Początki dziejów starożytnej Grecji - kultura minojska (kreteńska) i kultura mykeńska, podr., s. 60 - 67
1. Kultura minojska (kreteńska) - pierwsza cywilizacja Europy (od III tys. pne do ok. 1450 pne)
twórcy cywilizacji: lud o nieznanym pochodzeniu etnicznym
opis Krety przez Homera (podr., s. 60)
znaczenie wykopalisk archeologicznych na Krecie Artura Evansa (zob. książkę Cerama, Bogowie, groby, uczeni, s. )
pismo linearne A (jako odzwierciedlenie wpływów kultury Egiptu i hieroglifów)
Knossos jako główny ośrodek kultury minojskiej, pałac w Knossos, podr.,il. s. 61
kultura minojska jako „cywilizacja pałacowa” (pałac jako siedziba władcy oraz centrum życia politycznego, społecznego, gospodarczego, np. miejsce magazynowania żywności)
wysoki poziom kultury materialnej (np. kilkupiętrowe budynki o skomplikowanym rozkładzie pomieszczeń - geneza mitycznego labiryntu?), pałac w Knossos, podr.,il. s. 61
odzwierciedlenie kultury minojskiej w mitach greckich (np. motyw Minosa, Ariadny, labiryntu, Minotaura)
sztuka kultury minojskiej (architektura - pałac w Knossos, malarstwo, rzeźba), il. w podr., s.61 - 62.
brak akcentów militarnych w sztuce minojskiej (dominują motywy ze świata przyrody oraz z życia codziennego - sportu, rozrywki)
brak obwarowań miast i osiedli kreteńskich (czy świadczy to o braku obawy mieszkańców Krety przed najazdem zewnętrznym?)
polityczna hegemonia (dominacja) Krety w południowej części rejonu Morza Egejskiego (silna flota, uzależnienie sąsiednich wysp, zob. tekst Tukidydesa - podr., s. 61)
czy mityczną Atlantydę należy wiązać z Kretą i kultura minojską? (zob. opis Atlantydy przez Platona, podr., s. 67)
domniemane przyczyny upadku kultury minojskiej ok. 1450 r. pne: najazd zewnętrzny czy wielka klęska żywiołowa ? (wybuch wulkanu na wyspie Therze - Santorynie), zob. tekst źródłowy w podr. ,s. 67
2. Kultura mykeńska jako pierwsza cywilizacja Greków (ok. 1700 pne - ok. 1200 pne)
twórcy cywilizacji: jedno z greckich plemion - Achajowie
główny ośrodek: Mykeny w Argolidzie
położenie geograficzne Argolidy i Myken (mapa w podr., s. 61)
pismo linearne B (sylabiczne, 88 znaków, odczytane w 1953 r. przez Michaela Ventrisa)
kultura materialna (np. potężne, silnie ufortyfikowane zamki, bogato wyposażone grobowce z twarzami zmarłych pokrytymi maskami - np. tzw. maska Agamemnona)
zabytki kultury mykeńskiej - np. Brama Lwic w Mykenach, grób Agamemnona, złota maska Agamemnona, il. w podr., s. 63 - 64
armia Mykeńczyków, podr., s. 63
odzwierciedlenie kultury mykeńskiej w mitach greckich: mity związane ze środowiskiem Argolidy i Myken, dynastią Atrydów (władców Myken, np. Agamemnona), postacie np. Achillesa, Menelaosa, motyw wojny trojańskiej)
świat kultury mykeńskiej w Iliadzie i Odysei Homera
wojna trojańska: legenda czy fakt historyczny?, domniemane przyczyny wojny - wyprawa po Helenę?, dążenie Mykeńczyków do opanowania rejonu Hellespontu (szlaku wiodącego z Morza Czarnego na Morze Egejskie) i zapewnienia sobie stałych dostaw cyny?
położenie geograficzne Troi: w Azji Mniejszej, w rejonie Hellespontu (mapa w podr., s. 61) Hellespont - tak w starożytności nazywano Cieśninę Dardanele
zapoczątkowanie wykopalisk archeologicznych w Troi przez H. Schliemana, podr., s. 65, (zob. także książkę Cerama, Bogowie, groby, uczeni, s. )
upadek kultury mykeńskiej ok. 1200 r. pne w wyniku najazdów Dorów (wypieranych z Grecji północnej przez tzw. ludy morza)
Okres tzw. „wieków ciemnych” w historii Grecji - od upadku cywilizacji mykeńskiej ok. 1200 r. pne (w wyniku najazdu ludów morskich oraz Dorów, podr. ,s. 65 - 66) do opanowania przez Greków pisma alfabetycznego (pod wpływem Fenicjan) w II poł. IX w. pne (najstarszy znany zapis w alfabecie greckim pochodzi z ok. 800 r. pne), w okresie „wieków ciemnych” Grecy w ogóle nie posługiwali się pismem