Wykład napisany przez: Martę Ścibisz i Kasię Stós!! 2011.
Wykład 4
Definicja transportu:
Zespół czynności polegających na przemieszczaniu osób i dóbr materialnych w przestrzeni przy użyciu
odpowiednich środków technicznych. Transport tworzy wartość dodaną dzięki użyteczności miejsca i czasu.
Produkcyjność działów gospodarki w historii myśli ekonomicznej:
(Rysunek)
Znaczenie transp.:
- instr. wymiany dóbr i usł.
- wytw. PKB
- jeden z głównych czynników lokalizacji produkcji i osadnictwa
- realizuje cele o społecznym znaczeniu
- realizuje także cele ważne z punktu widzenia państwa
Funkcje transp.:
- konsumpyjna
- produkcyjna
- integracyjna
Transp. jako biorca:
- taboru przewozowego i trakcyjnego
- maszyn, sprzętu i materiałów do budowy infrastruktury
- paliw, energii
- pracy ludzkiej
Transp. towarów w krajach UE-15 w latach 1970-2005
(Wykres)
Proces transportowy:
To zespół skoordynowanych czynności, które mają doprowadzić do przemieszczania ładunków z miejsca
produkcji do miejsca konsumpcji w jak najsprawniejszy sposób.
Czynniki określające proces transportowy:
- przedmiot przewozu (Å‚adunek)
- warunki kontraktu i zasięg obowiązków nadawcy i odbiorcy
- wymogi nadawcy (odbiorcy) Å‚adunku
- sposób i droga przewozu oraz gałąz
transportowa
Rynek usług transportowych:
Transp. wytw. szczególnego rodzaju usł. realizowane na rynku, więc właściwe jest stosowanie pojęcia rynek
usług transportowych.
Ten rynek jest określany jako sfera obrotu usługami transp., w której potencjalni sprzedawcy i nabywcy
wywierają wzajemny wpływ na siebie, kształtując podaż i popyt oraz cenę równowagi.
Na rynku usł. transp. produktem jest usł. transportowa, która ma swój koszt i char. się określoną jakością.
Zaspokojenie potrzeb transportowych:
(schemat)
Cechy i właśc. usł. transp.:
1. wtórny charakter zapotrz. na usługi transportowe
2. nieuprzedmiotowiony charakter usł. transp.
3. produktywność transportu
4. różnorodność podstawowych elementów (gałęzi) transportu
Mierniki produkcji usług transportowych:
- liczba przewiezionych pasażerów
- wykonane pasażerokilometry (miernik pracy przewozowej)
- liczba przewiezionych ton ładunków
- wykonane tonokilometry (miernik pracy przewozowej)
Podział RUT:
·ð ð ze wzgl. na przedmiot przewozu:
o przewozów pasażerskich
o przewozu ładunków
·ð ð z punktu widzenia obszaru dziaÅ‚ania:
o regionalny
o krajowy
o międzynarodowy
Czynniki określające jakość usługi transportowej:
·ð ð Masowość
·ð ð szybkość
·ð ð czÄ™stotliwość
·ð ð punktualność
·ð ð regularność
·ð ð bezpoÅ›redniość
·ð ð rytmiczność
·ð ð niezawodność
·ð ð dostÄ™pność
·ð ð wygoda
·ð ð bezpieczeÅ„stwo
·ð ð koszty
Infrastruktura transportowa:
To jeden ze składników infrastruktury technicznej logistyki. Transp. tworzy pomost między sprzedawcą a
nabywcą. Obejmuje ona trzy główne grupy elementów:
- drogi (szlaki) wszystkich gałęzi transportu
- punkty transportowe (porty morskie, dworce, lotniska, itp.)
- urządzenia pomocnicze służące bezpośrednio do obsługi dróg i punktów transportowych
Podst. cechy ekonomiczne infrastruktury transportowej:
- niepodzielność techniczna i ekonomiczna obiektów infrastruktury i zw. z tym korzyści skali
- długi okres realizacji i długi okres użytkowania
- pierwotność nakładów na infrastrukturę transportową względem nakładów na cele produkcyjne i
konsumpcyjne
- wys. kapitałochłonność
- nieprzemieszczalność (nieruchomość) obiektów infrastruktury
- monofunkcyjność obiektów infrastruktury
- publiczny charakter
Wpływ rozwoju infrastruktury transportu na rozwój gosp.:
(schemat)
Popdział transp. wg różnych kryteriów:
(Tabelka)
Klasyfikacja pionowa:
(schemat)
Gałęzie transportu:
·ð ð transp. samochodowy
·ð ð kolejowy
·ð ð rurociÄ…gowy
·ð ð żegluga Å›ródlÄ…dowa i morska (rzeczny i morski)
·ð ð lotniczy
Infrastruktura liniowa transp. drogowego:
Obejmuje drogi o różnym stopniu dostępności i różnych funkcjach wobec otaczających ją terenów.
Podział dróg:
- drogi ogólnodostępne
- drogi ekspresowe
- autostrady
Długość dróg w krajach UE w latach 1970-2000 (wykres)
Drogi publiczne o twardej powierzchni w Polsce (wykres)
Ocena gałęzi transportu wg najważniejszych kryteriów (tabelka)
Korytarze transportowe w Europie:
Zostały wyznaczone w 1994r. przez ministrów transportu państw wówczas kandydujących do UE.
W skład wytyczonej sieci wchodzą najważniejsze el. infrastr. liniowej i punktowej.
Przez terytorium Polski przebiegajÄ… cztery korytarze.
Udział kosztów transp. w cenie wyrobu:
(tabelka)
Udział poszcz. gałęzi transp. w przewozie towarów w krajach UE-15 (schemat)
Udział poszcz. gałęzi transp. w przewozie towarów w krajach UE-15 (wykres) i w Polsce (kolejny wykres)
Rodzaje zleceń usługi transportowej:
- transport konwencjonalny  przewóz ładunków w jednostkach ładunkowych
- transport kombinowany  przewóz ład. w jednostkach ładunkowych kilkoma śr. gałęzi transp. z użyciem
terminali przeładunkowych
Rodzaje transp. kombinowanego:
- transp. bimodalny  polega na dowożeniu ciągnikami do terminali specjalnych platform, spełniających
wymagania zarówno naczep drogowych, jak i wagonów kolejowych
- transp. intermodalny  przewóz realizowany za pomocą co najmniej dwóch gałęzi transp. na podst. jednej
umowy o przewóz i przy wykorzystaniu jednej jednostki ładunkowej
- transp. multimodalny  przewóz towarów przy użyciu co najmniej 2 różnych gałęzi transportu na podstawie
umowy o przewóz multimodalny, towary mogą zmieniać jednostki ładunkowe
A
ańcuch transp. kombinowanego: (schemat)
Przewozy intermodalne obejmujÄ… przede wszystkim:
- przewozy kontenerowe
- szynowo-drogowe
- mieszany
Cechy transp. intermodalnego:
- przez transp. kombinowany zastępuje się nakłady pracy nakładami na infrastrukturę
- dąży się do zmechanizowania przełądunku transportowanego tow. z jednego środka transp. na drugi
- dąży się do łączenia zalet transp. bliksiego (zwykle samochodowego) z zaletami transp. dalekiego (kolej,
statek, samolot)
Rodzaje transp. intermodalnego: (schemat)
Terminale:
to punkty węzłowe, miejsca przeładunku, dysponujące koniecznymi technicznymi środkami pomocniczymi (np.
suwnicami bramowymi) do szybkiego przeładunku towarów z jednego środka transportu na drugi i korzystnymi
połączeniami transportowymi do dowozu i odwozu.
Często rolę terminali pełnią centra logistyczne.
Funkcje terminali:
- scalania przesyłek
- dzielenia przesyłek
- obsługi przesyłek
- obsługi pojazdów
- wymiany przesyłek