyteczne
Proszę gościa z numerem 7 Wskaż jedną filiżankę.
(Podchodzi dziecko i wybiera filiżankę, a prowadzący odczytuje wróżbę)
IV. „Koło podróży”
Dziecko 17: Aby dowiedzieć się, dokąd pojedziemy w przyszłym roku należy posłużyć się kołem podróży. Na kole przypinamy karteczki z wróżbami podróży. Uczestnik zabawy kręci kołem i po chwili, gdy koło się zatrzyma, dowie się jakie miejsce czeka na niego w przyszłym roku. Na kole umieszczone są duże miasta i małe wioski. Proszę do wróżby gości z numerami 8 i 9.
(dzieci kręcą kołem, a prowadzący odczytuje wróżbę ze wskazanej karteczki)
V. „Mowa kwiatów”
Dziecko 18: Na stoliku umieszczamy karteczki z nazwami lub ilustracjami kwiatów. Uczestnik losuje kwiat i dowiaduje się, jaka czeka go przyszłość. Proszę do wróżby gości z numerami 10 i 11.
(Podchodzi dwoje dzieci, a prowadzący przeprowadza wróżbę.)
aster - uważaj, czekają cię kłopoty
narcyz - będziesz samolubny i próżny
róża - szczęście w życiu, powodzenie
niezapominajka - będziesz tęsknić
piwonia - szczęście w podróży
goździk - będziesz zazdrosny
stokrotka - dobieraj staranniej przyjaciół
lilia - niewinność, samotność
bez - miłe towarzystwo
dalie - sukcesy w życiu
VI. „Szczęśliwe wróżby” (wirująca butelka)
Dziecko19: Na karteczkach wypisujemy szczęśliwe wróżby i układamy je dookoła na stole lub podłodze. Uczestnik kręci w środku butelką. Po zatrzymaniu szyjka butelki wskazuje szczęśliwy los. Może zechce sobie powróżyć gość z numerem 12.
(Przykładowe wróżby)
Wkrótce pojedziesz na wycieczkę.
Otrzymasz wysoką ocenę.
Czeka cię miłe spotkanie.
Spełnią się twoje marzenia.
Wygrasz na loterii.
Czekają cię zaszczyty i sława.
Dostaniesz nowy rower.
Ktoś o tobie marzy.
Odbędziesz daleką podróż.
Twój wysiłek zostanie nagrodzony.
VII. „Pływające łódki”
Dziecko 20: Do miski z wodą uczestnik wkłada dwie skorupki od jajek, miesza wodę i myśli o tym, czego pragnie najbardziej. Jeżeli łódki - skorupki zbliżą się do siebie, to wróżba jest pomyślna. Jeżeli oddalą się - życzenie się nie spełni. Proszę do wróżby dziecko z numerem 13.
VIII. „Symbolika cyfr”
Dziecko 21: Wróżba ta opiera się na dacie urodzenia, która musi być wyrażona cyfrą. Należy dodać cyfry tworzące pełną datę urodzenia, a następnie dodać do siebie cyfry otrzymanej liczby. Tak uzyskana cyfra stanie się podstawą wróżby.
(podchodzi jedno dziecko z przygotowaną wcześniej na kartce data urodzenia, a prowadzący odczytuje wróżbę.)
1 jedynka jest symbolem Słońca. Urodzeni pod tą cyfrą są ambitni i pewni siebie. Są to osoby uparte, wytrwałe w dążeniu do celu, godne zaufania, ale lubiące dominować. Często są to urodzeni wodzowie. Ich kolory to: żółty, złoty, pomarańczowy. Szczęśliwy kamień - bursztyn.
2 Dwójka jest symbolem Księżyca. Są to osoby łagodne i wrażliwe, mają wiele fantazji, są uzdolnione artystycznie. Ich szczęśliwymi kolorami są odcienie zieleni i barwy od jasnożółtej do białej. Pomyślność przynosi im perła.
3 Trójka jest symbolem Jowisza. Osoby spod tej cyfry są dynamicznie i godne zaufania. Są bardzo ambitne i odpowiedzialne. Ich kolory to: fiolet, wszystkie odcienie głębokiego błękitu i czerwieni. Szczęśliwy kamień to ametyst.
4 Czwórka jest związana z Uranem. Urodzeni pod czwórką są uparci i sentymentalni. Mają poczucie sprawiedliwości. Są godnymi zaufania i wiernymi przyjaciółmi. Szczęśliwe kolory to: jasny błękit, odcienie szarości i srebrzystości. Kamienie: szafir i opal.
5 Piątka jest symbolem Merkurego. Ludzie spod znaku piątki są pogodni, impulsywni, żywotni, inteligentni, towarzyscy i wszechstronni. Ich kolory to biały i wszystkie jasne odcienie różnych barw. Kamień- diament.
6 Szóstka jest symbolem planety Wenus . Są to osoby serdeczne, spokojne, towarzyskie. Ich najszczęśliwszymi kamieniami są turkusy, a kolorami wszystkie odcienie niebieskiego, fioletu i czerwonego.
7 Siódemka jest symbolem Neptuna. Są to romantyczne, niespokojne duchy, tęskniące za przygodą. Szczęśliwe kolory tej cyfry to wszystkie odcienie zieleni. Kamienie - opal, agat.
8 Ósemka jest symbolem Saturna. Ósemki są zamknięte w sobie i przez to często niedoceniane. Często, gdy stają przed trudnościami, rezygnują z działania, ale gdy im się uda przez nie przebrnąć - dochodzą do sukcesów i zaszczytów. Kolory to: ciemnozielony, ciemnoniebieski, purpurowy, czarny. Szczęśliwy kamień - granatowy szafir.
9 Jest symbolem Marsa. Są to osoby niezależne i pełne pasji. Natury wojownicze, nie bojące się konfliktów. Szczęśliwe kolory to wszystkie odcienie czerwieni. Kamienie: rubin, granat, koral.
IX. „Cukierki”
Dziecko 22: Przy pomocy tych oto cukierków dowiemy się kto będzie miał szczęście w nadchodzącym roku. Przy wyjściu każdego z was poczęstuję cukierkiem. Kto znajdzie w nim niespodziankę, tego czeka coś miłego w przyszłym roku.
(Pod papierkiem można ukryć monetę jednogroszową)
Prowadzący: Na tym zakończyliśmy prezentację wybranych wróżb andrzejkowych. Przypominam, że nie należy traktować ich poważnie lecz z przymrużeniem oka i wykorzystać do wesołej zabawy podczas nadchodzących andrzejek. Dziękujemy za przybycie, mamy nadzieję, że zainteresowaliśmy was dawnymi zwyczajami andrzejkowymi.
Literatura:
Hryń - Kuśmierek Renata. Zwyczaje i obrzędy. Rok polski.
Krzywobłcka Beata. Stare i nowe obyczaje.
„Życie Szkoły” - 9/2002. WSiP
„Życie Szkoły” - 9/2001. WSiP
3