Analiza wiersza „Prywatna historia ludzkości” Krzysztofa Karaska.
Tematem wiersza „Prywatna historia ludzkości” Krzysztofa Karaska jest poszukiwanie własnej tożsamości poprzez poznawanie swojego ojca.
Nie możemy dokładnie określić kto jest podmiotem lirycznym, ale możemy przypuszczać, że jest to sam autor. Podmiot zwraca się do czytelnika słowami przepełnionymi czułością. Po kilkakrotnym przeczytaniu utworu stwierdzam, że może to być relacja ojciec - syn. To właśnie syn jest tym zagubionym człowiekiem, natomiast podmiot liryczny jako ojciec jest po prostu mądry i radzi chłopcu, aby dowiedział się gdzie są jego korzenie. Sugeruje, że poznając swoich przodków i przyglądając się ich postępowaniu rozpozna w nich siebie. Nauczyciel radzi mu, aby nie obawiał się pytać. Pytać ludzi, którzy go znali i swojego ojca. Zaleca, aby był obiektywny. Ta dociekliwość doprowadzi go do poznania całej prawdy.
Podmiot podpuszcza chłopca, by ten zapytał swojego ojca „jak to możliwe, że ty przeżyłeś, skoro inni, lepsi od ciebie, zginęli?”. Podmiot ostrzega go, że to co usłyszy będzie jego „życiowym ekwipunkiem”. Podmiot jednak przestrzega chłopca, aby nie zwlekał z szukaniem prawdy, bo może być za późno.
Mimo, że wiersz jest zbudowany z prostych zdań to autor zamieścił w nim wiele metafor (kosmos przerażenia, mrowisko popiołu, lochy przeszłości). Adresatem wiersza jest prosty, żeby nie powiedzieć ciemny, lud- dlatego wiersz jest pisany językiem łatwym do zrozumienia. Ponadto występuje wiele epitetów (ciemne tkanki, żywe światło), przerzutni. Patrząc okiem adresata, autorowi niekiedy zdarza się używać języka naukowego. Wszystkie te środki sprawiają, że czytelnik idzie przez wiersz jak przez krętą drogę i nie może się doczekać co zobaczy za rogiem. Wiersz ten sprawia, że czytając go nawet w centrum głośnego miasta będziemy spokojni, opanowani, nastawieni emocjonalnie. Autorowi zdecydowanie należy się uznanie za budowanie nastroju.
Nie zagłębiając się zbytnio w wiersz, możemy zauważyć, że autor pokazuje nam dwie postacie- przedstawicieli dwóch pokoleń, tego żyjącego przed 1939 rokiem i po II wojnie światowej. Krzysztof Karasek przyszedł na świat w 1937 roku. Zalicza się więc on do tego drugiego pokolenia.
Moim zdaniem wiersz ten jest zachętą do poszukiwania swojej tożsamości i nie obawiania się pytań o przeszłość. Ważne jest aby wypytywać o to swoich dziadków, którzy są skarbnicą wiedzy o historii XX wieku. Ważne jest jednak, aby nie być opieszałym w swoich poszukiwaniach- dziadkowie niestety nie żyją wiecznie. Doskonale puentuje to ostatnie zdanie: Jutro już może być za późno - zacznij dziś.
Wojciech Siebierańśki