Iwan Dymitriew (1760 - 1837).
Pochodził z rodziny ziemiańskiej, był oficerem Siemianowskiego Pułku. W połowie lat 70tych zaczął zajmować się literaturą (miała na to wpływ przyjaźń z Karamzinem). W latach 90tych rozpoczął działalność literacką na szeroką skalę, wydając satyrę “Cudzy rozum”, napisaną w duchu sentymentalnym. Posądzano go o udział w spisku i zamachu na Pawła I, wtrącono go nawet do więzienia, pozbawiono stopnia oficerskiego, ale śledztwo wykazało, że nie miał z tym nic wspólnego. Przywrócono go do łask. Cieszył się nawet szczególną sympatią Aleksandra I. Był senatorem, a później ministrem. W 1814 roku podał się do dymisji, rezygnując tym samym z funkcji ministra. Potem osiedlił się w Moskwie. Swoje wiersze drukował na łamach czasopism wydawanych przez Karamzina. Około 1820 roku porzucił działalność literacką. Pod koniec życia sporządził “Spojrzenie na moje życie”, będące zapisem jego wspomnień. Utwór ten wyszedł drukiem w latach 60tych XIX wieku. Był bardzo popularnym bajkopisarzem, ale pisał bajki zupełnie inne niż jego poprzednicy. Dotyczyło to stylu, języka. Nie odwoływał się w nich do tradycji folklorystycznej i rubaszności. Jego bajki cieszyły się popularnością do lat 50tych XX wieku. Pisał też sentymentalne pieśni miłosne, o niesamowitej melodyce. Poruszał w nich typowe dla sentymentalistów tematy - rozterki miłosne, rozczarowania, zwątpienie w uczucia drugiej strony. Do tych pieśni często pisano muzykę, skutkiem czego powstawały piosenki. Największą popularnością cieszył się utwór pt. “Grucha siwy gołąbeczek” [Стоет сивой голубьечек], do której muzykę napisał Czech z pochodzenia. Dymitriewem interesowano się w Polsce z racji jego eleganckiej i całkowicie apolitycznej twórczości. Jego utwory były tłumaczone i wydawane na ziemiach polskich na początku XIX wieku. Dymitriew należał do moskiewskich przyjaciół Mickiewicza. Przetłumaczył na język rosyjski jego sonet pt. “Żegluga” (“Wypłynąłem na suchy przestwór oceanu…”). Mickiwiewicz wyraził się o jego stylu, że Dymitriew reprezentuje “wielką czystość języka”.
Pierwsza “połowa” wieku XIX w literaturze rosyjskiej.
Na początku wieku XIX w Rosji starły się ze sobą trzy tendencje literackie: klasycyzm, sentymentalizm oraz preromantyzm (a później romantyzm). Pierwsza połowa wieku XIX kończy się nie w 1850 roku, ale cenzusem jest tutaj rok 1842, gdyż wtedy kończy się pewien proces kulturalny i społeczno - historyczne. Jest to rok publikacji “Martwych dusz” autorstwa Michała Gogola, które ostatecznie zamknęły epokę romantyzmu rosyjskiego. Jest to więc okres niecałych 50 lat, ale okres ten jest tak niejednorodny, że badacze wprowadzili nastepującą periodyzację:
Okres I - lata 1801 - 1815/1816
Okres II - lata 1815/1816 - 1825 (rok powstania dekabrystów w Rosji)
Okres III - lata 1826 - 1842.
W latach 40 i 50tych zaczyna się już rozwijać realizm. Powstaje tzw. “szkoła naturalna”.
Okres 1801 - 1815/1816.
Po udanym zamachu na Pawła I władzę przejął jego syn, Aleksander I, ukochany wnuk Katarzyny II, której zawdzięczał gruntowne wykształcenie (m.in. z zakresu filozofii, języków, których znał trzy). Początkowo Aleksander jawił się jako władca liberalny, jednak jego stanowisko zmieniło się po 1812 roku, po Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej z Napoleonem. Jednak do 1812 roku bardzo dbał o rozwój kultury i nauki - otwierał uniwersytety, licea, gimnazja (m.in. w Mieżynie, które ukończył później Mikołaj Gogol), modernizował sztukę i literaturę, rozbudowywał już istniejące placówki edukacyjne. Złagodził cenzurę, umożliwił wyjazdy na studia za granicą. Z młodym carem wiązano liczne nadzieje na zmianę dotychczasowego ustroju społeczno - gospodarczego w Imperium Rosyjskim. Stopniowo jednak nadzieje te topniały. Zaczęło się od odrzuconej prośby Napoleona o rękę siostry Aleksandra I - Anny. Wówczas Napoleon rozpoczął ekspansję na Rosję i w 1812 roku wybuchła Wielka Wojna Ojczyźniana, w której Rosja zwyciężyła. Wyższe kręgi arystokracji oczekujące zmian uważały, że był to najlepszy moment na przeprowadzenie niezbędnych reform. Car Aleksander zmienił jednak po przystąpieniu Rosji do Kongresu Wiedeńskiego kurs prowadzonej przez siebie polityki. Przestał się interesować się sprawami wewnętrznymi, które powierzył bardzo zaufanemu generałowi Aleksandrowi Arakczejowi. Ten chciał z Rosji uczynić obóz wojskowy, wprowadził terror i zamordyzm. Nasiliły się wtedy nastroje opozycyjne. Ruch tzw. “dekabrystów” zaczął dążyć do obalenia cara poprzez rewolucję. Powstanie wybuchło w grudniu 1825 roku i skierowane było przeciwko arakczeiznie, represjom, terrorowi. Car w czasie wybuchu powstania wizytował parady wojskowe jako głównodowodzący.