Tygodnie III i IV: Na jesienny, smutny czas
Dzień 1. Kiedy złapie nas katar
Cele ogólne:
- rozwijanie mowy i pamięci; rozwijanie inwencji słownej i ruchowej.
Cele operacyjne
Dziecko:
- recytuje wiersz indywidualnie i zespołowo; uważnie słucha i wykonuje polecenia nauczyciela.
OErodki dydaktyczne: buty, wiersze: K. Bayer Deszczyk, I. Salach Katar, różne rodzaje chusteczek
do nosa, duży arkusz papieru, flamastry, teksty zagadek, przedmioty wydające dŸwię38
ki, obrazki kojarzące się z jesienią, sylwety chmurek i kropli deszczu różnych rozmiarów,
Karta pracy cz. 1, nr 37.
Przebieg dnia
I
1. Zabawa słowna rozwijająca spostrzegawczooeć - O którym buciku myoelę?
Dzieci układają w oerodku koła na dywanie po jednym ze swoich butów. Wybrane dziecko
omawia wygląd dowolnego z nich, a pozostałe dzieci odgadują, o którym bucie jest mowa.
2. Ćwiczenia logorytmiczne na podstawie wiersza K. Bayer Deszczyk.
Dzieci rytmiczne powtarzają poszczególne wersy za nauczycielem. Zamiast powtarzać
słowa dŸwiękonaoeladowcze, klaszczą, uderzają dłońmi o podłogę lub tupią. Powtarzają
poszczególne wersy na zasadzie echa - coraz ciszej. Ilustrują ruchowo treoeć wiersza.
Dzieci:
Deszczyk pada naoeladują palcami rąk padający deszcz,
kap, kap, kap, klaszczą,
jesień w sadach naoeladują drzewa poruszające się na wietrze,
kap, kap, kap. klaszczą,
WeŸ kalosze wskazują na buty,
chlap, chlap, chlap, rytmicznie uderzają dłońmi o podłogę,
i chodŸ ze mną maszerują w miejscu,
człap, człap, człap. tupią,
Deszczyk pada naoeladują palcami rąk padający deszcz,
kap, kap, kap, klaszczą,
wietrzyk wieje mocno tak. wykonują młynek rękami przed sobą,
Z parasolem szybko tak, wykonują wolny obrót wokół własnej osi, z ręką
wyciągniętą w górę,
po kałużach wskazują na podłogę,
chlap, chlap, chlap. rytmicznie uderzają dłońmi o podłogę.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XI.
• Zabawa orientacyjno-porządkowa Płotek.
Dzieci poruszają się w rytmie akompaniamentu na tamburynie. Podczas przerwy w muzyce
ustawiają się w szeregu - tworzą płotek wzdłuż brzegu dywanu.
• Ćwiczenia dużych grup mięoeniowych Pobudka.
Dzieci powoli podnoszą się z siadu skulnego do pozycji stojącej. Następnie naoeladują czynnooeci,
jakie wykonują podczas porannej toalety, np. mycie zębów, twarzy, ubieranie się.
• Zabawa z elementem czworakowania Przestraszone jeże.
Dzieci - jeże - czworakują w różnych kierunkach. Na hasło Dzieci! zwijają się w kłębek,
bo przestraszyły się dzieci.
• Ćwiczenie tułowia Szukamy kolegi.
Dzieci stoją w lekkim rozkroku - rozglądają się, wykonując mocne skręty ciała w obydwie
strony - szukają kolegi, z którym przyszły do parku.
• Zabawa bieżna Uciekamy przed deszczem.
Dzieci swobodnie biegają po sali. Na hasło Deszcz! przyspieszają i chronią się w wyznaczonym
miejscu. Zwracają uwagę na to, aby nie potrącać kolegów.
• Ćwiczenie z elementem równowagi Wąska kładka.
Dzieci, wracając z parku, przechodzą po wąskiej kładce - jest nią sznurek ułożony na
podłodze w kształcie linii łamanej.
• Zabawa uspokajająca Gdy pada deszcz.
Dzieci maszerują po kole z ręką wyciągniętą do góry; rytmicznie powtarzając rymowan39
kę: Kiedy deszcz na dworze pada, to parasol swój rozkładam. Co pewien czas zmieniają
ręce i kierunek ruchu.
II
Nauka wiersza I. Salach Katar.
1. Wypowiedzi dzieci na temat: kiedy można dostać kataru; jak się wtedy czują; co wtedy
robią.
2. Słuchanie wiersza.
Katar złapał mały Zdzioe, tak go mocno w gardle drapie.
więc chusteczkę przyniósł dzioe. Kręci w nosie, łezki płyną,
Wczoraj zmoczył sobie nogi, lecz zasłania się chuoeciną.
więc go katar złapał srogi. Bo wie nawet małe dziecko:
Kicha, prycha, wzdycha sapie, gdy masz katar - chodŸ z chusteczką.
3. Rozmowa na temat wiersza.
- Dlaczego Krzyoe przyniósł chusteczkę?
- Co było przyczyną kataru chłopca?
- Jak zachowywał się Krzyoe?
- Dlaczego należy pamiętać o chustce do nosa, kiedy ma się katar?
• Zwrócenie uwagi na koniecznooeć oczyszczania nosa chustką oraz zasłaniania dłonią ust
i nosa podczas kichania; wyjaoenienie, dlaczego należy to robić; przestrzeganie przed skutkiem
zmoczenia nóg podczas jesiennych spacerów.
4. Oglądanie różnych chusteczek do nosa przyniesionych przez dzieci i nauczyciela. Zwrócenie
uwagi na ich kształt, wielkooeć, kolorystykę, elementy zdobnicze. Podkreoelenie, że
najlepiej jest używać chusteczek jednorazowych; wyjaoenienie dlaczego.
5. Pamięciowe opanowanie wiersza fragmentami, metodą ze słuchu.
• Recytacja zespołowa i indywidualna.
6. Ćwiczenia dŸwiękonaoeladowcze Kichamy.
Dzieci naoeladują różnego rodzaju kichanie zaproponowane przez nauczyciela lub chętne
dzieci; kichanie ciche i głooene.
Zabawa ruchowa z elementem równowagi Spacer kaloszy.
Dzieci stają z jednej strony sali i starają się przejoeć jak najszybciej na drugą stronę, ustawiaj
ąc nogi w taki sposób, aby palce jednej stopy dotykały pięty drugiej.
Zabawy dydaktyczno-ruchowe W czasie deszczu nie lubimy się nudzić.
1. Burza mózgów Co można robić, kiedy pada deszcz? - zapisywanie propozycji dzieci
wokół hasła na dużym arkuszu papieru.
2. Rozwiązywanie zagadek dotyczących różnych częoeci garderoby.
Miewa daszek, pompon, kolorowe wzory. Nosi je na rękach nawet słaby malec,
Chroni głowę przed chłodem mogą mieć pięć palców
w czasie jesiennej pogody. (czapka) albo jeden palec. (rękawiczki)
Latem w szafie gdzieoe się kryje Zapinana na zamek albo na guziki,
pooeród ciepłej twej odzieży, miewa futrzany kołnierz, kaptur lub kieszenie,
by jesienią twoją szyję, na pewno to wiesz -
opatulić jak należy. (szalik) przed zimnem chroni cię też. (kurtka)
Mają noski i języki, lecz nie mają twarzy. Kiedy jest zimno, kiedy deszcz pada,
Bardzo lubią, gdy są czyste i gdy stoją razem. gdy na dwór wychodzisz,
Chronią nasze stopy w mroŸne dni lub słoty. (buty) na siebie go wkładasz. (płaszcz)
3. Zabawa Tworzymy jesienną muzykę.
Nauczyciel zaprasza dzieci do stworzenia jesiennej muzyki z wykorzystaniem worecz40
ków foliowych, gazet, celofanu, plastikowych butelek, puszek wypełnionych ryżem, drewnianych
łyżek. Dzieli dzieci na zespoły, z których każdy tworzy muzykę z wykorzystaniem
zgromadzonych przedmiotów. Po pewnym czasie zespoły prezentują powstałe kompozycje.
Pozostałe dzieci próbują okreoelić, jakie jesienne odgłosy się w nich pojawiły.
4. OEpiewanie rymowanki na wymyoelone przez dzieci melodie:
Kiedy deszczyk pada, mokną drzewa, domy
moknie sobie trawa, i na krzakach wrony.
5. Wyoecigi w parach w za dużych kaloszach.
6. Wybieranie obrazków, które kojarzą się z jesienią; podział ich nazw na sylaby z towarzyszeniem
prostego ruchu (klaskanie, tupanie, pstrykanie...). Np. grzyby, owoce, warzywa,
parasol, kalosze, deszcz, chmury.
7. Układanie sylwet chmurek wyciętych z kartonu w szeregu od najmniejszej do największej
i odwrotnie; przeliczanie ich, układanie pod chmurkami sylwet kropli deszczu zgodnie
z tym, na którym miejscu dana chmurka jest w szeregu (pod pierwszą chmurką -
jedna kropla; pod drugą - dwie itd.).
III
1. Ćwiczenia oddechowe Wirujące chusteczki.
Dzieci wprawiają w ruch wiszące na nitkach chusteczki jednorazowe. Dmuchają z większym
i mniejszym natężeniem, pogłębiając fazy wdechu i wydechu.
2. Odszukanie trzech takich samych piłek i kolorowanie ich - Karta pracy cz. 1, nr 37.
Zabawa ruchowa z elementami równowagi Spacer kaloszy (patrz: przewodnik, s. 39).
Dzień 2. Jesienne ubrania
Cele ogólne:
- rozwijanie umiejętnooeci rytmicznego poruszania się przy muzyce; rozwijanie sprawnooeci
manualnej oraz inwencji twórczej.
Cele operacyjne
Dziecko:
- rytmicznie porusza się przy muzyce; wypełnia ograniczoną przestrzeń według własnego
pomysłu.
OErodki dydaktyczne: wiersz T. Fiutowskiej Linie, paski kolorowej bibułki, klocki, piosenka
Za okienkiem deszcz i wiatr, obręcze, bębenek, opaski z sylwetami zwierząt, tamburyn, wiersz
A. Rumińskiej Kiedy noszę kalosze, tekturowe pudełko, kalosze, sylwety kaloszy do wycięcia,
papier kolorowy, bibuła, klej, obrazki z butami, Karta pracy cz. 1, nr 38.
Przebieg dnia
I
1. Ćwiczenia grafomotoryczne z wykorzystaniem wiersza T. Fiutowskiej Linie.
Nauczyciel czyta wiersz, ilustrując go rysowaniem linii, o których mówi. Przy ponownym
słuchaniu wiersza dzieci wskazują poszczególne linie, a następnie rysują je najpierw
w powietrzu, a potem flamastrem na kartce. Układają różne rodzaje linii z pasków
kolorowej bibuły według własnych pomysłów.
Linia prosta często bywa, chociaż ją rysować gorzej.
ale może być też krzywa. Gdy pięć prostych się spotyka,
Jest falista i łamana, to już praca dla muzyka.
przerywana też jest znana. Bo gdy w linie nuty wpisze,
I spiralna też być może, to muzykę można słyszeć.
41
2. Układanie zdań ze słowami: deszcz, wiatr, parasol. Zaznaczanie liczby słów w zdaniach
za pomocą klocków. Przeliczanie, z ilu słów składają się poszczególne zdania; okreoelanie,
które było najkrótsze, a które najdłuższe.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XI (patrz: przewodnik, s. 38-39).
II
Zabawy z piosenką Za okienkiem deszcz i wiatr.
1. Zabawa rozwijająca szybką reakcję na sygnał - Deszczowe chmurki.
Wybrane przez nauczyciela dzieci trzymają po dwoje kilka obręczy w różnych miejscach
sali - są chmurkami. Pod nimi przykucają pozostałe dzieci - kropelki deszczu. Przy wolnym
akompaniamencie na tamburynie dzieci pozostają pod chmurką; kiedy akompaniament
zmienia się na szybki - zaczyna padać deszcz, dzieci wybiegają spod chmurek
i poruszają się poza nimi. Dzieci z obręczami przykucają. Powrót do pozycji wyjoeciowej
następuje przy akompaniamencie wolnym - chmurki unoszą się w górę. Co pewien czas
nauczyciel zmienia osoby trzymające chmurki.
2. Słuchanie piosenki Za okienkiem deszcz i wiatr (sł. Krzemieniecka, muz. F. Leszczyńska)
oepiewanej przez nauczyciela.
I. Za okienkiem deszcz i wiatr, III. Za okienkiem deszcz, wichrzysko,
przed okienkiem kotek siadł: we drzwiach staje mokre psisko:
- Poszło sobie gdzieoe słoneczko, - Oj, deszcz leje jakby z beczki,
pobaw ze mną się, Aneczko. czy wejoeć można do Aneczki?
II. Za okienkiem deszcz, wichura, IV. ChodŸcie, chodŸcie wszyscy razem,
kurka gdacze złotopióra: piękną lalę wam pokażę.
- Szłam tu dróżką, szłam tu steczką, Będziemy ją do snu lulać,
pobaw ze mną się, Aneczko. a za oknem niech wiatr hula.
3. Rozmowa na temat piosenki.
• Okreoelanie tempa i nastroju.
- Jakie zwierzątka odwiedziły Aneczkę?
- W jakiej kolejnooeci do niej przychodziły?
• Zwrócenie uwagi, które słowa oepiewają poszczególne postacie oraz że melodia oepiewana
przez Aneczkę różni się od trzech poprzednich zwrotek.
• Powtarzanie za nauczycielem fragmentów piosenki oepiewanych przez poszczególne postacie.
4. Zabawa rytmiczna Wiatr, wichura, wichrzysko.
Nauczyciel dzieli dzieci na trzy grupy, które siadają w pewnej odległooeci od siebie. Każdej
42
z nich nauczyciel przydziela rolę innego rodzaju wiatru, demonstrując równoczeoenie odpowiedni
akompaniament zróżnicowany pod względem tempa i dynamiki, np.: wiatr -
rytm ósemek granych cicho na bębenku; wichura - tempo szybsze i trochę głooeniej;
wichrzysko - tempo jeszcze szybsze i głooeno. Kiedy dzieci usłyszą charakterystyczny dla
ich grupy akompaniament, wstają i swobodnie poruszają się po sali; wyciszenie oznacza
powrót na swoje miejsce.
5. Zabawa rytmiczna z wykorzystaniem bębenka Jesienny deszcz.
Nauczyciel pokazuje dzieciom, że z dwóch słów: deszcz i jesienny można układać różne
kompozycje - rytmy, np. deszcz, deszcz, jesienny deszcz; jesienny deszcz, jesienny deszcz;
deszcz jesienny, deszcz, deszcz, deszcz itp. Chętne dzieci rytmicznie wypowiadają wymyoelone
zestawienia tych dwóch słów i wystukują rytm poszczególnych słów na bębenku.
6. Inscenizacja piosenki.
Nauczyciel wybiera dzieci, które wcielą się w role: kotka, pieska, kurki i Aneczki (opaski
z sylwetami zwierzątek). Dwa pierwsze wersy zwrotek I-III oepiewają wszystkie dzieci -
pokazując padający deszcz i wiatr, a następnie wskazując na zwierzątko, o którym oepiewaj
ą. Wersy trzeci i czwarty oepiewają poszczególne postacie, podchodząc do Aneczki,
która siedzi pooerodku koła, trzymając na kolanach lalkę. Ostatnią zwrotkę oepiewa Aneczka,
pokazując zwierzątkom, które siadają u jej stóp, swoją lalkę. Przy słowach: będziemy
ją do snu lulać, kołysze lalkę w ramionach; pozostałe dzieci naoeladują kołysanie lalki.
Zabawa ruchowa rozwijająca szybką reakcję na sygnał - Chlapiemy się w kałuży.
Dzieci biegają po sali przy akompaniamencie tamburynu, omijając kałuże - szarfy rozło-
żone na podłodze. Podczas przerwy w grze wskakują do najbliższej kałuży i podskakują
w niej w dowolny sposób, rytmicznie powtarzając słowa: chlup, chlup, chlup. Pojawienie
się akompaniamentu jest sygnałem do ponownego biegu, wczeoeniej dzieci otrzepują
ubranie pochlapane wodą.
Kolorowy kalosz - wydzieranka z kolorowego papieru i bibuły.
1. Słuchanie wiersza A. Rumińskiej Kiedy noszę kalosze.
Wypowiedzi dzieci na temat obuwia, w którym można chodzić po deszczu. Opowiadanie,
jak wyglądają kalosze posiadane przez dzieci. Ilustrowanie ruchem treoeci wiersza.
Dzieci:
Kiedy deszczyk pada naoeladują ruchem palców padający deszcz,
i szaro na dworze, zataczają dłońmi koła przed sobą - jak przy czarowaniu,
każdy z was płaszcz naoeladują zakładanie płaszcza,
i kalosze włożyć może. naoeladują zakładanie kaloszy,
Chodzenie po kałużach maszerują w miejscu z wysokim podnoszeniem kolan,
to miła sprawa
- Załóż kalosze, pobaw się ze mną, rytmicznie klaszczą.
będzie wesoła zabawa!
2. Zagadka dotykowa Pudełko z niespodzianką.
Nauczyciel wkłada kalosz do kartonowego pudełka i zasłania je chustką. Chętne dzieci
podchodzą kolejno i za pomocą dotyku poznają, co jest w oerodku. Mówią nazwę przedmiotu
na ucho nauczycielowi. Potem to samo mówią na głos. Nauczyciel nie potwierdza,
czy mają rację, aż do czasu, gdy wypowiedzą się wszystkie. Wtedy wyjmuje kalosz z pude
łka i nagradza pochwałą te dzieci, które odgadły, co to za przedmiot.
• Dzieci podają sobie wyjęty z pudełka kalosz i wyszukują jak największą liczbę jego
przymiotnikowych okreoeleń, np. gumowy, oeliski, czerwony.
3. Wykonanie pracy plastycznej.
Zaproponowanie wykonania kolorowych kaloszy ozdobionych wzorami według pomys
łów dzieci, z zastosowaniem techniki wydzieranki.
43
• Pokaz kaloszy wykonanych przez nauczyciela, zwrócenie uwagi na zastosowane wzory,
np. paski, kółka; zachęcanie do realizowania własnych pomysłów.
• Samodzielne działania dzieci: wycinanie sylwety kalosza narysowanego przez nauczyciela
na kartonie; oklejanie sylwety drobnymi kawałkami kolorowego papieru i bibuły
według własnych pomysłów.
• Wspólne oglądanie i omawianie prac.
• Umieszczenie prac na wystawce.
III
1. Kolorowanie tych rzeczy do ubrania, które powinna włożyć wiewiórka przed wyjoeciem z
domu - Karta pracy, cz. 1, nr 38.
Ilustracja ruchowa piosenki Za okienkiem deszcz i wiatr (patrz: przewodnik, s. 41).
2. Ćwiczenie spostrzegawczooeci Pomieszane buty; utrwalanie pojęcia para.
Nauczyciel rozkłada na podłodze kartoniki z obrazkami różnych butów - obrazkiem ku
dołowi (wycięte z gazetek reklamowych). Kartoniki z drugimi butami od pary są losowane
przez dzieci. Każde odwraca jeden z leżących na podłodze kartoników i, jeśli przedstawia
on obrazek buta pasujący do tego, który ma na swoim kartoniku, tworzy parę, jeśli
nie - odwraca go znowu na drugą stronę. Zadaniem dzieci jest uważne przyglądanie się
odkrywanym obrazkom i zapamiętanie, w którym miejscu leżą. Wygrywa to dziecko,
które jako pierwsze odszuka swoją parę.
Dzień 3. Jesienne spotkania
Cele ogólne:
- rozwijanie umiejętnooeci liczenia w zakresie okreoelonego zbioru; rozwijanie mowy i myoelenia.
Cele operacyjne
Dziecko:
- prawidłowo posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi; uważnie słucha wiersza
i wypowiada się na temat jego treoeci.
OErodki dydaktyczne: kolorowa mozaika, opowiadanie T. Fiutowskiej OEniadanie u wiewiórki,
sylwety zwierząt, drabiny i drzewa z dziuplą do zilustrowania opowiadania, liczmany,
kartki z rysunkiem drabiny, nagranie spokojnej muzyki, wiersz W. Chotomskiej Smutny pan,
trójkąt, obrazki rooelin, zwierząt i przedmiotów, wiersz T. Fiutowskiej Wiatry, deszcze i co
jeszcze?, papier rysunkowy, flamastry, Karta pracy cz. 1, nr 39.
Przebieg dnia
I
1. Zabawy konstrukcyjne: układanie z kolorowej mozaiki geometrycznej wzorów zaproponowanych
przez nauczyciela. Liczenie użytych figur.
2. Kończenie nazw rysunków po usłyszeniu pierwszej sylaby; kolorowanie jednego rysunku
- Karta pracy cz. 1, nr 39.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XI (patrz: przewodnik, s. 38-39).
II
Zabawa matematyczna z wykorzystaniem opowiadania T. Fiutowskiej OEniadanie u wiewiórki.
1. Zabawa Ukryte zwierzątka.
Nauczyciel chowa w różnych częoeciach sali sylwety zwierząt, które będą występowały
w opowiadaniu. Dzieci odnajdują je, podają ich nazwy i okreoelają ich położenie z zastosowaniem
przyimków: na, pod, nad, za, obok.
44
2. Słuchanie opowiadania nauczyciela ilustrowanego sylwetami: postaci zwierzątek, drzewa
z gałęzią i dziuplą oraz drabiny.
Wiewiórka Gochna urządziła uroczyste oeniadanie. Przygotowała na nie leoene smakołyki.
Zebrała już zapasy na zimę. Wszystkie woreczki napełniła orzechami i szyszkami. Doskona
ła okazja, aby przyjąć gooeci i pochwalić się gospodarnooecią. Wyczyoeciła futerko, sprawdzi
ła, czy stół ładnie wygląda, poprawiła talerzyki z lioeci i czeka na gooeci. Wygląda przez
okienko w dziupli i z zadowoleniem pociera łapki.
- Idą, już idą... Proszę, proszę po drabinie. Specjalnie ją przygotowałam.
- Wysoko mieszkasz - mówią gooecie, wspinając się po drabinie do dziupli.
- Ależ skąd! Nie jest wysoko. A drabinę ustawiłam, aby łatwiej było wam wejoeć!
Wchodzili kolejno, jeden po drugim, sapali ze zmęczenia. Dzięcioł, który przyfrunął prosto
na gałąŸ przy dziupli, dziwił się ich zmęczeniu.
- ChodŸcie, dziupla nie jest wysoko - poganiał pozostałych gooeci, bo był już trochę głodny.
- Tak, tak, dziupla jest bardzo nisko - przekonywała wiewiórka. - W ubiegłym roku
mieszkałam na innej sooenie i tam było wysoko.
- Ćwir, ćwir - przytakiwał wróbel, który też przyfrunął prosto na gałąŸ przy dziupli.
A pozostali gooecie, sapiąc coraz bardziej, wspinali się po drabinie szczebel po szczeblu.
W tym miejscu nauczyciel przerywa opowiadanie, prosząc dzieci, aby okreoeliły, kto miał
rację - wiewiórka i ptaki, które twierdziły, że dziupla jest nisko, czy pozostałe zwierzątka,
które wchodziły po drabinie i twierdziły, że jest wysoko. Po wypowiedziach dzieci
nauczyciel kontynuuje opowiadanie:
Zwierzątka były coraz bliżej dziupli. Pierwszy wchodził jeż. Stał już na ostatnim szczeblu.
Za nim wchodził zając, a za zającem myszka, potem oelimak i kret...
Nauczyciel zadaje pytania dotyczące przedstawionej sytuacji; liczba szczebli w drabinie
jest zgodna z możliwooeciami dzieci, decyduje o niej nauczyciel.
- Jakie zwierzątka przyszły do wiewiórki na oeniadanie? Ile ich było? - dzieci odpowiadają
i układają przed sobą odpowiednią liczbę liczmanów (np. kasztany, patyczki).
- Jakie zwierzątka siedzą na gałęzi przy dziupli? Ile ich jest?
- Na którym szczeblu drabiny stoją: jeżyk, zając, myszka, oelimak i kret?
- Jakie zwierzątko stoi na... (nauczyciel podaje nazwy kolejnych szczebli po kolei i na wyrywki).
- Które ze zwierząt jest na drabinie najwyżej, a które najniżej?
- Po ilu szczeblach wszedł już jeż, po ilu zając, myszka, oelimak, i kret?
Zabawa ruchowa z elementem skoków Wiewiórki i zajączki.
Na hasło Wiewiórki dzieci skaczą obunóż na ugiętych kolanach, ręce mają zgięte w łokciach
na wysokooeci piersi. Na hasło Zajączki - skaczą w przysiadzie, naoeladując skoki zajęcze.
Hasło Zmęczone zwierzątka jest sygnałem do odpoczynku i zatrzymania bez ruchu.
3. Zabawa Na odpowiednim szczeblu.
Dzieci otrzymują kartki z narysowaną drabiną, manipulując kasztanem układają go na
szczeblu, który wymienia nauczyciel.
4. Ćwiczenie spostrzegawczooeci Co się zmieniło?
Dzieci zapamiętują ustawienie sylwet zwierzątek na drabinie z opowiadania; zamykają
oczy lub odwracają się, a w tym czasie nauczyciel chowa wybraną sylwetę zwierzątka.
Zadaniem dzieci jest odgadnąć, którego zwierzątka brakuje.
• Dzieci zapamiętują kolejnooeć ustawienia zwierzątek na drabinie; zamykają oczy lub odwracaj
ą się, a w tym czasie nauczyciel zmienia ustawienie zwierzątek. Zadaniem dzieci
jest rozpoznać, które zwierzątka zamieniły się miejscami.
Zabawa orientacyjno-porządkowa Pogubione orzechy
Dzieci to orzechy, które wysypały się wiewiórce z woreczka. Przykucają w różnych miejscach
sali, a wybrane dziecko - wiewiórka - musi je pozbierać. Przy spokojnej muzyce
wiewiórka spaceruje między dziećmi i dotyka ich. Dotknięty orzech wstaje, podaje wiewiórce
rękę i idą razem. Kiedy już wszystkie orzechy zostaną zebrane, gromadzą się
blisko wiewiórki i na klaoeniecie rozbiegają się - rozsypują w różne miejsca. Wiewiórka
wybiera nową wiewiórkę i zabawa toczy się dalej.
Słuchanie wiersza W. Chotomskiej Smutny pan.
1. Wypowiedzi dzieci na temat, w jakich sytuacjach jest im smutno. Co sprawia im przykrooeć?
Jak sobie wtedy radzą?
2. Słuchanie wiersza.
Moknie na deszczu smutny pan, I wzdycha sobie smutny pan
przegląda się w kałuży, raz ciszej, a raz głooeniej,
choć sam okropnie duży jest, i myoeli, patrząc na ten deszcz:
parasol ma nieduży. - Po deszczu wszystko rooenie.
Mały, malutki, tyci wprost, Po deszczu rooenie każdy grzyb,
parasol-lilipucik, wie o tym nawet mieszczuch,
więc pan na kwintę spuoecił nos więc może mój parasol też,
i stoi, i się smuci. urooenie mi po deszczu.
3. Rozmowa na temat wiersza.
• Wyjaoenienie niezrozumiałych zwrotów i pojęć: lilipucik, spuoecić nos na kwintę, mieszczuch.
• Zwrócenie uwagi na humor zawarty w utworze:
- Czy możliwe jest, aby parasol urósł po deszczu?
4. Ekspresja słowna - kończenie zdania: Gdyby ciągle padał deszcz, to…
Zabawa ruchowa z elementem wyprostnym Grzyby rosną po deszczu.
Dzieci - grzyby - przykucają i wtulają głowy w kolana. Akompaniament na trójkącie
oznacza padający deszcz - grzybki powoli rosną - dzieci stopniowo prostują się, a z rąk
nad głową tworzą kapelusz grzyba.
5. Wybieranie spooeród obrazków rooelin, zwierząt i przedmiotów tych, dla rozwoju których
potrzebny jest deszcz - woda; uzasadnianie swojego wyboru.
III
1. Wyszukiwanie jak największej liczby słów mówiących o tym, co mogą robić: wiatr, deszcz,
oenieg na podstawie wiersza T. Fiutowskiej.
Co robi wiatr?
Nie wiesz? To chwilkę posłuchaj... Zmoknę ja. Zmokniesz ty!
Wieje, oewiszcze, gwiżdże, dmucha. I jeszcze oenieg...
Ależ teraz zawierucha! Z tym jest inaczej:
A deszcz? Wiruje, sypie, leci, prószy.
Z wiatrem do pary: Mokre mam wszystko!
leje, kapie, siąpi, mży... Nawet uszy!
Zabawa orientacyjno-porządkowa Pogubione orzechy (patrz: przewodnik, s. 45).
2. Ćwiczenie sprawnooeci manualnej - Kolorowe rękawiczki.
Dzieci obrysowują flamastrem dłonie na papierze. Ozdabiają powstałe kontury kredkami
i flamastrami według własnych pomysłów. Nauczyciel zachęca do stosowania bogatej
kolorystyki i ciekawego wzornictwa.
46
Dzień 4. Ciepłe czapki i szaliki
Cele ogólne:
- uoewiadomienie koniecznooeci ubierania się stosownie do warunków pogodowych; rozwijanie
inwencji twórczej.
Cele operacyjne
Dziecko:
- ubiera się odpowiednio do pogody póŸną jesienią; bawi się w kreatora mody.
OErodki dydaktyczne: szeoecienne klocki, duże kostki, ubrania, obrazki do opowiadania Co
założyć?, czapki i szaliki, szarfy w czterech kolorach, pudełka oznaczone kolorami szarf,
papierowe ubranka, sylweta chłopca i dziewczynki, sweter zapinany na guziki, stoper, czasopisma
z modą, klej, flamastry, pocięta na częoeci sylweta płaszcza, Karta pracy cz. 1, nr 40.
Przebieg dnia
I
1. Układanie murków z szeoeciennych klocków zgodnie ze wzorem zaproponowanym przez
nauczyciela.
Nauczyciel układa przed dziećmi w szeregu duże kostki z różną liczbą oczek; zadaniem
dzieci jest ułożenie murku, w którym liczba klocków w kolumnach odpowiada liczbie
kropek na poszczególnych kostkach, np. kostka z dwoma kropkami, kostka z jedną kropką,
kostka z pięcioma kropkami, kostka z trzema kropkami, kostka z jedną kropką, kostka
z szeoecioma kropkami itp.
2. Ćwiczenia w omawianiu wyglądu postaci.
Wybrane dziecko omawia wygląd kolegi lub koleżanki. Zadaniem grupy jest odgadnięcie,
o kim mówi. Jeśli dzieci odgadną, omawiający wybiera nowego przedszkolaka i zabawa
toczy się dalej.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XI (patrz: przewodnik, s. 38-39).
II
Rozmowa inspirowana opowiadaniem nauczyciela Jak ubieramy się jesienią?
1. Segregowanie ubrań przyniesionych przez nauczyciela na wiosenne, letnie, jesienne i zimowe.
Układanie ich pod obrazkami przedstawiającymi cztery pory roku; uzasadnianie
swojego wyboru.
2. Opowiadanie Co założyć? z wykorzystaniem obrazków (według pomysłu autora).
Był to zwykły, listopadowy, sobotni dzień. Rano mgła otulała domy i drzewa, ale w południe
zza ciemnych chmur wyjrzało jesienne słońce i rozjaoeniło nieco szary i smutny oewiat.
Małgosia, jak w każdą sobotę, miała pojechać z mamą na zakupy.
- Córeczko, załóż kurtkę i poczekaj przy drzwiach. Wypuszczę tylko Azora na podwórko,
żeby pobiegał, i wrócę po ciebie - powiedziała mama i wyszła z psem.
Małgosia otworzyła szafę z ubraniami i zaczęła je oglądać. Nie lubiła swojej ciepłej
kurtki z kapturem, bo futerko, którym był on obszyty, łaskotało ją w buzię. Obok na wieszaku
wisiał jej ulubiony zielony sweterek, który zakładała latem, i kapelusik w kwiatuszki.
Dziewczynka wyjrzała przez okno. Nadal oewieciło słońce.
„Przecież jest ciepło” - pomyoelała.
Nie zastanawiając się długo, zdjęła sweter z wieszaka i założyła go.
- Ale czy gruba wełniana czapka i szalik, które noszę do kurtki, będą pasowały do sweterka?
- zastanowiła się Małgosia. „Raczej nie” - pomyoelała i założyła kapelusik, który,
jej zdaniem, lepiej się nadawał, i sandałki stojące na półeczce. Zadowolona ze swojego
wyglądu podeszła do drzwi, za którymi już słychać było kroki mamy. Kiedy mama stanęła
w progu, bardzo się zdziwiła:
47
- Małgosiu, jak ty się ubrałaoe? Przecież teraz mamy jesień, a nie lato. Ubrałaoe się niestosownie
do tej pory roku. Mimo że oewieci słońce, jest już zimno, szybciutko się przebieraj.
Dziewczynka niechętnie podeszła do szafy i z niewesołą miną zaczęła zakładać swoją
ciepłą kurtkę. Mama, przyglądając się córce, od razu domyoeliła się, o co chodzi. Przecież
Małgosia już kilka razy mówiła, że futerko przy kapturze ją łaskocze. Mama uoemiechnęła
się ciepło do dziewczynki i powiedziała:
- Wiem już, o co chodzi. Czy kiedy odpruję futerko, polubisz swoją kurtkę i chętniej
będziesz ją nosić ?
Małgosia uoemiechnęła się. „Ależ ta mama domyoelna, jak zawsze wszystko wie” - pomyoela
ła. Pokiwała na potwierdzenie głową i przytuliła się szybko do mamy. Potem już w oewietnym
nastroju poszły na zakupy.
3. Rozmowa na temat opowiadania.
- Dlaczego Małgosia ubrała się niestosownie do pory roku?
- Co było przyczyną podjęcia takiej decyzji?
• Zwrócenie uwagi, że należy ubierać się stosownie do pory roku i pogody; podkreoelenie,
że oewiecące słońce nie oznacza, że jest ciepło.
4. Wypowiedzi dzieci na temat ich ulubionych ubrań noszonych jesienią; próby uzasadniania
swojego wyboru; podawanie przykładów, w jaki sposób można zmienić rzeczy, które
już nam się znudziły albo których nie lubimy.
5. Oglądanie czapek i szalików noszonych przez dzieci; porównywanie kolorystyki i wzornictwa,
okreoelanie, który z szalików jest najdłuższy czy najszerszy przez przykładanie do siebie.
6. Zabawa rozwijająca spostrzegawczooeć Odszukaj.
Nauczyciel rozkłada dziecięce czapki i szaliki w różnych miejscach na podłodze; dzieci
poruszają się między nimi przy akompaniamencie tamburynu. Podczas przerwy w grze
starają się jak najszybciej odszukać i założyć swoją czapkę oraz szalik.
Zabawa orientacyjno-porządkowa Porządkujemy szaliki.
Dzieci poruszają się przy akompaniamencie tamburynu pomiędzy szarfami - szalikami
w czterech kolorach rozłożonych na podłodze. Podczas przerwy w grze podnoszą dowolny
szalik i szybko odkładają go do pudełka oznaczonego takim samym kolorem.
Wykonanie Katalogu mody jesiennej.
1. Zabawa twórcza Kompletujemy jesienną garderobę.
Nauczyciel odsłania sylwety chłopca i dziewczynki. Spooeród pomieszanych papierowych
ubranek dzieci wybierają te, które założyliby Ania i Wojtek na jesienny spacer. Podają ich
nazwy i z pomocą nauczyciela przypinają je do sylwet.
2. Zabawa zręcznooeciowa Zapinamy guziki.
Chętne dzieci starają się jak najszybciej zapiąć guziki w przyniesionym przez nauczyciela
swetrze. Nauczyciel mierzy czas wykonywania tej czynnooeci; wygrywa to dziecko,
które wykona zadanie w najkrótszym czasie.
3. Dzieci wycinają z kolorowych czasopism zdjęcia ubrań, które można nosić jesienią.
• Nazywają poszczególne częoeci garderoby i okreoelają, na które częoeci ciała się ją zakłada.
• Wyjaoeniają, czym różnią się ubrania jesienne od letnich.
• Naklejają wybrane częoeci garderoby na kartkę, dorysowują flamastrami brakujące elementy
postaci.
• Nauczyciel spina poszczególne kartki w album Katalog mody jesiennej.
• Prezentacja powstałej pracy w kąciku dla rodziców.
III
1. Oglądanie obrazków historyjki. Wycinanie ich i układanie według kolejnooeci zdarzeń;
opowiadanie powstałej historyjki - Karta pracy, cz. 1, nr 40.
48
Zabawa orientacyjno-porządkowa Porządkujemy szaliki (patrz: przewodnik, s. 47).
2. Ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowej Jesienny płaszczyk.
Dzieci układają w całooeć sylwetę płaszcza wyciętą z kolorowego kartonu i pociętą na częoeci.
Dzień 5. Nie chcemy chorować
Cele ogólne:
- zapoznanie ze skutkami niewłaoeciwego ubierania się jesienią oraz z możliwooecią leczenia
chorób domowymi sposobami; integracja percepcyjno-motoryczna.
Cele operacyjne
Dziecko:
- wymienia skutki niewłaoeciwego ubierania się oraz domowe sposoby radzenia sobie z chorobami;
rysuje podany wzór po oeladzie, a potem samodzielnie.
OErodki dydaktyczne: sylwety rękawiczek, opowiadanie I. Salach Przeziębienie Krzysia, sylwety
do opowiadania, kartonowe koła w trzech kolorach, cebula, burak, cukier, słoik, nóż,
szarfy w czterech kolorach, nagranie muzyki tanecznej, piosenka Dwie kałuże, obrazek przedstawiaj
ący padający deszcz, sznurek, woreczki z ryżem, wzory do rysowania, gumki recepturki,
kolorowa kreda, papier rysunkowy, kartoniki z obrazkami szalików, karty pracy cz. 1, nr 41, 42.
Przebieg dnia
I
1. Rysowanie po oeladach szlaczków; łączenie tej czynnooeci z oddechem; pierwsza linia w szlaczku
- wdech, następna - wydech, i znowu wdech - następna - wydech itd. - Karta pracy cz. 1, nr 41.
2. Zabawa rozwijająca spostrzegawczooeć Posłuszne rękawiczki.
Nauczyciel rozdaje dzieciom sylwety rękawiczek w różnych kolorach i z różnymi wzorami
(po kilka danego rodzaju). Dzieci stoją w kole. Nauczyciel opisuje wygląd wybranej
rękawiczki, a te dzieci, które mają sylwetę takiej rękawiczki, szybko wchodzą do oerodka
koła. Co pewien czas dzieci zamieniają się sylwetami.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XI (patrz: przewodnik, s. 38-39).
II
Teatrzyk sylwet na podstawie opowiadania I. Salach Przeziębienie Krzysia.
1. Oglądanie obrazków przedstawiających aptekę.
- Co widzimy na obrazku?
- W jakim celu chodzi się do apteki?
- Jakie lekarstwa można tam kupić?
- Jak nazywa się osoba sprzedająca lekarstwa?
2. Słuchanie opowiadania I. Salach Przeziębienie Krzysia ilustrowanego sylwetami postaci:
dziewczynki - Basi, chłopca - Piotrka, nauczycielki - pani Hani.
- Co się dzieje z Krzysiem? - zaniepokoiła się pani Hania. - Od kilku dni nie przychodzi
do przedszkola.
- Przeziębił się i musi leżeć w łóżku - odpowiedziała Basia. - Jest bardzo chory.
- Odwiedzasz go, Basiu? - zapytała pani.
- Tak - kiwnęła głową dziewczynka. - Opowiadam mu codziennie o tym, co się wydarzy-
ło w przedszkolu - dodała zadowolona.
- W takim razie opowiedz nam, co słychać u Krzysia - powiedziała pani.
- Jest bardzo smutny - Basia opuoeciła nisko głowę - bo rozchorował się z własnej winy.
- Z własnej winy? - zdziwiła się pani.
- Tak - Basia znowu kiwnęła głową. - Gdy wychodził na dwór, nie założył czapki ani
szalika. Dlatego teraz cierpi z tego powodu.
49
- Rzeczywioecie, to bardzo smutne - zgodziła się pani. - Nie słuchał mamy i się przeziębił.
- I musi jeoeć gorzkie lekarstwa - skrzywił się Piotruoe. - Brr!
- Takie gorzkie, to one nie są - uoemiechnęła się Basia. - Musi pić też dużo herbaty z lipy.
I jego mama zrobiła mu syrop z cebuli.
- Syrop z cebuli? - zdziwił się Piotruoe. - A co to takiego?
- No cóż - powiedziała pani. - Choroby leczy się nie tylko lekarstwami z apteki. Przeziębienie
można wyleczyć domowymi sposobami: pijąc herbaty ziołowe, syrop z cebuli i cukru
albo syrop z czerwonych buraczków. Nawet największy kaszel da się wyleczyć takimi
syropami.
- Ale czy te syropy są dobre? - zapytał Piotruoe.
- Możemy spróbować - rozeoemiała się pani. - Przyniosę cebulę i buraczki i zrobimy
z nich syropy.
- Ale jak? - nie dawał spokoju Piotruoe.
- Oj, to bardzo proste - powiedziała pani - Cebulę trzeba pokroić w plastry, włożyć do
słoiczka, posypać cukrem i postawić tam, gdzie jest ciepło. Po paru godzinach wypłynie
z niej słodki sok.
- A buraczek, buraczek? - niecierpliwił się Piotruoe.
- Z buraczkiem jest tak - ciągnęła pani - trzeba go umyć, wydrążyć dużą dziurę w oerodku.
Do tej dziury wsypać cukier, postawić w ciepłym miejscu... i czekać aż wypłynie czerwony
sok, który trzeba pić po łyżeczce.
- To ja powiem mamie Krzysia - powiedziała Basia z wypiekami na policzkach.
- OEwietnie - odpowiedziała jej pani - na pewno mu nie zaszkodzi. A jeśli pomoże, to
dzięki nam Krzysio prędzej wyzdrowieje.
Dzieci były bardzo zadowolone.
3. Wypowiedzi dzieci inspirowane obejrzanym teatrzykiem.
• Podkreoelenie skutków niewłaoeciwego ubierania się jesienią i niesłuchania mamy; zwrócenie
uwagi na przedstawione w opowiadaniu domowe sposoby radzenia sobie z przeziębieniem.
• Podawanie przykładów domowych sposobów radzenia sobie z chorobą, stosowanych
w domach dzieci (np. picie mleka z miodem, masłem i czosnkiem, smarowanie pleców,
piersi i stóp maoeciami rozgrzewającymi, picie herbatki z rumianku, inhalacje, stawianie
baniek). Wyjaoenienie, że takie sposoby mogą pomóc w szybszym wyzdrowieniu lub złagodzić
objawy choroby, ale zawsze konieczna jest wizyta u lekarza, który zbada pacjenta
i okreoeli, co mu dolega.
4. Zaprezentowanie przez nauczyciela przykładowych lekarstw w opakowaniach; zwrócenie
uwagi dzieci, że nie należy bawić się i łykać lekarstw bez wiedzy dorosłych; ukazanie
konsekwencji takiego zachowania.
5. Ćwiczenie spostrzegawczooeci Porządkujemy tabletki.
Dzieci otrzymują koperty z kartonowymi kołami (tabletkami) w trzech kolorach. Układaj
ą przed sobą opakowanie tabletek w taki sposób, aby opakowanie liczyło cztery rzędy
i w każdym rzędzie było po cztery tabletki takiego samego rodzaju. Układają ciągi tabletek,
kontynuując zaproponowany przez nauczyciela rytm, np. dwie tabletki czerwone,
tabletka zielona, dwie czerwone itd.; tabletka niebieska, dwie zielone, niebieska itd.; tabletka
czerwona, zielona, niebieska, czerwona, zielona, niebieska itd.
6. Pokazanie przez nauczyciela sposobu wykonania syropów zgodnie z treoecią opowiadania.
Umieszczenie słoiczków z pokrojoną cebulą i wydrążonym burakiem zasypanych
cukrem na parapecie w pobliżu kaloryfera; obserwacja gromadzącego się soku; próbowanie
go przez chętne dzieci; okreoelanie smaku powstałego syropu.
50
Zabawa muzyczno-ruchowa Taniec kolorowych szalików.
Nauczyciel rozdaje dzieciom szaliki - szarfy w czterech kolorach. Dzieci przykucają
z nimi na podłodze. Przy muzyce tanecznej dzieci tańczą dowolnie, poruszając szarfą, ale
poruszają się tylko szaliki w takim kolorze jak szarfa wzniesiona przez nauczyciela .
Piosenka do rysowania Dwie kałuże (według M. Bogdanowicz).
1. Chmury na niebie - dzieci rysują prawą ręką, lewą, obydwiema kształt deszczowej chmury;
pokazują padający deszcz, każdą ręką osobno, a potem obydwiema.
2. Spacer pomiędzy kałużami - maszerują po sali z omijaniem położonych na podłodze
szarf - kałuży; przeskakują przez wybraną kałużę do przodu, do tyłu, na prawo, na lewo
zgodnie ze wskazaniem nauczyciela.
3. Pada deszcz - oglądają obrazek przedstawiający deszcz padający na trawę; jedną kałużę
z lewej strony i dwie kałuże pooerodku na kształt spłaszczonego grzybka (jedna kałuża owalna
tworzy kapelusz grzybka, a druga - jego trzon). Omawiają, co obrazek przedstawia.
- Ile jest kałuż?
- Ile by ich było, gdyby dwie kałuże wyschły?
- A ile by ich było, gdyby zrobiły się jeszcze dwie?
• Pokazywanie liczby kałuż na palcach.
4. Słuchanie piosenki Dwie kałuże (sł. i muz. D. Szlagowska) oepiewanej przez nauczyciela.
Dwie kałuże rozmawiały
i szum deszczu podziwiały.
Szum, szum, szum,
deszczu szum,
szum, szum, szum,
deszczu szum.
5. Odpowiadanie na pytania dotyczące treoeci piosenki.
- O ilu kałużach opowiada?
- Co robiły kałuże?
- O czym rozmawiały i co podziwiały?
- Które słowa piosenki naoeladują szum deszczu?
- Skąd się biorą kałuże?
- Jak nazywają się buty, w których chodzi się po kałużach?
6. Dopowiadanie słowa rymującego się ze słowami: rozmawiały, podziwiały, siadały.
7. Kończenie rymowanki Na podwórku są kałuże, cztery małe i dwie... (duże).
8. Uzupełnianie właoeciwych form: dziewczynki - rozmawiały; chłopcy - rozmawiali; chłopcy
- podziwiali, dziewczynki - podziwiały.
Zabawa orientacyjno-porządkowa Kałuża.
Dzieci maszerują jedno za drugim po krawędzi dużej kałuży ułożonej ze sznurka, staraj
ąc się nie wpaoeć do wody. Tworzą koło wiązane jak najbliżej siebie, wykonują powolne
kroki do tyłu - naoeladują powiększanie się kałuży podczas deszczu. Potem dzieci kucają,
pukają palcami o podłogę, naoeladując krople padającego deszczu.
123
bis
51
9. Bawimy się woreczkami - dzieci siadają do stolików; przed sobą mają po dwa woreczki
z ryżem; razem z nauczycielem oepiewają piosenkę i rytmicznie przesuwają woreczki po
blacie stołu od siebie i do siebie. Wykonują to najpierw obiema rękami jednoczeoenie
w tym samym kierunku, potem na przemian - jeden woreczek od siebie, a drugi do siebie;
następnie oepiewają i przesuwają woreczki raz na boki, raz do oerodka.
10. Rysujemy ze wzorem - nauczyciel pokazuje wzór: grzybek składający się z owalnego
kapelusza i owalnego trzonu. Dzieci odszukują na pokazywanym wczeoeniej obrazku kształt
grzybka utworzony z dwóch kałuż; wskazują kałużę, która jest wyżej, a następnie tę,
która jest niżej. Nauczyciel zwraca uwagę, że mają one kształt owalny; pokazuje dzieciom,
którą kałużę rysować należy najpierw i od którego miejsca należy kreoelić owal
(podczas rysowania nie odrywa się ręki od kartki; najpierw kreoelony jest owal górny
w lewą stronę, zaczynając w punkcie 1., a następnie owal dolny, również w lewą stronę,
zaczynając w punkcie 2.). Dzieci obserwują i słuchają, jak rysuje się wzór, podczas oepiewania
piosenki przez nauczyciela, następnie wykonują jego polecenia:
- rysują wzór palcem po oeladzie na kartce ze wzorem,
- powtarzają ćwiczenie z jednoczesnym oepiewaniem piosenki,
- układają na stole wzór z dwóch gumek recepturek,
- oepiewając piosenkę, rysują wzór kolorową kredą na kartce z bloku.
III
1. Kolorowanie rysunków, których nazwy zaczynają się sylabą bu - Karta pracy cz. 1, nr 42.
Zabawa muzyczno-ruchowa Taniec kolorowych szalików (patrz: przewodnik, s. 50).
2. Zabawa rozwijająca spostrzegawczooeć Odszukaj taki sam szalik.
Nauczyciel rozkłada przed dziećmi kartoniki z obrazkami szalików (po dwa z każdego
rodzaju, obrazkiem ku dołowi). Dzieci kolejno odwracają po dwa obrazki, jeśli jest to
para obrazków tych samych szalików, zabierają ją, jeśli nie - odkładają obrazki w to
samo miejsce. Wygrywa to dziecko, które zbierze najwięcej par.
Dzień 6. Spotkanie z wiatrem
Cele ogólne:
- rozwijanie mowy i myoelenia; usprawnianie analizy i syntezy słuchowej.
Cele operacyjne
Dziecko:
- uważnie słucha opowiadania nauczyciela i wypowiada się na temat jego treoeci; dzieli
słowa na sylaby.
OErodki dydaktyczne: piłka, wyliczanka Raz, dwa, trzy, opowiadanie Cz. Janczarskiego Wiatr,
nagrane odgłosy wiatru, ilustracje do opowiadania, papier rysunkowy, pastele, reklamówki
pocięte na paski, tamburyn, bębenek, znane dzieciom przedmioty, teksty rymowanek, Karta
pracy cz. 1, nr 43.
Przebieg dnia
I
1. Zabawa Kończymy zdania.
Dzieci siedzą w kole. Nauczyciel stoi w oerodku, turla piłkę do kolejnych dzieci i wypowiada
zdania, które dzieci muszą dokończyć, np.:
Parasol chroni nas przed... (deszczem).
Wiatr porywa różne... (przedmioty).
Kiedy jest zimno, zakładam... (ciepłą kurtkę).
Czapkę zakładamy na... (głowę).
52
Rękawiczki mogą mieć jeden lub pięć... (palców).
Lioecie jesienią zmieniają… (kolory).
2. Nauka wyliczanki Raz dwa, trzy.
Wypowiadanie jej z szeroko otwartą buzią, a potem z zamkniętymi ustami.
Raz dwa, trzy, Siedem, osiem, dziewięć,
jestem zły. zrobię cooe dla ciebie.
Cztery, pięć, szeoeć, Będę się obracać w koło,
nie chcę dzisiaj jeoeć. ty uoemiechaj się wesoło.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XII.
• Zabawa orientacyjno-porządkowa Odszukaj swoją parę.
Dzieci dobierają się parami i maszerują po sali. Kiedy usłyszą mocne uderzenie w bębenek,
rozdzielają się i maszerują indywidualnie; dwa uderzenia w bębenek są sygnałem do
odszukania swojej pary.
• Ćwiczenie dużych grup mięoeniowych Ptaki szykują się do lotu.
Dzieci - ptaki - wolno podnoszą się z przysiadu aż do wspięcia na palce; wyciągają
ramiona w bok i poruszają nimi w górę i w dół, naoeladując ptaki wzbijające się do lotu.
• Zabawa z elementem biegu Lot ptaków.
Dzieci - ptaki - biegają w różnych kierunkach, machając wyciągniętymi rękami jak skrzyd
łami.
• Ćwiczenie równowagi Przemoczone stopy.
Dzieci podnoszą do góry raz jedną, raz drugą nogę, która przemokła im od chodzenia po
kałużach.
• Podskoki Rozgrzewamy się.
Dzieci zmarzły podczas jesiennego spaceru - rozgrzewają się, skacząc w miejscu obunóż
i z nogi na nogę.
• Ćwiczenia tułowia Zamiatamy opadłe lioecie.
Dzieci naoeladują zamiatanie lioeci przed domem; wykonując zamaszyste ruchy rąk z pochyleniem
tułowia w jedną i drugą stronę.
• Improwizacje przy muzyce Taniec jesiennych lioeci.
Dzieci są jesiennymi listkami - wczuwają się w nastrój muzyki, wykonując wymyoelony
przez siebie taniec lioeci.
• Ćwiczenia uspokajające Marsz za prowadzącym.
Dzieci maszerują za wybranym przez nauczyciela dzieckiem; na klaoenięcie prowadząca
osoba idzie na koniec, a grupę prowadzi następne dziecko.
II
Słuchanie opowiadania Cz. Janczarskiego Wiatr.
1. Zagadka słuchowa: słuchanie nagranych odgłosów wiatru; rozpoznawanie, co to za dŸwięki;
w jakich miejscach można je usłyszeć; próby naoeladowania.
2. Opowiadanie nauczyciela z wykorzystaniem obrazków.
Mioe Uszatek i Pajacyk Bimbambom bawiły się piłką. Naraz Uszatek rzucił piłkę bardzo
wysoko i piłka już nie spadła. (Nauczyciel przerywa opowiadanie i pyta dzieci, co wed
ług nich mogło stać się z piłką. Dzieci podają swoje propozycje, a następnie nauczyciel
kontynuuje opowiadanie).
- Ale rzuciłem piłkę wysoko! - chwalił się Mioe. - Poleciała, poleciała i spadła pewnie na
księżyc!
Przyszły do sadu lalki, Róża i Lala. Przykicał Króliczek. I przed nimi pochwalił się Mioe
swoim wspaniałym rzutem.
- Gdybym miał piłkę, to pokazałbym wam jeszcze raz, jak rzucam.
53
Wszyscy patrzyli z podziwem na niedŸwiadka. Naraz z drzewa dobiegł głos:
- Oj, Misiu, niepotrzebnie się chwalisz...
- Kto to mówi? - zawołały lalki.
- To ja, wiatr. Zaraz dmuchnę.
Wiatr dmuchnął. Piłka spadła. Wcale nie poleciała na księżyc, a zatrzymała się na gałęzi.
Uszatek bardzo się zawstydził. Spuoecił głowę i podreptał do domu.
3. Rozmowa na temat opowiadania.
- Kto bawił się piłką?
- Jak rzucił piłką Uszatek?
- Dlaczego Mioe uznał, że piłka poleciała na księżyc?
- Przed kim Mioe chwalił się swoim rzutem?
- Czy mioe niepotrzebnie się chwalił? Dlaczego?
- Gdzie naprawdę znajdowała się piłka?
- Kto zdmuchnął piłkę z gałęzi?
- Po czym można poznać, że wieje wiatr?
- Co to znaczy chwalić się i jak nazywamy osobę, która to robi?
• Wyrażanie swoich opinii na temat, czy chwalenie się jest dobre czy złe.
4. Zabawa twórcza Jak wyobrażamy sobie wiatr.
Dzieci jeszcze raz słuchają nagrania odgłosów wiatru z zamkniętymi oczami i w tym
czasie próbują sobie wyobrazić, jak wygląda wiatr. Potem rysują swoje wyobrażenia na
kartkach kredkami pastelowymi. Prezentują powstałe prace, wyjaoeniając dlaczego ich
zdaniem wiatr wygląda właoenie w taki sposób jak na ich rysunkach.
5. Ćwiczenia oddechowe Wiatr i wietrzyk.
Dzieci delikatnie dmuchają na swoją dłoń - naoeladują wietrzyk; potem silnie dmuchają -
naoeladując wiatr. Okreoelają, jak odczuwały strumień powietrza, kiedy wiał wietrzyk, a jak
kiedy wiał wiatr.
Zabawa muzyczno-ruchowa Tańczący wiatr.
Nauczyciel dzieli dzieci na trzy grupy: wietrzyk, wiatr i wicher; każde dziecko otrzymuje
reklamówkę pociętą na paski. Kiedy nauczyciel gra na grzechotce, porusza się wietrzyk,
kiedy na tamburynie - wiatr, a kiedy na bębenku - wicher. Dzieci starają się oddać swoim
ruchem tempo i dynamikę dŸwięków granych na poszczególnych instrumentach. Podczas
zabawy stosownie poruszają paskami z reklamówek trzymanymi w ręce, obserwuj
ąc ich ruch.
Zabawa dydaktyczna rozwijająca analizę i syntezę słuchową Co porwał wiatr? (według
I. Dudzińskiej).
Dzieci siedzą na dywanie, pooerodku nauczyciel rozkłada różne przedmioty z otoczenia
dzieci, np. zeszyt, ołówek, długopis, klocek, nożyczki, kredkę, wazonik, lalkę, cukierek,
mydło itp. Ich liczba może być różna w zależnooeci od częstotliwooeci powtarzania zabawy
i spostrzegawczooeci przedszkolaków. Chętne dziecko zostaje wiatrem. Najpierw dzieci
podają nazwy wszystkich przedmiotów, a następnie ustalają, kto będzie zgadywał, co
porwał wiatr. Wybrane dziecko odchodzi na bok i odwraca się tyłem do kolegów. W tym
czasie wiatr bierze jeden przedmiot i chowa go za plecami. Inne dzieci także trzymają
ręce z tyłu. Wiatr mówi:
Jestem wiatr, jestem wiatr. Cooe porwałem, lecę w oewiat! I dodaje: A to cooe zaczyna się
sylabą... (tu wymienia pierwszą sylabę występującą w nazwie przedmiotu, który schował
za plecami) i kończy się sylabą... (tu wymienia ostatnią sylabę). Wtedy zgadujący odwraca
się, podchodzi do oerodka koła i stara się wskazać, co porwał wiatr, a następnie wskazuje,
kto jest wiatrem. Jeśli mu się uda - wiatr zostaje zgadującym.
54
• Inna wersja zabawy: uczestnicy odwracają się tyłem, a wiatr chowa jeden przedmiot
w sali i mówi, jaką sylabą rozpoczyna się jego nazwa. Osoba, która jako pierwsza poda
nazwę ukrytego przedmiotu, szuka go na zasadzie ciepło - zimno, okreoelając gdzie wiatr
ukrył przedmiot.
III
1. Rysowanie drogi jeżyka do domu - Karta pracy cz. 1, nr 43.
Zabawa muzyczno-ruchowa Tańczący wiatr (patrz: przewodnik, s. 54).
2. Kończenie rymowanki zaproponowanej przez nauczyciela.
Dmucha wietrzyk po lesie, mnóstwo lioeci ze sobą... (niesie).
Kiedy deszczyk pada, to parasol swój... (rozkładam).
Siedzą sobie cztery wrony, wiatr rozwiewa im... (ogony).
Mały Adaoe spaceruje i wiewiórki... (obserwuje).
Kiedy wyszłam na spacerek, to pojawił się... (wiaterek).
Gdy latawiec w górze lata, to się z tego cieszy... (tata).
Na podwórku stoi buda, a w niej suczka siedzi... (ruda).
Dzień 7. Gdzie można znaleźć wiatr?
Cele główne:
- rozwijanie mowy i myoelenia; rozwijanie sprawnooeci manualnej.
Cele operacyjne
Dziecko:
- wyraża własnymi słowami treoeć wiersza; wykonuje pracę przestrzenną według instrukcji.
OErodki dydaktyczne: wiersz B. Szurowskiej Wiatr, obrazki przedstawiające sytuacje, w których
można zobaczyć wiatr, tamburyn, zagadka, ilustracje z dawnymi i współczesnymi wiatrakami,
rolki po papierze toaletowym, kolorowy karton, bibuła, klej, nożyczki, pinezki, plastelina,
klocki, Karta pracy cz. 1, nr 44.
Przebieg dnia
I
1. Kolorowanie rysunków, których nazwy kończą się sylabą ka - Karta pracy cz. 1, nr 44.
2. Ćwiczenia ortofoniczne Wiatr i wicher.
Dzieci naoeladują głos wichru na głosce w; a wiatru na głosce sz.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XII (patrz: przewodnik, s. 52).
II
Słuchanie wiersza B. Szurowskiej Wiatr.
1. Ćwiczenie spostrzegawczooeci Co porusza wiatr?
Dzieci oglądają obrazek przedstawiający sytuacje, w których można zobaczyć przedmioty,
które w ruch wprawił wiatr, np. drzewa z ugiętymi gałęziami, dym lecący z komina, latające
lioecie, pranie powiewające na sznurku, latawiec w górze, unoszący się nad głową kapelusz,
powiewające końce szalika owiniętego wokół szyi itd. Wypowiedzi dzieci na temat, co jeszcze
może być poruszane przez wiatr. Sprawdzenie po wysłuchaniu wiersza, czy miały rację.
2. Zapoznanie z treoecią utworu.
Kto siłę taką ogromną ma, Kto w żagle statków dmucha
że wiatraków potężne ramiona i kto nad ranem słucha
obraca lekko jak zabawkę? morskich bajek zaklętych w muszelce?
Kto buja huoetawkę między brzozami Kto budzi do życia serce dzwonu
i kto czasami, choć go nie widać wcale, i komu nisko kłaniają się drzewa?
po morzu goni fale? Kto w polu gwiżdże i w lesie oepiewa?
55
Kto w oknie porusza firanki? Kto jednym potężnym oddechem
Kto zapach macierzanki potrafi zmienić oewiat?
przynosi mamie w prezencie? Kto wrogiem jest i przyjacielem?
Kto lioecie jesienne niesie To ruch powietrza - wiatr.
we wszystkie oewiata strony?
Kto zmienne ma humory
- spokojny jest i szalony?
3. Rozmowa na temat wiersza.
- Czym jest wiatr?
- Jaki może być wiatr?
- Jakie przedmioty poruszał wiatr w wierszu?
• Wyjaoenienie, dlaczego wiatr może być wrogiem i przyjacielem.
• Zwrócenie uwagi na pożyteczną rolę wiatru, kiedy suszy pranie, roznosi nasiona, zapachy,
pozwala pływać żaglówkom. I jego niszczącą moc, kiedy są sztormy, huragany, trą-
by powietrzne.
4. Zabawa twórcza Co by powiedział wiatr.
Dzieci kończą zdanie: Gdyby wiatr umiał mówić, powiedziałby, że...
Zabawa orientacyjno-porządkowa Lioecie na wietrze.
Dzieci - lioecie - przykucają w rozsypce; pojawienie się akompaniamentu na tamburynie
oznacza, że wieje wiatr i wprawia lioecie w ruch. Dzieci poruszają się swobodnie w różnych
kierunkach, zwracając uwagę na tempo i dynamikę akompaniamentu. Gdy akompaniament
cichnie, powoli opadają do przysiadu - wiatr przestał wiać i listki opadły na ziemię.
Kolorowy wiatrak - wykonanie formy przestrzennej.
1. Rozwiązanie zagadki.
Stary dom ze skrzydłami oepi, Skrzydła ruszą na krótko,
bo tylko czasami, skrzypną smutno, cichutko,
wiatr w te skrzydła ale mąki już z tego nie będzie. (wiatrak)
zaplącze się w pędzie.
2. Oglądanie obrazków przedstawiających dawne i współczesne wiatraki; opisywanie ich
wyglądu; wyjaśnienie, do czego służyły dawniej (mieliły zboże na mąkę) i obecnie (elektrownie
wiatrowe).
Zabawa ruchowa Wiatraczki.
Dzieci ustawione są w pewnych odstępach od siebie; obracają się wolno, a następnie
coraz szybciej wokół własnej osi z rozłożonym w bok ramionami. Podczas zabawy zwracaj
ą uwagę na zachowanie zasad bezpieczeństwa.
3. Wykonanie pracy plastycznej.
Zaproponowanie wykonania wiatraka z wykorzystaniem rolek po papierze toaletowym,
kolorowego kartonu, bibuły i plasteliny.
• Pokaz wiatraka wykonanego przez nauczyciela; omówienie sposobu jego wykonania.
• Samodzielne działania dzieci: oklejanie rolki po papierze toaletowym prostokątem z bibuły
ły w kolorze wybranym przez dzieci (rolkę należy posmarować w kilku miejscach
klejem, położyć na bibule, która musi być dłuższa z każdej strony rolki o ok. 3 cm i szersza
o ok. 1 cm; owinąć rolkę bibułą, wystające brzegi włożyć do wewnątrz rolki z jednej
i drugiej strony).
Nacinanie trochę więcej niż do połowy (po narysowanych liniach) przekątnych kwadratu
z kolorowego kartonu o wymiarach 8x8 cm. Sklejanie pooerodku co drugiego ramienia
(na zakładkę), aby powstały ramiona wiatraczka. Przyczepianie dłuższą pinezką wiatraczka
do rolki, zasłanianie zakończenia pinezki z drugiej strony kawałkiem korka, gumki
56
do oecierania lub kulką z plasteliny (takie przypięcie wiatraczka umożliwia jego ruch podczas
dmuchania na skrzydła; można również przyczepić wiatraczek na stałe przez przyklejenie).
Umocowanie wiatraka na podstawce przez wciśnięcie go w wałek plasteliny
przyklejony u jego podstawy. Zamaskowanie plasteliny trawą - paskiem zielonej bibuły
pociętej na paseczki. Prezentacja powstałych prac w kąciku dla rodziców.
III
1. Zabawa rozwijająca orientację w przestrzeni oraz schemacie własnego ciała - Posłuszne
klocki.
Dzieci wybierają sobie po jednym dużym plastikowym klocku i wykonują polecenia nauczyciela,
np.:
- podnieście klocek prawą ręką,
- połóżcie go na lewym kolanie,
- przewracajcie klocek prawą ręką z jednej strony na drugą,
- stańcie za klockiem, przed klockiem, obok klocka z prawej strony, lewej strony,
- połóżcie klocek między stopami.
Zabawa orientacyjno-porządkowa Liście na wietrze (patrz: przewodnik, s. 55).
2. Zabawa słowna rozwijająca wyobraźnię Spotkanie z wiatrem.
Dzieci wspólnie układają opowiadanie o wymyślonych ich spotkaniach z wiatrem. Opowiadanie
rozpoczyna nauczyciel, a dzieci dopowiadają kolejne zdania w taki sposób, aby
tworzyły one logiczną całość, np. Pewnego dnia przed moim blokiem spotkałam wiatr.
Dzień 8. Psoty wiatru
Cele główne:
- rozwijanie umuzykalnienia i poczucia rytmu; rozwijanie umiejętnooeci liczenia.
Cele operacyjne
Dziecko:
- śpiewa piosenkę i ilustruje ją ruchem; prawidłowo posługuje się liczebnikami głównymi
i porządkowymi.
Środki dydaktyczne: wiersz H. Szayerowej Szukaj wiatru w polu, piosenka Wietrzyku, psotniku,
bębenek, trójkąt, kołatka, liczmany, po dwa przedmioty tego samego rodzaju, karty
pracy cz. 1, nr 45, 46.
Przebieg dnia
I
1. Zabawy z wierszem H. Szayerowej Szukaj wiatru w polu.
- Gdzie można szukać wiatru?
• Wyjaśnienie dwuznaczności powiedzenia szukaj wiatru w polu.
• Dopowiadanie słów występujących w wierszu w odpowiedniej formie, zgodnie z pokazywanymi
przez nauczyciela obrazkami. Wcześniej dzieci rozpoznają, co przedstawiają
obrazki: pole, wierzby, łąkę, buta, rzekę, fale, komin, drabinę, oko (nazwy wytłuszczone
w tekście).
• Naśladowanie czynności związanych z wiatrem: szukania go, gonienia, słuchania, wypatrywania.
• Poszukiwanie zdrobnień i zgrubień do słowa wiatr, np. wiatr, wietrzyk, wiaterek, wietrzysko,
wichura, wichrzysko.
Szukaj wiatru w polu!... Szukaj go na łące!
Ale śpiesz się, spiesz, Goń... choć w jednym bucie,
żeby się nie ukrył żeby ci z tej łąki
w gęstych cieniach wierzb! pachnącej nie uciekł!
57
Szukaj go nad rzeką, Leć, szukaj drabinę,
goniącego fale - bo się z nim rozminiesz!
jeśli go swawola Nie wypatrzysz okiem,
nie poniosła dalej!... choćby i sokolim,
Posłuchaj, jak wiatr znikł gdzieś - przepadł - zginął!
gwiżdże gdzieś w kominie... Szukaj wiatru w polu...
2. Łączenie liniami obrazków z ich cieniami - Karta pracy cz. 1, nr 45.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XII (patrz: przewodnik, s. 52).
II
Zabawy przy piosence Wietrzyku, psotniku.
Zabawa orientacyjno-porządkowa Wiatraki.
Dzieci stoją w rozsypce zwrócone twarzą do nauczyciela. Na hasło wiatraki wprawiają ręce
o rozluźnionych mięśniach w ruch obrotowy, zakreślając nimi przed sobą duże koła na
zewnątrz. Po kilkakrotnym zatoczeniu kół, dołączają do ruchu rąk skoki obunóż w miejscu
(wykonują skok w chwili, gdy ręce unoszą się w górę, pociągając za sobą całe ciało).
1. Słuchanie piosenki Wietrzyku, psotniku (sł. A. Woy-Wojciechowska, muz. K. Kwiatkowska)
śpiewanej przez nauczyciela.
I. Wiatr zapukał w okno do dzieci: II. Wiatr zapukał w okno leciutko:
- Halo, hej! Maluchy, jak leci? - Bez was, dzieci, trochę mi smutno.
Nie chce mi się biegać po polach, Nie chce mi się gwizdać i biegać,
przyjdę do waszego przedszkola. wolę z wami trochę pośpiewać.
Ref.: Nie! Nie! Nie! Ref.: Nie!...
Wietrzyku, psotniku,
masz chmurki przegonić, III. - A ja chcę rozkręcić zabawki
utulić sarenki w lesie, albo rozkołysać huśtawki.
kałuże osuszyć Wolę dmuchać w trąbki, piszczałki,
i liście posprzątać, zbudzić wasze misie i lalki.
bez ciebie cóż zrobi jesień!?
2. Rozmowa na temat piosenki.
• Określanie jej tempa i nastroju; wypowiedzi dzieci na temat zachowania wiatru i zadań,
jakie wykonuje jesienią.
3. Ćwiczenia emisyjne.
58
Dzieci powtarzają melodię zwrotki i refrenu na zgłoskach: na, na, la, la, pa, pa.
4. Zabawa rytmiczna Jesienny wiatr.
Dzieci poruszają się po sali przy melodii piosenki; podczas przerwy w grze rytmicznie
klaszczą w ręce i powtarzają tekst: Jesienny wiatr do przedszkola wpadł.
5. Nauka piosenki fragmentami, metodą ze słuchu.
Śpiewanie małych, a następnie większych fragmentów za nauczycielem. Podział dzieci
na dwie grupy: wiatr i dzieci - Śpiewanie piosenki z podziałem na role.
6. Zabawa Kłótnia z wiatrem.
Dzieci, siedząc skrzyżnie na podłodze, rytmicznie kręcą głowami na boki, mówiąc: nie,
nie, nie... z uwzględnieniem tempa akompaniamentu granego na trójkącie (szybko, wolno).
Zmiana akompaniamentu na kołatkę jest sygnałem do zmiany ruchów głowy - dzieci
pochylają je do przodu, a następnie do tyłu, mówiąc: tak, tak, tak...
7. Zabawa Psoty wiatru.
Dzieci poruszają się swobodnie po sali. Kiedy pojawi się melodia refrenu piosenki, zatrzymuj
ą się i pokazują śmieszne pozy i miny.
8. Zabawa inscenizacyjna Bawimy się przy piosence.
Przy zwrotkach dzieci chodzą po obwodzie koła, w którym porusza się wiatr - śpiewa on
z pomocą nauczyciela swoje kwestie i naśladuje wymyślonym przez siebie ruchem czynności,
o których śpiewa. Podczas refrenu dzieci zatrzymują się i ilustrują tekst ruchem,
wietrzyk kołysze się na boki.
Dzieci:
Ref.: Nie! Nie! Nie! rytmicznie klaszczą,
Wietrzyku, psotniku grożą palcem wskazującym,
masz chmurki przegonić trzymają ręce w górze, naśladują przeganianie chmurek,
utulić sarenki w lesie, kołyszą się na boki, ręce mają skrzyżowane na piersiach,
kałuże osuszyć zataczają nad podłogą rękami w przeciwnych kierunkach
niewielkie koła,
i liście posprzątać, naśladują zamiatanie,
bez ciebie cóż zrobi jesień!? poruszają się na boki, głowy trzymają rękami.
Zabawa dydaktyczna Grający wietrzyk.
• Muzykalny wietrzyk - nauczyciel przedstawia się dzieciom jako wiatr (opaska z paskami
niebieskiej bibułki), który bardzo lubi grać na różnych instrumentach, ale nie zawsze mu
się to udaje. Nauczyciel prezentuje dzieciom kolejno: bębenek, trójkąt i kołatkę; przypomina
ich brzmienie. Dzieci nazywają poszczególne instrumenty; liczą, ile ich jest; dzielą
ich nazwy na sylaby; liczą je.
• Ile razy zagrałam? - nauczyciel chowa się za parawanem i prosi dzieci, aby uważnie
słuchały, na jakim instrumencie będzie grał wiatr i ile razy w niego uderzy. Dzieci rozpoznaj
ą instrumenty; układają przed sobą taką liczbę dowolnych liczmanów, ile razy wiatr
uderzył w dany instrument. Liczą liczmany leżące przed nimi.
• W jakiej kolejnooeci? - nauczyciel gra na kilku instrumentach po kolei; liczbę uderzeń na
bębenku dzieci zaznaczają, np. kasztanami, na trójkącie - paskami papieru, a na kołatce
- orzechami. Dzieci liczą, ile razy nauczyciel uderzy w poszczególne instrumenty, ile
razy zagrał na wszystkich instrumentach razem, mówią w jakiej kolejnooeci na nich grał.
Kontynuują rozpoczęty rytm, dokładając kolejne liczmany.
• W tym rytmie - nauczyciel układa przed dziećmi rytm z kasztanów, pasków papieru i orzechów,
a chętne dzieci odtwarzają go na poszczególnych instrumentach, np. trzy kasztany,
dwa paski papieru, cztery orzechy - trzy uderzenia w bębenek, dwa uderzenia w trójkąt,
cztery uderzenia w kołatkę.
59
III
1. Kończenie obrazka przez naklejanie obrazków zwierzątka według instrukcji - Karta pracy
cz. 1, nr 46.
Ilustracja ruchowa piosenki Wietrzyku, psotniku (patrz: przewodnik, s. 57).
2. Zabawa rozwijająca spostrzegawczooeć, mowę i myoelenie - Podobieństwa i różnice. Nauczyciel
pokazuje dzieciom dwa przedmioty, np. dwa misie, dwie lalki, dwa samochody.
Dzieci dokładnie je oglądają, a następnie wyszukują różnice i podobieństwa.
Dzień 9. Jesienna wichura
Cele ogólne:
- usprawnianie narządów artykulacyjnych i sprawnooeci ruchowej; rozwijanie sprawnooeci
manualnej.
Cele operacyjne
Dziecko:
- porusza się zgodnie z treoecią opowiadania i naoeladuje różne odgłosy; wykonuje formę
przestrzenną, łącząc ze sobą różnorodne materiały.
OErodki dydaktyczne: opowieoeć ruchowa Jesienna wichura, gazety, obrazki z ukrytymi kapeluszami,
różne rodzaje dzwonków, tekturowe pudełka, włóczka, oerubki, folia samoprzylepna,
papier kolorowy, klej, nożyczki, bibułkowe listki, metalowa puszka, kasztany, Karta pracy
cz. 1, nr 47.
Przebieg dnia
I
1. Łączenie liniami takich samych rysunków klocków; kolorowanie wybranych z nich -
Karta pracy cz. 1, nr 47.
2. Podział na sylaby nazw związanych z jesienną szarugą, np. deszczyk, parasol, wiaterek,
kałuże, latawiec, wichura.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XII (patrz: przewodnik, s. 52).
II
Opowieoeć ruchowa połączona z ćwiczeniami artykulacyjnymi Jesienna wichura.
Nauczyciel opowiada, a dzieci naoeladują występujące w opowiadaniu odgłosy i czynnooeci
Małgosia wybrała się z mamą na jesienny spacer do lasu (marsz parami w różnych
kierunkach). Szły po opadłych lioeciach, które szeleoeciły pod ich butami (wypowiadanie:
szur, szur, szur). Gałązkami drzew poruszał wiatr, a one raz cicho, a raz głooeno szumiały
(naoeladowanie ruchem drzew poruszających się na wietrze i szumu: szuuuu, szuuuu).
Z drzewa na drzewo przelatywała wrona (naoeladowanie lotu ptaka) i krakała (wypowiadanie:
kra, kra, kra). W oddali dzięcioł wyjadał korniki spod kory i głooeno pukał swoim
dziobem (pukanie palcem o podłogę, powtarzanie: puk, puk, puk). Nagle na niebie pojawi
ły się ciemne chmury (rysowanie obiema rękami chmur). Wiatr przybrał na sile i zaczął
wyć (wypowiadanie: wyyyy, wyyyy). Przeganiał z miejsca na miejsce zeschłe lioecie (turlanie
się po podłodze w różnych kierunkach). Małgosia z mamą przestraszyły się zbliżają-
cej się wichury. Przytuliły się do siebie, a wiatr wiał z coraz większą siłą; poruszał ich
płaszczami, które furkotały od jego podmuchów (wypowiadanie: fruuuu, fruuuu, fruuuu).
Nagle usłyszały szczekanie psa (naoeladowanie głosu psa: hau, hau, hau). To Azor,
zaniepokojony ich nieobecnooecią, przybiegł do lasu (poruszanie się na czworakach).
Małgosia z mamą ruszyły za nim, biegły po gałązkach, które pod naciskiem stóp pękały
i trzaskały (bieg i naoeladowanie odgłosów: trzask, trzask). Nagle Azor zaczął warczeć
(naoeladowanie warczenie psa: wrr, wrr). Na oecieżce pojawiła się wiewiórka (naoeladowa60
nie skoków wiewiórki), na pewno uciekała do swojej dziupli przed wichurą. Szum wiatru
przybierał na sile (naoeladowanie odgłosu wiatru: szuuuu, szuuu, coraz głooeniej), ale
dom był już blisko. Mama otworzyła drzwi, które głooeno skrzypnęły (naoeladowanie odg
łosu otwieranych drzwi: iiiyyy, iiiyyy), i już były bezpieczne. W domu nie można bać się
nawet największej wichury. Już po chwili Małgosia dmuchała na gorącą zupę w talerzu,
który mama postawiła przed nią na stole (dmuchanie). Było ciepło i przytulnie, a wiatr
za oknem gwizdał i gwizdał jeszcze do wieczora (gwizdanie).
Zabawy ruchowe Wietrzyk i gazety.
Nauczyciel rozdaje dzieciom gazety i proponuje zabawy w wiatr, który bawi się gazetami:
• dzieci przy muzyce poruszają się, trzymając gazety na różnych częoeciach ciała; zwracają
uwagę, aby jak najdłużej je tam utrzymać, np. na głowie, przewieszone przez przedramię
jak serwetka, na otwartej dłoni uniesionej do góry, na kolanie ugiętej nogi,
• dmuchają na gazetę umieszczoną na wysokooeci ust,
• wachlują się gazetami,
• zgniatają gazety w kule - turlają je po podłodze; podrzucają; zdmuchują kule położone
na otwartej dłoni.
Ilustracja ruchowa piosenki Wietrzyku, psotniku (patrz: przewodnik, s. 57).
Dzwonki wietrzne - wykonanie formy przestrzennej.
1. Zabawa rozwijająca spostrzegawczooeć Porwane kapelusze.
Nauczyciel odsłania obrazki i prosi dzieci, aby odszukały na nich kapelusze, które porwa
ł wiatr. Dzieci odszukują kapelusze ukryte na obrazkach i okreoelają, w jakich miejscach
je znalazły, stosując odpowiednie przyimki: na, za, pod, obok, nad.
2. Oglądanie różnych rodzajów dzwonków przyniesionych przez dzieci i nauczyciela. Porównywanie
ich wyglądu: wielkooeci, kształtu, kolorystyki; słuchanie ich brzmienia; zwrócenie
uwagi na dzwonki wietrzne; wyjaoenienie, gdzie się je umieszcza i w jaki sposób
wydają dŸwięki.
3. Wykonanie pracy plastycznej.
• Zaproponowanie wykonania dzwonków przez dzieci.
• Pokaz gotowych dzwonków wykonanych przez nauczyciela; demonstracja i opis sposobu
ich wykonania.
• Samodzielne działania dzieci: oklejanie niewielkich tekturowych pudełek po produktach
spożywczych lub kosmetycznych - według własnych pomysłów - papierem kolorowym;
przywiązywanie przyniesionych oerubek do kawałków włóczki (jedna dłuższa, cztery, pięć
krótszych), przyklejanie drugiego końca włóczki do spodniej częoeci pudełka (długa oerubka
pooerodku, krótsze dookoła niej) paskami folii samoprzylepnej lub taoemy przezroczystej;
zrobienie z pomocą nauczyciela niewielkiego otworu w górnej częoeci pudełka, wło-
żenie do niego kawałka zapałki (lub wykałaczki) z przywiązanym kawałkiem podwójnie
złożonej włóczki tak, aby powstał uchwyt do powieszenia pudełka.
• Oglądanie powstałych prac; wprawianie w ruch powieszonych oerubek przez potrząsanie
pudełkiem trzymanym za uchwyt; słuchanie wydawanych przez nie odgłosów; zawieszenie
gotowych dzwonków - przypięcie ich spinaczami do bielizny na sznurku w ogrodzie
przedszkolnym; obserwowanie poruszania ich przez wiatr, słuchanie wydawanych przez
nie dŸwięków.
III
1. Ćwiczenia oddechowe Wietrzyk i listki.
Dzieci przedmuchują bibułkowe listki z jednego brzegu stołu na drugi, zwracają uwagę,
aby żaden nie spadł na podłogę. Potem ćwiczenia wykonują w parach.
Ilustracja ruchowa piosenki Wietrzyku, psotniku (patrz: przewodnik, s. 57).
61
2. Zabawa słuchowa Policz dŸwięki.
Nauczyciel wrzuca kolejno do metalowej puszki kasztany. Zadaniem dzieci jest policzyć usłyszane
dŸwięki i ułożyć przed sobą odpowiednią liczbę liczmanów. Następnie nauczyciel wysypuje
kasztany, dzieci je przeliczają i sprawdzają, czy prawidłowo ułożyły liczmany.
Dzień 10. Jesienna przygoda
Cele ogólne:
- rozwijanie logicznego myoelenia; podejmowanie zabaw badawczych.
Cele operacyjne
Dziecko:
- układa i opowiada historyjkę obrazkową zgodnie z kolejnooecią zdarzeń; bada siłę i kierunek
wiatru.
OErodki dydaktyczne: klocki w kształcie figur geometrycznych, opaska na oczy, wiersz
H. Szayerowej Wiatr, pani i kapelusz, historyjka obrazkowa do wiersza, kartoniki z kropkami,
przedmioty wytwarzające wiatr, paski bibuły, latawiec, różne plastikowe i tekturowe przedmioty,
małe piłeczki, Karta pracy cz. 1, nr 48.
Przebieg dnia
I
1. Zabawa rozwijająca zmysł dotyku Co to za figura.
Nauczyciel układa przed dziećmi klocki w kształcie figur geometrycznych; dzieci rysują ich
kształt palcem w powietrzu i na dywanie; następnie nauczyciel zasłania chętnemu dziecku
oczy i podaje mu do ręki klocek - zadaniem dziecka jest nakreoelić w powietrzu kształt figury,
którą trzyma w ręce. Dziecko sprawdza poprawnooeć swojej odpowiedzi po zdjęciu opaski.
2. Rytmizowanie tekstu z prostym ruchem Wietrzyk leci w dal przez pola, idą dzieci do
przedszkola.
Ćwiczenia poranne - zestaw nr XII (patrz: przewodnik, s. 52).
II
Historyjka obrazkowa oparta na wierszu H. Szayerowej Wiatr, pani i kapelusz.
1. Wypowiedzi dzieci, w jaki sposób można sztucznie wywołać wiatr, np. przez włączenie
suszarki, wentylatora, machanie gazetą, wachlowanie rękami, szybkie poruszanie jakąoe
częoecią ubrania.
2. Słuchanie wiersza ilustrowanego obrazkami historyjki.
Pewna pani miała cudo-kapelusik.
Na ten cudo-kapelusik
wiatr się skusił.
Podbiegł z tyłu - jak to wiatr -
znienacka!
- Fiut! i nie ma już na głowie
cuda-cacka.
(Obrazek przedstawiający panią w futrze w kapeluszu).
Pani goni zrozpaczona
swoją zgubę,
a wiatr... uciekł z nim na drzewo,
na sam czubek!
(Obrazek przedstawiający biegnącą panią i postać wyobrażającą wiatr znajdującą się z kapeluszem
na drzewie).
Nagle patrzy... z oczu pani
62
łza się toczy...
Jednym susem z czubka drzewa
wiatr zeskoczył.
- Niech się pani już nie gniewa
i nie płacze!
Ja to wszystko zaraz pani
wytłumaczę!
(Obrazek przedstawiający płaczącą panią, wyciągającą ręce w kierunku kapelusza, i zeskakuj
ący z drzewa wiatr).
Pani idzie w ciepłym futrze,
proszę pani,
a mnie w uszy mróz tak szczypie,
że aż rani!
Wiatr zawodząc, pod drzewem się
skulił,
czym zupełnie dobrą panią
rozczulił.
(Obrazek przedstawiający panią i skuloną przed nią postać wyobrażającą wiatr).
3. Dopowiadanie zakończenia historyjki.
Dzieci podają swoje propozycje, jak mogła skończyć się przygoda pani z wiatrem.
4. Układanie pomieszanych obrazków historyjki zgodnie z następstwem czasowym. Prawid
łowe posługiwanie się okreoeleniami czasu: najpierw, potem (póŸniej). Układanie pod
poszczególnymi obrazkami kartoników z kropkami odpowiadającymi kolejnooeci danego
obrazka w szeregu (pod pierwszym obrazkiem kartonik z jedną kropką, pod drugim z dwoma
itd.). Opowiadanie historyjki własnymi słowami przez dzieci.
5. Rysowanie na kartkach wymyoelonego przez dzieci zakończenia historyjki. Oglądanie powsta
łych obrazków; wybór, zdaniem dzieci, najciekawszego rozwiązania. Ułożenie obrazka
nad kartonikiem z pięcioma kropkami.
6. Zabawa dramowa Rozmowa pani z wiatrem.
Wcielanie się w parach w rolę wiatru i pani z historyjki; prowadzenie krótkich dialogów
wymyoelonych przez dzieci.
Zabawa ruchowa z ćwiczeniami oddechowymi Wiatr i kapelusz.
Dzieci dobierają się parami i stają jedno za drugim. Stojące z przodu dziecko jest kapeluszem,
a z tyłu - wiatrem. Wiatr silnie dmucha na kapelusz, który lekko biegnie drobnymi
kroczkami do przodu, kontrolując, czy czuje za sobą podmuchy biegnącego wiatru. Co
pewien czas następuje zamiana ról.
Zabawy badawczo-ruchowe w przedszkolnym ogrodzie - Zabawy z wiatrem.
• Siła i kierunek wiatru - dzieci trzymają w rękach paski bibułki; stoją w miejscu i unoszą
ręce do góry - obserwują ruch bibuły, okreoelają siłę i kierunek, z którego wieje wiatr.
• Dzieci biegną z wiatrem, a potem pod wiatr - obserwują ruch bibułki, dzielą się swoimi
uwagami i spostrzeżeniami.
• Tańczące lioecie - dzieci zbierają opadłe lioecie, tworząc z nich bukieciki; na hasło nauczyciela
Lioecie do góry! - wyskakują w górę i wyrzucają lioecie najwyżej, jak potrafią; obserwuj
ą taniec opadających lioeci i ich przenoszenie przez wiatr.
• Puszczamy latawca - rozwiązują zagadkę na temat, co nauczyciel ukrył w siatce.
Żeby mógł na wietrze, należy na dole
oemiało piąć się w górę, mocno trzymać sznurek. (latawiec)
63
Dzieci oglądają latawca, opisują jego wygląd. Wyjaoeni
. Oglądanie obrazka i skreoelanie tego, co na nim nie pasuje - Karta pracy cz. 1, nr 48.
Zabawa ruchowa z ćwiczeniami odechowymi Wiatr i kapelusz (patrz: przewodnik, s. 63).
2. Zabawa z elementem rzutu i celowania Psotny wiatr.
Nauczyciel ustawia na stoliku pudełka, plastikowe butelki, klocki - zadaniem dzieci jest
wcielenie się w rolę psotnego wiatru, który zrzuca różne przedmioty. Dzieci kolejno
celują piłeczkami do przedmiotów, starając się strącić je na podłogę (każde dziecko ma
okreoeloną liczbę rzutów ustaloną wspólnie przed rozpoczęciem zabawy). Za każde strą-
cenie nauczyciel przydziela punkty. Wygrywa to dziecko, które zbierze ich najwięcej.