MASAŻ
LIMFATYCZNY
„…Podobnie jak dolina Nilu zostaje każdego roku zalana wodą, która ją użyźnia i odprowadza odpadki, organizm ludzki posiada przesączający go system…”. Tak pisał w liście do króla Fryderyka III Bartholin, autor rozprawy na temat układu limfatycznego.
Emil Vodder, duński lekarz, po dwudziestu pięciu latach studiów i badań klinicznych, opracował metodę masażu nazwaną drenażem limfatycznym. Jego praca wzbudziła wielkie uznanie, a drenaż limfatyczny stał się jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów masażu, także w pielęgnacji twarzy.
Układ limfatyczny
jest otwartym układem naczyń i przewodów, przez które płynie płyn ustrojowy zwany limfą (chłonką).
Centralne narządy limfatyczne:
grasica,
szpik kostny
Obwodowe narządy limfatyczne
śledziona,
węzły chłonne,
grudki limfatyczne,
migdałki,
wyrostek robaczkowy,
Narządy limfatyczne centralne zapewniają mikrośrodowisko niezbędne do prawidłowego dojrzewania lmfocytów.
Obwodowe zaś wychwytują antygeny z tkanek i stanowią miejsce kontaktu antygenów z komórkami układu odpornościowego - limfocytami. Filtrują limfę i odprowadzają ja do układu krwionośnego. Tam następuje aktywacja limfocytów.
WĘZEŁ CHŁONNY
Typowy narząd limfatyczny
Filtruje limfę ( drobne cząstki stałe, antygeny wolne i zaabsorbowane na powierzchni komórek, mikroorganizmy, komórki nowotworowe)
Aktywuje limfocyty
Bierze udział w odpowiedzi immunologicznej
Węzły chłonne są włączone w recyrkulację limfocytów i obieg chłonki. Od wewnątrz wyścielone są torebką łącznotkankową, z której w głąb miąższu odchodzą rusztowania dla miąższu. W miąższu odróżnia się cześć korową (grudki chłonne), i cześć rdzenną (pasma rdzenne). W grudkach chłonnych powstają limfocyty a w pasmach rdzennych przechowywane są dojrzałe limfocyty.
Grasica
Jest położona w śródpiersiu.
Budują ją dwa płaty utworzone z mikroskopijnych zrazików.
Grasica funkcjonuje tylko do okresu pokwitania, w tym okresie ulega zanikowi, a jej miejsce zajmuje tkanka tłuszczowa.
Zadaniem grasicy jest kształtowanie swoistości immunologicznej organizmu przez ukierunkowanie w tym względzie pozostałych narządów limfatycznych oraz produkcja limfocytów T, które następnie zasiedlają obwodowe tkanki limfatyczne.
Śledziona
Jest największym narządem układu limfatycznego. Jest położona wewnątrzotrzewnowo w jamie brzusznej, między IX a XI żebrem.
Jest narządem niezbędnym do życia, a w przypadku jej usunięcia czynność jest przejmowana przez inne narządy (np. wątrobę). Lecz ludzie pozbawieni śledziony wykazują mniejszą odporność, ponieważ jest ona narządem odpowiedzialnym za niszczenie bakterii.
Śledziona
Głównym zadaniem śledziony jest:
wytwarzanie immunoglobulin i usuwanie defektywnych lub "starych" erytrocytów, trombocytów oraz krwinek białych, a w życiu płodowym jest ona miejscem namnażania erytrocytów.
Magazynowanie krwi i krwinek
Współudział w wytwarzaniu bilirubiny
Udział w odpowiedzi immunologicznej
Wytwarzanie limfocytów i monocytów przez całe życie, a innych krwinek w życiu płodowym
Filtracja krwi
Gruczoły przytarczyczne
położone w niewielkim oddaleniu od tarczycy,
mają postać 4 tworów wielkości ziarnka pieprzu i są osadzone w masie tkanki łącznej otaczającej gruczoł tarczycowy pod górnymi i dolnymi biegunami tarczycy.
Gruczoły te wydzielają parahormon odpowiedzialny za regulację poziomu wapnia we krwi i płynie tkankowym, zwiększają poziom wapnia we krwi i obniżają ilośc jonów fosforanowych we krwi.
Migdałki
Są one skupiskiem tkanek limfatycznych i tworzą w gardle tzw. pierścień Waldeyera.
Migdałki znajdują się po obu stronach gardła, między grzbietem języka, a języczkiem, który wyrasta z podniebienia.
Migdałki zbudowane są z tkanki limfatycznej, której zadaniem jest rozpoznanie i zwalczanie szkodliwych czynników zewnętrznych.
Obrzęk limfatyczny kończyn
Do obrzęku limfatycznego dochodzi w wyniku zablokowania naczyń chłonnych i przepływu limfy.
Przyczyny obrzęku mogą być różne, od nieprawidłowości w budowie naczyń limfatycznych do urazów spowodowanych przez nowotwór lub zapalenie.
W trakcie powstawania obrzęku limfa przedostaje się do skóry i tkanek podskórnych. Powoduje to powstanie zgrubień w tkankach i naczyniach.
W wyniku obrzęku kończyny stają się opuchnięte i trudno nimi poruszać. Skutkuje to powstawaniem kurczów mięśni i zaburzeniami krążenia krwi.
Jak leczyć obrzęki limfatyczne?
W leczeniu skuteczne są przede wszystkim tzw. masaże limfatyczne, które pozwalają na odblokowanie naczyń i poprawienie przepływu limfy.
Wykonuje się je systematycznie, w zależności od stanu kończyny.
Poza tym w usuwaniu obrzęku stosuje się elastyczne bandaże, nie blokując jednocześnie ruchów kończyny.
Ważną rolę w leczeniu obrzęków pełnią samodzielne ćwiczenia pacjenta, które mają na celu przywrócenie właściwego przepływu chłonki.
Celem masażu limfatycznego jest usprawnienie krążenia chłonki w układzie limfatycznym, tzn. od naczyń chłonnych włosowatych do ujść żylnych. Osiągamy to w sposób mechaniczny poprzez przepchnięcie chłonki i udrożnienie węzłów chłonnych.
Efektami prawidłowo przeprowadzonych drenaży powinny być między innymi: poprawa warunków do produkcji limfocytów, transportu wody i soli mineralnych, zwalczanie bakterii oraz następstw zauważalnych na zewnątrz, czyli likwidacja obrzęków
Masaż limfatyczny:
likwiduje obrzęki i wysięki
oczyszcza organizm z toksyn
zwalcza cellulit (zaburzenia układu limfatycznego)
wspomaga leczenie trądziku różowatego
podnosi odporność
ujędrnia skórę
pobudza spalanie tkanki tłuszczowej (efekt wspomagający odchudzanie)
wspomaga zwalczanie zaburzeń przemiany materii
Wykonanie masażu metodą drenażu limfatycznego
wymaga niezwykłej precyzji i płynności ruchu.
W celu osiągnięcia zamierzonego efektu, wszystkie techniki muszą mieć charakter „przepychający”, przesuwający, wyciskający, tłoczący
Należy również kontrolować siłę, z jaką wykonujemy zabieg, aby nie dopuścić do nadmiernego rozgrzania tkanek.
Drenaż wykonujemy od obwodu w kierunku ujść żylnych.
Jednakże na początku musimy udrożnić większe pnie limfatyczne i węzły chłonne, a dopiero potem przepychać chłonkę z obwodu (np. opracowanie kończyny górnej: węzły pachowe, węzły w obrębie stawu ramiennego, naczynia chłonne na ramieniu, węzły chłonne w obrębie stawu łokciowego, naczynia chłonne przedramienia, węzły chłonne w obrębie stawu nadgarstkowego oraz naczynia chłonne palców i śródręcza).
Podczas wykonywania masażu należy co najmniej dwa razy wymasować okolice większych węzłów chłonnych
W trakcie masażu głowy lub kończyn bardzo ważne jest ułożenie pacjenta w tzw. pozycji drenażowej, ułatwiającej odpływ chłonki (kończyny powyżej tułowia, niewielkie zgięcia w stawach).
Tempo zabiegu musi być wolne, około 10-15 ruchów na minutę.
Czas zabiegu częściowego wynosi 15-20 minut, całościowego - do 60 minut.
Przeciwwskazania do masażu limfatycznego
Wszystkie przypadki chorobowe, przebiegające z wysoka temperatura ciała- powyżej 38st. C
Przerwanie ciągłości skóry
Obrzęki i wysięki w następstwie ostrych stanów zapalnych
Choroby zakaźne
Choroby nowotworowe
Żylaki podudzia
Zaburzenie krążenia obwodowego znacznego stopnia
WSKAZANIA DO STOSOWANIA MASAŻU LIMFATYCZNEGO
Wszystkie przypadki w których zaleca się stosowanie masażu klasycznego, a którym towarzyszą obrzęki, zaburzenia odżywcze tkanek,
Zaburzenia przemiany materii
Uszkodzenie mięsni i ścięgien
Stany po skręceniach, zwichnięciach złamaniach,
Obrzęki pourazowe,
Stany po odmrożeniach i zwichnięciach, porażenia nerwów obwodowych.
Cellulit twardy lub stały występujący u kobiet poniżej 25 roku życia atakujący głównie pośladki i uda oraz wewnętrzną część kolana. Skóra staje się wtedy sucha i zagęszczona a dotyk wywołuje ból.
Cellulit wiotki może być rozwinięciem cellulitu twardego. Jest on zauważalny u kobiet po 35 roku życia. Jest on najczęściej spotykany i obejmuje szersze partie ciała. Guzki pod skóra stają się bardziej widoczne a sama skóra staje się sucha, zimna i bolesna w dotyku.
Cellulit obrzęknięty jest jakby odmianą wiotkiego. Charakteryzuje się gromadzeniem wody w tkankach i dotyka głównie obszary miednicy i kończyn. Skóra staje się wiotka i ma obraz klasycznej skórki pomarańczowej.