VI RUCH OKRĘŻNY W GOSPODARCE OTWARTEJ

Podstawowy warunek równowagi ogólnej w gospodarce

(wielkości planowane - ex ante)

Wartość produkcji finalnej = Wartość usług użytych czynników produkcji

Z modelu ruchu okrężnego wynika:

Wydatki na produkcję finalną = Dochodom gospodarstw domowych za dostarczone czynniki produkcji

C + I = C + S

70 + 30 = 70 + 30

Oszczędności jako nie wydana na konsumpcję część dochodów gospodarstw domowych finansują inwestycje restytucyjne (Ir) i inwestycje netto w gospodarce (In) i występują w różnych formach:

S = Ir + In

30 = 15 + 15

Formy oszczędności gospodarstw domowych w ujęciu makro (zatrzymane w przedsiębiorstwach i w gospodarstwach domowych):

• odpisy amortyzacyjne (Am),

• zyski zatrzymane (Zn),

• bezpośrednie oszczędności gospodarstw domowych (Ogos.dom.)

S = Am + Zn + Ogos.dom.

30 15 + 10 + 5

Ogólny warunek równowagi (państwo nie jest aktywne):

C + I = C + S

C + Ir + In = C + Am + Zn + Ogos.dom.

70 + 15 + 15 = 70 + 15 + 10 + 5

Uwzględnienie państwa:

Wydatki państwa (G) na = Dochodom budżetu minus

dobra finalne wydatki transferowe (B)

(konsumpcyjne Cg

i inwestycyjne Ig)

- wydatki nietranferowe

Finansowanie

G = Td + Te - B = Tn

Gdzie Tn - podatki netto

Zakup

Cg + Ig = Td + Te - B

Podstawowy warunek równowagi w gospodarce zamkniętej

Ogólna postać

C + I + G = C + S + Tn

Cgos.dom. + Cg + Ipp. + Ig = Cgos.dom + S + Tn

Przy uwzględnieniu państwa posługujemy się pojęciem podatków netto (Tn). Podatki netto to ta część wpływów podatkowych, która finansuje wydatki nietransferowe (G).

Całość wpływów podatkowych (T) jest równa wpływom podatku dochodowego (Td) i podatkom pośrednim (Te).

Jeżeli państwo włączy się w ruch okrężny to wydatki państwa G mogą być przeznaczone zarówno na dobra konsumpcyjne nabywane przez państwo (Cg) jak i dobra inwestycyjne nabywane przez państwo (Ig).

Uwzględnienie przepływów międzynarodowych

C + I + G + (Ex - Im) = C + S + Tn

Ex - popyt zagraniczny na dobra konsumpcyjne i inwestycyjne

Im - import

Z ostatniej równości wynika rachunek sald. Po jej przekształceniu otrzymamy:

(Ex - Im) = (S - I) + (Tn - G)

Przykład 1

Załóżmy, że:

S = 20 mld zł; I = 20 mld zł; C = 70 mld zł; Tn = 10 mld zł; G = 10 mld zł.

Państwo zwiększyło deficyt budżetowy od 0 do 5 mld zł, finansując ten wzrost zadłużeniem krajowym. Jak wpłynęło to na rachunek sald?

Tn - G↑ = I ↓ - S

10 - 10 = 20 - 20

10 - 15 = 15 - 20

Państwo zwiększając deficyt budżetowy musiało go sfinansować środkami niepodatkowymi - w naszym przypadku pożyczonymi.

Źródłem finansowania pożyczki państwa mogą być oszczędności gospodarstw domowych.

Państwo oferując lepsze warunki pożyczki przejmuje część oszczędności gospodarstw domowych celem sfinansowania deficytu. Oznacza to również, że przedsiębiorstwa nie będą w stanie pozyskać tyle środków do sfinansowania inwestycji prywatnych ile by chiały.

Ponieważ inwestycje prywatne będzie można przekształcić jedynie 15S z 20 S (5S pożyczyło już państwo). Inwestycje prywatne spadną do 15 mld.

Przykład 2

Te same dane co poprzedni, Ex = 8 mld zł, Im = 8 mld zł.

Państwo zwiększyło deficyt budżetowy o 5 mld zł, finansując go wzrostem zadłużenia zagranicznego.

(Ex-Im)	=	(S - I) + (Tn - G)
(8 - 8)	=	(20 - 20) + (10 - 10)
(8 - 13)	=	(20 - 20) + (10 - 15)

Państwo zwiększyło deficyt budżetowy zapożyczając się za granicą na 5 mld zł. Dzięki temu mogły wzrosnąć wydatki państwa na zakup dóbr zagranicznych, co oznacza, że import wzrósł z 8 mld do 13 mld (o 5 mld), a wydatki nietransferowe państwa (G) wrosły od 10 do 15 mimo, że dochody podatkowe budżetu finansujące te wydatki (Tn) nie uległy zmianie. Z tego rachunku sald wynika, że wzrost wydatków z 8 do 13 finansują oszczędności gospodarstw domowych zagranicznych.

---