Co to są twierdzenia naukowe, schemat podziału tych twierdzeń, jakie są możliwości ich sprawdzania


Co to są twierdzenia naukowe, schemat podziału tych twierdzeń, jakie są możliwości ich sprawdzania

TWIERDZENIA NAUKOWE

Mówiąc o zdaniach będziemy mieli na uwadze wyłącznie zdania w sensie logicznym: tylko zdania oznajmujące, czyli wyrażenia którym przysługuje wartość logiczna(prawdziwość lub fałszywość) będziemy nazywali zdaniami.

Twierdzeniem nazywa się zazwyczaj zdanie oznajmujące wypowiedziane z asercją: zdanie nie po prostu sformułowane, to znaczy wypowiedziane lub napisane, lecz zdanie sformułowane z przekonaniem o jego prawdziwości.

PODZIAŁ TWIERDZEŃ NAUKOWYCH

I - zdanie analityczne - jest to takie zdanie, którego wartość logiczną (prawdę lub fałsz) można wykazać na podstawie analizy użytych w nim wyrażeń i któremu nie można zaprzeczyć bez naruszania reguł obowiązujących w danym języku.

Np. „Szwagier to mąż mojej siostry”, „2+2=4”, „Nieprawda, że Poznań jest i nie jest portem morskim”

Ogólny schemat podziału:

a)tautologie logiczne (prawa logiki i ich konsekwencje)

b) tezy języka (postulaty znaczeniowe i ich konsekwencje)

Prawdziwość zdań analitycznych można wykazać na podstawie samych faktów językowych, bez odwołania się do doświadczenia i do rzeczywistości pozajęzykowej.

Nazwa „zdanie analityczne” wywodzi się stąd, że analiza podmiotu zdania tego rodzaju wystarcza do ustalenia jego wartości logicznej, gdyż cecha przypisana przedmiotowi przez orzecznik zdania zawarta jest w podmiocie zdania. (np. trójkąt jest to figura o trzech kątach)

II - zdania syntetyczne - jest to takie zdanie, którego wartość logiczna (prawda lub fałsz) nie może być ustalona bez odwoływania się do rzeczywistości; prawdziwość nie może być ustalona bez odwołania się do doświadczenia, a więc bez porównania ich z pewnymi zjawiskami.

1. - twierdzenia empiryczne - takie twierdzenia syntetyczne, które są intersubiektywnie kontrolowalne (badacze zajmujący się daną dziedziną naukową są je w stanie niezależnie od siebie sprawdzić) i intersubiektywnie komunikowalne (kiedy występuje tożsamość języka wśród reprezentantów danej dyscypliny naukowej)

a. - zdania jednostkowe - dotyczą jednostkowych zjawisk i procesów. np. „Kraków jest portem morskim”, „Homer istniał naprawdę”

b. - zdania szczegółowe (egzystencjalne) - rozpoczynają się jawnym lub ukrytym zwrotem egzystencjalnie kwantyfikującym (niektóry, niektórzy, pewny pewien) np. „Są tacy Polacy, którzy są bogaci” → „Niektórzy Polacy są bogaci”. To zdania o istnieniu. Stwierdzają istnienie. Zdania „czysto” egzystencjalne, uniwersalne: „istnieją czarne dziury”, „istnieją czarne łabędzie”. Zdania „mieszane”: Istnieją ludzie szanowani przez wszystkich.

c. - zdania ogólne - zawierają, jawny lub ukryty, zwrot kwantyfikujący generalnie (każdy, wszelki, zawsze, dowolny). Zdania te dotyczą zawsze pewnej klasy przedmiotów, np.: „wszystkie planety układu słonecznego poruszają się po elipsach”.

- zdania ściśle ogólne - są to twierdzenia tak sformułowane, że nie możemy rozstrzygnąć czy dotyczą one skończonej liczby przypadków czy też nie i czy te przypadki są w zamkniętym obszarze czaso-przestrzennym czy też nie. np. „Jabłka rosną na drzewach”, „Wraz ze wzrostem płac maleją wydatki na żywność” .

Twierdzenie ściśle ogólne to takie twierdzenie, którego poprzednik podaje w terminach ogólnych warunki zajścia tego, co opisane w następniku, natomiast nie podaje miejsca i czasu występowania tych warunków. Np. „wszystkie kruki są czarne” - dotyczy wszystkich kruków gdziekolwiek i kiedykolwiek istniejących.

- zadnia -numerycznie ogólne (enumeracyjne) - posiadają imiona własne lub inne ograniczenia czasowo-przestrzenne. np. „Wszystkie kraje skandynawskie w XX w. były monarchiami konstytucyjnymi” . To zdanie o zasięgu zlokalizowanym, czasoprzestrzennie ograniczonym, zamkniętym. Podają obszar czasoprzestrzenny swego zasięgu, lecz nie podają warunków, w których są spełniane.

MOŻLIWOŚĆI SPRAWDZANIA TWIERDZEŃ

Istnieją cztery rodzaje sprawdzania empirycznego:

  1. pozytywne:

a)całkowite: weryfikacja - wskazanie prawdziwości twierdzenia

b)częściowe: konfirmacja - potwierdzenia częściowe, sprawdzenie w pewnym zakresie

  1. negatywne:

a)całkowite: falsyfikacja - wskazanie fałszywości choćby w jednym przypadku

b)częściowe: dyskonfirmacja - osłabienie twierdzenia

Możliwość sprawdzania twierdzeń empirycznych:



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
co to są kwaśne deszcze (14 str), Pomoce naukowe, studia, geografia
4 Co to są linie poślizgu widoczne na powierzchni próbki ze stali GX120Mn13
Ossowski St , Co to są przeżycia estetyczne
co to są fundusze strukturalne (9 str), Ekonomia, ekonomia
co to są odpady, przyroda, scenariusz. lekcji kl.4
co to są żeliwa
6 Co to są mydła
Co to są czakry
Co to są lipoproteiny i czym się różnią
Negocjacje, co to są negocjacje integracyjne-ściąga, 1
Co to są i o co walczą Legiony Polskie ulotka
CO TO SĄ SAKRAMENTALIA I JAK Z NICH KORZYSTAĆ (POMOC DUCHOWA), Sakramentalia, Sakramentalia
egzamin, 12 - Co to jest paradygmat naukowy. Porównaj stary i nowy
13 Co to są stereotypy płci, pedagogium, socjologia i psychologia materiały
Co to są organizacje pozarządowe
Co to są telomery
METODY TWORZENIA PORTALI BIZNESOWYCH CO TO SĄ PORTALE KORPORACYJNE
Co to są prawa dziecka, Prawa dziecka

więcej podobnych podstron