NAUCZYCIEL MIANOWANY
ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego
Kolejnym stopniem awansu zawodowego nauczyciela jest nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Staż rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni, na wniosek nauczyciela, skierowany do dyrektora szkoły (KN art. 9d ust. 1). W przypadku nawiązania stosunku pracy po tym terminie nauczyciel może rozpocząć staż dopiero w nowym roku szkolnym (KN art. 9d ust. 2).
Nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego (KN art. 9d ust. 4).
Staż trwa 2 lata i 9 miesięcy (KN art. 9c ust. 1 pkt 2).
Nauczyciel mianowany zobowiązany jest do napisania planu rozwoju zawodowego, którego projekt przedkłada dyrektorowi szkoły wraz z wnioskiem o rozpoczęcie stażu.
Plan ten powinien uwzględniać specyfikę i potrzeby szkoły, zadania przeznaczone do realizacji na tym etapie zgodnie z rozporządzeniem o awansie zawodowym. Przy pisaniu planu należy brać pod uwagę dotychczasową wiedzę, umiejętności i doświadczenie. Tak przygotowany plan musi zostać zatwierdzony przez dyrektora placówki (KN art. 9c ust. 3). Ma on na to 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (rozp. § 3 ust. 3).
Podczas odbywania stażu do najważniejszych zadań nauczyciela należy doskonalenie warsztatu i metod pracy, pogłębianie wiedzy i umiejętności służących własnemu rozwojowi, a także podnoszeniu poziomu szkoły, w której nauczyciel pracuje (Rozp. § 8 ust. 1).
Dokumentację prowadzonych przez siebie zajęć nauczyciel może prowadzić poprzez zapisywanie analizy własnych działań i ocenę ich skuteczności. Dokumentuje on swoje osiągnięcia i zapisuje wykonywane przez siebie zajęcia, co znaczenie ułatwia wprowadzanie korekt i trafne wyciąganie wniosków z prowadzonych zajęć. Gromadzenie konspektów i scenariuszy zajęć, bardzo ułatwi nauczycielowi późniejsze zebranie dokumentacji do realizacji planu rozwoju zawodowego. Bardzo pomocne w dokumentowaniu jest gromadzenie prac dzieci, nagrań wideo z prowadzonych zajęć. Zapisywanie uwag i refleksji na temat przeczytanych lektur znacznie ułatwi nauczycielowi sporządzenie sprawozdania z realizacji planu.
Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego (KN art. 9c ust. 3). W terminie do 21 dni od dnia złożenia sprawozdania dyrektor dokonuje oceny dorobku zawodowego nauczyciela. Po zapoznaniu się ze sprawozdaniem, dyrektor zbiera informacje o realizacji planu rozwoju zawodowego, jak też o efektach zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz zasięga opinii rady rodziców, która ma na to 14 dni. Brak opinii rady rodziców nie powoduje wstrzymania procesu oceny nauczyciela (KN art. 9c ust. 6 pkt. 2, ust. 7).
Ocena dokonywana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie, jak również informację o możliwości wniesienia odwołania (KN art. 9c ust. 8).
W każdym przypadku od oceny dorobku nauczycielowi przysługuje, w ciągu 14 dni od jej otrzymania, odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Powyższy organ ma 21 dni na rozpatrzenie odwołania. Jednak ocena przedstawiona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna (KN art. 9c ust. 9). W sytuacji niedotrzymania terminu rozpatrzenia odwołania nauczyciel jest dopuszczony do ubiegania się o akceptację komisji bez tej oceny (KN art. 9c ust. 10).
Gdy praca nauczyciela zostanie oceniona negatywnie - może on starać się o ponowną ocenę dorobku po odbyciu jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Może to zrobić na swój wniosek i za zgodą dyrektora szkoły (KN art. 9c ust. 11). Dodatkowy staż również można rozpocząć wraz z początkiem roku szkolnego (KN art. 9d ust. 3).
W przypadku uzyskania ostatecznie pozytywnej oceny nauczyciel mianowany ma 3 lata, od dnia otrzymania oceny za okres stażu, na złożenie wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego. Jeżeli nie dotrzyma tego terminu, zobowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (KN art. 9d ust. 7). Wniosek zostaje skierowany do organu prowadzącego szkołę.
W teczce dołączonej do wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego powinny się znaleźć dokumenty (wszystkie kserokopie powinny być poświadczone urzędowo za zgodność z oryginałem):
- dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje (dyplom ukończenia studiów
z potwierdzeniem kwalifikacji pedagogicznych, akt mianowania);
- zaświadczenie dyrektora szkoły o zatrudnieniu (czas zatrudnienia, wymiar,
zajmowane stanowisko);
- zatwierdzony plan rozwoju zawodowego i sprawozdanie z jego realizacji;
- ocena dorobku zawodowego za okres stażu wystawiona przez dyrektora szkoły,
w przypadku nauczyciela, który zmienił miejsce zatrudnienia, również ocenę za
okres odbytego stażu w poprzednim miejscu;
- inne dokumenty świadczące o osiągnięciach zawodowych sprzed okresu stażu;
- dokumentację potwierdzającą realizację zadań niezbędnych do uzyskania stopnia
nauczyciela dyplomowanego.
Dokumentacja powinna być przedstawiona w następującej formie:
- opis i analiza realizacji wymagań wymienionych
w § 8 ust. 2 pkt 1-3, ze wskazaniem w szczególności
wpływu podejmowanych działań na podniesienie
jakości procesu dydaktyczno-wychowawczego
realizowanego w szkole;
- sprawozdania z realizacji wybranych zadań, o których
mowa w § 8 ust. 2 pkt 4;
- dyplomów lub świadectw potwierdzających
zaawansowaną znajomość języka obcego w przypadku
realizacji zadania, o którym mowa
w § 8 ust. 2 pkt 4 lit. d;
- zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających
pełnienie funkcji, prowadzenie działań lub
wykonywanie zadań związanych ze spełnianiem
wymagań określonych w § 8 ust. 2, jeżeli nie wynika
to z planu rozwoju zawodowego i sprawozdania z jego realizacji;
- opis i analiza co najmniej dwóch przypadków rozpoznania i rozwiązania problemów
edukacyjnych, wychowawczych lub innych, o których mowa w §8 ust. 2 pkt 5
(rozp. § 9 ust. 4 pkt 1-5).
Przykład
Określenie problemu
Podanie motywacji wyboru przypadku
Oczekiwane efekty działania
Plan działania:
Osiągnięte efekty działania: |
Nauczyciel przed komisją kwalifikacyjną
Po złożeniu wniosku i powyższych dokumentów, organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad szkołą powołuje komisję kwalifikacyjną, w skład której wchodzą:
- przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, jako jej przewodniczący, w przypadku dyrektora ubiegającego się o awans - także przedstawiciel organu prowadzącego szkołę,
- dyrektor szkoły (z wyjątkiem przypadku, gdy o awans ubiega się dyrektor),
- trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra,
- przedstawiciel związku zawodowego (na wniosek nauczyciela).
Ponieważ komisja kwalifikacyjna na pewno przeczyta wnikliwie plan i sprawozdanie, warto zatem na drugiej stronie planu umieścić informacje personalne: imię i nazwisko, o jaki stopień nauczyciel się ubiega, jaki ma staż, ile lat pracuje w szkole. Ważne, aby w tym miejscu umieścić informacje, jakie podjął formy doskonalenia, jakie otrzymał nagrody oraz jakie nagrody otrzymali jego uczniowie.
Nauczycielowi mianowanemu za spełnienie odpowiednich wymagań uznaje się również odpowiedni dorobek zawodowy ze szczególnym uwzględnieniem okresu od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.
W przypadku zmiany miejsca pracy w trakcie odbywania stażu, do dokumentacji i wniosku należy dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie o wymiarze zatrudnienia i zajmowanym stanowisku w poprzednim miejscu pracy. Również, gdy nauczyciel jest zatrudniony w kilku szkołach, w każdej w wymiarze mniejszym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej połowy obowiązującego wymiaru zajęć. Wtedy należy załączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu, jeżeli nie ma możliwości udokumentowania zatrudnienia świadectwami pracy (rozp. § 9 ust. 1 pkt 2).
Jeżeli nauczyciel złoży wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do dnia 30 czerwca danego roku, właściwy organ, w tym wypadku organ sprawujący nadzór pedagogiczny, wydaje decyzję o nadaniu bądź odmowie nadania stopnia awansu zawodowego do dnia 31 sierpnia danego roku. W przypadku wniosków złożonych do dnia do 31 października - do 31 grudnia danego roku (KN art. 9b ust 3, 3a).
Komisja przeprowadza postępowanie kwalifikacyjne na wniosek nauczyciela skierowany do właściwego organu (KN art. 9b ust. 2).
W przypadku niespełnienia przez wniosek lub dokumenty wymagań formalnych organ nadający stopień awansu zawodowego jest obowiązany do wskazania szczegółowo stwierdzonych braków i wyznaczenia terminu ich uzupełnienia (rozp. § 11 ust. 2). Organ nadający stopień awansu zawodowego powiadamia nauczyciela o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem (rozp. § 11 ust. 3).
Komisja kwalifikacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków (rozp. § 13 ust. 1). Postępowanie kwalifikacyjne rozpoczyna się od analizy dorobku zawodowego nauczyciela mianowanego, dokumentacji załączonej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego (rozp. § 12 ust. 3). Właściwy organ nadający stopień awansu zawodowego zobowiązany jest do powiadomienia nauczyciela o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu, co najmniej na 14 dni przed datą posiedzenia komisji (rozp. § 11 ust. 3).
Komisja kwalifikacyjna analizuje dokumentację przedstawioną przez nauczyciela mianowanego (KN art. 9b ust. 1 pkt 3). Każdy z członków komisji ocenia spełnienie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego, według punktowej skali od 0 do 10 (rozp. § 13 ust. 2). Z punktacji przyznanej przez poszczególnych członków komisji oblicza się średnią arytmetyczną. Jeżeli liczba członków komisji jest większa niż 3, odrzucona zostaje jedna najwyższa i najniższa ocena. Nauczyciel uzyskuje akceptację komisji kwalifikacyjnej, jeżeli ta średnia wynosi co najmniej 7 (rozp. §13 ust. 3-4).
W przypadku uzyskania akceptacji komisji nauczyciel dostaje zaświadczenie o akceptacji na stopień nauczyciela dyplomowanego. Rejestr wydanych zaświadczeń prowadzi organ prowadzący szkołę (KN art. 9 g ust. 9).
W przypadku nieuzyskania akceptacji komisji nauczyciel ma możliwość ponownego złożenia wniosku o postępowanie kwalifikacyjne po odbyciu dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Staż ten może być odbyty na wniosek nauczyciela, jednocześnie za zgodą dyrektora (KN art. 9g ust. 8). Dodatkowy staż rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego, jednak nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (KN art. 9d ust. 3).
W przypadku ponownego nieuzyskania przez nauczyciela akceptacji komisji, przed kolejnym ubieganiem się o akceptację, powinien ponownie odbyć staż w pełnym jego wymiarze, czyli 2 lat i 9 miesięcy (KN art. 9g ust. 8 pkt 2).
Po odbyciu stażu i otrzymaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego, spełnieniu wymagań kwalifikacyjnych oraz uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej organ sprawujący nadzór pedagogiczny nadaje stopień NAUCZYCIELA DYPLOMOWANEGO (KN art. 9b ust. 4 pkt 3).
W przypadku niespełnienia przez nauczyciela warunków, organ sprawujący nadzór pedagogiczny odmawia nauczycielowi, w drodze decyzji administracyjnej, nadania stopnia awansu zawodowego.
W przypadku decyzji odmownej, nauczycielowi przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia, tj.:
- w stosunku do dyrektora szkoły - organ prowadzący szkołę,
- w stosunku do organu prowadzącego szkołę - organ sprawujący nadzór pedagogiczny,
- w stosunku do organu sprawującego nadzór pedagogiczny - właściwy minister (KN art. 9b ust. 7).
Nauczyciel może się również odwołać do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Akt nadania stopnia awansu zawodowego zawiera w szczególności: nazwę komisji kwalifikacyjnej, numer i datę wydania zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji, stopień awansu zawodowego, jak również informację o poziomie wykształcenia nauczyciela (KN art. 9b ust. 5).
Nauczycielowi, który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom wykształcenia, niż określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego zostaje wydany, na wniosek nauczyciela, nowy akt nadania odpowiedniego stopnia awansu zawodowego, uwzględniający uzyskany poziom wykształcenia (KN art. 9f ust.
SYTUACJE SZCZEGÓLNE
W wyniku:
- czasowej niezdolności do pracy
wskutek choroby,
- zwolnienia z obowiązku świadczenia
pracy,
- urlopu innego niż urlop
wypoczynkowy,
trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności (KN art. 9d ust 5). Jeżeli nieobecność trwa dłużej niż rok, wówczas nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu
w pełnym wymiarze
(KN art. 9d ust. 5).
Nauczyciele skierowani do pracy za granicą w celu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w środowiskach polonijnych po powrocie do pracy w polskiej szkole mogą złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze roku i 9 miesięcy (KN art. 9d ust 9).
Nauczyciel mianowany może, na swój wniosek, przerwać staż z przyczyn wyżej nie wymienionych. W przypadku rozpoczęcia stażu, jest on zmuszony odbyć staż w pełnym wymiarze (KN art. 9d ust. 6).
W przypadku zmiany miejsca zatrudnienia w trakcie trwania stażu, nauczycielowi mianowanemu zalicza się okres dotychczas odbytego stażu. Jednak muszą oni spełnić pewne warunki, a mianowicie muszą podjąć zatrudnienie w szkole nie później niż 3 miesiące po ustaniu poprzedniego stosunku pracy i za okres dotychczas odbytego stażu muszą otrzymać pozytywną ocenę dorobku zawodowego (KN art. 9f ust. 2).
Nauczyciel kontraktowy mający co najmniej stopień naukowy doktora może ubiegać się o uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego po odbyciu stażu trwającego rok i 9 miesięcy. W przypadku ubiegania się o awans nauczyciela, który swój tytuł uzyskał z pominięciem stopnia nauczyciela stażysty dyrektor szkoły może skrócić staż do roku i 9 miesięcy (KN art. 9c ust. 2).
Wymagania kwalifikacyjne
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli, nauczyciel mianowany musi spełniać pewne wymagania kwalifikacyjne, niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Są to w szczególności:
uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły, a w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 1-3 Karty Nauczyciela - uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją
(rozp. § 8 ust. 2 pkt. 1)
Od nauczyciela wymaga się propozycji i zaangażowania w organizowanie ogólnoszkolnych konkursów, organizacji kół zainteresowań. Istotne jest, aby jego działania znalazły odzwierciedlenie w wynikach pracy uczniów.
wykorzystywanie w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej
(rozp. § 8 ust. 2 pkt. 2)
Aby sprostać współczesnym wymaganiom, nauczyciel powinien umieć posługiwać się wiedzą informatyczną i wykorzystywać ją w procesie dydaktycznym. Dla sprawniejszego przeprowadzania swoich zajęć nauczyciel powinien sam być pomysłodawcą i autorem pomocy dydaktycznych.
Warto tu zrobić kurs komputerowy, uczestniczyć w warsztatach dotyczących zastosowania Internetu w edukacji, wykorzystania komputerowych programów edukacyjnych na zajęciach, gromadzenia i wykorzystania wideoteki, kaset czy kamery wideo na lekcjach itd. Można nagrać swoje zajęcia i dokonać na podstawie filmu analizy lub samooceny. Oczywiście zajęcia takie nie muszą odbywać się codziennie. Wystarczą 2 godziny w semestrze z danego przedmiotu w pracowni komputerowej. Konieczny do takich zajęć jest konspekt, można zrobić zdjęcia, dać uczniom arkusze ewaluacji zajęć, trzeba również napisać sprawozdanie i, oczywiście za pomocą komputera, przygotować sprawdziany, testy, karty pracy, materiały dla uczniów. Można również w pracowni komputerowej zorganizować kurs dla nauczycieli szkoły w zakresie posługiwania się Internetem i wpisać jako punkt dotyczący dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nauczyciele uczestniczący w tym kursie zaliczą to jako formę wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego.
umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć
(rozp. § 8 ust. 2 pkt. 3)
Od nauczyciela wymagana jest aktywna praca w zespole przedmiotowym, wychowawczym lub problemowym, np. opracowywanie harmonogramów spotkań i tematyki zespołów przedmiotowych, również przygotowanie i prowadzenie szkoleń rady pedagogicznej i rozwiązywanie problemów szkoły. Przeprowadzenie lekcji otwartych po uprzednim przygotowaniu scenariusza, materiałów metodycznych. Opiekowanie się nauczycielem będącym na stażu lub praktyce. Zorganizowanie i prowadzenie międzyszkolnego zespołu samokształceniowego np. przedmiotowego, kulturalnego, sportowego, opracowywanie testów i innych materiałów dla nauczycieli. Prowadzenie debat z rodzicami i nauczycielami na tematy istotnych problemów wychowawczych.
Nauczyciel powinien z własnej inicjatywy prowadzić zajęcia dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, zajęć edukacyjnych z udziałem zaproszonych gości oraz dzielić się swoimi doświadczeniami, wiedzą i umiejętnościami.
Wymogiem jest realizacja co najmniej trzech z następujących zadań:
opracowanie i wdrożenie programu dotyczącego działań edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych odpowiednio z oświatą, pomocą społeczną lub postępowaniem w sprawach nieletnich
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4a)
Opracowanie i wdrożenie programu profilaktyki zachowań dysfunkcjonalnych, programu aktywizacji rodziców, programów pracy z uczniem słabym i uczniem zdolnym.
wykonywanie zadań doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej, eksperta komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy, rzeczoznawcy do spraw programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego, podręczników lub środków dydaktycznych, a w przypadku nauczycieli szkół artystycznych - także konsultanta współpracującego z Centrum Edukacji Artystycznej
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4b)
Pełni funkcję egzaminatora, eksperta lub rzeczoznawcy. Udziela się jako doradca metodyczny, edukator, trener terapeuta.
poszerzenie zakresu działań szkoły, w szczególności dotyczących zadań dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych (rozp. § 8 ust. 2 pkt 4c),
uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowanym, a w przypadku nauczycieli języków obcych - uzyskanie umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie zaawansowanym
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4d)
W trakcie stażu nauczyciel powinien uzyskać dodatkowe kwalifikacje i ukończyć studia podyplomowe potrzebne do podnoszenia swoich kwalifikacji. Również powinien doskonalić swoje umiejętności związane z nauką języka obcego.
wykonywanie zadań na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami samorządowymi lub innymi podmiotami
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4e)
Pod tym punktem kryje się aktywne włączanie się w różne akcje społeczne i pozyskiwanie środków materialnych dla ubogich dzieci. Nauczyciel jako pomysłodawca powinien być również współorganizatorem gminnych lub środowiskowych imprez sportowych, kulturalnych i innych. Dodatkowym atutem jest pełnienie funkcji w organach samorządowych. Wymagana jest od nauczyciela współpraca z placówkami opiekuńczo-wychowawczymi.
uzyskanie innych znaczących osiągnięć w pracy zawodowej
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4f)
umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych, z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony (rozp. § 8 ust. 2 pkt 5).