legenda o królu Abgarze
Jej najstarszą wersję podaje Euzebiusz z Cezarei. Według tego podania toparcha Edessy Abgar V zachorował na leprę (trąd). Nie znajdując pomocy u medyków, zwrócił się z prośbą o uzdrowienie do Chrystusa.
Historii korespondencji króla Abgara z Chrystusem i cudownego uzdrowienia dotyczy fragment apokryficznej "Ewangelii gruzińskiej" (przetłumaczył ją na język polski i opublikował przed wojną w czasopiśmie "Elpis" św. Grzegorz Peradze).
Wedle apokryfu posłaniec Abgara dotarł do Jezusa z listem, gdzie było napisane: "Ja, Abgar, król ormiański, jestem niewolnikiem Jezusa. Jeżeli wszyscy wierzą w Ciebie, ponieważ Cię widzieli, to ja, mimo iż Cię nie widziałem, uwierzyłem, że Ty jesteś Synem Bożym i zstąpiłeś z nieba, aby zbawić straconego człowieka. Ja także jestem stracony fizycznie; jeśli będziesz chciał, to przyjdź do mego kraju i ulecz mnie...". Na to Chrystus odpowiedział: "Nie mogę tam pójść, ponieważ zamierzam iść do mego Ojca. Po wniebowstąpieniu zaś wyślę do Abgara ucznia mego, Tadeusza, który wyleczy go i pobłogosławi króla oraz jego królestwo".
Poseł Abgara, zobaczywszy Jezusa, nie chciał wracać do swego pana. Postanowił posłać wizerunek Chrystusa. Czynił próby prze¬niesienia oblicza Chrystusa na płótno. Wszystkie nieudane. Wówczas Jezus zapytał go: "Czemu Mnie malujesz?". Posłaniec odpowiedział: "Król nasz bardzo pragnie Cię zobaczyć. Wydał nawet rozkaz: - Jeżeli nie przyjdzie sam, namalujcie Go i przynieście mi Jego obraz, a przez to samo już wyzdrowieję". Jezus usłyszawszy po raz drugi o wierze Abgara, wziął chustę lnianą i przyłożył ją do swojej twarzy, a wówczas na chuście odbiło się oblicze Jezusa takie, jakim było w rzeczywistości. Potem Jezus, wręczając chustę posłom króla, rzekł: "Weźcie ten obraz dla Abgara ode Mnie wraz z moją modlitwą i błogosławieństwem. Zostanie on wybawiony trzy razy. Najpierw przez ten obraz, potem przez Tadeusza i po raz trzeci przez chrzest".
Posłowie z wizerunkiem Chrystusa wrócili do Edessy, do siedziby króla Abgara. Król spojrzawszy na obraz Chrystusa cudownie ozdrowiał.
Wizerunek Chrystusa na płótnie (Nierukotwornyj Spas ) był przechowywany w Edessie. W oparciu o ten wizerunek pisano ikony Chrystusa. Jedna z nich znalazła się w Anczi, potem przeniesiono ją do Tbilisi. Ku czci tej ikony wzniesiono bazylikę.
Edessa przyjęła chrześcijaństwo za króla Abgara IX (179-216). W III wieku znajdowało się tu centrum chrześcijaństwa syryjskiego.
Dziś w miejscu dawnej Edessy leży tureckie miasto Urfa. W Anczi, w dawnej świątyni chrześcijańskiej, znajduje się meczet.
A ikona z Edessy, albo Anczischati, znajduje się w Państwowym Muzeum w Tbilisi.
rzeczywiście Euzebiusz w Historii Kościoła I,13 (tłum. Lisieckiego, Poznań 1924, reprint WAM, Kraków 1993) opisuje poselstwo Abgara i cytuje jego list oraz odpowiedź Chrystusa,ale nie wspomina o Mandylionie, ani o innym wizerunku Zbawiciela. Nie podaje także rodzaju choroby króla (Abgar wg późniejszej tradycji miałby być tożsamy z A. V Czarnym (chrztu Edessy dokonał dopiero Abgar IX). Także Egeria wspomina jedynie o liście, ale nie o wizerunku. Z drugiej strony sceptycznie wobec istnienia listu Chrystusa wypowiadali się Augustyn i Hieronim. Edessa była jednak daleko wysuniętym ośrodkiem miejskim średniej wielkości-a zatem, kto wie???
Dwie uwagi odnośnie schematu ikonostasu: odnosi się on do pobizantyńskiej przegrody z naszych terenów (stąd pewne zmiany -np. centralne umieszczenie Ostatniej wieczerzy - zgodne z porządkiem liturgicznym, a nie ewangelicznym). Apostołowie z rzędu Deesis zaliczają sie do owego (tworząc z Chrystusem, Marią i Janem tzw. Wielkie Deesis). A tak na marginesie, to czy ktoś słyszał o Zwiastowaniu w którym udział biorą inne osoby niż Maria i Gabriel???
Poza tym świetna inicjatywa, popieram (podobnie jak z manuskryptami - wiele elementów takich jak nanoszenie liniatur i agatowanie złota stosowano również w Bizancjum).
Cesarz Okres panowania
Dynastia Teodozjańska
Walentynian I 364-375
Walens 364-378
Walentynian II 375-392
Teodozjusz I Wielki 379-395
Arkadiusz 395-408
Teodozjusz II 408-450
Marcjan 450-457
Dynastia Leońska
Leon I 457-474
Leon II 473-474
Zenon 474-491
Bazyliskus 475-476
Leoncjusz I 484-488
Anastazjusz I 491-518
Dynastia Justyniańska
Justyn I 518-527
Justynian I Wielki 527-565
Justyn II 565-578
Tyberiusz II Konstantyn 578-582
Maurycjusz 582-602
Bez dynastii
Fokas 602-610
Dynastia heraklijska
Herakliusz 610-641
Konstantyn III 641
Herakleonas 641
Konstans II 641-668
Konstantyn IV Pogonatos 668-685
Justynian II Rhinotmetos (wypędzony) 685-695
Leoncjusz II 695-698
Tyberiusz III 698-705
Justynian II Rhinotmetos (przywrócony na tron) 705-711
Bez dynastii
Filipikos Bardanes 711-713
Anastazjusz II 713-716
Teodozjusz III 716-717
Dynastia izauryjska
Leon III Izauryjczyk 717-741
Artabasdes 741-743
Konstantyn V Kopronim 741-775
Leon IV Chazar 775-780
Konstantyn VI 780-797
Irena 797-802
Dynastia Niceforów
Nicefor I Genik 802-811
Staurakios 811
Michał I Rangabeusz 811-813
Bez Dynastii
Leon V Armeńczyk 813-820
Dynastia amoryjska
Michał II Amoryjczyk 820-829
Teofil 829-842
Michał III Metystes 842-867
Dynastia macedońska
Bazyli I Macedończyk 867-886
Leon VI Filozof i Aleksander 886-912
Aleksander 913
Konstantyn VII Porfirogeneta 913-959
Roman I Lekapen 919-944
Konstantyn 924
Roman II 959-963
Nicefor II Fokas 963-969
Jan I Tzimiskes 969-976
Bazyli II Bułgarobójca 976-1025
Konstantyn VIII 1025-1028
Roman III Argyros 1028-1034
Michał IV Paflagończyk 1034-1041
Michał V Kalafates 1041-1042
Zoe i Teodora 1042
Konstantyn IX Monomach 1042-1055
Teodora 1055-1056
Michał VI Stratiotikos 1056-10
Odnośnie dynastii: Michał Rangabeusz (a nie Rangabe), Aleksander faktycznie rządził przez I rok (choć de iure wraz z Leonem VI przez cały okres jego panowania).
Strona Paiula Halsalla jest godna polecenia (jedna z pierwszych i najlepszych stron poświęconych studiom bizantyńskim - choć w ostatnich latach mniej rozbudowywana).
Pozdrawiam
P. S. Proszę się tak bardzo kwestią temów nie przejmować. Obiecuję z tego nie pytać na egzaminie! Zainteresowanym problematyką polecam w j. polskim oprócz Ostrogorskiego także Haldona Bizancjum. Zarys dziejów
Fokas 602-610 to uzurpator a nie członek dynastii justyniańskiej
Justynian II Rhinotmetos - przydomek wywodzi się z faktu, że wypędzając go obcięto mu nos - jedyny oszpecony cesarz w dziejach Bizancjum (taka tam panowała Kalo-k-agatia