Pedagogika jest to wyraz, który jest zapożyczeniem z języka greckiego (por. paidagōgikḗ) i występuje w dwóch znaczeniach. Jest to nauka o celach i metodach wychowania i kształcenia oraz świadoma i celowa działalność wychowawcza.

Pedagogika jak każda inna dyscyplina naukowa ma swój przedmiot badania, metodologię oraz podstawowe kategorie pojęciowe, które służą do stworzenia jej teorii. Jest ona prężnie rozwijającą się dziedziną badań, o czym świadczy chociażby bogactwo niektórych przydawek wyekscerpowanych z prac pedagogicznych, które doprecyzowują wyjściowe pojęcie i wskazują zakres oraz kierunki badań pedagogicznych. Określniki te, bez wdawania się w ich synonimiczność, antonimiczność zakresowość, aksjologię czy diachroniczność etc. można przyporządkować pojęciom związanym z łączliwością odnoszącą się do kategorii: „jaka”?, „kogo”? „czego?”, „z czego?”, „czyja?”

Pedagogika przedszkolna (ang. preschool education, early chilchood education) to subdyscyplina pedagogiki.

Pedagogika przedszkolna jest interdyscyplinarną dziedziną wiedzy, która zajmuje się warunkami, w jakich funkcjonuje dziecko od trzeciego do szóstego roku życia , jego wychowaniem i nauczaniem. Czerpie z zakresu takich dziedzin nauki jak psychologia, głównie psychologia rozwoju człowieka, psychologii uczenia się i nauczania (psychologii edukacyjnej), socjologii, biologii, medycyny. Zajmując się warunkami, w jakich funkcjonuje dziecko, sięga m.in. do charakterystyki jego rodziny i środowiska, w którym ono się rozwija. Głównym jednak przedmiotem dociekań pedagogiki przedszkolnej są relacje, jakie zachodzą między nauczycielem uczącym w przedszkolu a dzieckiem oraz między dziećmi w przedszkolu.

Rys historyczny wychowania przedszkolnego (w Polsce i poza Polską, układ chronologiczny).

1. Starożytni myśliciele, tacy jak Platon i Arystoteles poświęcili wiele uwagi wychowaniu dzieci, także tych najmłodszych, pisząc o ich kształceniu intelektualnym, fizycznym i moralnym. (Grecy)

2. W Polsce, w początkach XVI wieku została po łacinie napisana przez nieznanego pisarza rozprawa: List królowej Elżbiety o wychowaniu królewicza. Zawierało ono wskazówki odnoszące się do fizycznego, umysłowego i moralnego rozwoju dziecka.

3. Wiele wskazówek dotyczących rozwoju małego dziecka zamieścił Andrzej Frycz Modrzewski (1503-1572) w dziele O naprawie Rzeczypospolitej. Autor określał warunki wychowania moralnego i umysłowego, zalecał troskę o taki dobór zajęć i zabaw, aby dziecko nie spędzało pierwszych lat życia na próżniactwie.

4. Erazm Gliczner (ok. 1535-1603) w pierwszej polskiej książce pedagogicznej: Książki o wychowaniu dzieci bardzo dobre, pożyteczne i potrzebne, z których rodzice ku wychowaniu dzieci swych naukę dołożną wyczerpnąć mogą autor podał wskazówki dotyczące zabiegów wychowawczych, dydaktycznych i higienicznych. Uważał, że już w czwartym roku życia dziecko może przyswoić sobie wiele wiadomości, gdyż w tym wieku pamięć jest chłonna i może nauczyć się swobodnie abecadła, sylabizowania i składania liter.

5. Praktyczną pedagogiką małego dziecka zajmował się też Mikołaj Rej (1505-1569).

6. O zagadnieniach związanych z wychowaniem małego dziecka pisał t też Sebastian Petrycy (1554-1626) w dziele Przydatki do ekonomiki i polityki Arystotelesowej.

7. Jan Amos Komeński (1592-1670), znakomity pedagog czeski poświęcił kilka swoich dzieł wychowywaniu małych dzieci, np. Informatorium szkoły macierzyńskiej (1631).

8. John Locke (1632-170), badacz angielski, myśliciel, pisarz, w książce Myśli o wychowaniu przedstawił wiele przemyśleń na temat wieku przedszkolnego.

9. Jan Jakub Rousseau (1712-1778), badacz francuski, myśliciel, pisarz, w dziele Emil, czyli o wychowaniu pisał wiele o tym, że rolę wychowawcy spełnia natura, a rodzice i opiekunowie dziecka powinni postępować drogami, która ona im wyznacza.

10. Jan Henryk Pestalozzi (1746-1827) pedagog szwajcarski w swoich licznych książkach pedagogicznych, np. Jak Gertruda uczy swoje dzieci, podkreślał rolę celowego i świadomego oddziaływania na dziecko.

11. W Polsce w okresie oświecenia wiele postulatów dotyczących wychowania i kształcenia małych dzieci zawierały Ustawy Komisji Edukacji Narodowej z roku 1783.

12. W roku 1814 Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności zdecydowało o utworzeniu w Warszawie ochronek dla dzieci rodziców pracujących, w których dzieci przebywały ok. 10 godzin dziennie, a czas ten wypełniano pogadankami, zabawami, śpiewami, ćwiczeniami gimnastycznymi i zajęciami praktycznymi.

13. Fryderyk Wilhelm Fröbel (1782-1852) (badacz niemiecki) opracował teorię zabawy, w której zwrócił uwagę na znaczenie zabaw i gier w życiu dziecka.

14. Maria Mantessori (1870-1952) (badaczka włoska) stworzyła własny system wychowawczy, opierając się na założeniu, że dziecku należy pozostawić swobodę w rozwijaniu jego aktywności.

15. Owidiusz Decroly (1871-1932) (badacz belgijski) opracował system, którego podstawę stanowiła odmiana nauki całościowej, zwana metodą ośrodków zainteresowań.

16. Poglądy Fryderyka Wilhelma Fröbla, Marii Mantessori, Owidiusza Decroly wywarły wpływ na takich polskich badaczy wychowania przedszkolnego jak Adam Wiślicki, Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa, Teresa Mleczkowa, Stanisław Karpowicz, Antoni Dobrowolski.

17.Po zakończeniu wojny, w czerwcu 1945, odbył się w Łodzi Ogólnopolski Zjazd Oświatowy, na którym wysunięto postulat obowiązkowego wychowania przedszkolnego.

18. Zmiany polityczne i społeczne, jakie dokonały się w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, wywarły istotny wpływ na cały system edukacji, w tym także na wychowanie przedszkolne.

CELE EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ:

1. wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji ROZWÓJ POZNAWCZY (INTELEKTUALNY)

2. budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe ROZWÓJ MORALNY

3. kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek ROZWÓJ EMOCJONALNY

4. rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi ROZWÓJ SPOŁECZNY

5. stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych ROZWÓJ SPOŁECZNY —INTEGRACJA SPOŁECZNA

6. troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa z zabawach i grach sportowych ROZWÓJ FIZYCZNY

7. budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania własnych przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych ROZWÓJ POZNAWCZY (INTELEKTUALNY) , ROZWÓJ MOWY

8. wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się przez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne ROZWÓJ POZNAWCZY (INTELEKTUALNY) ROZWÓJ EMOCJONALNY

9. kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej ROZWÓJ SPOŁECZNY

10. zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej. ROZWÓJ POZNAWCZY (INTELEKTUALNY)

Cele edukacji przedszkolnej odnoszą się do:

1. ROZWOJU POZNAWCZEGO (INTELEKTUALNEGO). TU TEŻ ROZWÓJ MOWY< WYOBRAŹNI

2. ROZWOJ EMOCJONALNEGO. Tu też UCZUCIA PATRIOTYCZNE

3. ROZWOJU SPOŁECZNEGO. Tu też INTEGRACJA SPOŁECZNA. Tu też POSTAWY PATRIOTYCZNE.

4. ROZWOJU FIZYCZNEGO

5. ROZWOJU MORALNEGO

Cele w tej podstawie programowej są powiązane z prezentacją obszarów działalności edukacyjnej przedszkola.

Cele ogólne, które wyznaczają kierunki dążeń oraz perspektywę pracy wychowawczo-dydaktycznej w przedszkolu w dłuższym wymiarze czasowym.

Cele operacyjne, zwane również szczegółowymi, to konkretne, powiązane z sobą, zaplanowane i zamierzone, krótko trwające działania, prowadzące do określonych efektów edukacyjnych. Cele operacyjne składają się z trzech elementów:

* pierwszy to zachowanie końcowe, określające zamierzone efekty wychowania i nauczania (co dziecko powinno umieć zrobić, czym się wykazać itd.);

*drugi to warunki przejawiania zachowania końcowego (opis sytuacji zachowania wychowanka, pomoce, narzędzia, przybory, konieczność ukończenia powierzonych zadań)

*trzeci to standardy osiągania zachowania końcowego (dostarcza obiektywnego kryterium dla oceny postępowania, działania, zachowania dziecka).

W przedszkolu cele te są przedstawiane w formie zadań, działań, zamierzeń i realizowane na zajęciach, podczas spacerów, wycieczek, w trakcie zabaw.

Nadrzędnym celem edukacji przedszkolnej jest stymulowanie rozwoju dzieci i przygotowanie ich do podjęcia obowiązku szkolnego.

FUNKCJE EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ

*opiekuńczo-zdrowotna (opieka nad dzieckiem, czuwanie nad jego zdrowiem i bezpieczeństwem)

*stymulacyjna (pobudzająca i ukierunkowująca procesy rozwojowe przedszkolaka)

*profilaktyczna (zapobiegająca i przeciwdziałająca zagrożeniom dla zdrowia i osobowości dziecka)

*korektywna (korygowanie wad rozwojowych, wyrównywanie braków)

*kompensacyjna (korekta stanu zastanego, usuwanie nie tylko przyczyn zjawiska, ale i samych trudności z nim związanych)

*dydaktyczna (wyposażenie wychowanków w odpowiedni zasób wiadomości, umiejętności i nawyków, przygotowujących go do roli ucznia oraz zapewniających dobry start szkolny)

*socjalizacyjną (włączanie dziecka jako podmiot w szersze kręgi środowiska społecznego)

*osobotwórczą ( formowanie osobowości jednostki).

Funkcje te są ściśle z sobą powiązane i jednakowo ważne w praktyce.

Zadania pedagogiki przedszkolnej mają odnosić się do: wychowania estetycznego (rozwijania wyobraźni, wrażliwości estetycznej i twórczości dzieci), moralno-społecznego (rozwijania świadomości i wrażliwości emocjonalnej, uczuć patriotycznych), technicznego (rozwijania sprawności i zainteresowań konstrukcyjnych dzieci, posługiwania się narzędziami), umysłowego (rozwijanie aktywności poznawczej dziecka) i zdrowotnego (wyrabiania nawyków o podłożu higienicznym i kulturalnym, rozwijanie sprawności motorycznej i ruchowej).

2.Metody i formy pracy z dziećmi w przedszkolu.

Metoda nauczania jest to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiągnięcie celów

Zmodyfikowana klasyfikacja metod nauczania stosowanych w dydaktyce ogólnej autorstwa W. Okonia

1.Metody podające (opis, opowiadanie, pogadanka, wykład, praca z książką).

2.Metody poszukujące (nauczanie problemowe, gry dydaktyczne-burza mózgów, giełda pomysłów, metoda symulacyjna; wykład problemowy, dyskusja dydaktyczna, problemowa.)

3. Metody eksponujące (drama, przedstawienia teatralne, wystawy, improwizacje).

4. Metody praktyczne (metoda laboratoryjna, metoda zajęć praktycznych (ćwiczeń), pomiar.

Metody odnoszące się do poznawania języka i nauki czytania:

*techniki Celestyna Freineta

*metoda zabawy w czytanie Glenna Domana (metoda globalnego czytania)

*metoda analityczno-syntetyczna o charakterze funkcjonalnym Ewy i Feliksa Przyłubskich

*metoda Hany Tymichowej (ćwiczenia grafomotoryczne)

*metoda barwno-dźwiękowa Heleny Matery

*metoda naturalnej nauki języka Wyndy Pye

*metoda fonetyczno-literowo-barwna Bronisława Rocławskiego

*metoda wprowadzenia w świat pisma Ireny Majchrzak

*sojusz metod Ewy Arciszewskiej

*metoda Marii Montessori

Metody odnoszące się do nauki matematyki:

*metoda Marii Montessori

*nauczanie małego dziecka matematyki metodą Glenna Domana

*dziecięca matematyka Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej

Metody ekspresji ruchowej, metody terapeutyczne

*Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

*pedagogika zabawy (zabawy rozluźniające, integracyjne, interakcyjne, problemowe, aktywizujące)

*metoda ekspresji ruchowej Carla Orffa

*metoda gimnastyki rytmicznej Alfreda i Marii Kniessów

*metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

*kinezjologia Edukacyjna Paula E. Dennisona

*joga

*program aktywności Marianne i Christophera Knillów

*metoda opowieści ruchowej Józefa Gotfryda Thulina

*eurytmia (Rudolf Steiner)

*aerobik

*metoda Emila Jaguesa-Delcroze'a

*koncepcja edukacji daltońskiej Helen Parkhurst

*zajęcia umuzykalniające metodą Edwina E. Gordona (śpiew)

*metoda aktywnego słuchania muzyki Batti Strauss

*drama

*bajkoterapia

*muzykoterapia

*relaksacja

*metoda projektów

*konstruowanie gier planszowych

*techniki Celestyna Freineta

*programowanie neurolingwistyczne

*metoda integracji sensorycznej Jean Ayres

*program Marianne Frostig rozwijający percepcję wzrokową

*edukacja przez ruch Doroty Dziamskiej

*metoda ruchowej ekspresji twórczej Rudolga Labana

Formy organizacyjne pracy wychowawczo-dydaktycznej w przedszkolu

Z. Topińska zalicza do nich:

-zabawę i inne rodzaje dowolnej działalności dziecka podjęte z własnej inicjatywy

Klasyfikacja zabaw

zabawy ruchowe (w chowanego)

tropiące (chwytanie much i owadów, zrywanie owoców i kwiatów, szukanie skarbów, zagubionego pantofelka)

konstrukcyjne (budowanie konstrukcji z klocków, kamyków, patyków, piasku)

tematyczne (bawienie się w kogoś lub w coś, np. w lekarza)

dydaktyczne (loteryjki, układanki, rebusy, krzyżówki)

badawcze (doświadczenia i eksperymenty)

teatralne (tworzenie widowisk).

twórczość plastyczna

-zajęcia organizowane przez nauczycielkę z całą grupą

-czynności samoobsługowe dzieci i ich prace związane z rozkładem zajęć

-uroczystości, spacery i wycieczki

-kontakty okolicznościowe.

Współczesne tendencje w edukacji przedszkolnej.

Obserwuje się przeobrażenia w zakresie hierarchii funkcji, jakie sprawuje przedszkole wobec dziecka. Od historycznie najważniejszej funkcji- czyli funkcji opiekuńczej, poprzez dominujące w późniejszym okresie funkcje dydaktyczną i wychowawczą, dziś staramy się uzasadnić, że najważniejszą funkcją jest dążenie do wspomagania rozwoju dziecka.

Zasadnicza zmiana dotyczy podejścia do programowania procesu edukacyjnego w przedszkolu. W wyniku bowiem decyzji ministerialnych program wychowania przedszkolnego wykorzystywany do organizacji pracy wychowawczo-dydaktycznej może mieć charakter w pełni autorski, co oznacza, że poza zachowaniem całkowitej jego zgodności z zaleceniami podstawy programowej oraz akceptacją dyrekcji placówki, to nauczyciel, opierając się na własnych koncepcjach, odpowiada za przebieg i charakter kontaktów z dziećmi.

W trosce o prawidłowy rozwój dziecka oraz związaną z tym właściwą organizacją procesu wychowawczego i dydaktycznego MEN zleciło w „Podstawie programowej” przywrócenie właściwej rangi zabawie.

Proporcje: na 10 godzin pobytu w przedszkolu zabawie dowolnej powinno się poświęcić 2 godziny, tyle samo zabawie na świeżym powietrzu, 4 godziny na czynności opiekuńcze, organizacyjne, a 2 na zajęcia zintegrowane , związane z treściami programowymi.
Wzrosła ranga diagnozowania rozwoju dziecka.
Stałej zmianie podlegają relacje między przedszkolem a rodzicami dzieci. Zauważa się zrozumienie obopólnych korzyści z dobrze zorganizowanej współpracy.
Nowym zjawiskiem jest praca z dzieckiem wybitnie zdolnym.
Obserwuje się wzmożoną działalność innowacyjną nauczycieli.

Diagnoza gotowości szkolnej dziecka.

dojrzałość szkolna (gotowość szkolna), „osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych kl.I.)

ETAPY diagnozowania gotowości szkolnej.

Ustalanie gotowości do  podjęcia nauki szkolnej starszych przedszkolaków.

Wprowadzana reforma systemu edukacji podjęła szereg działań zapobiegających takiemu nieszczęściu, a mianowicie:  

- zrezygnowano z ustalenia, że metryka dziecka jest  najważniejszym wyznacznikiem czasu rozpoczynania nauki szkolnej⁴ i uznano, że równie ważna jest odpowiednia   gotowość dziecka  do podjęcia nauki szkolnej;

- wprowadzono zalecenie, że w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki szkolnej każde dziecko jest objęte diagnozą, której celem jest ustalenie dojrzałości przedszkolnej, a więc gotowości do podjęcia nauk szkolnej;

- zobowiązano placówki, do których uczęszczają dzieci na rok przed rozpoczęciem nauki szkolnej do prowadzenia zajęć dydaktyczno-wyrównawczych dla dzieci, które w takiej diagnozie gorzej wypadły.  

Dlaczego ustalanie gotowości dzieci do nauki szkolnej  przeniesiono  do przedszkoli i w szkół?

 Przez wiele ubiegłych lat diagnoza dojrzałości szkolnej (tak wówczas nazywano gotowość dzieci do nauki szkolnej) była realizowana w poradniach psychologiczno-pedagogicznych dla dzieci i młodzieży. W końcu maja i w czerwcu - jeżeli szkoła lub przedszkole skierowało dziecko do poradni  lub gdy z taki  wnioskiem wystąpili  rodzice oraz opiekunowie - zapraszano dziecko do poradni. Na początku diagnozy przeprowadzano  rozmowę i wywiad z dorosłym towarzyszącym dziecku, a potem wykonywało ono odpowiednie zadania testowe. Po  interpretacji wyników badań przedstawiano  rodzicom (lub opiekunom) wniosek o odroczeniu obowiązku szkolnego - jeżeli zachodziła taka konieczność - a oni podejmowali decyzję, czy dziecko rozpocznie naukę w danym roku, czy o rok później.  Przyjrzyjmy się wadom  tak prowadzonej diagnozy dojrzałości szkolnej: 

 -  realizowała ją obca dla dziecka osoba, w obcym  miejscu. To wywoływało lęk, który  przeszkadzał  dziecku wykonywać zadania testowe na odpowiednim poziomie;

- podstawą wnioskowania diagnostycznego były wyniki badań testowych, dlatego  wcale lub rzadko specjaliści z poradni zasięgali u nauczycielki opinii o dziecku i obserwowali je  w zabawie i podczas zajęć wspólnych z rówieśnikami;

- diagnozę przeprowadzono w maju lub w czerwcu i dlatego służyła ona głównie podjęciu decyzji:  pójdzie do szkoły - odroczy się obowiązek szkolny;

- ponieważ diagnozą obejmowano tylko niektóre dzieci, rodzice nie zgadzali się na odroczenie obowiązku, obawiając się, że już na początku nauki szkolnej przylgnie do niego zła opinia.

 W jaki sposób  organizowane jest ustalanie gotowości dzieci do podjęcia nauki w szkole ?

Ustalanie dojrzałości przedszkolnej rozumianej jako gotowość dzieci do podjęcia nauki szkolnej jest obecnie realizowane w placówce, do której dziecko uczęszcza (przedszkole, klasa zerowa, punkt przedszkolny itp.). Zajmują się tym nauczyciele pracujący z dzieckiem, a więc osoby, które znają dziecko i z którymi rodzice często się kontaktują. Specjaliści z poradni - logopeda, psycholog i pedagog - mają obowiązek w tym pomagać.

Diagnoza jest przeprowadzana w następujący sposób:

- przez kilka tygodni (jesień i początek zimy), nauczyciel obserwuje dzieci w trakcie zabaw, zajęć indywidualnych i zespołowych. Porównuje i ocenia, jak funkcjonują społecznie i  jak uczestniczą w procesie uczenia się, a także jak radzą sobie w sytuacjach trudnych i wymagających wysiłku;

- w pierwszych miesiącach zimy ustala się stopień gotowości do nauki szkolnej każdego dziecka osobno, w trakcie wykonywania zadań testowych⁶;

-  na podstawie obserwacji i testowego sprawdzania dziecięcych kompetencji ustala się, które dzieci są na tyle przygotowane do szkoły, że wystarczy im udział w zajęciach przedszkolnych realizowanych do czerwca, a które potrzebują wsparcia ze strony dorosłych, aby móc korzystać z  nauki szkolnej;

- dla dzieci, które słabiej wypadły w ustalaniu dojrzałości przedszkolnej organizowane są w przedszkolach (niezależnie od formuły organizacyjnej) zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze stosownie do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych;

 - pod  koniec roku szkolnego sprawdza się, czy dzieci te osiągnęły gotowość do nauki szkolnej. Jeżeli tak się nie stało, rodzicom proponuje się odroczenie obowiązku szkolnego dziecka.  

Czas przeprowadzania diagnozy.

Początkowa diagnoza powinna być przeprowadzona w grupie najstarszych dzieci we wrześniu po rozpoczęciu roku szkolnego. Pozwoli to na poznanie reprezentowanego przez dzieci poziomu wiadomości i umiejętności. Uzyskane informacje wykorzystamy podczas planowania pracy z całą grupą i budowania planów pracy indywidualnej z poszczególnymi dziećmi.

W styczniu, biorąc pod uwagę osiągnięcia dzieci, nauczyciel powinien dokonać weryfikacji planów pracy indywidualnej, aby dostosować je od indywidualnych potrzeb.

Końcowa diagnoza - przeprowadzona w maju - da obraz efektów podjętych działań i poziomu przygotowania dzieci do rozpoczęcia nauki w szkole.

Obszary badań.

1. Rozwój fizyczny i motoryczny

2. Samoobsługa

3. Sprawność manualna

4. Rozwój społeczny i emocjonalny

5. Zasób wiadomości o otoczeniu społecznym i przyrodniczym

6. Mowa

7. Percepcja wzrokowa

8. Percepcja słuchowa

9. Rozwój intelektualny wraz z pojęciami matematycznymi

10. Rozumienie symboli

UDZIAŁ RODZICÓW W EDUKACJI MAŁYCH DZIECI

Rodzina i przedszkole to dwa środowiska wychowawcze, które podejmują działania mające wpływ na rozwój dziecka. W prawidłowym funkcjonowaniu placówki przedszkolnej ważną rolę odgrywa dobrze zorganizowana współpraca między personelem przedszkola i rodzicami. Przyjmuje ona następujące formy:

1. Indywidualne kontakty nauczyciela z rodzicami.

2. Zebrania z rodzicami.

3. Zajęcia otwarte.

4. Kącik dla rodziców.

5. Uroczystości, wycieczki, pikniki rodzinne.

6. Praca z zespołem rodziców (Rada Rodziców).

7. Spotkania z ekspertem.

8. Wydawanie gazetki przedszkolnej.

WYCHOWANIE RELIGIJNE DZIECI W SZKOLE I PRZEDSZKOLU

Obniżenie wieku szkolnego oraz wprowadzenie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci pięcioletnich ściśle wiąże się z potrzebą dostosowania wymagań programowych z zakresu wychowania religijnego oraz metod pracy z dziećmi, uwzględniając specyfikę ich uczenia się i rozwoju. W roku 2010 Episkopat Polski wydał nową Podstawę Programową Katechezy, która została dostosowana do wymagań obowiązujących w szkole, wynikających z przyjętych w Polsce przez system oświatowy tzw. europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie.

Cele katechetyczne dla przedszkola

Codzienne doświadczenia i ich interpretacja w świetle wiary.

Zainteresowanie tematyką religijną.

Kontakt z Bogiem w modlitwie i liturgii.

Postawa społeczno-moralna.

Cele katechetyczne dla klas I-III szkoły podstawowej

Interpretacja życia w świetle wiary.

Wprowadzenie w rozumienie sakramentów Eucharystii oraz pokuty.

Kontakt z Bogiem w liturgii i modlitwie.

Postawa moralna.

Dziecko w wieku przedszkolnym uczy się w specyficzny sposób, związany ze zbieraniem doświadczeń w bezpośrednim kontakcie. Katecheza dzieci w tym wieku ma przede wszystkim charakter wychowawczy i inicjacyjny. Funkcja inicjacyjna , rozumiana jako wtajemniczenie chrześcijańskie, przebiega w dwóch etapach. W pierwszym prowadzi się dziecko w kierunku nawiązania osobowego kontaktu z Bogiem, rozbudzania jego religijności i udzielania pomocy w prawidłowym kształtowaniu obrazu Boga. W drugim etapie dziecko wprowadzane jest w życie sakramentalne. Dziecko przedszkolne poznaje w tym czasie również niektóre fragmenty Pisma Świętego. Katecheza przedszkolna powinna mieć charakter chrystocentryczny. Obraz Boga kształtowany w katechezie chrystocentrycznej jest najpierw obrazem Boga obecnego i działającego z ludźmi, Boga Zbawiciela, Boga, który szczególnie umiłował człowieka. Katecheza teocentryczna powinna być realizowana dopiero z dziećmi w wieku szkolnym, skupia się bowiem na historii zbawienia i ukazywana jest w sposób chronologiczny.

NAJCZĘSTSZE ZABURZENIA MOWY U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I MŁODSZYM WIEKU SZKOLNYM

Rozwój mowy ze szczególnym uwzględnieniem okresu przedszkolnego.

Zaburzenia rozwoju mowy (opóźnienie rozwoju mowy) i wady wymowy . Do wad mowy nie zaliczamy cech wymowy dziecięcej, które są normalnym przejawem jej niedojrzałości. Rozwój mowy powinien być w zasadzie zakończony w 6-7 roku życia. W niektórych przypadkach kształtowanie się mowy trwa nico dłużej i dziecko dopiero po roku nauki w szkole zaczyna mówić prawidłowo.

Dyslalia

Są to nieprawidłowości w wymawianiu jednej głoski, wielu głosek a nawet wszystkich głosek. Zachowane są rytm i melodia oraz akcent, sama wymowa jest jednak zatarta, mało zrozumiała lub zupełnie niezrozumiała.

Zaliczamy tu seplenienie (błędna wymowa głosek sycących (s z c dz) ciszących (ś, ź, ć, dź) i szumiących (sz, ż (rz), cz, dż).

Seplenienie boczne to wymawianie tych głosek z językiem między zębami.

Inny typ dyslalii to reranie (błędne wymawianie głoski r),

nieprawidłowa wymowa głosek k, g,

bezdźwięczność (zamiast woda dziecko mówi foda),

nosowanie (błędna wymowa głosek nosowych lub nosowa wymowa głosek ustnych),

dyslalia całkowita (bełkot).

Jąkanie - polega na zaburzeniu koordynacji pracy narządu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego.

NAUCZYCIEL WCZESNEJ UDUKACJI DZIECKA - STATUS ZAWODOWY I POŻĄDANE CECHY OSOBOWOŚCIOWE

Ranga zawodu nauczyciela podkreślana jest przez państwo, które ustanowiło odrębne regulacje prawne zapisane w Ustawie o systemie oświaty i Karcie nauczyciela. Zgodnie z art. 63 KN nauczyciel ma prawo do korzystania z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych, posiada bowiem status pracownika państwowego. Ponadto nauczyciela obowiązują inne przepisy prawne dotyczące zatrudnienia i pracy, co podkreśla swoistość jego statusu zawodowego.

Na kwalifikacje zawodowo-pedagogiczne nauczyciela składają się wiedza i umiejętności pedagogiczne przejawiające się w wypełnianiu trzech podstawowych funkcji: dydaktycznej (nauczanie), opiekuńczej i wychowawczej.

Pożądane cechy osobowościowe nauczyciela przedszkolnego:

Cierpliwość, Otwartość, Poczucie humoru, Konsekwencja, Tolerancja. Miłe usposobienie, Opiekuńczość, Opanowanie, Spokój, Wyrozumiałość, Empatia, Autentyczność, Komunikatywność.

Nauczyciel pełni zadania opiekuńcze, wychowawcze, dydaktyczne, diagnostyczno-prognostyczne i kompensacyjno-usprawniające.

Postawa nauczyciela to ogół jego względnie trwałych przekonań o dziecku, gotowość do jego oceniania, i emocjonalnego nań reagowania oraz utrwalonych dyspozycji do zachowania się wobec niego. Najwyżej oceniana jest postawa demokratyczna.

*Istotna jest umiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktów.

*Nauczyciel powinien akceptować wychowanka.

*Nauczyciel powinien być empatyczny. Powinien starać się patrzyć na świat oczyma wychowanka.

*Powinien umieć aktywnie słuchać.

*Nauczyciel powinien żyć zgodnie z wartościami.

*Ważne jest też pozytywne nastawienie do świata.

*Nauczyciel powinien mieć rozległą wiedzę.

Warsztat pracy nauczyciela to ogół metod, form i stosowanych przez niego środków świadczących o jego umiejętnościach ogólno pedagogicznych, dydaktycznych i walorach osobowościowych.

Na temat pożądanych cech osobowościowych nauczyciela pisał wybitny amerykański psycholog, reprezentant psychologii humanistycznej --- Carl Rogers. Uważał, że nauczyciel może przewidzieć, czy ma trzy najistotniejsze cechy osobowości konieczne do wykonywania tego zawodu:

Autentyzm, Dojrzałość emocjonalną, Zdolności empatyczne.

NIEKTÓRE ZABURZENIA WYSTĘPUJĄCE U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM.

*wady wymowy

*niezręczność ruchowa całego ciała

*niezręczność manualna

*zaburzenia lateralizacji

*zaburzenia w postrzeganiu wzrokowym

*zaburzenia w postrzeganiu słuchowym.

Stymulowanie rozwoju

Zgodnie z odpowiednim rozporządzeniami Ministerstwa Edukacji Narodowej przedszkola publiczne organizują i udzielają dzieciom, ich rodzicom oraz nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSZKOLA

*wymagania wiekowe wobec dzieci

*roczne przygotowanie przedszkolne dla dzieci 5 letnich

*organem prowadzącym przedszkole jest gmina

*przedszkole jednooddziałowe i wielooddziałowe

*liczba dzieci w oddziale nie może przekraczać 25

*liczba dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego lub w oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnie dostępnym powinna wynosić od 15 do 20.

Praca wychowawczo-dydaktyczna i opiekuńcza w przedszkolu prowadzona jest na podstawie programu wychowania przedszkolnego. Godzina zajęć w przedszkolu trwa 60 min.

Szczegółową organizację wychowania, nauczania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacji przedszkola opracowany przez dyrektora przedszkola. Arkusz ten zatwierdza organ prowadzący. Określa się w nim w szczególności:

*czas pracy poszczególnych oddziałów

*liczbę pracowników przedszkola w tym pracowników zajmujących kierownicze stanowiska

*ogólną liczbę godzin pracy finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący przedszkole.

Przedszkola funkcjonują na podstawie statutu przedszkola publicznego.

ORGANIZOWANIE ŚRODOWISKA PRZEDSZKOLNEGO oraz pobytu dzieci w przedszkolu.

Zagospodarowanie i wyposażenie sali przedszkolnej (zabawki, pomoce, przybory; kącik zabaw, kącik kuchenny, kącik biblioteczny, kącik muzyczny, etc.; ), ozdabianie ścian, roślinność, stoły, krzesełka.

Organizacja dnia pobytu i zajęć dzieci w przedszkolu.

*schodzenie się dzieci, śniadanie, zajęcia obowiązkowe, zabawa, pobyt w ogrodzie, obiad, odpoczynek, zajęcia popołudniowe, rozejście się dzieci do domu

*zajęcia obowiązkowe i zajęcia dowolne

*środowisko przedszkolne a adaptacja dziecka do przedszkola

Przedszkole powinno zapewnić dziecku zaspokojenie przynajmniej potrzeby bezpieczeństwa. przynależności i kontaktu uczuciowego z innymi ludźmi.

*rady dla rodziców przygotowujących swoje dziecko do przedszkola (s. 95-6.

*współpraca środowiska przedszkolnego i rodzinnego w procesie wychowawczo-pedagogicznym

INNOWACJE PEDAGOGICZNE W EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ

Innowacje pedagogiczne są to nowe wytwory materialne lub symboliczne mające na celu wprowadzenie do praktyki nieznanych dotychczas zmian o charakterze ulepszeń. Dotyczą one pracy nauczyciela (jego metod pracy i środków) jak i wychowania dzieci, treści programowych lub warunków materialno-społecznej pracy przedszkola.

1. Reforma edukacji

Pierwszego września 1999 roku została wprowadzona do szkół reforma edukacyjna obejmująca nowy system kształcenia, zarządzanie oświatą, jej nadzorowanie i finansowanie, programy nauczania, system kontroli i oceny oraz dotycząca zmian w zakresie statusu zawodowy nauczyciela. Zreformowane cele i treści kształcenia zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2008 r. dotyczącym podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół zwanym potocznie podstawą programową.

2. Edukacja elementarna

Wyrażenie edukacja elementarna odnosi się do procesu nauczania i wychowania dzieci w wieku 3-10 lat obejmujący przygotowanie ich do systematycznej nauki w klasach IV-VI szkoły podstawowej. W jej obrębie mieści się też edukacja przedszkolna.

---