23. Pozycja ustrojowa ważniejszych organów administracji rządowej i samorządowej:

Rada Ministrów:

W jej skład wchodzi Prezes, ministrowie resortowi i zadaniowi, przewodniczący komitetów rządowych. Członkowie ponoszą solidarną i indywidualną odpowiedzialność polityczną przed Parlamentem. W Polsce rząd prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa, występuje również domniemanie kompetencji na rzecz Rady Ministrów w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów. Jest organem kolegialnym, decyzje zapadają większością głosów. Może podejmować uchwały

Prezes Rady Ministrów: samodzielny, jednoosobowy organ administracji, organ administracji ogólnej, przewodniczy RM, może wydawać rozporządzenia. Koordynuje prace RM.

Ministrowie: samodzielny jednoosobowy organ administracji. Może wydawać rozporządzenia i zarządzenia.

Wojewoda: przedstawiciel rządu w województwie, zwierzchnik wojewódzkiej administracji zespolonej, może wydawać wiążące polecenia celu organom administracji zespolonej i ponosi odpowiedzialność za jej działanie. Powoływany przez premiera na wniosek ministra właściwego ds. administracji publ. Premier kieruje działalnością wojewody, może wydawać mu polecenia. Spory między wojewodami oraz wojewodą i ministrami rozstrzyga Rada Ministrów. Sprawuje kontrolę nad wykonywaniem przez jednostki samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji publicznej, sprawuje nadzór nad j.s.t.. Może wydawać przepisy porządkowe w formie rozporządzeń. Występuje domniemanie kompetencji na rzecz wojewody we wszystkich sprawach z zakresu administracji rządowej niezastrzeżonych dla innych organów.

Sejmik Województwa: organ stanowiący i kontrolny województwa, kolegialny. Pochodzi z wyborów. Uchwala statut województwa i inne akty prawa miejscowego, strategię rozwoju województwa, plan zagospodarowania przestrzennego, budżet, uchwały w zakresie powierzania zadań j.s.t., uchwały w sprawach majątkowych województwa, przepisy określające organizację wew. Organów samorządu województwa.

Zarząd województwa: wybierany przez sejmik województwa, przewodzi mu Marszałek województwa. Członkowie mogą być wybrani spoza sejmiku. Organ wykonawczy, wykonuje uchwały sejmiku, gospodaruje mieniem województwa, przygotowuje projekt budżetu, strategie województwa, wykonuje budżet, kieruje, koordynuje i kontroluje działalność samorządowych jednostek organizacyjnych. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publ. Wydaje marszałek, o ile przepisy nie stanowią inaczej.

Starosta: wybierany w głosowaniu tajnym przez radę powiatu. Zwierzchnik powiatowej administracji zespolonej - powołuje i odwołuje kierowników służb, inspekcji i straży w uzgodnieniu z wojewodą, zleca przeprowadzenie kontroli, zatwierdza programy ich działania. (starostwo powiatowe, powiatowy urząd pracy i jednostki organizacyjne służb, inspekcji i straży, będące aparatem pomocniczym kierowników tych służb). Starosta reprezentuje powiat, kieruje bieżącymi sprawami powiatu, W sytuacji klęski żywiołowej wykonuje zadania z właściwości zarządu powiatu, ale z wyłączeniem stanowienia przepisów porządkowych. Te czynności podlegają zatwierdzeniu na najbliższym posiedzeniu zarządu. Starosta wydaje indywidualne decyzje w sprawach z zakresu administracji publicznej, chyba że przepisy stanowią inaczej. Od decyzji przysługuje odwołanie do SKO.

Zarząd powiatu: organ wykonawczy powiatu, powoływany przez radę powiatu. Organ kolegialny. Przewodniczącym zarządu z mocy prawa jest starosta powiatu. Wykonuje budżet powiatu, uchwały rady powiatu, przygotowuje projekty uchwał rady. W razie nagłej potrzeby może wydawać przepisy porządkowe, podlegają jednak zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady.

Rada powiatu: organ kolegialny, stanowiący i kontrolny powiatu. Uchwala akty prawa miejscowego, wybiera i odwołuje członków zarządu, na wniosek starosty powołuje skarbnika i sekretarza powiatu, uchwala budżet powiatu. Decyzje podejmuje zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu. Obraduje na sesjach, zwoływanych przez przewodniczącego rady. W celu kontroli powołuje komisje rewizyjną, złożoną z radnych.

Rada gminy: organ stanowiący i kontrolny, kolegialny, pochodzący z wyboru. Decyzje podejmuje zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby radnych. Uchwala statut gminy, budżet gminy, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Wydaje akty prawa miejscowego, powszechnie obowiązujące na terenie gminy, w formie uchwały. W celu kontroli powołuje komisje rewizyjną, złożoną z radnych.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta): organ wykonawczy gminy, pochodzi z wyboru. Przygotowuje projekty uchwał rady gminy, wykonuje budżet, określa sposób wykonania uchwał. W przypadkach niecierpiących zwłoki może wydawać przepisy porządkowe, podlegają jednak zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy.

Pytanie 46

Stanowienie prawa przez administrację:

To zagadnienie związane jest z problematyką źródeł prawa administracyjnego - wyróżnia się dwa rodzaje źródeł: sensu stricto, czyli źródła prawa powszechnie obowiązującego zawarte w Konstytucji: rozporządzenia i akty prawa miejscowego oraz źródła prawa sensu largo (w szerokim rozumieniu). Te ostatnie nie są źródłami prawa powszechnie obowiązującego, zatem na ich podstawie nie można określać praw i obowiązków obywateli, jednak pośrednio regulują one prawa i obowiązki (jak np. regulamin studiów) - formalnie wiążą tylko organy, które je wydały i organy im podległe, jednak obywatele również muszą się do nich stosować. Przykładem takiego prawa może być zarządzenie ministra - nie jest powszechnie obowiązujące, wiąże tylko pracowników ministerstwa, jednak pośrednio reguluje treść praw i obowiązków obywateli. W tej kategorii mieszczą się wszystkie akty kierownictwa wewnętrznego.

Kolejną kategorią prawa tworzonego przez administrację są akty prawa miejscowego - uchwalane przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego (np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego) oraz terenowe organy administracji rządowej.

W kategorii aktów prawa miejscowego zawierają się również przepisy porządkowe, mające uregulować sytuację w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych lub innych czynników zagrażających życiu, zdrowiu i mieniu obywateli. Na poziomie gminy wydaje je rada gminy, w przypadkach niecierpiących zwłoki wójt. Taki przepis obejmuje całą gminę. W powiecie wydaje je rada powiatu, ew. zarząd. W województwie wojewoda. Jeżeli przepis porządkowy zostanie wydany przez organ wykonawczy, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji organu stanowiącego. Przepisy porządkowe są publikowane w formie obwieszczenia oraz w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. Podlegają obowiązkowi publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym (gdzie są publikowane również pozostałe akty prawa miejscowego).