Jachacy Aneta 7/05/2008

Wpływ czynników stresowych na długość korzeni i liścieni poszczególnych gatunków zbóż.

1) Ogólna zasada metody

Metoda, jaką zastosowano w powyższym doświadczeniu, nosi nazwę „metody rulonowej”. Polega ona na oznaczeniu ilości skiełkowanych nasion i określenia różnic w przyrostach długości systemu korzeniowego oraz liścieni wybranych gatunków zbóż pod wpływem działania różnych czynników stresogennych. W doświadczeniu badano wpływ temperatury, zasolenia oraz zmian pH na ziarno poszczególnych gatunków zbóż.

2) Użyty sprzęt i odczynniki

- nasiona 4-ech gatunków zbóż: pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, żyta ozimego oraz jęczmienia jarego

- bibuła filtracyjna

- woda destylowana

- chlorek sodu o różnych stężeniach: 25% NaCl, 50% NaCl i 75% NaCl

- roztwór o pH=3, pH=4 i pH=5

3) Wykonanie ćwiczenia

Z każdego gatunku badanych zbóż odliczono po 20 nasion, które następnie rozłożono w równej odległości na 2 paskach bibuły filtracyjnej. Nasiona ułożono przy górnej krawędzi bibuły. Następnie przykryto jeszcze jednym paskiem bibuły i nasączono cały układ wodą, tak, aby nasiona pozostały na wyznaczonych miejscach (tak aby umożliwić swobodny wzrost korzeniom oraz liścieniom roślin).

Nasączone paski bibuły z nasionami zwinięto w rulon i następnie umieszczono je odpowiednio w różnych roztworach: 0,25 - 0,50 - 0,75 NaCl oraz pH=3, pH=4 i pH=5. Jedną próbę umieszczono ponadto w temp. 4ºC na 5 dni, a także wykonano tzw. próbę kontrolną, która nie została poddana działaniu żadnego z wyżej wymienionych czynników stresowych.

Po tygodniu rulony wyjęto z roztworów i porównano jak zmieniła się długość korzeni oraz liścia badanych próbek w poszczególnych warunkach.

4) Wyniki

odmiana	Żyto ozime		Pszenica ozima		Pszenżyto ozime		Jęczmień jary
	Średnia długość korzeni/liścienia
Czynnik stresowy
Kontrola
4ºC 5 dni
0,25 NaCl
0,50 NaCl
0,75 NaCl
pH 3
pH 4
pH 5
	Względny przyrost korzeni/liścienia (badanie/kotrola)
0,25 NaCl
0,50 NaCl
0,75 NaCl
pH 3
pH 4
pH 5
4ºC 5 dni

WPŁYW CZYNNIKÓW STRESOWYCH NA DŁUGOŚĆ KORZENI I LIŚCIA POSZCZEGÓLNYCH ZBÓŻ

Względny przyrost korzeni/liścienia badano wg. wzoru:

5) Wnioski

Temperatura

Temperatura jest znaczącym czynnikiem stresowym. Niskie temperatury hamują proces kiełkowania roślin. Najmniejszy względny przyrost długości zarówno korzenia, jak i liścienia przy temperaturze 4ºC, zaobserwowano u jęczmienia i pszenicy ozimej, względem tych samych roślin w temperaturze pokojowej. Oznacza to, że są to rośliny o niskiej tolerancji na zmiany temperatury.

Nagłe zmiany temperatury wywołują termiczny stres u roślin, w wyniku czego rosną one wolniej i dają mniejsze plony. Spadek temperatury jest szokiem dla rośliny. Taka niekomfortowa sytuacja może powodować trwałe uszkodzenia komórek lub nawet całych tkanek. Rośliny ozime i wieloletnie przystosowane są do takiej sytuacji, ponieważ wówczas mogą swobodnie przejść proces jarowizacji, który poprzedza kwitnienie.

Wzrost temperatury z kolei powoduje zwiększenie transpiracji, która jest swoistą ochroną rośliny przed nadmierną utratą wody i przegrzaniem organizmu.

Zasolenie

Zasolenie obniża potencjał wodny roztworu glebowego. Przy wyższym stężeniu następują zaburzenia w pobieraniu wody przez rośliny. W zależności od rodzaju soli, gatunku uprawianej rośliny, stanu środowiska i innych czynników, wpływ zasolenia gleby na rośliny może być różny. Podobnie jak temperatura, może powodować odwracalne tudzież nieodwracalne zmiany w organizmach roślin. Zbyt intensywne zasolenie może doprowadzić nawet do śmierci rośliny. Wówczas mamy do czynienia z tak zwaną „suszą fizjologiczną”. Jednak przy stosunkowo niskich stężeniach NaCl następuje stymulacja wzrostu roślin.

W kwestii zasolenia, powyższe doświadczenie wykazało, że wraz ze wzrostem stężenia soli, ilość skiełkowanych ziarniaków malała. W kwestii względnego przyrostu liścienia, zdecydowanie zwycięża pszenżyto ozime, bowiem nawet w stężeniu 75%-owego roztworu NaCl było ono w stanie osiągnąć wysoki wynik. Jeśli z kolei chodzi o przyrost długości korzenia, doświadczenie wykazało, że pod tym względem, najbardziej tolerancyjna na zmiany zasolenia jest pszenica ozima.

pH

Każdego roku odczyn naszych gleb stosunkowo się obniża. Przyczyn zakwaszenia gleb jest wiele. Do obniżenia pH przyczyniają się między innymi: kwaśne deszcze, nieprawidłowe nawożenie, procesy biochemiczne zachodzące w glebie (np.nitryfikacja), mineralizacja materii organicznej, itp.

Doświadczenie wykazało, że wraz ze wzrostem zakwaszenia (czyli ze spadkiem pH) długość korzenia w większości przypadków malała. Jedynie u pszenicy ozimej nastąpił widoczny przyrost długości w coraz to malejących odczynach. W kwestii zmian długości liścienia dzieje się odwrotnie. Wraz ze spadkiem pH u większości roślin zaobserwowano wyraźny względny przyrost. Tylko u pszenżyta ozimego widoczny jest spadek przyrostu wraz z obniżającym się odczynem.

Kontrola

Badany przypadek

X=

---