Techniki Celestyna Freineta. 

Kształtowanie kompetencji komunikacyjnych u dzieci 7 - 9 letnich. 

Korespondencja międzynarodowa.

„Nie bądź ani zatwardziałym tradycjonalistą, ani też pochopnym nowatorem polującym na przygody.

Szukaj razem z nami technik praktycznych, rozsądnych i elastycznych.

Dostosuj je razem z nami w trakcie zbiorowego doświadczenia, uczyń je własnymi, aż wyciśniesz na nich ślad własnej stopy i własnego temperamentu.

I wtedy razem z nami możesz z entuzjazmem i pewnością ruszyć w radosny marsz ku przyszłości.”

I Idea przewodnia

 

Ważnym zadaniem pierwszego szczebla szkoły podstawowej, zwanego nauczaniem zintegrowanym, jest przygotowanie dzieci do kontynuowania uczenia się i aktywnego udziału w życiu społeczeństwa. Ten okres życia dziecka niejednokrotnie w dużym stopniu rzutuje na jego dalsze losy. Dlatego ważne jest wytworzenie wokół dziecka takiej atmosfery, aby czuło się swobodnie i bezpiecznie, aby mogło w pełni samodzielnie poznawać otaczającą je rzeczywistość.

Stosowanie w pracy dydaktycznej technik C. Freineta sprzyja stwarzaniu odpowiedniej atmosfery i umożliwia różnorodną aktywność dziecka. Aktywność ta przejawia się w swobodnej i twórczej ekspresji: słownej, plastycznej, muzycznej i ruchowej. Jest to więc naturalna metoda, dzięki której można przygotować dziecko do roli czynnego i zaangażowanego człowieka.

C. Freinet stosując w swojej pracy z dziećmi swobodne teksty, ćwiczenia poszukujące, tygodniowe plany pracy z uczniami, swobodną ekspresję plastyczną i muzyczną oraz inne techniki stwierdził, że dzieci w swoich samodzielnych wytworach oprócz odtwarzania informacji wyrażają swój stosunek do otoczenia w sposób zindywidualizowany i twórczy. (H. Semenowicz)

Zdaniem C. Freineta rozwój autentycznej osobowości dziecka może nastąpić tylko wtedy, gdy każde dziecka znajdzie w szkole warunki do swobodnej ekspresji w różnych dziedzinach swego życia i twórczości. Dzieci [...] „Odczuwają potrzebę mówienia do kogoś kto ich słucha, pisania do kogoś kto odpowie, czują potrzebę tworzenia rzeczy pożytecznych i pięknych, stanowiących ekspresję tego wszystkiego, co noszą w nadmiarze hojności. i szlachetności.” ( C. Freinet)

Szkoła winna zatem rozwijać wszystkie podstawowe środki ekspresji : werbalną ( ustna i pisemną ), graficzną, muzyczną, manualną, ruchową.

Swobodna ekspresja jest w koncepcji pedagogicznej C.Freineta punktem wyjścia w nauczaniu.

Aktywność plastyczna dziecka pełni rolę swoistego języka, środka porozumiewania się, komunikacji i przekazu informacji. Dziecko w swoich obrazkach jednocześnie przedstawia znaną mu rzeczywistość zewnętrzną, jak i uzewnętrznia siebie, swoje stany napięć, radości, obawy. Rysunek pełni rolę pierwszego pisma obrazkowego, mowy obrazowej, pisma łatwiejszego i o wiele atrakcyjniejszego niż zapis werbalny. ( S. Popek )

Poprzez swobodną ekspresję możemy rozumieć również wszelkie samodzielne pomysły uczniów dotyczące muzyki. Przykładem jest zastosowanie różnych przedmiotów codziennego użytku jako instrumentów perkusyjnych lub wymyślanie nowych układów tanecznych a także reagowanie ruchem na sygnały dźwiękowe i wymyślanie doń nowych gestów lub wymyślanie nowych śpiewanek. ( B. Raszke )

Każda sytuacja swobodnej komunikacji werbalnej jest okazją do pogłębienia językowych umiejętności dziecka, nie poprzez bierne naśladowanie, reprodukowanie czy odtwarzanie, ale w drodze autentycznego doświadczania języka.

Jako jedno z zadań nauczania w kl. I - III program nauczania wymienia uświadomienie uczniom roli języka, jako narzędzia porozumiewania się z innymi ludźmi.

Za pomocą języka człowiek nie tylko przekazuje informacje, ale uzewnętrznia swój stosunek emocjonalny do otaczającej rzeczywistości. Nośnikami ekspresji językowej są : intonacja, pauzy, tempo wypowiedzi, akcent logiczny.

Język, będący tworem społecznym, jako system, w którym wychowujemy się i myślimy, od dzieciństwa kształtuje nasz sposób postrzegania świata. Wchodzi w skład poznania nie tylko jako instrument komunikacji, lecz także jako czynnik współkonstytuujący poznanie. ( A. Schaff )

Język słowny, ze swą zadziwiającą złożonością struktury i bogactwem słownika, jest głównym środkiem, ale nie jedynym, za pomocą którego ludzie wyrażają swoje myśli i uczucia.

Nasze pragnienia, aby być zauważonym lub zignorowanym, komunikujemy innym nie tylko za pośrednictwem tego, co mówimy, lecz także bezgłośnym językiem ciała i naszego stylu ekspresji.

Wyraz twarzy, ruchy ciała, gesty oraz charakterystyczne cechy głosu - wszystko to są potężne środki komunikowania się.

W najszerszym znaczeniu „ komunikowanie się ” ( czyli „ porozumie- wanie się ” ) jest procesem, dzięki któremu jednostka przekazuje i otrzymuje informacje. Informacjami tymi mogą być fakty, myśli lub uczucia. Można je przekazywać różnymi sposobami, na przykład za pomocą mowy, gestów, symboli obrazowych lub symboli pisma.

St. Juszczyk określa „ komunikację ” jako „ proces wymiany wiadomości ( informacji ) między uczestniczącymi stronami ( ludźmi, użytkownikami, komputerami ) . Jeżeli stronami są ludzie, wtedy mamy do czynienia z „ komunikacją interpersonalną. ” Proces komunikowania się jest aktem oddziaływania społecznego, a przenoszenie informacji może mieć charakter werbalny ( słowny ) i niewerbalny ( mimika, gesty, ruchy ciała, postawa, kontakt dotykowy, wzrokowy, zachowanie przestrzenne, ton głosu, głośność, tempo, intonacja).

Zagadnienie komunikacji pojawia się na wszystkich poziomach procesu kształcenia, w tym również na poziomie kształcenia wczesnoszkolnego. Z uwagi na uwarunkowania edukacji na tym etapie - ograniczony zakres kompetencji komunikacyjnych dziecka i odrębność świata dziecka - problemy komunikacji w kształceniu dzieci na tym szczeblu rysują się, według D. Skulicz, nawet bardziej wyraziście niż na wyższych poziomach kształcenia.

Uczenie się sposobów komunikacji społecznej przebiega w młodszym wieku szkolnym co najmniej w trzech płaszczyznach równocześnie. Dziecko musi nauczyć się rozumieć komunikaty nadawane przez nauczyciela w różnych kodach do całego zespołu uczniów, jako adresowane również do niego, odebrać je i przetworzyć zawarte w nich informacje. Z drugiej strony winno opanować optymalną strukturę czynności komunikacyjnych, jako nadawca komunikatów wysyłanych do nauczyciela i kolegów. Trzecim aspektem rozwojowym jest przyswojenie sobie skutecznych sposobów komunikacji społecznej w obrębie grupy rówieśniczej. ( D. Skulicz )

W okresie wczesnoszkolnym uczeń przyswaja sobie pewne style komunikacji narzucone mu przez nauczyciela, a w pewnym zakresie także przez zespół.

Styl komunikowania w dużej mierze zależy od repertuaru środków komunika- cyjnych, jakimi dysponuje nadawca i umiejętności funkcjonalnego dobierania ich do konkretnych potrzeb. Tę cechę nadawcy B.Niemiec nazywa „kompete- ncją komunikacyjną”.

Według definicji M. Szymczaka „kompetencja” to „ zakres czyjejś wiedzy, umiejętności, odpowiedzialności ” , a „komunikacja” to „porozumiewanie się, przekazywanie myśli, udzielanie wiadomości”.

Na tej podstawie można zdefiniować pojęcie „kompetencji komunikacyjnej” jako umiejętność porozumiewania się, przekazywania informacji za pomocą komunikacyjnych środków przekazu.

Sytuację, w której dwie osoby posługują się środkiem przekazu nazywa się pośrednią komunikacją interpersonalną. Pomiędzy komunikujące się strony wkracza wówczas określony środek techniczny, stając się integralnym elementem procesu komunikacji. Takimi środkami są : tradycyjna poczta, telegrafia, telefonia ( przewodowa, impulsowa, tonowa ), telefax, telefonia komórkowa ( analogowa, cyfrowa ), poczta elektroniczna w sieci komputerowej.

Obecnie każdy, kto posiada komputer i telefon, może wykorzystać swój komputer do przesyłania i odbioru informacji.

Oknem na świat każdego potencjalnego użytkownika komputera stał się Internet. Jest to łączność z milionami ludzi i komputerów na całej Ziemi.

W Internecie możliwe są następujące usługi : poczta elektroniczna ( e - mail ), zdalna praca na innym komputerze, przesyłanie plików pomiędzy komputerami, dostęp do baz danych różnych instytucji i bibliotek, łączność między użytkownikami w postaci komunikatów, wymiana informacji i dyskusji w grupach na określony temat, listy i grupy dyskusyjne oraz udostępnianie sieciowych serwisów informacyjnych.

To właśnie poczta elektroniczna stała się podstawową siłą napędową niepohamowanej ekspansji Internetu i najbardziej rozpowszechnioną usługą w sieci. ( St.Juszczyk )

W dobie komputerów, multimediów i Internetu nie należy zapominać o tradycyjnych formach komunikowania się na odległość tj. o korespondencji. M.Szymczak określa „korespondencję” jako „ porozumiewanie się listowne ( rzadziej za pomocą innego środka niż listy ), pisanie listów”.

Zdobywanie umiejętności komunikowania się przy pomocy języka pisanego wymaga opanowania przez dziecko sztuki komponowania opowiadań, opisów, sprawozdań, bowiem dopiero to umożliwia prowadzenie korespondencji.

Walory korespondencji jako środka w nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów przez dzieci z różnych środowisk dostrzegł C.Freinet, podkreślając, że stanowi ona bezpośrednie i nieodzowne przygotowanie do współczesnego życia. Prowadzenie korespondencji sprawia, że dzieci nie piszą już same dla siebie, lecz dla swoich koleżanek i kolegów. Korespondencja wnosi nowe elementy w życie i pracę danej klasy, a przesyłane sobie wzajemnie przez dzieci różnorodne materiały wzbogacają ich wiedzę z różnych dziedzin, stanowią źródło inspiracji dla własnej działalności.

Technika korespondencji międzyszkolnej pojawia się w polskich szkołach jedynie sporadycznie, a jest przecież doskonałą, niewymuszoną drogą rozwijania i kształcenia języka pisanego uczniów, a także myślenia i wartościo- wania. Dostarcza dzieciom młodszym wielu różnorodnych i bogatych przeżyć, pobudza je emocjonalnie i intelektualnie.

Jeszcze bardziej atrakcyjna wydaje się być korespondencja międzynarodowa. Jest ona możliwa w dzisiejszej szkole dzięki wczesnemu nauczaniu dzieci języków obcych oraz podstaw informatyki. Można w niej wykorzystać kontakty rodzinne, już istniejące, lub stworzyć nowe. Może to być też bardzo dobra okazja do nawiązania układów partnerskich ze szkołami krajów europejskich. List może okazać się doskonałą drogą do „Europy bez granic”, szczególnie ważną w okresie oczekiwania naszego państwa na członkostwo w Unii Europejskiej. Dlatego też uznałam za zasadne zajęcie się tym zagadnieniem.

 

II Warunki realizacji

 

Stosowanie techniki korespondencji międzyszkolnej w klasach niższych może przyczynić się do kształtowania u dzieci młodszych percepcji i dyspozycji do odbierania różnorakich bodźców, rozwijania ich wrażliwości na świat, na innych ludzi. Przyczynia się również do wzbogacania języka, by dzieci za jego pośrednictwem umiały formułować swoje doznania i wyrazić je. Obok wypowiedzi werbalnej, dzieci młodsze mogą się komunikować także poprzez twórczość plastyczną.

Aby mogła zaistnieć korespondencja międzyszkolna, a w szczególności

międzynarodowa, muszą być spełnione określone warunki. Najważniejszym z nich jest chęć podjęcia się tego zadania zarówno ze strony nauczyciela, jak i uczniów. Ważna jest też organizacja pracy nauczycieli klas, które wymieniają się korespondencją.

Nie bez znaczenia jest baza szkolna, zapewniająca uczniom naukę języków obcych i informatyki od klasy pierwszej. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Złocieńcu, w której pracuję, spełnia niezbędne wymagania i dlatego stała się miejscem realizacji zamierzonych przeze mnie działań.

Złocieniec jest piętnastotysięcznym miasteczkiem w województwie zachodniopomorskim. Znajdują się tutaj trzy szkoły podstawowe, gimnazjum, liceum ogólnokształcące, ekonomiczne i szkoły zawodowe.

Okolice Złocieńca to piękne i czyste lasy i jeziora, stanowiące część Drawskiego Parku Krajobrazowego.

Szkoła , w której pracuję, składa się z 19 oddziałów i uczęszcza do niej około 500 uczniów. W związku z dużą liczbą oddziałów klasowych, a małą ilością sal lekcyjnych, zachodzi konieczność pracy w systemie zmianowym. W szkole znajduje się biblioteka, sala gimnastyczna, świetlica, stołówka, gabinet stomatologiczny i pielęgniarski oraz internetowa sala komputerowa.

Od bieżącego roku szkolnego dzieci w klasach I - III dwa razy w tygodniu uczą się języka obcego i jeden raz w tygodniu pracują na komputerach.

W pracy dydaktycznej aktywizuję uczniów wykorzystując techniki Freineta. Klasopracownia, w której prowadzę zajęcia urządzona jest przeze mnie i uczniów, przy udziale i wsparciu finansowym rodziców. Na tablicach ściennych znajdują się gazetki tematyczne, gazetka wychowawcza, grafika ocen, mapka zainteresowań, mapka sprawności oraz prace plastyczne uczniów. Na regałach można obejrzeć ciekawe wytwory uczniów z zajęć technicznych.

W klasie są też urządzone kąciki zainteresowań : przyrodniczy, naukowy, literacki, czytelniczy, redakcyjny, geograficzny i teatralny.

Opisane przeze mnie warunki sprzyjają wykorzystaniu w pracy dydaktycznej techniki C.Freineta, jaką jest korespondencja międzyszkolna.

 

III Cele ogólne i szczegółowe

 

Cele ogólne :

kształcenie kompetencji komunikacyjnych

kształcenie umiejętności wykorzystania indywidualnych kontaktów rodzinnych oraz nawiązania kontaktów z placówkami i instytucjami w celu pozyskania adresów do korespondencji

wdrażanie do korespondencji międzyszkolnej a w szczególności międzynarodowej

aktywizowanie słownictwa uczniów

rozwijanie poczucia odpowiedzialności za własne wypowiedzi

Cele szczegółowe :

Po realizacji programu uczeń powinien :

zredagować życzenia okolicznościowe

znać i stosować podstawowe skróty : nr, ul., dn.

zaadresować kartkę pocztową i list

znać trójdzielną strukturę listu, zaproszenia i zawiadomienia

wymienić elementy uzupełniające listu

znać zasady układu graficznego listu

napisać samodzielnie list

stosować pisownię wielką literą form i zwrotów grzecznościowych

zredagować zaproszenie i zawiadomienie

wyjaśnić pojęcia : list, autor, koperta, znaczek, adres, kod pocztowy, poczta, adresat, nadawca, odbiorca

wymienić różne typy i rodzaje listów

wymienić usługi świadczone przez pocztę

znać drogę listu od nadawcy do odbiorcy

wykorzystać komputer do napisania listu

zaadresować list wysyłany za granicę

wymienić podstawowe środki komunikowania się

przesłać informacje pocztą elektroniczną za pośrednictwem Internetu

napisać samodzielnie w języku obcym krótki list

 

IV Propozycja zagadnień do realizacji

Kształcenie kompetencji komunikacyjnych, a w szczególności korespondencyjnych odbywa się głównie w szkole. Warunkiem ich osiągnięcia jest zdolność tworzenia tekstu, komponowania go, redagowania oraz poprawnego zapisywania.

Przekonanie o potrzebie poprawnego pod każdym względem pisania kształtuje się u dziecka wówczas, gdy zdaje ono sobie sprawę z tego, że jego tekst musi być zrozumiały dla odbiorcy. Korespondowanie umożliwia to i dlatego wskazane jest wykorzystanie tej formy komunikowania się od wczesnych lat szkolnych.

Pisanie listu, notatki informacyjnej, zaproszenia oraz innych pism użytkowych pozwala dzieciom zrozumieć, że pismo służy do wyrażania różnych treści, myśli i emocji. Zdobywanie umiejętności komunikowania się przy pomocy języka pisanego wymaga opanowania przez dziecko sztuki komponowania opowiadań, sprawozdań, opisów, bowiem dopiero to umożliwia prowadzenie korespondencji, która współcześnie nie jest może specjalnie popularna, tym nie mniej jest nadal bardzo przydatna.

Aby zachęcić dzieci do tej formy komunikowania się, wykorzystam do porozumiewania się na odległość komputer. Z pewnością wielką atrakcją będzie możliwość wysyłania listów pocztą elektroniczną za pośrednictwem Internetu.

Inną atrakcję może stanowić korespondencyjne nawiązanie kontaktów z dziećmi spoza Polski np. z zaprzyjaźnionego miasta, co jest celem niniejszego programu. Mam nadzieję , iż międzynarodowa korespondencja przyczyni się do nawiązania osobistych kontaktów między korespondentami, a tym samym ułatwi dzieciom wejście w nowe układy społeczne integrujacej się Europy.

Klasa I

Lp.	Temat bloku	Temat dnia	Zagadnienia do realizacji	Termin realizacji
1	2	3	4	5
1.	Powitanie szkoły	Wspominamy wakacje	Wypowiadanie się poprzez rysowanie kredkami świecowymi lub malowanie farbami plakatowymi ilustracji „ Wakacyjna przygoda”.	wrzesień
2.	Upominki dla bliskich	Laurka dla Pani	Zbiorowe redagowanie i zapisywanie życzeń okolicznościowych. Stosowanie form grzecznościowych.	październik
3.	Mikołajkowe prezenty	List do Św. Mikołaja	Zapoznanie z formą listu. Wspólne redagowanie listu do Św. Mikołaja . Użycie zwrotów grzecznościowych. Zbiorowe adresowanie koperty. Stosowanie skrótów : ulica - ul., numer - nr , dnia - dn.	listopad
4.	Zbliżają się święta	Poznajemy świąteczne zwyczaje	Zbiorowe redagowanie i pisanie życzeń świątecznych. Pisownia wielką literą zwrotów do adresata. Zbiorowe adresowanie kartek świątecznych.	grudzień
5.	Dzień Babci i Dziadka	Składamy życzenia	Zbiorowe redagowanie życzeń z okazji Dnia Babci i Dziadka. Zapisanie ich na kartkach. Adresowanie kopert pod kierunkiem nauczyciela.	styczeń
6.	Ferie zimowe	Piszemy list do rodziców	Wspólne układanie listu z zimowiska. Poznanie trójdzielnej kompozycji listu ( wstęp, rozwinięcie, zakończenie ). Samodzielne adresowanie kopert.	luty

 

1	2	3	4	5
7.	Nadejście wiosny	List do Pani Wiosny	Zbiorowe redagowanie listu do fikcyjnej postaci, Pani Wiosny. Poznanie pojęć : list, autor, koperta, znaczek, adres. Samodzielne adresowanie kopert do wymyślonych postaci.	marzec
8.	Nasze zdrowie	Piszemy list do chorego kolegi	Wspólne redagowanie listu do chorego kolegi z klasy. Utrwalenie poznanych pojęć. Poznanie postscriptum ( PS ) jako elementu uzupełniającego listu.	kwiecień
9.	Uczynność wobec kolegów	Zdobywamy przyjaciół	Pisanie listu do członków rodziny mieszkających poza granicami kraju w celu uzyskania pomocy w nawiązywaniu listownych kontaktów z rówieśnikami. Poznanie elementów uzupełniających listu ( nazwa miejscowości, data, nagłówek, podpis ) i ich umiejscowienia.	maj
10.	Baśń o Kopciuszku	List do autora bajki	Próba indywidualnego pisania listu pod kierunkiem nauczyciela do autora bajek. Podpisywanie się pełnym imieniem i nazwiskiem w listach oficjalnych.	czerwiec

 

Klasa II

Lp.	Temat bloku	Temat dnia	Zagadnienia do realizacji	Termin realizacji
1	2	3	4	5
1.	Wracamy po wakacjach	Wakacyjna przygoda	Przypomnienie trójdzielnej kompozycji listu : część wstępna, właściwa, końcowa. Indywidualne pisanie części właściwej listu do kolegi. Opisywanie wakacyjnej przygody. Samodzielne adresowanie koperty.	wrzesień
2.	Nasi rówieśnicy	Jesteśmy uprzejmi	Wspólne redagowanie różnych wstępów i zakończeń listów, w zależności od sytuacji. Stosowanie form grzecznościowych. Wielka litera w liście. Przypomnienie elementów uzupełniających list : nazwa miejscowości, data, nagłówek, podpis nadawcy, postscriptum.	październik
3.	Ulubione czasopisma	List do redakcji	Zbiorowe redagowanie listu do redakcji wybranego czasopisma dla dzieci. Podzielenie się uwagami z autorami opowiadań i ciekawostek. Poznanie różnych typów listów: grzecznościowe, przyjacielskie, oficjalne, urzędowe.	listopad
4.	Wkrótce Święta	Piszemy list do nowych przyjaciół	Analiza zdobytych indywidualnie adresów szkół zagranicznych. Zbiorowe redagowanie listu do rówieśników zza granicy nawiązującego z nimi kontakt korespondencyjny. Utrwalenie poznanych pojęć: list, autor, koperta, znaczek, adres, i poznanie nowych: adresat, nadawca, odbiorca, poczta, kod pocztowy.	grudzień

1	2	3	4	5
5.	Praca poczty	Znamy drogę listu	Rozmowa na temat usług świadczonych przez pocztę. Rodzaje listów: zwykły, polecony, expresowy, lotniczy. Droga listu od nadawcy do odbiorcy. Indywidualne pisanie, pod kierunkiem nauczyciela, listu do pracowników poczty z podziękowaniem za spotkanie.	styczeń
6.	Czas na zabawę	Korzystamy z komputera	Wykorzystanie komputera do samodzielnego redagowanie listu do babci. Stosowanie zasad układu graficznego listu. Rozpoczynanie myśli z nowej linii. Akapity.	luty
7.	Zawody naszych rodziców	Praca w Urzędzie Miasta	Poznanie form listu urzędowego. Zbiorowe redagowanie listu do Urzędu Miasta z prośbą o udostępnienie adresu szkoły podstawowej z zaprzyjaźnionego miasta niemieckiego. Stosowanie tytułów przy imieniu i nazwisku.	marzec
8.	Nasza klasa	Nawiązujemy kontakty	Samodzielne redagowanie listu w języku polskim, nawiązującego kontakt z dziećmi z zaprzyjaźnionego miasta niemieckiego. Wybór najlepszego listu i wysłanie go. Adresowanie listów wysyłanych do różnych krajów.	kwiecień
9.	Mama i tata	Składamy życzenia	Samodzielne układanie życzeń dla mamy i taty z okazji ich święta. Zbiorowe wysyłanie ich pocztą elektroniczną za pośrednictwem Internetu. Odebranie podziękowań drogą e - mail.	maj
10.	Nasze dzieciństwo	Cieszymy się, że jesteśmy dziećmi	Zapoznanie się z listem otrzymanym od zagranicznych kolegów, w wersji oryginalnej i przetłumaczonej. Zbiorowe redagowanie odpowiedzi na list. Indywidualne pod kierunkiem nauczyciela adresowanie koperty.	czerwiec

 

Klasa III

Lp.	Temat bloku	Temat dnia	Zagadnienia do realizacji	Termin realizacji
1	2	3	4	5
1.	Całoroczna podróż	Wspominamy wakacje	Twórcze indywidualne pisanie listu w języku polskim do zagranicznych kolegów - wspomnienia z wakacji. Wybór i wysłanie najlepszego listu. Przypomnienie i utrwalenie trójdzielnej struktury listu: część wstępna, właściwa, końcowa. Indywidualne pod kierunkiem nauczyciela adresowanie listu.	wrzesień
2.	Nasza szkoła	Piszemy wiersze	Indywidualne, pod kierunkiem nauczyciela, pisanie listu do redakcji wybranego czasopisma z prośbą o wydrukowanie uczniowskiej poezji. Przypomnienie i utrwalenie typów listów, w zależności od ich charakteru.	październik
3.	Nasze dzieciństwo	Słuchamy opowiadań babci	Poznanie różnych środków komunikowania się: poczta tradycyj- na, telegraf, telefax, telefon ( przewodowy, komórkowy ), poczta elektroniczna w sieci komputerowej. Różnice między nimi. Indywidualne redagowanie informacji i przesyłanie ich pocztą elektroniczną do wybranego odbiorcy.	listopad
4.	Święta Bożego Narodzenia	Przygotowujemy się do świąt	Samodzielne twórcze pisanie listu w języku polskim do znajo- mych zza granicy, przedstawiające polskie zwyczaje świąteczne, związane z Bożym Narodzeniem. Stosowanie wielkiej litery w formach grzecznościowych. Utrwalenie zasad stosowania elementów uzupełniających listu.	grudzień
1	2	3	4	5
5.	Nasze sprawy	List do kolegi	Zbiorowe pisanie w języku angielskim listu do kolegów zza granicy, będącego odpowiedzią na otrzymany list. Samodzielne adresowanie koperty. Stosowanie form grzecznościowych.	styczeń
6.	Głowa pełna pomysłów	Komputer na co dzień	Grupowe redagowanie zaproszenia i zawiadomienia. Poznanie struktury tych pism użytkowych. Przesłanie ich poza granice kraju drogą poczty elektronicznej za pośrednictwem Internetu.	luty
7.	Nasza wyobraźnia	Lubimy fantazjować	Indywidualnie, pod kierunkiem nauczyciela, pisanie listu w języku angielskim do kolegów zza granicy. Wyjście z propozycją nawiązania kontaktów osobistych poprzez wyjazd na wspólną wycieczkę. Przypomnienie i utrwalenie układu graficznego listu.	marzec
8.	Książka sposobem na nudę	List do autora książki	Samodzielne twórcze pisanie listu do autora ostatnio przeczytanej książki. Stosowanie zwrotów grzecznościowych. Przypomnienie zasad stosowania tytułów przed imieniem i nazwiskiem. Samodzielne adresowanie koperty.	kwiecień
9.	Nasza Ojczyzna - Polska	Zwiedzamy nasz kraj	Próba samodzielnego pisania listu w języku angielskim, będącego odpowiedzią na otrzymany list. Zbiorowe redagowanie listu do PKP z prośbą o rezerwację przedziałów w pociągu, w związku z planowaną wycieczką. Poznanie listów o charakterze specjalnym: gończego, otwartego, pasterskiego.	maj
10.	Zainteresowania dzieci	Hobby naszych przyjaciół	Samodzielne pisanie listu w języku angielskim do wybranego kolegi, poznanego osobiście na wspólnej wycieczce. Wyjście z propozycją indywidualnej korespondencji. Zastosowanie wszystkich poznanych zasad pisania listu.	czerwiec

V Przykładowy scenariusz zajęć

Scenariusz zajęć zintegrowanych w kl. I - maj

Temat bloku : Uczynność wobec kolegów

Temat dnia : Zdobywamy przyjaciół

Cele ogólne :

wypowiadanie się kilkoma zdaniami na dany temat

wyrabianie umiejętności komunikowania się

kształcenie umiejętności korzystania z techniki korespondencji

rozszerzenie zasobu słownictwa czynnego i biernego

rozwijanie poczucia odpowiedzialności za własne wypowiedzi

Cele szczegółowe :

Uczeń:

określi cechy prawdziwej przyjaźni

wymieni sposoby zdobywania przyjaciół

rozwiąże krzyżówkę i odczyta hasło

określi sposoby pozyskania adresów do korespondencji

wskaże na mapie miejsca zamieszkania rodziny ( poza granicami kraju )

wymieni sposoby podróżowania do miejsc poza granicami kraju

nazwie miejsca przedstawiane na zdjęciach i widokówkach

zaśpiewa piosenką

przedstawi trójdzielną budowę listu

odgadnie pojęcia : list, koperta, znaczek, adres, poczta, listonosz

wymieni i umiejscowi elementy uzupełniające listu

ułoży i zapisze list do rodziny

wykona samodzielnie kopertę

zaadresuje kopertę za granicę

kupi na poczcie odpowiednie znaczki i wyśle list

Metody :

słowna : rozmowa, opis, praca z tekstem

oglądowa : pokaz, obserwacja

praktycznego działania

Formy :

zbiorowa

indywidualna jednolita i zróżnicowana

grupowa jednolita

Środki dydaktyczne :

wiersz i opowiadanie o przyjaźni, karta pracy, adresy zagraniczne, mapa świata, zdjęcia i widokówki zza granicy, zagadki i ilustracje, schemat listu, nazwy elementów uzupełniających listu, ręcznie wykonana koperta, koperty zaadresowane do miejsc w Polsce i poza granicami kraju.

 

Zapis w dzienniku:

Kilkuzdaniowe wypowiedzi na temat przyjaźni. Głośne czytanie tekstu „ Koledzy.” Określenie cech prawdziwego przyjaciela. Omówienie sposobów zdobywania przyjaciół - rola listu. Pisanie listu do członków rodziny mieszkających poza granicami kraju w celu uzyskania pomocy w nawiązaniu listownych kontaktów z rówieśnikami. Poznanie elementów uzupełniających listu i ich umiejscowienia. Wyjście na pocztę i wysłanie listów.

 

Cele operacyjne	Warunki pobudzające do aktywności	Zadania dla uczniów	Czynności uczniów	Obszary aktywności	Uwagi
1	2	3	4	5	6
Wypowie się na temat przyjaźni, cech prawdziwego przyjaciela, znaczenia rozmowy w przyjaźni.	Wiersz „Ona i ja” - zał. 1	Wysłuchanie wiersza, wypowiadanie się na temat przyjaźni, cech prawdziwego przyjaciela. Określenie znaczenia rozmowy w przyjaźni.	Wysłuchują wiersz „ Ona i ja .” Omawiają jego treść. Wypowiadają się na temat przyjaźni, cech prawdziwego przyjaciela. Określają zasady funkcjonowania przyjaźni i znaczenie rozmowy.	polonistyczna
Przeczyta treść opowiadania. Określi związek między bohaterami Określi sposoby zdobywania przyjaciół.	Czytanka „ Koledzy ” - zał. 2	Odczytanie treści opowiadania. Wypowiadanie się na jego temat. Udzielenie odpowiedzi na pytanie : „ Jak zdobyć przyjaciół ?”	Czytają treść czytanki. Wypowiadają się na jej temat. Określają bohaterów opowiadania i związek między nimi. Odpowiadają na postawione pytanie.	polonistyczna
Rozwiąże krzyżówkę. Odczyta hasło. Odpowie na postawione pytania.	Karta pracy - zad. 1	Rozwiązanie krzyżówki. Odczytanie hasła. Udzielenie odpowiedzi na pytania : „ Czy za pomocą listów można zdobyć przyjaciół?”, „ Skąd wziąć adresy ?”.	Rozwiązują krzyżówkę i odczytują hasło. Udzielają odpowiedzi na postawione pytania.	polonistyczna     środowiskowa
1	2	3	4	5	6
Wskaże na mapie miejsca zamieszkania rodzin, poza granicami kraju. Określi sposoby podróżowania do tych miejsc.	Adresy zagraniczne przyniesione przez uczniów, mapa świata	Pokazywanie i odczytywanie adresów zagranicznych. Lokalizacja wymienionych miejsc na mapie świata. Wskazanie środka lokomocji za pomocą którego można tam dotrzeć.	Pokazują i odczytują adresy zagraniczne rodzin. Lokalizują miejsca , z których pochodzą na mapie świata. Określają sposoby podróżowania do tych miejsc.	środowiskowa polonistyczna przyrodnicza
Nazwie miejsca pokazane na zdjęciach i widokówkach zza granicy.	Zdjęcia i widokówki zza granicy	Pokazywanie i oglądanie zdjęć i widokówek zza granicy. Nazywanie miejsc, które przedstawiają.	Pokazują i oglądają zdjęcia i widokówki zza granicy. Nazywają miejsca, które przedstawiają.	polonistyczna przyrodnicza
Odgadnie pojęcia związane z pisaniem listów. Dobierze do nich odpowiednie ilustracje.	Zagadki i ilustracje - zał. 3	Wysłuchanie i rozwiązanie zagadek. Wyszukiwanie do nich ilustracji.	Wysłuchują i rozwiązują zagadki czytane przez nauczyciela. Dobierają do nich ilustracje.	polonistyczna środowiskowa
Zaśpiewa piosenkę.	Piosenka „Pan listonosz”	Zaśpiewanie piosenki „ Pan listonosz.”	Śpiewają piosenkę „ Pan listonosz.”	muzyczna
Przedstawi trójdzielną budowę listu. Określi zasady stosowania form grzecznościowych.	Schemat listu z zaznaczonymi jego częściami	Wymienienie zasad pisania listów: trójdzielna budowa listu, formy grzecznościowe.	Przypominają zasady pisania listów. Omawiają trójdzielną budowę listu.	polonistyczna
1	2	3	4	5	6
Ułoży list do rodziny za granicą z prośbą o pomoc w zdobyciu adresów klas chętnych do korespondowania.	Karta pracy - zad. 2, praca w III poziomach	Samodzielne wykonanie zadania na karcie pracy - układanie listu do rodziny za granicą. Odczytanie listów. Wybór listu do wysłania.	Układają list do członków rodziny z prośbą o pomoc w zdobyciu adresów klas chętnych do korespondo- wania. Poziom I - tekst z lukami Poziom II - rozsypanka zdaniowa ( każda część listu zaznaczona jest innym kolorem ) Poziom III - samodzielne układanie Odczytują i sprawdzają listy. Wybierają list do wysłania.	polonistyczna
Właściwie umiejscowi elementy uzupełniające listu.	Schemat listu, elementy uzupełniające listu	Dopasowanie nazw elementów uzupełniających listu do odpowiednich miejsc w liście.	Odczytują nazwy elementów uzupełniających listu ( nazwa miejscowości, data, nagłówek, podpis ). Umiejscawiają je na schemacie listu.	polonistyczna
Zapisze na papierze listowym treść listu wraz z elementami uzupełniającymi.	Wybrany list przedstawiony na tablicy	Grupowe pisanie, na papierze listowym, listów do rodziny za granicą. Uwzględnienie elementów uzupełniających listu.	W grupach starannie zapisują treść listu na papierze listowym. Dopisują do treści listu elementy uzupełniające.	polonistyczna
1	2	3	4	5	6
Wykona samodzielnie kopertę.	Wzorcowa koperta	Indywidualne wykonanie kopert : składanie, zaginanie i klejenie papieru.	Przyglądają się pokazowi robienia kopert. Samodzielnie wykonują koperty.	techniczna
Zaadresuje kopertę do rodziny zza granicy.	Zaadresowanie koperty do adresatów z Polski i spoza niej, adresy przyniesione przez uczniów	Podanie zasad adresowania kopert. Określenie podobieństw i różnic adresowania listów wysyłanych do adresatów z naszego kraju i spoza niego. Zaadresowanie w grupach kopert samodzielnie wykonanych , do zagranicz nych członków rodzin.	Przypominają zasady adresowania kopert. Analizują sposoby adresowania za granicę. Określają podobieństwa i różnice. W grupach adresują wykonane koperty do rodzin za granicą.	polonistyczna
Kupi na poczcie znaczek na list zagraniczny. Wyśle list.	Wizyta na poczcie	Kupienie na poczcie znaczków na listy za granicę. Wysłanie listów.	Idą na pocztę. Kupują znaczki na listy zagraniczne. Wysyłają przyniesione listy.	środowiskowa polonistyczna

 

Karta pracy

Zad. 1 Rozwiąż krzyżówkę i odczytaj hasło :

Hasła :

1. Rodzaj listu.

2. Wysłana znad morza.

3. Przynosi listy.

4. Napisał list.

Zad. 2 Praca w III poziomach

Poziom I

Ułóż list uzupełniając luki odpowiednimi wyrazami

Droga .............................. !

Dziękuję ............... bardzo za piękne zdjęcia, które od ................ otrzymaliśmy.

Mam nadzieję, że wszyscy jesteście zdrowi. Jestem ................... klasy .............. i potrafię już pisać. Mam .................... kolegów i koleżanki. Z naszą ................... szukamy adresów dzieci zza granicy, które chciałyby z nami pisać .................... . Chcemy zdobyć nowych ................................ . Bardzo proszę ..............., droga .............................., abyś pomogła nam zdobyć taki adres. Z góry dziękuję i czekam na odpowiedź.

...............................................

Wyrazy do uzupełnienia:

Babciu, Ciociu, Ci, Ciebie, uczniem, uczennicą, pierwszej, fajnych, Panią, listy, przyjaciół, Cię, Babciu, Ciociu

Poziom II

 

Ułóż list porządkując zdania w odpowiedniej kolejności. Każda część listu zaznaczona jest innym kolorem.

 

Poziom III

 

Ułóż samodzielnie list do rodziny za granicą, z prośbą o pomoc w znalezieniu adresów uczniów, którzy chcieliby z nami korespondować.

 

Załącznik 1

„ Ona i ja ”

Ona ma czarne brwi i warkoczyk, ja - rudą grzywkę, niebieskie oczy.

Ona rozsądnie zawsze coś powie, a o mnie mówią:

że mam pstro w głowie.

Ona chce śpiewać,

rozmawiać, czytać,

a ja bym w piłkę

grała - i kwita !

Więc cóż wspólnego

jest między nami ?

Chyba to, żeśmy

przyjaciółkami !

Hanna Łochocka

Załącznik 2

„ Koledzy ”

 

Mój kolega - to kolega !

Do kolegi często biegam, przy koledze w ławce

siedzę...

Wiosną, kiedy ciepłe słonko rozdaje nam złote piegi,

wołam :

- Proszę jeden dla mnie, ale drugi - dla kolegi !

I kolega mój - tak samo, o koledze czyli o mnie, nawet

w kinie, nawet w cyrku, nie potrafiłby zapomnieć.

A gdy czasem na kolegę spadnie kłopot albo bieda,

no, to wtedy nasza klasa smucić mu się długo nie da !

I kolegę tak pocieszy, że mu zaraz jest weselej.

- No ... Kolego !

Bo koledzy - to już prawie przyjaciele !

Hanna Zielińska

 

Załącznik 3

Zagadki :

Biała koperta jest mym ubraniem.

Trzeba mnie tylko do skrzynki zanieść

i stąd wyruszę w daleki świat.

Jak się nazywam ? Czy ktoś już zgadł ?

( list )

Kiedy list do środka włożę,

skleję ją i nie otworzę.

A kto ją otworzy potem,

list przeczyta - wiem ja o tym.

( koperta )

Większe, mniejsze, z ząbeczkami,

bardzo ładne są czasami.

Gdy zabraknie ich na liście,

list nie dojdzie oczywiście.

( znaczki )

Listy piszesz do kolegów ?

To uważaj, byś bez błędów

pisał nazwy ulic, miast.

Przy nich kod pisz natychmiast.

Jeszcze imię i nazwisko,

i to już by było wszystko.

Lecz, czy wiesz, jak się zwie,

ta notka na kopercie ?

( adres )

Duży budynek,

wszyscy go znamy.

Z niego listy

i telegramy wysyłamy.

( poczta )

Z wielką torbą chodzi co dzień

przy pogodzie, niepogodzie.

Czekaj go, gdy listu chcesz.

Kto to jest ? Czy wiesz ?

( listonosz )

 

VI Ewaluacja programu

Niezbędnym elementem procesu nauczania jest kontrola stopnia osiągnięcia zamierzonych celów. Ma ona na celu sprawdzenie poziomu wiadomości i umiejętności uczniów oraz wskazanie ewentualnych trudności i niedociągnięć.

Ewaluacji zamierzam dokonywać okresowo, po przyswojeniu przez uczniów podanego materiału.

Sposobem sprawdzenia zdobytych przez nich wiadomości i umiejętności będą karty pracy, krzyżówki, zagadki, rebusy, prace pisemne, konkursy.

Ewaluacją końcową będzie samodzielne napisanie listu w języku obcym i wysłanie go poza granice naszego kraju.

 

Przykładowe narzędzia ewaluacji

 

Karta pracy klasa I

1. Uzupełnij brakujące elementy życzeń :

 

....................................................

.......................................................

W dniu Twoich Imienin przesyłam Ci,

Drogi Wojtku, gorące pozdrowienia wraz

z życzeniami jak najlepszych wyników

w nauce.

.....................................................

2. Zaadresuj kartkę pocztową :

 

3. Rozwiąż krzyżówkę i odczytaj hasło :

 

Hasła :

1. Rodzaj listu.

2. Wysłana znad morza.

3. Przynosi listy.

4. Napisał list.

 

Karta pracy klasa II

1. Zaproponuj kilka części wstępnych listu :

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

2. Podaj możliwe zakończenia listu :

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

3. Wymień rodzaje listów :

............................................................

............................................................

............................................................

............................................................

 

 

4. Zaadresuj kopertę do swoich rodziców :

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Rozwiąż krzyżówkę i odczytaj hasło :

Hasła :

1. W niej wysyłasz listy.

2. Pocztowy na kopercie.

3. Przyklejasz go do koperty.

4. Czerwona lub zielona, pocztowa.

5. W prawym górnym rogu listu.

6. Nie odbiorca.

 

 

Karta pracy klasa III

1. Napisz krótki list do wybranej przez Ciebie osoby.

................................................................

2. Wymień środki komunikowania się :

................................................................

................................................................

................................................................

................................................................

................................................................

3. Jakie znasz typy listów ?

..............................................................

..............................................................

..............................................................

..............................................................

 

 

4. Zaadresuj kopertę do znajomych zza granicy :

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Rozwiąż krzyżówkę i odczytaj hasło :

Hasła:

1. Nie zaproszenie.             5. Dopisek do listu.

2. Rodzaj listu.                   6. Zwroty stosowane w listach.

3. Przybijany na poczcie.    7. Element uzupełniający list.

4. Nowoczesna poczta.      8. Stempel inaczej.

Zagadki

Z wielką torbą chodzi co dzień

przy pogodzie, niepogodzie.

Czekaj go, gdy listu chcesz.

Kto to jest ? Czy wiesz ?

( listonosz )

Duży budynek,

wszyscy go znamy.

Z niego listy

i telegramy wysyłamy.

( poczta )

Taką zaletę posiadam,

pochwalić się wypada,

że pilną sprawę lub sprawkę

załatwię przez słuchawkę.

( telefon )

Listy piszesz do kolegów ?

To uważaj, byś bez błędów

pisał nazwy ulic, miast.

Przy nich kod pisz natychmiast.

Jeszcze imię i nazwisko,

i to już by było wszystko.

Lecz, czy wiesz, jak się zwie,

ta notka na kopercie ?

( adres )

Nie wypuści z poczty

przesyłek i paczek,

zanim nie zastuka

w każdy czysty znaczek.

(stempel, datownik )

Kiedy list do środka włożę,

skleję ją i nie otworzę.

A kto ją otworzy potem,

list przeczyta - wiem ja o tym.

( koperta )

Biała koperta jest mym ubraniem.

Trzeba mnie tylko do skrzynki zanieść

i stąd wyruszę w daleki świat.

Jak się nazywam ? Czy ktoś już zgadł ?

( list )

Czerwony domek, brak mu okienka,

zamiast drzwi szparka tylko cienka.

Gdy list w nim się znajdzie, w świat wyrusza,

choć jest bez butów i kapelusza.

( skrzynka pocztowa )

Większe, mniejsze, z ząbeczkami,

bardzo ładne są czasami.

Gdy zabraknie ich na liście,

list nie dojdzie oczywiście.

( znaczki )

 

 

VII Bibliografia

1. Brzezińska A. ( red. ) ( 1980 ). Czytanie i pisanie - nowy język dziecka ;

2. Freinet C. ( 1976 ). O szkołę ludową. Pisma wybrane. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk ;

3. Grygorczuk D.A. ( 1980 ). Redagowanie listów na lekcjach języka polskiego w klasach I - III. Zbiorcza Szkoła Gminna nr 1 ;

4. Juszczyk St. ( 1998 ). Komunikacja człowieka z mediami. Katowice ;

5. Skulicz D. ( red. ) ( 1987 ). Komunikowanie się w kształceniu dzieci w młodszym wieku szkolnym. Kraków ;

6. Lenartowska K. (1998). Walory korespondencji międzyszkolnej w edukacji dzieci młodszych. Freinetowskie Inspiracje nr 17 ;

7. Marciniak T. ( 1987 ). Plastyka środkiem komunikacji w życiu dziecka. [W:] Komunikowanie się w kształceniu dzieci w młodszym wieku szkolnym. ( red. ) D.Skulicz. Kraków ;

8. Niemiec B. ( 1987 ). Uwagi o stylach komunikowania się w nauczaniu początkowym. [ W: ] Komunikowanie się w kształceniu dzieci w młodszym wieku szkolnym. ( red. ) D.Skulicz. Kraków ;

9. Piotrowski A. ( 1980 ). O pojęciu kompetencji komunikatywnej. [W:] Język i społeczeństwo. ( red. ) H.Gławiński. Warszawa ;

10. Popek S. ( 1978 ). Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży. Warszawa ;

11. Raszke B. ( 1987 ). Kształtowanie u dzieci kategorii estetycznych w procesie wychowania muzycznego a twórcza ekspresja muzyczna. [ W:] Komunikowanie się w kształceniu dzieci w młodszym wieku szkolnym. ( red.) D.Skulicz. Kraków ;

12. Schaff A. ( 1980 ). Myślenie w języku. Odra nr 3 ;

13. Semenowicz H. ( 1995 ). Nowoczesna Szkoła Francuska Technik Freineta. Gniezno / Otwock ;

14. Szymczak M. ( red.) ( 1978 ). Słownik języka polskiego. Warszawa ;

15. Śliwińska T. ( 1986 ). Korespondencja międzyszkolna jedną z form realizacji programu nauczania początkowego. Życie Szkoły nr 5.

 

---