Aleksander Świętochowski


Aleksander Świętochowski, ps. Władysław Okoński, Poseł Prawdy, O.Remus, Oremus, Liber, Gezyasz, Nauczyciel i in.[1] (ur. 18 stycznia 1849 w Stoczku Łukowskim na Podlasiu, zm. 25 kwietnia 1938 w Gołotczyźnie koło Ciechanowa) - polski pisarz, publicysta, filozof i historyk, aforysta, krytyk, publicysta polityczny, działacz społeczny

Zarys biografii

W młodości uczęszczał do szkół w Siedlcach i Lublinie. Studia w Szkole Głównej i na Uniwersytecie Warszawskim odbywał w latach 1866-1870 na wydziale filologiczno-historycznym. W 1874 wyjechał do Lipska, gdzie na tamtejszej uczelni uzyskał doktorat z filozofii (praca O powstaniu praw moralnych[1]. Powrócił do Warszawy, gdzie publikował artykuły w "Przeglądzie Tygodniowym". Współpracę z redakcją zakończył w 1878 jednocześnie rozpoczynając pracę w redakcji dziennika "Nowiny" (do 1881 roku[1]).

Po odejściu z "Nowin" założył tygodnik "Prawda", który redagował do roku 1902 (cykl felietonów Liberum veto). W latach (1908-1912) wyd. miesięcznik "Kultura polska", następnie "Humanista polski", współpracował też z "Myślą Narodową".

Oprócz artykułów społeczno-politycznych i krytycznoliterackich pisywał tam również felietony pod pseudonimem "Poseł Prawdy". Poza publicystyką uprawiał też twórczość dramaturgiczną i nowelistyczną.

Prowadził także działalność społeczno-oświatową, za największe dzieło swojego życia w tej dziedzinie uważał powstanie jeszcze pod rozbiorami szkół rolniczych w Gołotczyźnie - szkoły gospodarstwa domowego dla dziewcząt wiejskich (1909 r.) założonej przez właścicielkę wsi Aleksandrę Bąkowską i 3 lata później szkoły rolniczej dla chłopców o nazwie Bratne. Należał do czołowych ideologów i przywódców pozytywizmu warszawskiego.

W latach (1906-1913) założył i kierował Towarzystwem Kultury Polskiej. Był gorącym rzecznikiem postępu, oświaty, kultury, walczył o równe prawa dla kobiet, Żydów, zwalczał konserwatyzm, wstecznictwo i klerykalizm.

Od 1912 roku aż do śmierci mieszkał w Gołotczyźnie, gdzie związał się wspólną ideą i głębszym uczuciem osobistym z Aleksandrą Bąkowską. Zmarł 25 kwietnia 1938 roku w Gołotczyźnie. Pochowany na cmen
tarzu w Sońsku k. Ciechanowa.

Jego syn Ryszard Świętochowski był działaczem politycznym.

Poglądy literackie i polityczne

Jego manifest My i wy (1871) i Praca u podstaw (1873) zawierają główne założenia programowe pozytywizmu. W życiu wyznawał liberalizm, a w okresie międzywojennym był publicystą opozycyjnym wobec sanacji[potrzebne źródło].

Twórczość Świętochowskiego obejmuje dramaty o tematyce filozoficzno-moralnej oraz historii idei. Czesław Miłosz w swojej publikacji Historia Literatury Polskiej opisuje Aleksandra Świętochowskiego: Wybitnie zdolny, ostry, a nawet gwałtowny polemista, występujący przeciwko konserwatystom, oskarżony przez przeciwników o pychę i wyniosłość[potrzebne źródło].

Do spraw polityki zachowywał krytyczną rezerwę, a wstępując do Partii Narodowej zwalczał socjalizm, lecz panujące w partii nacjonalizm i rasizm były mu obce[potrzebne źródło].

W roku 1927 otrzymał nagrodę literacką miasta Łodzi.

Twórczość

Wydania zbiorowe Pism (1896—1900), II. wyd. (1908—1909), 7 t. zawiera: I—II. Obrazki powieściowe, III. Bajki, IV—VI. Utwory dramatyczne, VII. Duchy, cz. I—III. (cz. IV—VI. w r. 1909 jako VIII. t. Pism, poemat dramatyczny prozą, główne dzieło Świętochowskiego). Pamiętnik drukowany w "Wiadomościach literackich" (1931/1932). Wydał ponadto: Genealogia teraźniejszości (1935), powieść Twinko (1936).

Książka dla młodzieży: Czcigodni Polacy. Charaktery (1923).

Dramaty:

* 1876 - Niewinni, Nieśmiertelne dusze. I. Ojciec Makary
* 1878 - Piękna
* 1879 - Dramata (Antea, Na targu, Helvia, Poddanka, Błazen, Za maską)
* 1923 - Hultaj (komedia)

Utwory powieściowe:

* 1879 - O życie (Damian Capenko, Chawa Rubin, Karl Krug)
* 1880 - Klemens Boruta
* 1885 - Aspazja
* 1888 - Aureli Wiszar
* 1889 - Regina
* 1914 - Drygałowie
* 1929 - Nałęcze

Studia filozoficzne:

* 1877 - O powstawaniu praw moralnych, Dumania pesymisty
* 1878 - Wolter
* 1880 - O epikureizmie
* 1896 - Poeta jako człowiek pierwotny
* 1906 - O prawach człowieka i obywatela. O prawach mniejszości
* 1910 - Utopie w rozwoju historycznym
* 1911 - Ofiarność obywatelska
* 1912 - Źródła moralności
* 1925-1928 - Historia chłopów polskich w zarysi



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Aleksanderr Świętochowski Dumania pesymisty, Filologia polska, Młoda Polska
21 Aleksanderr Świętochowski Dumania pesymisty
Aleksanderr Świętochowski Dumania pesymisty, Filologia polska, Młoda Polska
Rozważ tezę Aleksandra Świętochowskiego
ALEKSANDER ŚWIĘTOCHOWSKI
Aleksander Świętochowski Klub Szachistów
24 Aleksander Świętochowski Chawa Rubin
Aleksander Świętochowski My i wy
26 Aleksander Świętochowski Karl Kung
25 Aleksander Świętochowski Damian Capenki
Aleksander Świętochowski Ojciec Makary
Nowelistyka Aleksandra Świętochowskiego kompozycja i problematyka Chawa Rubin, Karl Krug, Klemens Bo
Aleksander Świętochowski My i wy
Aleksander Świętochowski CHAWA RUBIN
ALEKSANDER ŚWIĘTOCHOWSKI
Świętochowski A., Polonistyka, 05. Pozytywizm, Świętochowski Aleksander, opracowania


więcej podobnych podstron