DOWÓDZTWO WOJSK LĄDOWYCH

SZEFOSTWO WOJSK CHEMICZNCH

MASKA PRZECIWGAZOWA FILTRACYJNA MP-5 (INSTRUKCJA TYMCZASOWA)

WARSZAWA

2004 r.

ROZDZIAŁ I. PRZEZNACZENIE I BUDOWA FILTRACYJNEJ MASKI PRZECIWGAZOWEJ.

PRZEZNACZENIE MASKI.

1. Filtracyjna maska przeciwgazowa MP - 5 przeznaczona jest do ochrony dróg oddechowych, oczu i twarzy użytkownika przed szkodliwym działaniem bojowych środków trujących (BST), środków biologicznych (SB) oraz substancji promieniotwórczych (SP). Skażone powietrze przechodząc przez filtropochłaniacz
FP - 5 zostaje oczyszczone i skierowane przez zawór wdechowy do wnętrza maski i do dróg oddechowych. Wydychane powietrze dostaje się na zewnątrz maski poprzez zawór wydechowy. Maska z filtropochłaniaczem FP - 5 (w komplecie) nie zapewnia ochrony przed toksycznymi środkami przemysłowymi (TSP) typu amoniak, tlenek węgla. Do ochrony przed tymi związkami należy dodatkowo stosować filtropochłaniacze specyficzne (połączone szeregowo z FP-5). Zabrania się użytkowania maski w atmosferze o zawartości tlenu poniżej 16%.

Długotrwałe przebywanie w masce MP - 5, w atmosferze skażonej umożliwia wyposażenie jej w urządzenie do przyjmowania płynów (picia).

PODSTAWOWE DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE MASKI

- możliwość ciągłego przebywania w masce - 1 doba;

- możliwość przyjmowania płynów - 200 g/min;

- czas ochronnego działania przy przepływie skażonego powietrza w ilości 30 dm³/godz.:
a/ dla szeregu G oraz iperytu przy stężeniu 8 mg/dm³ 37 min;

b/ dla chlorocyjanu przy stężeniu 3 mg/dm³ 55 min.

OKRESY PRZECHOWYWANIA MASKI

Okres przechowywania w opakowaniach fabrycznych (temp. od -40°C do +40°C, wilgotność względna powietrza do 98%):

- część twarzowa maski - 15 lat;

- pochłaniacz FP-5 - 10 lat.

BUDOWA MASKI.

2. W skład kompletu maski przeciwgazowej MP - 5 wchodzą:

- część twarzowa;

- filtropochłaniacz FP-5;

- nagłowie taśmowe;

- urządzenie do przyjmowania płynów (picia);

- torba nośna.

3. Część twarzowa maski produkowana jest w czterech rozmiarach:

• rozmiar l - duży,

• rozmiar 2 i 3 - średni,

• rozmiar 4 - mały,

Rozmiar podany jest na zewnętrznej czołowej części korpusu maski (nad szybką panoramiczną).

4. Część twarzowa maski składa się z: korpusu, półmaski z zaworem wdechowym, zespołu fonicznego, zespołu wdechowego, zespołu wydechowego, korpusu urządzenia do picia i szybki panoramicznej.

Korpus wykonany jest z poliuretanu i służy do mocowania elementów funkcjonalnych maski.

Na obrzeżach korpusu znajdują się sprzączki do mocowania taśm czołowych i skroniowych nagłowia oraz zaczepy nagłowia do mocowania taśm tylnych. Od strony wewnętrznej korpus wykończony jest elastycznym obrzeżem zapewniającym dokładne przyleganie maski do twarzy użytkownika.

W przedniej części korpusu wklejona jest szybka panoramiczna, a w dolnej (podbródkowej) zamontowany został zespół wdechowy wraz z łącznikiem gwintowanym do podłączenia filtropochłaniacza. Od wewnętrznej strony (z zaworem wdechowym) wmontowany jest ochładzacz służący do doprowadzenia wdychanego powietrza na szybkę panoramiczną w celu jej systematycznego osuszania podczas oddychania. Nad gniazdem zaworu wdechowego (na wysokości ust) wmontowana jest komora foniczna. W części bocznej korpusu (prawa strona twarzy) znajduje się gniazdo wraz z zaworem służące do podłączenia urządzenia do picia, a od strony wewnętrznej w gnieździe tym zamontowany jest ustnik.

Symetrycznie z lewej strony korpusu umiejscowiony jest zespół wydechowy.

Półmaska obejmuje usta i nos użytkownika i służy do zmniejszenia przestrzeni szkodliwej pod częścią twarzową maski oraz zapobiega potnieniu szybki panoramicznej parą wodną zawartą w wydychanym powietrzu.

Zespół foniczny składa się z komory fonicznej (pokrywy i korpusu komory fonicznej) uszczelki oringowej, pierścienia zaciskającego i wkładki blokującej, W komorze fonicznej znajduje się membrana (wkładka foniczna) polepszająca wyrazistość mowy. Zespół połączony jest z kadłubem pierścieniem zaciskowym i zabezpieczony wkładką blokującą. Zespół foniczny jest chroniony przed zabrudzeniem i uszkodzeniem pokrywą komory fonicznej.

5. Filtropochłaniacz FP - 5 służy do oczyszczania wdychanego powietrza z BST i SB oraz zanieczyszczeń zawierających SP. Oczyszczanie powietrza polega na procesie adsorpcji fizycznej (filtry) - BST, SB, SP i chemicznej (węgiel aktywny) - BST.

6. Nagłowie taśmowe służy do zapewnienia szczelnego dopasowania części twarzowej maski do twarzy użytkownika. Składa się z płata centralnego i sześciu taśm elastycznych:

• 2 taśmy skroniowe (rozmieszczone symetrycznie);

• 2 taśmy czołowe;

• 2 taśmy tylne.

Taśmy czołowe i skroniowe zakończone są gniazdami sprzączek, które służą do stałego połączenia nagłowia z odpowiednią sprzączką korpusu maski podczas jej dopasowywania. Taśmy tylne zakończone są metalowymi uchwytami nagłowia służącymi do połączenia ich z odpowiednimi zaczepami nagłowia na korpusie maski po jej nałożeniu. Wszystkie taśmy zakończone są ponumerowanymi karbowanymi zgrubieniami, na których umieszcza się obejmy zaciskowe po uzyskaniu optymalnego naciągu taśm w czasie dopasowywania maski.

7. Urządzenie do picia składa się z elementów integralnie połączonych z korpusem maski oraz wężyka łączącego i bidonu. W części twarzowej maski na wysokości prawego policzka znajduje się korpus urządzenia do picia, w którym zamontowany jest ustnik oraz gniazdo zaworu wraz ze sprężyną, grzybkiem i wkładką gumową zaworu. Elementy te od strony wewnętrznej maski zabezpieczone są pierścieniem zaciskającym i wkładką blokującą, a od strony zewnętrznej zdejmowaną osłoną. Połączenie urządzenia do picia z bidonem umożliwia wężyk z zaworem kulkowym otwieranym poprzez ściśnięcie dźwigni tego zaworu kulkowego. Wężyk zakończony jest z jednej strony widełkami sprężystymi i złączką do połączenia z urządzeniem do picia, a z drugiej nakrętką do połączenia z bidonem. Bidon zakończony jest nakrętką, w której wmontowany jest zawór grzybkowy zabezpieczający płyn przed skażeniem i wydostaniem się na zewnątrz. Całość zamykana jest kołpakiem zabezpieczającym.

8. Torba nośna służy do przenoszenia maski przeciwgazowej oraz jej ochrony przed wpływem czynników zewnętrznych. Konstrukcja torby umożliwia przenoszenie maski w położeniach: na pasie lub przez ramię. Torba posiada następujące przedziały (kieszenie):

• kieszeń główna na korpus maski i filtropochłaniacz;

• duża kieszeń boczna na bidon i wężyk łączący urządzenia do picia;

• mała kieszeń boczna na taśmy nośne torby;

• dolna kieszeń boczna na indywidualny pakiet przeciwchemiczny.

ROZDZIAŁ II. POSŁUGIWANIE SIĘ FILTRACYJNĄ MASKĄ PRZECIWGAZOWĄ

PRZYGOTOWANIE MASKI DO UŻYCIA.

9. Po otrzymaniu maski przeciwgazowej żołnierz pod kierunkiem przełożonego dokonuje jej przeglądu, który polega na sprawdzeniu stanu technicznego:

• korpusu części twarzowej, szybki panoramicznej i nagłowia;

• półmaski;

• zaworu wdechowego i wydechowego (zamocowania korpusów zaworów, stanu płytki zaworu);

• filtropochłaniacza (występowanie wgnieceń lub innych uszkodzeń korpusu oraz deformacji połączenia gwintowanego);

• urządzenia do przyjmowania płynów;

• torby nośnej;

10. O stwierdzonych uszkodzeniach maski lub brakach w jej ukompletowaniu, należy zameldować przełożonemu.

11. Przygotowanie maski do eksploatacji po wydaniu z magazynu obejmuje:

• rozkonserwowanie części twarzowej (usunięcie elementów zabezpieczających, umycie);

• czynności podstawowe (dobór rozmiaru i dopasowanie, wstępne sprawdzenie szczelności, sprawdzenie szczelności w komorze gazowej).

12. Dobór odpowiedniego rozmiaru maski dokonywany jest na podstawie pomiarów:

• wysokości twarzy - jest to odległość mierzona w linii prostej od podbródka do wgłębienia nosowo -skroniowego;

• obwodu twarzy - jest to obwód mierzony po linii owalnej od podbródka poprzez

uszy i ponad brwiami.

W zależności od uzyskanych wyników pomiarów doboru maski dokonuje się na podstawie poniższej tabeli:

Wysokość twarzy	Obwód twarzy	Rozmiar maski
Powyżej 127 mm	Powyżej 605 mm	1
Od 116 mm do 127 mm			2
			Poniżej 605 mm	3
Poniżej 116 mm			4

13. Część twarzową maski wraz z urządzeniem do picia rozkonserwowuje się poprzez mycie jej zewnętrznej i wewnętrznej powierzchni w ciepłej wodzie z dodatkiem środków powierzchniowo czynnych (SPC), np. mydła (można przecierać miękką tkaniną lub szczoteczką).

Maski użytkowane można czyścić (dezynfekować) roztworem alkoholu etylowego (skażonego) o stężeniu do 60%. Po dokładnym osuszeniu maski należy zabezpieczyć jej poszczególne zespoły pokrywami zabezpieczającymi.

14. Dopasowanie maski polega na właściwym wyregulowaniu długości taśm nagłowia. Dopasowana maska powinna szczelnie przylegać do twarzy, nie powodując nadmiernego ucisku, a odległość szybki panoramicznej od oczu powinna wynosić około 2 cm. Długość taśm reguluje się w następujący sposób:

• dociskając maskę do brody naciągnąć taśmy czołowe i skroniowe tak aby płat centralny nagłowia znajdował się symetrycznie na głowie;

• zabezpieczyć taśmy obejmami zaciskowymi przed poluzowaniem się;

• wyregulować długość taśm tylnych, w taki sposób aby ich zapięcia nie powodowały nadmiernego ucisku twarzy;

• zabezpieczyć wyregulowaną długość taśm tylnych.

Jeżeli po regulacji nie uzyska się właściwego ułożenia maski na twarzy, należy dobrać maskę innego rozmiaru.

15. Wstępne sprawdzenie szczelności maski polega na zasłonięciu dłonią otworu wlotowego filtropochłaniacza (zaworu wdechowego) i wykonaniu wdechu. Szczelna maska przylega do twarzy, a pod nieszczelną z zewnątrz przedostaje się powietrze. W powyższy sposób sprawdza się szczelność maski każdorazowo po jej nałożeniu.

16. Do ćwiczenia w komorze gazowej dopuszcza się żołnierzy, którym wstępnie dopasowano i sprawdzono szczelność maski.

POSŁUGIWANIE SIĘ MASKĄ PRZECIWGAZOWĄ

17. Maskę przeciwgazową nosi się w następujących położeniach:

• marszowym - przy braku zagrożenia skażeniami BST i SP lub zakażeniami SB;

• pogotowia - na komendę przełożonego oraz w przypadkach zagrożenia wystąpieniem ww. skażeń lub zakażeń;

• bojowym - na komendę przełożonego (ogłoszenia alarmu o skażeniach) oraz samodzielnie z chwilą wykonania przez przeciwnika uderzenia bronią masowego rażenia (BMR) albo wystąpienia oznak skażeń lub zakażeń.

18. W położeniu marszowym żołnierz ma stale przy sobie maskę przeciwgazową. Do położenia bojowego maski przenosi się na komendę „Maski włóż”. W przypadku wystąpienia oznak skażeń lub zakażeń można samodzielnie przenieść maskę do położenia pogotowia lub bojowego bez sygnału (komendy).

19. W położeniu marszowym maskę przeciwgazową przenosi się na lewym boku; wykorzystując do tego celu taśmę lub pas główny.

20. Jeżeli pododdział występuje w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym, to sposób przenoszenia masek przeciwgazowych powinien być ujednolicony dla całego pododdziału.

21. Maskę przeciwgazową należy przenosić do położenia pogotowia na komendę „Maski w pogotowie”. Na tą komendę należy przygotować oporządzenie i broń w taki sposób aby nie utrudniały szybkiego nałożenia maski to znaczy:

• w postawie stojącej wykonać chwyt bronią „na pas" lub „przez plecy";

• w postawie leżącej kładzie się broń obok siebie z prawej strony;

• w innych przypadkach np.: w transzei opiera się broń o ściankę lub pozostawia na przedpiersiu; na transporterze opancerzonym, bojowym wozie piechoty lub samochodzie przytrzymuje się broń kolanami;

• przygotować nakrycie głowy do zdjęcia (przy hełmie rozluźnić pasek podbródkowy tak aby pozwalał na swobodne zsunięcie hełmu na tył głowy);

• przygotować inne części oporządzenia i umundurowania: np. rozwiązać pętlę kaptura (jeżeli żołnierz ma nałożony płaszcz ochronny); przygotować kominiarkę do zsunięcia jej na szyję lub do zdjęcia, następnie przygotować maskę do natychmiastowego użycia. W tym celu należy:

• przesunąć torbę do przodu tak aby można było szybko wyjąć z niej maskę;

• wyjąć z torby nośnej filtropochłaniacz i z jego otworów wlotowego i wylotowego odpowiednio wyjąć korek i odkręcić nakrętkę;

• wyjąć część twarzową maski, odchylić osłonę komory zaworu wdechowego i przykręcić filtropochłaniacz;

• nagłowie taśmowe odchylić na przednią część maski;

• tak przygotowaną maskę włożyć do torby filtropochłaniaczem do góry;

22. Maskę przeciwgazową należy nałożyć do położenia bojowego w następujący sposób:

• broń i oporządzenie zgodnie z pkt. 21;

• wstrzymać oddech i zamknąć oczy;

• prawą ręką^∗ zdjąć nakrycie głowy (hełm przesunąć na tył głowy);

• lewą ręką∗ otworzyć torbę nośną, a prawą∗ uchwycić maskę za filtropochłaniacz i przycisnąć ją do twarzy wkładając brodę w zagłębienie podbródkowe;

• nałożyć nagłowie taśmowe i zapiąć paski tylne przyciskając maskę do twarzy lewą ręką∗;

• sprawdzić poprawność nałożenia maski, poprzez dotyk obiema rękami, wygładzić dłońmi obrzeże maski tak aby szczelnie przylegało do twarzy;

• prawą ręką∗ szczelnie zasłonić otwór zaworu wydechowego i wykonać silny wydech;

• uchwycić lewą∗ ręką filtropochłaniacz, a prawą zasłonić szczelnie jego otwór wlotowy i wykonać wdech; maska jest szczelna jeśli z zewnątrz nie przedostaje się powietrze;

• otworzyć oczy i normalnie oddychać;

• nałożyć nakrycie głowy i zapiąć torbę.

23. Podczas nakładania maski w pozycji leżącej należy odłożyć broń i zdjąć nakrycie głowy oraz nieznacznie obrócić się na prawy bok i wykonać wszystkie czynności zgodnie z pkt. 22.

24. Podczas nakładania maski innej osobie (rannemu) należy uwzględnić sytuację i stan rannego. W warunkach skażeń lub zakażeń BMR dopuszcza się wykorzystanie maski tylko poprzez jej docisk do twarzy bez nakładania nagłowia taśmowego.

25. Żołnierze znajdujący się w wozach bojowych (na sprzęcie) przenoszą maski przeciwgazowe do położenia bojowego zgodnie z pkt. 22. Kierowca czołgu (lub innego pojazdu gąsienicowego) zmniejsza prędkość jazdy albo zatrzymuje pojazd, zdejmuje nakrycie głowy i nakłada maskę (jadąc w kolumnie postępuje zgodnie z rozkazami dowódcy).

26. Aby przenieść maskę przeciwgazową do położenia bojowego przy nałożonej odzieży ochronnej lub kominiarce należy uprzednio:

• zdjąć lub przesunąć nakrycie głowy;

• zdjąć kaptur odzieży ochronnej lub zsunąć kominiarkę na szyję i nałożyć maskę zgodnie z pkt. 22 - 24;

• założyć kominiarkę, nakrycie głowy i kaptur ochronny.

27. Maska przeciwgazowa MP-5 umożliwia ciągłe i długotrwałe przebywanie w niej w różnych warunkach (temperatura otoczenia, wysiłek fizyczny) ze względu na przystosowanie jej do przyjmowania płynów i samoczynne wydalanie potu z części twarzowej.

Głębokie i równomierne oddychanie ma znaczny wpływ na ciągłość i czas przebywania w masce przeciwgazowej. Jeśli podczas wykonywania zadań w masce zaczyna się odczuwać brak powietrza, to należy zmniejszyć intensywność wysiłku i unormować oddech poprzez wykonanie kilku głębokich i długich wdechów oraz szybkich i silnych wydechów.

28. W celu pobierania płynów w nałożonej masce przeciwgazowej należy:

• przekręcając korpus urządzenia do picia, skierować ustnik do ust i przytrzymać go zębami;

• wyjąć z torby nośnej napełniony uprzednio bidon z przyłączonym wężykiem łączącym;

• zdjąć osłonę z korpusu urządzenia do picia i odbezpieczyć kołpak zaworu;

• wsunąć widełki sprężyste wężyka łączącego do gniazda zaworu urządzenia do picia;

• ścisnąć dźwignię zaworu kulowego i wydmuchnąć powietrze w celu sprawdzenia szczelności układu;

• podnieść bidon z płynem do góry dnem na wysokość twarzy, ścisnąć dźwignię zaworu kulkowego i zassać płyn;

Dla ułatwienia picia należy wdmuchnąć powietrze w ustnik.

29. Usunięcie nagromadzonego potu z wnętrza maski następuje poprzez przechylanie głowy w lewą stronę i wykonanie silnego wydechu. Częstotliwość usuwania potu zależy od potrzeb użytkownika maski.

30. Maskę przeciwgazową zdejmuje się na sygnał lub komendę dowódcy. Przedwczesne zdjęcie maski - głównie po użyciu przez przeciwnika wysokotoksycznych środków trujących - może spowodować zatrucie żołnierzy (w wyniku desorpcji środka trującego z umundurowania i oporządzenia).

31. Maski przeciwgazowe zdejmuje się na komendę „Maski - ZDEJMIJ". Na tę komendę należy:

• w postawie stojącej odłożyć broń (na komendę „Połóż broń”);

• zdjąć kaptur odzieży ochronnej, nakrycie głowy (hełm przesunąć do tyłu);

• uchwycić prawą ręką∗ za filtropochłaniacz, odciągnąć maskę w dół tak aby uwolnić podbródek z wgłębienia podbródkowego części twarzowej po czym pociągnąć do przodu, a następnie w górę i zdjąć bez odpinania nagłowią taśmowego;

• nałożyć nakrycie głowy i podnieść broń na komendę „Za broń”.

32. Kierowca pojazdu kołowego zdejmuje maskę lewą ręką∗ nie zatrzymując pojazdu i odkłada w dowolne miejsce, a podczas najbliższego postoju wkłada ją do torby.

33. Nie skażoną maskę przeciwgazową wkłada się do torby nośnej samodzielnie lub na komendę „Maski - ZŁÓŻ". Na tę komendę należy:

• odłączyć filtropochłaniacz od części twarzowej maski;

• zamknąć korkiem otwór wlotowy powietrza w filtropochłaniaczu, nakręcić nakrętkę na jego króciec wylotowy i włożyć filtropochłaniacz do torby;

• osłonić otwór zaworu wdechowego i wydechowego na korpusie maski i schować część twarzową maski do torby;

• zamknąć torbę i przenieść maskę w położenie marszowe.

34. Przed pokonywaniem przeszkody wodnej wpław bez zagrożenia skażeniami należy zabezpieczyć filtropochłaniacz FP - 5 przed zamoczeniem. W tym celu należy włożyć korek w otwór wlotowy filtropochłaniacza oraz nakręcić nakrętkę na jego króciec wylotowy. Tak zabezpieczoną maskę należy przenosić z tyłu głowy (na karku) umocowaną przy pomocy taśm nośnych lub trzymać w uniesionej ręce.

POSŁUGIWANIE SIĘ USZKODZONĄ MASKĄ PRZECIWGAZOWĄ.

35. W przypadku uszkodzenia maski przeciwgazowej w terenie skażonym należy podjąć działania zmierzające do jak najszybszej wymiany uszkodzonej maski na sprawną. W żadnym przypadku nie należy jednak zaprzestać posługiwania się maską uszkodzoną. Przykładowe posługiwanie się uszkodzoną maską:

• uszkodzone nagłowie taśmowe - korpus maski należy docisnąć ręką do twarzy w celu zapewnienia szczelności;

• przedziurawienie korpusu maski lub szybki panoramicznej - zatkać nieszczelność palcem, ręką, rękawicą ochronną lub połą płaszcza;

• w sytuacjach skrajnych można oddychać tylko przez pochłaniacz wkładając jego króciec wylotowy w usta i zaciskając palcami jednej ręki otwory nosowe.

36. Zasady wymiany uszkodzonej maski przeciwgazowej w terenie skażonym:

• wstrzymać oddech, zamknąć oczy i zdjąć uszkodzoną maskę;

• założyć nową maskę zgodnie z pkt. 22.

WYMIANA FILTROPOCHŁANIACZA FP -5

37. Filtropochłaniacz wymienia się na polecenie przełożonego lub samodzielnie w razie stwierdzenia:

• zamoczenia;

• uszkodzenia mechanicznego (przedziurawienia obudowy lub jej zniekształcenie wskazujące na możliwość naruszenia struktury wewnętrznej);

• braku oporu aerodynamicznego lub jego znacznego wzrostu przy wdychaniu powietrza;

• przenikania środka testującego podczas sprawdzania szczelności maski w komorze gazowej.

38. W celu wymiany filtropochłaniacza należy:

• wyjąć filtropochłaniacz z opakowania;

• wyjąć korek z otworu wlotowego i odkręcić nakrętkę z króćca wylotowego, włożyć filtropochłaniacz do torby nośnej;

• wstrzymać oddech i zamknąć oczy;

• nie zdejmując maski i przytrzymując lewą ręką∗ króciec wylotowy pochłaniacza odkręcić prawą ręką∗ uszkodzony filtropochłaniacz i odrzucić;

• podłączyć nowy filtropochłaniacz;

• wykonać silny wydech;

• otworzyć oczy i normalnie oddychać.

ROZDZIAŁ III. SPRAWDZANIE SZCZELNOŚCI MASEK PRZECIWGAZOWYCH W KOMORZE GAZOWEJ.

39. Ćwiczenie realizować zgodnie z instrukcją „Sprawdzanie szczelności i dopasowania masek przeciwgazowych” sygnatura OPChem 361/89 oraz „Metodyką szkolenia pododdziałów z obrony przed bronią masowego rażenia” sygnatura OPChem 393/2004.

ROZDZIAŁ IV. ODKAŻANIE I DEZAKTYWACJA FILTRACYJNYCH MASEK PRZECIWGAZOWYCH.

40. Zabiegi specjalne (odkażanie, dezaktywacja) maski przeciwgazowej przeprowadza się po wyjściu żołnierzy z atmosfery skażonej (terenu).

Po ćwiczeniach w komorze gazowej maskę należy pozostawić na wolnym powietrzu: przez 10 - 15 minut, przy temperaturze otoczenia ≥ 0⁰ C, i przez 1 godzinę przy temperaturze otoczenia < 0⁰ C.

41. W zależności od zakresu realizacji wyróżniamy częściowe i całkowite zabiegi specjalne maski przeciwgazowej. Częściowe zabiegi specjalne maski przeprowadza żołnierz natychmiast po skażeniu i zameldowaniu o tym dowódcy (jeżeli pozwala na to sytuacja bojowa).

Całkowite zabiegi specjalne masek przeciwgazowych przeprowadza się na rozkaz dowódcy związku taktycznego lub oddziału w określonym miejscu i za pomocą sprzętu i środków obrony przed bronią masowego rażenia (OPBMR).

ODKAŻANIE MASKI

42. Częściowe odkażanie maski (korpus i nagłowie taśmowe) przeprowadza się nie zdejmując jej z twarzy z równoczesnym odkażaniem odkrytych powierzchni ciała za pomocą indywidualnego pakietu przeciwchemicznego
(IPP-51, IPP-95, IPP „Atlas”) zgodnie z instrukcją użytkowania. W przypadku trudności w samodzielnym odkażaniu maski wskazana jest pomoc koleżeńska.

43. Całkowite odkażanie masek (części twarzowych) przeprowadzają pododdziały wojsk chemicznych metodą paroamoniakalną w temperaturze 70⁰ C, przez około 4 godziny.

Skażoną, zewnętrzną powierzchnię filtropochłaniacza (puszka metalowa) odkaża się na ogólnych zasadach.

Torby nośne odkaża się metodą paro - powietrzno - amoniakalną w specjalnych instalacjach wojsk chemicznych według norm dla odzieży ochronnej.

DEZAKTYWACJA MASKI.

44. Dezaktywacja maski polega na mechanicznym usunięciu cząstek pyłu promieniotwórczego ze skażonych powierzchni. Powoduje ona obniżenie stopnia skażenia substancjami promieniotwórczymi poniżej dopuszczalnych norm.

45. Częściową dezaktywację maski żołnierze przeprowadzają bezpośrednio w pododdziale, za pomocą środków etatowych i podręcznych metodą:

• przecierania części twarzowej suchymi tamponami z waty (szmat) lub zmoczonymi wodą (woda nie powinna się przedostać się do wnętrza pochłaniacza), W przypadku braku wody, można wykorzystać roztwór odkażający z indywidualnego pakietu przeciwchemicznego;

• czyszczenia szczotką taśm nagłowia;

• trzepania toreb nośnych.

46. Całkowitą dezaktywację maski przeprowadza się tylko wtedy, gdy jej stopień skażenia promieniotwórczego przekracza dopuszczalną normę, zmierzoną przyrządem dozymetrycznym i wykonuje się ją metodą:

• spłukania części twarzowej wodą lub przecierania jej z użyciem wodnych roztworów dezaktywacyjnych;

• czyszczenia szczotką taśm nagłowia;

• trzepania lub prania toreb nośnych.

Filtropochłaniacze, których skażenie jest większe niż dopuszczalne, przekazuje się do utylizacji.

ROZDZIAŁ V. UTRZYMANIE MASKI PRZECIWGAZOWEJ W STAŁEJ SPRAWNOŚCI TECHNICZNEJ W CZASIE UŻYTKOWANIA.

47. Maski przeciwgazowe przydziela się żołnierzom imiennie i odnotowuje w odpowiednich dokumentach materiałowych. W ewidencji uwzględnia się rok produkcji maski oraz datę wydania jej żołnierzowi.

UTRZYMANIE MASKI

48. Obowiązkiem żołnierza użytkującego maskę jest dbanie o jej sprawność techniczną. O stwierdzonych niesprawnościach i uszkodzeniach powinien on meldować bezpośredniemu przełożonemu. Maskę uszkodzoną należy naprawić lub wymienić na sprawną technicznie.

49. W celu utrzymania maski w stałej sprawności technicznej należy:

• chronić maskę przed uderzeniami, upadkami i silnymi wstrząsami oraz przed kontaktem z rozpuszczalnikami organicznymi, olejami, smarami i paliwami ciekłymi;

• nagłowie taśmowe, w czasie przechowywania maski, ułożyć tak, aby nie stykało się z szybką panoramiczną;

• szybkę panoramiczną, w okresie długotrwałego przechowywania, zabezpieczyć od wewnątrz specjalną wkładką;

• unikać wysokich temperatur, mogących spowodować trwałe uszkodzenie maski (suszenie na piecach kaloryferach lub przy ognisku);

• ostrożnie obchodzić się z zaworami i nie demontować ich bez potrzeby; jeżeli uległy zabrudzeniu należy je przedmuchać (oczyścić, umyć wodą) i osuszyć; uszkodzone zawory należy wymienić;

• maski przechowywać w pomieszczeniach o małej wilgotności;

• torbę nośną, każdorazowo po zajęciach, w miarę potrzeby: oczyścić (również wewnątrz), wytrzepać, a wilgotną wysuszyć;

• po zakończeniu pobierania płynów wydmuchnąć z wężyka łączącego resztki płynu, rozłączyć układ i zabezpieczyć kołpakiem zaworu.

OBSŁUGA CODZIENNA I NAPRAWA MASKI.

50. Każdorazowo po użyciu maski, w czasie wyznaczonym porządkiem dnia, należy przeprowadzić jej obsługiwanie bieżące. Stwierdzone uszkodzenia, wchodzące w zakres naprawy bieżącej, użytkownik usuwa samodzielnie, ale pod nadzorem przełożonego.

Maski, których uszkodzenia wykraczają poza zakres naprawy bieżącej szef kompanii przekazuje do naprawy średniej.

51. Obsługiwanie codzienne ma na celu doprowadzenie maski do pełnej sprawności technicznej po każdorazowym jej użyciu. W tym celu po zakończeniu zajęć maskę należy dokładnie oczyścić (w razie potrzeby korpus przemyć ciepłą wodą z mydłem), wysuszyć i sprawdzić czy w masce nie występują nw. uszkodzenia i niesprawności:
- Część twarzowa:

• przedziurawiony lub rozdarty kadłub;

• rozdarty lub wystrzępiony elastyczny kołnierz kadłuba;

• pęknięta, porysowana, zmatowiała lub odklejona szybka panoramiczna;

• luźne zamocowanie korpusów zaworów wdechowego i wydechowego oraz komory fonicznej i urządzenia do picia;

• brak lub uszkodzenie (odkształcenie) płytki zaworów;

• uszkodzone sprzączki do mocowania nagłowia.

- Filtropochłaniacz:

• przedziurawiony lub wgnieciony kadłub;

• uszkodzone połączenia gwintowane;

• brak korka lub nakrętki do zamknięcia wlotu i wylotu filtropochłaniacza.

- Nagłowie taśmowe:

• rozerwany lub postrzępiony płat centralny lub poszczególne taśmy;

• uszkodzone obejmy zaciskowe lub karby na taśmach;

• uszkodzone metalowe uchwyty taśm tylnych lub gniazda sprzączek.

- Torba nośna:

• rozdarta torba, rozprute szwy;

• uszkodzone zapięcie torby lub poszczególnych kieszeni;

• rozdarte lub uszkodzone taśmy nośne i ich mocowanie, uszkodzone karabińczyki.

52. Naprawa bieżąca maski obejmuje wymianę (uzupełnienie):

• filtropochłaniacza lub jego elementów (korek, nakrętka);

• nagłowia taśmowego (obejmy zaciskowej taśmy);

• nakładek zabezpieczających gniazda zaworów, komorę foniczną i korpus urządzenia do picia;

• płytki zaworów wdechowego i wydechowego;

• wężyka łączącego lub bidonu urządzenia do picia.

W czasie naprawy bieżącej dokonuje się również drobnych napraw torby nośnej (wzmocnienie szwów i taśm itp.). Jeżeli torby nie można naprawić należy wymienić ją na nową.

53. Filtropochłaniacz podlega wymianie jeżeli stwierdzono uszkodzenia lub niesprawności wyszczególnione w pkt. 51, w przypadku gdy podczas ćwiczeń w komorze gazowej następuje przenikanie środka testującego (chloropikryny) przez filtropochłaniacz oraz w przypadku nie spełniania wymaganych parametrów technicznych podczas okresowych kontroli stanu technicznego pochłaniaczy (opór aerodynamiczny).

54. Zużyte lub uszkodzone filtropochłaniacze należy przekazywać do magazynu chemicznego oddziału.

PRZECHOWYWANIE MASEK W PODODDZIAŁACH.

55. Maski przeciwgazowe przechowuje się w magazynach pododdziałowych w gniazdach stojaków na broń osobistą żołnierzy. Przed wstawieniem do gniazda taśmę nośną i biodrową należy schować do kieszeni torby. Zabrania się przechowywania masek brudnych, wilgotnych, niesprawnych lub niekompletnych.

PRZEGLĄDY MASEK.

56. Przegląd maski przeciwgazowej obejmuje:

• sprawdzenie ukompletowania i stanu technicznego zgodnie z pkt. 52;

• sprawdzenie jej stanu utrzymania.

57. Jeżeli przegląd masek przeciwgazowych przeprowadza się w pododdziale ustawionym w ugrupowaniu rozwiniętym, dowódca podaje się komendę „Maski do - PRZEGLĄDU". Na tę komendę żołnierze przesuwają torby z maskami nieco do przodu, odpinają je i prawą ręką∗ wyjmują część twarzową maski. Podczas przeglądu maskę trzyma się. na wysokości pasa głównego, zwróconą zespołem fonicznym do siebie. Stwierdzone w czasie przeglądu niesprawności, uszkodzenia i braki należy natychmiast usunąć,

58. Przeglądy masek przeciwgazowych przeprowadzają osoby funkcyjne zgodnie z poniższą tabelą:

Lp.	Osoba funkcyjna.	Dokonywane przeglądy.	Meldowanie o wynikach.
1.	Dowódca drużyny (równorzędny).	W dniach zajęć z użyciem maski przeciwgazowej - podczas obsługiwania uzbrojenia i sprzętu wojskowego.	Dowódca plutonu.
2.	Dowódca plutonu.	Raz na tydzień, a ponadto: • przed zajęciami ze szkolenia OPBMR lub taktyczno -specjalnego, w czasie których jest używana maska; • w czasie treningów: - z zakresu ochrony przed skażeniami w ramach „Dnia zagrożenia skażeniami”; - w posługiwaniu się sprzętem i środkami OPBMR; - w długotrwałym wykonywaniu zadań w indywidualnych i zbiorowych środkach ochrony przed skażeniami w ramach szkolenia programowego	Wpisuje do dziennika lekcyjnego.
3.	Szef kompanii.	Raz na tydzień w magazynku kompanii.	Dowódcy kompanii.
4.	Dowódca kompanii (równorzędny).	Raz na miesiąc - w dowolny sposób.	W razie stwierdzenia usterek technicznych powiadamia żołnierza zawodowego odpowiedzialnego za prowadzenie gospodarki sprzętem i środkami OPBMR.
5.	Starszy instruktor OPBMR batalionu.	Co najmniej raz na kwartał, a ponadto przed ćwiczeniami szczebla kompanijnego i wyższego.	Dowódcy batalionu.
6.	Żołnierz zawodowy odpowiedzialny za prowadzenie gospodarki sprzętem i środkami OPBMR.	Co najmniej dwa razy na rok - w dowolny sposób.	Dowódcy oddziału.

LITERATURA

MASKPOL, Instrukcja użytkowania maski przeciwgazowej MP-5, PPHU „BETA II”, Kłobuck 1994.

SWOPChem MON, Karta katalogowa - Filtracyjna maska przeciwgazowa MP-5 (Nr 430-014), MON, Warszawa 1995.

SWOPChem MON, Sprawdzanie szczelności i dopasowania masek przeciwgazowych, MON, Warszawa 1990.

Orzeczenie z badań kwalifikacyjnych DPZ - 3 TNL z dnia 15.03.2000 r.

SWOPChem MON, Maska przeciwgazowa MP-4, MON, Warszawa 1978.

SWOPChem MON, Instalacja do odkażania umundurowania AGW-3u, MON, Warszawa 1980.

Sztab Generalny WP, Regulamin musztry SZ RP, MON, Warszawa 1994.

Sztab Generalny WP, Katalog Norm Eksploatacyjnych, MON, Warszawa 1995.

SWOPChem MON, Instrukcja o ocenie stanu technicznego sprzętu chemicznego, MON, Warszawa 1987.

SWOPChem DWLąd, Metodyka szkolenia pododdziałów z obrony przed bronią masowego rażenia, DWLąd, Warszawa 2002.

SWOPChem MON, Środki i sprzęt do pozorowania skażeń, Sztab Generalny WP, Warszawa 1994.

Pion Szkolenia DWLąd, Wytyczne szefa Szkolenia Wojsk Lądowych do szkolenia wojsk w 2004 roku, DWLąd, Warszawa 2003.

ZAŁĄCZNIKI

Rys. 1 Ogólna budowa maski MP-5

Rys. 2 Maska MP-5: 1/ nagłowie taśmowe, 2/ część twarzowa maski, 3/ filtropochłaniacz

Rys. 3 Urządzenie do picia: 1/ bidon, 2/ wężyk łączący, 2a/ złączka do połączenia z bidonem, 2b/ zawór kulowy, 2c/ widełki sprężyste

Rys. 4 Sprawdzenie szczelności maski MP-5

Rys. 5 Sposób pobierania płynów przy wykorzystaniu urządzenia do picia

^∗ osoby praworęczne (odwrotnie leworęczne)

---