Beata Małecka
Polacy na frontach II Wojny Światowej
Przedstawiciele polskiego rządu na emigracji, uważali że ważnym krokiem w stronę odbudowy niepodległej Polski będzie wkład polskich żołnierzy w upadek Hitlera. Już w 1940 jednostki stworzone z emigrantów, walczyły w obronie Francji i Norwegii.
W Norwegii była to ,,Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich” pod dowództwem gen. Zygmunta Szyszko- Bohusza. Największym sukcesem tego korpusu były walki w rejonie Narwiku. W kampanii norweskiej wzięły też udział polskie marynarki wojenne, m.in. ORP ,,Orzeł” i niszczyciele „Grom”, „Burza” i „Błyskawica
Sformowane we Francji dywizje wzięły udział w walkach przeciwko Niemcom. 1 Dywizja Grenadierów, pod dowództwem gen. Bronisława Ducha, stoczyła zwycięską bitwę pod Lagarde. Sukces ten, okupiony olbrzymimi stratami, okazał się daremny wobec wycofania się działających na skrzydłach oddziałów francuskich. 2 Dywizja Strzelców Pieszych, pod dowództwem gen. Bolesława Prugara- Ketlinga toczyła ciężkie boje obronne na wzgórzach Clos-du-Doubs i dopiero w drugiej połowie czerwca, gdy dotarły wiadomości o francusko-niemieckich pertraktacjach w sprawie zawieszenia broni, wycofała się w zwartym szyku przez granicę szwajcarską. W rejonie Champaubert i Montbard walczyła, nie w pełni jeszcze sformowana, 10 Brygada Pancerno-Motorowa gen. Stanisława Maczka. Także w tym przypadku, nie widząc sensu dalszej walki wobec braku woli walki u współ działających jednostek francuskich, brygada małymi grupkami wycofała się na południe.
Po klęsce Francji i przeniesieniu się rządu polskiego do Londynu, na bazie ewakuowanych do Anglii oddziałów, ponownie przystąpiono do tworzenia Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
W powietrznej obronie Wielkiej Brytanii wzięli udział polscy lotnicy, wśród których największą sławę zyskał Dywizjon Myśliwski 303. Na około 1700 strąconych nad Anglią samolotów nieprzyjacielskich ponad 200 zestrzelili Polacy. Swój sukces w „bitwie o Anglię” zawdzięczają też w jakiejś mierze Brytyjczycy polskim kryptologiom, którym jeszcze przed wojną udało się złamać tajemnicę niemieckiej maszyny szyfrowej, nazywanej „Enigmą”.
Żołnierze polscy walczyli również na froncie afrykańskim. W sierpniu 1941 r. za sprawą gen. Władysława Sikorskiego do Tobruku w Libii skierowana została Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich pod dowództwem gen. Stanisława Kopańskiego.
Od grudnia 1943 r. wśród jednostek alianckich we Włoszech znalazło się 2 Korpus Polski, wyłoniony z Armii Polskiej na Wschodzie, składający się w większości z żołnierzy, którzy zostali wyprowadzeni w 1942 r. z ZSRR. Swoje pierwsze walki 2 Korpus, pod dowództwem gen. Władysława Andersa, stoczył nad rzeką Sangro, a następne przesunięty został w pobliże masywu górskiego Monte Cassino, który ze względu na swe strategiczne znaczenie został niezwykle silnie ufortyfikowany przez Niemców. Kolejne próby przełamania tej przeszkody, podejmowane przez aliantów od stycznia 1944 r., załamywały się. W końcu marca zadanie zdobycia Monte Cassino powierzono 8 Armii brytyjskiej, w ramach której znajdował się także 2 Korpus Polski. Gen. Anders, od którego zgody uzależniono możliwość wprowadzenia Korpusu do tych ciężkich, grożących znacznymi stratami walk, uznał, że głośny sukces Polaków jest w tym momencie dla sprawy polskiej niezwykle potrzebny. Zdobycie Monte Cassino, które zyskało już rozgłos w świecie jako przeszkoda nie do pokonania, mogło, zdaniem Andersa, przyczynić się do bardziej stanowczej obrony polskich interesów przez zachodnich aliantów. Rozpoczęty 11 maja 1944 r. atak, kilkakrotnie ponawiany, przyniósł wreszcie sukces.
Polska 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. Stanisława Maczka została przerzucona dopiero w drugim rzucie, rozpoczynając swój szlak bojowy 1 sierpnia 1944 r. Jednym z pierwszych jej zadań, które miało być wykonane wraz z jednostkami kanadyjskimi, było przełamanie obrony niemieckiej w rejonie Falaise. Po kilkudniowych, niezwykle krwawych walkach, w czasie których polska dywizja musiała samotnie wytrzymać desperackie ataki niemieckich korpusów pancernych, bitwa pod Falaise została zwycięsko zakończona. Nacierające na szerokim froncie wojska sprzymierzonych osiągnęły w drugiej połowie sierpnia Sekwanę i znalazły się pod Paryżem. Mieszkańcy Paryża, podobnie jak nieco wcześniej warszawiacy, widząc rozprężenie niemieckiej administracji okupacyjnej, wzniecili powstanie, by własnymi siłami uwolnić miasto. Niemcy nie wycofali się jednak i gdyby nie natychmiastowa reakcja sprzymierzonych, Paryż podzieliłby los Warszawy. Na rozkaz gen. Eisenhowera na pomoc walczącemu Paryżowi skierowane zostały poważne siły alianckie, które po tygodniu uciążliwych walk zmusiły hitlerowców do kapitulacji.
Dywizja gen. Maczka nie brała udziału w wyzwalaniu Paryża, gdyż ruszyła w pościg za uchodzącymi w kierunku północno-wschodnim Niemcami. Zdobyła Abbeville, St. Omar Cassel, a następnie, już w Belgii, Ypres i Gandawę. Po wspólnych z Brytyjczykami walkach o Antwerpię, w połowie września 1944 r. polskie czołgi znalazły się na terenie Holandii. Dywizja wzięła na siebie trudne zadanie zdobycia silnie bronionej przez Niemców Bredy, stolicy katolickiej części Holandii, którą uwolniono po czterech dniach walk, 1 listopada 1944 r.
Nieco wcześniej w walkach pod Arnhem w Holandii wzięła udział polska Samodzielna Brygada Spadochronowa, ponosząc ogromne straty.
Wszystkie polskie formacje wojskowe na zachodzie bohatersko i z niezwykłym poświeceniem walczyły na odległych od Polski frontach. Wprawdzie walczyły ze wspólnym wrogiem, ale jednak ze świadomością, że przelewają krew o wolność innych narodów i to w czasie, gdy dogorywała osamotniona Warszawa, pozbawiona jakiejkolwiek pomocy ze strony sojuszników.