Leksykalne wpływy obce a rozwój polskiej terminologii naukowej i technicznej


Leksykalne wpływy obce a rozwój polskiej terminologii naukowej i technicznej:

W XIX w. na terminologię naukową i techniczną wpłynął język francuski. Do polszczyzny przeniknęły takie zapożyczenia jak: busola, impregnować, inżynier, klisza, monter, retusz.

Skutki rusyfikacji i germanizacji wpłynęły też na terminologię naukową, gdyż owa nauka była uprawiana przez Polaków w obcych językach i na obcych uniwersytetach. Stąd wpływ obcych wyrazów i brak ujednolicenia (rozproszenie uczonych, izolacja).

Najbardziej płodny w tworzeniu nowotworów był Przybylski, ale z jego kilkutysięcznego zbioru zachowało się jedynie kilka wyrazów (jak pomnik, wszechnica).

Do Słownika wileńskiego została wprowadzona dziwaczna terminologia Trentowskiego z dziedziny filozofii (chowanna = pedagogika, myślini = logika). Zrozumienia nie ułatwiają objaśnienia, też pełne nowotworów. Jedynym przyjętym terminem jest wyraz jaźń.

Rozwój terminologii utrudnił podział na zabory. Najlepsze warunki miała Galicja, gdzie prace nad słownictwem technicznym skupiły się w Towarzystwie Politechnicznym we Lwowie. Owocem prac było wiele słowników specjalnych i list terminów. Największym przedsięwzięciem był Słownik techniczny rejestrujący 120 tys. haseł (część niemiecko-polska wyszła już w 1913 r.) Karola Stadtmullera (ojca i syna).

Po odzyskaniu niepodległości terminologia obcego pochodzenia częściowo została zastąpiona terminami rodzimymi. Dążenie do oczyszczenia języka polskiego była czasami maniakalna, co spowodowało takie efekty, jak zupełnie inne pojęcia w podręcznikach medycznych (tu są typowe nowotwory polskie: nieżyt, dur, ustrój, rwa) a zupełnie inne w użyciu (katar, tyfus, organizm, reumatyzm), które były wzięte z języków obcych. Oprócz tego funkcjonuje terminologia łacińska.

Nie wszystkie zmiany były kontrowersyjne. W dziedzinie matematyki przyjęły się i do tej pory funkcjonują wyrazy tj. iloraz, iloczyn, cięciwa, średnica, odcinek (Jan Śniadecki). Jędrzej Śniadecki stworzył dużo terminów chemicznych. Józef Rogaliński i Józef Lisikiewicz wprowadzili terminologię z fizyki a Krzysztof Kluk i Stanisław Jundziłł w dziedzinie przyrodoznawstwa.

W 1923 r. powstała w Warszawie Komisja Polskiego Słownictwa Technicznego Akademii Nauk Technicznych.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
leksykalne wpływy obce a rozwój terminologii naukowej
Bożena Hałas Językoznawstwo normatywne wobec terminologii naukowej i technicznej notatki
pochodzenie i rozwój polskiego jezyka literackiego, informacja naukowa i bibliotekoznawstwo semestr
Bezpieczeństwo energetyczne Polski oczami naukowca i praktyka
Katalog Mediów Polskich, Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo, Technologia informacyjna
Powstanie i rozwoj polskiej części zapadliska przedkarpackiego
Serwis Naukowo Techniczny PAP SA
konstytucja i ustawy jako źródła prawa polskiego, Pomoce naukowe, studia, prawo
20. Wpływy obce (łacińskie)
Kierunki Rozwoju Polskiej Polit Nieznany
Perspektywy rozwoju polskiego rynku biopaliw wersja finalnau
POSTĘP NAUKOWO TECHNICZNY
Wydarzenia mające wpływ na rozwój polskiej andragogiki
Zmieniający się obraz kliniczny celiakii u dzieci polskich, Pomoce naukowe, studia, medycyna
Transfer sily roboczej i wiedzy naukowo technicznej

więcej podobnych podstron