TECHNIKI CELESTYNA FREINETA
Ekspresja - punkt wyjściowy w pedagogice Celestyna Freineta. Celestyn Freinet był francuskim pedagogiem - praktykiem. Stworzył oryginalną koncepcję pedagogiczną zwaną Nowoczesną Szkołą Francuską Technik Freineta, nastawioną na rozwój dziecka, jego naturalny sposób bycia, poznanie dziecka na tle jego warunków.
„Pozwól dziecku się wypowiedzieć - pozwól mu się wyrazić”
Techniki Celestyna Freineta reprezentują odmianę nauki całościowej, a także rozwijający się kierunek progresywizmu pedagogicznego (Nowego Wychowania). Z różnymi kierunkami Nowego Wychowania łączy je wiele wspólnych cech:
krytyczny stosunek do tradycyjnej, sformalizowanej szkoły, która jest klatką, krępującą rozwój dziecka
zrozumienie i głęboki szacunek dla osobowości dziecka, jego potrzeb i dążeń
wysiłek, by stworzyć środowisko wychowawcze na miarę dziecka, sprzyjające rozwojowi jego osobowości
Przystępując do pracy niezbędne jest kierowanie się następującymi zasadami:
swobody - dobór tematu zajęcia lub zabawy zgodnie z potrzebami i chęciami dziecka
motywacji - dziecko musi wiedzieć po co wykonuje daną czynność
dyskretnej pomocy nauczyciela - pamiętać należy, że są dzieci, które nie mają pomysłów
i powoli nabierają wiary we własne siły; nauczyciel w takich sytuacjach pełni rolę doradcy, inspiratora
pozytywnej oceny - każde dziecko w wykonywaną pracę wkłada wysiłek, na jaki je stać. Słowa pochwały mobilizują do dalszej pracy i bardziej intensywnego wysiłku. Warto pamiętać i o tym,
że dzieciom zdolniejszym można dawać zadania trudniejsze do wykonania. Ocena pracy dzieci powinna uwzględniać całą gamę przymiotników związanych z pochwałą, mianowicie: praca ciekawa, kolorowa, pomysłowa, estetyczna, barwna, interesująca, wesoła, zagadkowa
Techniki Freineta:
Technika swobodnego tekstu.
Kolejność pracy:
Najpierw nauczyciel z uczniami ustala temat wypracowania
Następnie dzieci piszą indywidualnie tekst na kartkach
W małych grupach dzieci prezentują swoje teksty i wybierają ich zdaniem najlepszy
Autor wybranego tekstu czyta głośno swój tekst na forum klasy. Jeżeli klas jest mała liczebnie wszystkie dzieci prezentują swoje prace
Uczniowie głosują, który tekst najbardziej im się podobał i uzasadniają swój wybór
Wybrany tekst jest przepisany na tablicy
Tekst jest poprawiany językowo, usuwane są błędy ortograficzne, gramatyczne, interpunkcyjne.
Dzięki temu uczniowie powtarzają zasady pisowni
Tekst jest wzbogacany. Dodawane są określenia, wyrazy bliskoznaczne, metafory. Zdania są skracane
lub rozwijane. Autor tekstu musi wyrazić zgodę na dokonanie zmian
Pozostałe teksty nauczyciel poprawia i omawia z uczniami
Rodzaje:
Swobodny tekst mówiony - tworzą go dzieci, które nie potrafią zapisać swoich myśli za pomocą pisma. Swobodne wypowiedzenia można nagrać na taśmę magnetofonową, a potem odtworzyć, wybrać najciekawsze, wydrukować.
Swobodny tekst pisany - w zajęciach prowadzonych tą techniką wyróżnia się kilka etapów:
pisanie swobodnego tekstu - dziecko pisze to, co ma ochotę przekazać najbliższemu otoczeniu: przyjaciołom, kolegom, rodzicom, nauczycielom, sąsiadom, przyrodzie. Pisze w domu lub w klasie podczas swobodnych zajęć, samodzielnie lub z pomocą nauczyciela
wybór swobodnego tekstu - wybór może mieć różny przebieg w zależności od wieku dzieci,
ich sprawności językowej
opracowanie tekstu - swobodny tekst (wybrany przez uczniów) zostaje zapisany na tablicy,
po czym następuje korekta, celem której jest doprowadzenie tekstu do postaci poprawnej językowo, bogatej i żywej
Fiszki autokreatywne
Są to kartoniki z zadaniami dla uczniów i kartoniki z prawidłowymi odpowiedziami. Zadania mogą dotyczyć wiadomości gramatycznych lub tematyki lekcji. Każdy uczeń pracuje samodzielnie, bierze jedno zadanie
i wykonuje je w specjalnym zeszycie. Po wykonaniu zadania uczeń odnosi zadanie i bierze kartonik z prawidłową odpowiedzią. Uczeń sam sprawdza poprawność wykonania, poprawia błędy. Jest to nauka samokontroli.
Nauczyciel nie ocenia i nie kontroluje uczniów. Fiszki można wielokrotnie wykorzystywać, wzbogacać, zmieniać przykłady.
Korespondencja międzyszkolna
Uczniowie korespondują z rówieśnikami z innej szkoły. Obejmuje ona głównie listy. Dzieci poznają zasady kompozycyjne pisania listów, używania wielkiej litery w zwrotach grzecznościowych. Oprócz tego dzieci mogą wysyłać rysunki, gazetki szkolne i klasowe oraz ciekawe teksty własne, krzyżówki, rebusy, zagadki.
Gazetka szkolna
Podstawą gazetki szkolnej są swobodne teksty dzieci. Uczniowie w klasach opowiadają, a później opisują swobodnie to, co pragną wyrazić słowami, co pragną przekazać otoczeniu. Dzieci piszą to, co jest interesujące dla nich samych, ale przede wszystkim to, co ich zdaniem mogłoby w myślach, uczuciach i czynnościach zainteresować kolegów. Uczniowie piszą na kartkach dowolne, krótkie opowiadanie 5 - 10 zdań, potem kolejno odczytują co napisały, wybierają przez głosowanie tekst, który im się najlepiej podobał i nad tym tekstem pracują pod kierunkiem nauczyciela.
Doświadczenia poszukujące
Doświadczenia poszukujące to technika uczenia się przez szukanie, odkrywanie, rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem różnych narzędzi i urządzeń: materiałów źródłowych, pomiarów, wywiadów, przeprowadzonych doświadczeń. Jest ona rozumiana w dwojaki sposób: jako technika oddzielnie realizowana, mająca na celu spontaniczne działanie poznawcze, lub jako aktywny sposób działania zintegrowanego z innymi technikami. Jej charakterystycznym elementem jest kartoteka fiszek problemowych, zwanych także kartami pracy ucznia, które zawierają pewną liczbę poleceń do wykonania w związku z określonym tematem,
a także wykaz materiałów źródłowych, z których można uzyskać informację czy wskazówki do wykonania zadania.
Swobodna ekspresja plastyczna, muzyczna i teatralna.