Pedagogika porównawcza dr Robert Jankowski notatki

TEMAT 1: Geneza, zadania i główne kierunki pedagogiki porównawczej. Pedagogika porównawcza jako subdyscyplina w systemie nauk pedagogicznych i znaczenie pedagogiki porównawczej dla współczesnej edukacji.

Pedagogika porównawcza jest jedną z dyscyplin w systemie nauk o wychowaniu, która zajmuje się analizą i porównywaniem systemów wychowania i edukacji w poszczególnych krajach w powiązaniu z ich rozwojem politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym.

Geneza pedagogiki porównawczej

Odniesienie do strony historii, początki w kulturze starożytnej greckiej i rzymskiej.

Ksenofon - 5 w p.n.e. (opisy wychowania i szkolnictwa)

Sokrates (opisy wychowania i szkolnictwa)

Plutach - 2 w n.e. (opisy wychowania w starożytnej Sparcie).

Aż do przełomu XVIII/XIX wieku informacje o zagranicznych systemach szkolnych nie miały charakteru naukowego, nie były usystematyzowane (uporządkowane). Miały raczej charakter legend, przekazów.

Początki usystematyzowania systemów oświatowych były w Oświeceniu.

Oświecenie było czasem gdzie był proces wzrostu ilościowego rozwoju szkolnictwa wszystkich szczebli.

Podstawowe pojęcia

Podstawowe idee dotyczące rozwoju nauki filozofii oświeceniowej, to:

1. Empiryzm.

2. Sensualizm.

3. Encyklopedyzm.

4. Utylitaryzm.

Te w/w cztery pojęcia odnoszą się do nauki.

Ad. 1. Empiryzm - doświadczanie w nauce, czyli sprowadzanie nauk do doświadczeń, badania (empiria).

Ad. 2. Sensualizm - (z Franciszka Bacona) - to jedna z teorii otaczającego świata przyrody odbierana za pomocą zmysłów (wzrok, słuch, smak), a zebrane informacje poddajemy pewnej analizie, a na podstawie analizy wyprowadzamy pewne wnioski. Od tego momentu zaczęto wprowadzać pomoce, pracownie, gabinety, by uczeń upoglądowił naukę (proces doświadczenia, poznania).

Ad. 3. Encyklopedyzm - próba usystematyzowania i uporządkowania wiedzy.

Holbach, La Metie (francuscy encyklopedyści), w XVIII wieku zaczęli oni pierwsi uporządkowywać, układać ja w pewną logiczną całość.

Ad. 4. Utylitaryzm - użyteczność wiedzy. Wiedza ma mieć charakter praktyczny i użyteczny.

Ma przynosić konkretne korzyści człowiekowi.

Hasła dotyczące edukacji - idee:

1. Filozofia Oświecenia wniosła idee oświaty dla stanów trzecich (chłopi i mieszczanie).

2. Fizjokratyzm - (fizjokraci - wyznawcy tej idei) - głosił potrzebę rozwoju szkół na wsi. We Francji w połowie XVIII wieku fizjokraci głosili pogląd, że tylko wykształcony chłop będzie nie tylko lepiej żył, ale na lepszym poziomie, będzie lepiej umiał gospodarować gospodarstwem.

3. Myśl dotycząca oświaty i szkolnictwa - Potrzeba objęcia przez państwo nadzoru nad szkolnictwem (w Polsce prowadziła to KEN i była pierwszym organem w Europie).

4. Dotyczy stanu nauczycielskiego, dotyczy potrzeb wykształcenia nauczycieli i to państwo powinno kształcić nauczycieli dla potrzeb społeczeństwa.

5. Oświatowa, szkolna - głosiła usystematyzowanie w zasadzie hierarchicznej (szkoła wyższa nadzoruje niższą). Potrzeba tworzenia systemów szkolnych.

6. Potrzeba programów nauczania, wprowadzenie języków ojczystych do szkoły, w nauce i dyplomacji.

W okresie Oświecenia początek ma pedagogika porównawcza, a za jej twórcę uważa się Marca Antoine'a Julliena de Paris (czyt. Mark Antonio Żulien de Pari). Żył w latach 1775-1848. W 1817r. opublikował książkę pt. „Szkice i przedwstępne przygotowania do pracy o wychowaniu porównawczym”. Zawiera ona pierwszy plan badań porównawczych. Opisał możliwość uzyskiwania przez władze zastosowania kwestionariuszy szkolnictwa w danym kraju. Postulował otwarcie międzynarodowej instytucji (wskazywał tu Paryż), gdzie można by prowadzić badania w zakresie teorii i praktyki pedagogicznej, by wykorzystywać je w podniesieniu szkolnictwa w różnych krajach. Podnieść poziom szkolnictwa w zakresie doświadczeń w innych krajach. Pomysł nie mógł by być zrealizowany w praktyce, było wiele barier. Europa XIX wieku jest bardzo daleka od integracji, jest Europą podziałów.

Początek XX wieku przyniósł szybki rozwój pedagogiki porównawczej.

W 1925 roku w Genewie zostało otwarte Międzynarodowe Biuro Oświaty BIE (Burean International d'Education) z angielskiego IBE (International Bureu of Education). Istnieje ono do dnia dzisiejszego. Powstało jako instytucja prywatna i miało być formą wymiany doświadczeń międzynarodowych.

Był to czas swoistego rozliczania się (katharsis), z dramatyczną przeszłością.

Taką platformą była Liga Narodów, a przy niej powstało Międzynarodowe Biuro Oświaty (BIE). Pierwszym dyrektorem był Jean Piaget (czyt. Żął Piażet) (pedagog). W 1932 roku były pierwsze wymienne rezultaty tej pracy, ukazało się opracowanie pt. „Organizacja wychowania publicznego w 53-ech krajach”.

Polska od początku była i jest członkiem tej organizacji (tj. Międzynarodowego Biura Oświaty). W 1939 roku (w roku wybuchu II wojny Światowej) Międzynarodowe Biuro Oświaty BIE zawiesiło swoją działalność, a odwiesiło po zakończeniu II wojny światowej, tj. w 1945 roku. Z inicjatywy zwycięskich mocarstw (tj. USA, ZSRR, Francji) została zwołana konferencja założycielska w San Francisco gdzie powstało ONZ, a rozwiązaniu ulega Liga Narodów. Polska nie jest w San Francisco reprezentowana (mamy w tym czasie tylko rząd tymczasowy i w Londynie rząd emigracyjny).

Po konferencji Polska podpisała kartę ONZ.

W 1946 roku w Paryżu powstaje agenda ONZ - UNESCO (United Nations Educational Scentitic and Cultural Organisation) Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Edukacji, Nauki i Kultury. Polska do UNESCO należy. UNESCO prowadzi oprócz prowadzenia szkół, kształcenia nauczycieli w zakresie oświaty krajów trzeciego świata, prowadzi także prace badawcze, naukowe i w związku z tym ukazują się raporty.

Również w USA pedagogika porównawcza rozwija się na początku XX wieku, a główny ośrodek kształcenia nauczycieli był przy Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Instytut powstał w 1923 roku.

Zadaniem pedagogiki porównawczej jest opisywanie, wyjaśnianie, rozwijanie, upowszechnianie wiedzy o systemach oświatowych oraz o ideach i problemach edukacji na świecie.

Szybki i dynamiczny rozwój pedagogiki porównawczej rozpoczyna się po II wojnie Światowej i trwa do dnia dzisiejszego.

Chronologia procesu pedagogiki porównawczej, która mówi że jest dynamicznie rozwijającą się nauką:

szkoła elementarna szkoły ponadpodstawowe szkolnictwo wyższe →

początek początek połowa przełom

XIX w. XX w. XX w. XX/XXIw.

1 okres 2 okres (społ. Industrializacyjne) / (społ. Informacyjne-wiedzy) 3 okres

Są to trzy okresy dla tworzenia się społeczeństw i rozwoju szkolnictwa.

1 okres - (obejmuje czas od początku XIX wieku do początku XX wieku) - w życiu Europy to czas szybko postępującej rewolucji przemysłowej (proces industrializacji czyli proces uprzemysłowienia). Konsekwencją oświatową, szkolną jest proces, który prowadził do upowszechnienia szkoły pierwszego stopnia (czyli szkoły elementarnej). Szkoły elementarne odpowiadają za alfabetyzacje ( to umiejętność czytania, pisania i liczenia w Polsce od 10 roku życia ). Analfabetyzm (to brak w/w umiejętności; analfabeta w Polsce to osoba która ukończyła 10 r.ż. i nie posiada w/w umiejętności, a wg definicji UNESCO podniesiono wiek do 15 lat).

2 okres - (obejmuje okres od początku XX wieku do połowy XX wieku) - to czas rozwoju szkolnictwa ponadpodstawowego (to rozwój nauki, przemysłu, coraz większe wymagania wobec pracowników). Szkolnictwo elementarne stało się nie wystarczające do potrzeb życiowych. Szybko zaczął postępować proces rozwoju szkolnictwa ponadpodstawowego (średniego ogólnokształcącego i zawodowego).

Przełom XIX i XX wieku - wskaźnik solaryzacji (Niemcy, Anglia, Niderlandy - przekraczały ponad 80% solaryzacji).

3 okres - (obejmuje czas od połowy XX wieku) - rozwój techniczny, przemysłowy, naukowy, który prowadzi do upowszechnienia szkolnictwa wyższego. Rola edukacji, szkolnictwa (wszystkich szczebli) od XX wieku w świecie cały czas wzrasta.

2 i 3 etap - największą intensywność odnotowujemy w krajach wysoko rozwiniętych i w związku z tym pedagogika porównawcza odnotowuje bardzo szybki rozwój jako nauka. Zaczyna się ten rozwój w latach 50-tych (jest to okres zimnej wojny, świat podzielony żelazną kurtyną). Pedagogika porównawcza powstaje na Uniwersytetach najpierw amerykańskich (Nowy Jork, Chicago, Michigan), a także europejskich (Londyn, Sztokholm, Bochum).

Pedagogika porównawcza ma charakter interdyscyplinarny.

Filozofia

Politologia Religioznawstwo

Pedagogika

Ekonomia porównawcza Historia

Kulturoznawstwo Demografia

Socjologia

Aby sprawdzić jak działają systemy szkoły w danym kraju, trzeba też zobaczyć inne dyscypliny.

Komparatysta - to ten kto porównuje (to ktoś kto porównuje).

Pedagogika porównawcza też jest nazywana jako komparatysta pedagogiki.

Różne obrazy dziedzin wchodzą w zakres pedagogiki porównawczej.

TEMAT: Wpływ analizy czynników, które mają wpływ na oświatę i wychowanie.

Nicolas (czyt. Nikola) Hans (1988-1969) wymienił trzy podstawowe grupy czynników:

1. Czynniki naturalne - to środowisko geograficzne, uwarunkowania ekonomiczne, rasa, język.

2. Czynniki wyznaniowe - to rola i wpływ religii na wychowanie.

3. Czynniki świeckie - to wszelkiego rodzaju ideologie, idee, tj. humanizm, nacjonalizm, demokracja czy totalitaryzm. Wpływ idei i ideologii na wychowanie i szkolnictwo.

II stanowisko

Pedro Rossello (czyt. Roselio) (1897-1970) (hiszpański pedagog, humanista) był wicedyrektorem Międzynarodowego Biura Oświaty (BIE) w Genewie, to jemu zawdzięczamy przypomnienie postaci Marca Antoine'a Julliena de Paris (czyt. Marka Antonia Żuliena de Pari) (← ojciec pedagogiki porównawczej i prekursor Międzynarodowego Biura Oświaty BIE), kiedy był wicedyrektorem BIE analizował sprawozdania i doszedł do przekonania, że obok statycznej pedagogiki porównawczej i przez pojęcie tego rozumiał układ szkół, strukturę i sposób organizacji. Można wyróżnić także dynamiczną pedagogikę porównawczą, która bada zmiany, rozwój, która zajmuje się ruchem wychowawczym. Sformułował on dwie zasady, które determinują prądy w wychowaniu:

1. Zasada - szkoła i życie społeczne znajdują się w stosunku wzajemnego na siebie oddziaływania.

2. Zasada - fakty pedagogiczne znajdują się w stosunku wzajemnej od siebie zależności, skutkiem tego zmiany w jednej części systemu szkolnego wywołują perturbacje (skutki) w innych jego częściach.

W 1959 roku Pedro Rossello w pracy pt. „Pedagogika porównawcza w służbie planowania” wymienił i opisał 9 prawidłowości (przyczyn), które mają wpływ na funkcjonowanie systemu szkolnego w danych krajach (państwach).

Prądy wychowawcze / prawidłowości wg Pedra Rossello:

1. Po wojnach, rewolucjach i innych wielkich przemianach społecznych, następują okresy wielkich reform w wychowaniu w szkolnictwie (prawidłowość całkowicie aktualna do dziś).

2. Wpływ państwa na wychowanie, na szkolnictwo wzrasta (prawidłowość ta była aktualna na pewno w połowie XX wieku; ona jest słuszna w wybranych krajach świata, w Polsce jest aktualna).

3. Szkoła z instytucji dla uprzywilejowanych staje się instytucją dla wszystkich. Zasada wyrażona 50 lat temu. Ta zasada jest słuszna w wybranych krajach.

4. Wydatki na szkolnictwo publiczne szybko rosną. < 4% PKB

5. Szkoła średnia upowszechnia się (w Polsce szkoła średnia upowszechniła się).

6. Szkoła pamięci przekształciła się w szkołę intelektu, a szkoła intelektu przekształciła się w szkołę praktycznego działania (dzisiaj jest na wyższym poziomie działania; dzisiaj jest to wdrażanie do ustawicznego działania, kształcenia) NAUCZYĆ UCZYĆ SIĘ!!! - dzisiaj jest to bardzo ważne.

7. Nadszedł okres szybkiego rozwoju szkolnictwa zawodowego i technicznego (w latach 50-tych XX wieku bardzo aktualne).

8. W szkolnictwie kształcącym nauczycieli dba się mniej o dawanie wiadomości, które mają przekazać swoim uczniom, a więcej w nauczeniu ich metody jak wiadomości te przekazać (historia).

9. Z nauczycielem zaczynają działać inne środki, tj. narzędzia techniczne, metody (historia).

Rossello zwrócił uwagę na trzy fazy w każdym badaniu:

1. Faza gromadzenia informacji

2. Faza opisu (interpretacji tych zgromadzonych informacji)

3. Faza oceny (wartościowania).

Michael Sadler (1861-1943) sformułował dwie myśli dotyczące oświaty i szkolnictwa:

1. aby zrozumieć istotę funkcjonowania w danym kraju należy w większym stopniu uwzględnić to co dzieje się poza szkołą niż co dzieje się w niej.

2. praktyczna korzyść z badań porównawczych zagranicznych systemów szkolnych polega na tym, że zaczynamy lepiej rozumieć nasz system oświatowy.

W badaniach porównawczych należy wniknąć w siłę duchową narodu (tradycja, kultura, obyczaje).

Isaac Kandel (1881-1965) (był profesorem pedagogiki porównawczej na kilku Uniwersytetach w USA, wypowiedział się on na temat metody porównawczej). Problemy oświatowe, które występują w danych (różnych) krajach są podobne, ale sposoby rozwiązywania ich muszą być różne (inne), to zależy od uwzględnienia warunków w danym kraju.

Metoda badawcza powinna:

1. dokonać opisu wybranych problemów, które są wspólne dla danych krajów.

2. podjąć próbę wyjaśnienia interpretacji analizy przyczyn.

Kandel wysoko cenił metodę statystyczną.

POLSKA:

W Polsce rozwój pedagogiki porównawczej to druga połowa XX wieku, wiąże się z pierwszymi pracami pedagogicznymi podejmowanymi, które analizowały systemy szkolne w różnych krajach.

profesor Bogdan Nawroczyński praca pt. „O szkolnictwie francuskim” z 1961 roku.

Profesor Józef Chałasiński (socjolog) książka pt. „Szkolnictwo w społeczeństwie amerykańskim” rok 1936.

Kazimierz Kotłowski 1960 rok, praca pt. „Szkolnictwo angielskie po II wojnie światowej”.

W latach 70-tych i 80-tych powstają prace, które już wychodzą poza obszar monografii jednego kraju, są już prace podejmowane w ujęciu globalnym lub Europy.

Wincenty Okoń „Szkoła współczesna. Przemiany i tendencje rozwojowe” 1979 rok.

Czesław Kupisiewicz „Przemiany edukacyjne w świecie na tle raportów oświatowych” 1978 rok.

Czesław Kupisiewicz „Koncepcje reform szkolnych krajach świata na przełomie lat 80tych i 90tych” 1995

Czesław Kupisiewicz „Paradygmaty i wizje reform oświatowych” 1985 rok.

Przemiana systemu politycznego w Polsce, która rozpoczęła się od 4 czerwca 1989 roku, która rozpoczęła nowy szybki okres pedagogiki porównawczej. Transformacja społeczno- ustrojowa.

Współcześnie pedagogika porównawcza jest szybko rozwijającą się dyscypliną, a do najbardziej znanych komparatystów należą:

• Ryszard Pachociński - „Zarys pedagogiki porównawczej” 1998 rok.

• Dobromir Dziewulak - liczne prace z zakresu analizy systemów szkolnych w krajach UE lata 90-te.- 1990

• Wiktor Rabczuk - „Szkolnictwo prywatne na świecie” 2000 rok.

• Bogusław Śliwierski - liczne prace z zakresu pedagogiki porównawczej 1990-2000.

• Śliwierski, Kwiatkowski „Pedagogika” 2004

• Tadeusz Pilch - „Spory o szkole” 1999 rok

• Eugenia Potulicka (UAM) - liczne prace współczesne

• Roman Leppert - „Edukacja w świecie współczesnym. Wybór tekstów z pedagogiki porównawczej” 2000 rok.

• Teresa Hejnicka- Baezwińska „O zmianach w edukacji. Kontekst zagrożenie, możliwości” 2000

• Urszula Świętochowska „Systemy w edukacje cywilizacji przełom XX i XXI” 2000

• „Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku” pod redakcją Tadeusza Pilcha, wydawana od 2003 roku (dużo jest o pedagogice porównawczej).

• Jacones Delors „Padagogika jest w niej ukryty skarb” Raport z 1998

Przed pedagogiką porównawczą, która jest dyscypliną akademicką, rozwija się ona w polskich Uniwersytetach, przed którą wciąż stają nowe obszary, problemy badawcze, które są konsekwencją zmian. Studiując pedagogikę porównawczą możemy pogłębić wiedzę, zainteresowania innymi społecznościami. Możemy wyzwalać się z etnocentryzmu (egocentryzm - pozycja stawiania się na pozycji wyższej).

TEMAT: Ustrój szkolny w Polsce w latach 1945-2000. Tendencje w zakresie rozwoju i ocena. Kształcenie nauczycieli.

Analizę systemów szkolnych w krajach Unii Europejskiej zaczniemy od Polski, jest to wymóg bardzo istotny.

1945-2000 jest to druga połowa XX wieku, szkoła jest w każdym okresie integralną częścią życia społecznego. Analiza ta dotyczy państwa, jego polityki, kultury.

Periodyzacja tych 55ciu lat:

1 okres obejmuje lata 1945-1948/49. Zakończenie II wojny światowej przyniosło różne zmiany. Polska znalazła się wśród zwycięzców, ale znalazła się w strefie wpływów ZSRR, gdzie byliśmy w ograniczonej suwerenności.

Jaki był bilans wojny w odniesieniu do szkół, kadry nauczycielskiej, akademickiej?

W 2005 roku ukazała się książka autorstwa dwóch profesorów Stanisław Mauersberg i Marian Walczak pt. „Szkolnictwo polskie po II wojnie światowej (1944-1956)”.

1956 - to tzw. przełom październikowy.

Rozpoczyna się od ukazania zniszczeń szkolnictwa od zakończenia II wojny światowej.

Jakie straty poniosła Polska?

1938 rok - Polska liczyła 350 km² ziemi, 35 mln mieszkańców,

w Polsce było 853 szkoły średnie ogólnokształcące, składały się na nie gimnazja (4 letnie) i licea (2 letnie). W tej liczbie były szkoły pedagogiczne.

Ponadto były też dwa korpusy kadetów.

510 szkół zawodowych

254 kursy zawodowe

185 szkół artystycznych

91 szkół duchownych (seminariów duchownych)

28.723 szkoły powszechne - w tym 104 szkoły specjalne

We wszystkich w/w szkołach sal lekcyjnych, klas, sal gimnastycznych szacunkowa liczba przekraczała 140.000 sal.

Liczba dzieci przekraczała 5,3 mln

Po 6 latach wojny zostało:

1945 rok ( na Ziemiach Zachodnich organizacja szkolnictwa odbywała się od podstaw)

1. Zniszczenia materialne:

• Całkowitemu zniszczeniu uległo 25.400 sal

• Częściowemu zniszczeniu (ale powyżej 50%) uległo 27.300 sal

• Zniszczeniu poniżej 50% uległo 22.000 sal

• Nie było zniszczonych w ogóle 64.600 sal

Te dane nie zawierały informacji o ziemiach, które Polska zyskała i które utraciła po II wojnie światowej.

Zdewastowane były warsztaty i biblioteki szkolne.

2.Straty osobowe:

W czasie II wojny światowej była atakowana polska inteligencja (lekarze, pisarze, naukowcy, duchowni, osoby które miały wyższe wykształcenie i wykształcenie średnie) - ci ludzie byli niszczeni w pierwszej kolejności w 1939r.

• w Stanisławowie 130 nauczycieli, w tym 70 kobiet zostało rozstrzelanych;

• we Lwowie ………………..

• w obozie jenieckim w Kozielsku znalazło się 450.000 oficerów zawodowych i oficerów rezerwy;

• w Starobielsku 3.900 tys.;

• w Ostaszkowie 6.500 tys. policjantów i żandarmów wojskowych znalazło się;

• od kwietnia 1949 roku Rosjanie przeprowadzają masowe egzekucje w w/w obozach jenieckich, przeprowadzało je NKWD w lasku katyńskim, w Miednoje, w Charkowie. Wśród tych, którzy zginęli było 540 nauczycieli i naukowców. To była nasza polska tragedia narodowa. Było to ludobójstwo i bardzo długo ukrywane i przemilczane przez ówczesne władze. Światowa opinia publiczna nie była poinformowana o tym w imię dobrych stosunków z ZSRR. W 1945 roku, kiedy był prowadzony proces norymberski, nie było wspomniane o Katyniu, zwalono to na Niemców.

1939-1945 - podano, że zginęło ogółem ponad 10.500 tys. pracowników nauki i nauczycieli, w tym ponad 14.000 kobiet.

Największe straty w kadrach szkolnictwa wyższego 35,8% strat,

w szkolnictwie ogólnokształcącym prawie 22% (21,9%),

w szkolnictwie zawodowym 21,6%.

Była to narodowa tragedia.

18-22 czerwca 1945 roku w Łodzi był Ogólnopolski Zjazd Oświatowy, w zjeździe wzięło udział 556 nauczycieli z całej Polski. Zjazd zorganizowało Ministerstwo Oświaty przy Rządzie Tymczasowym. Starano się tam wypracować nowe koncepcje oświaty w Polsce i w nowej sytuacji politycznej.

I cykl - klasy I-V - nazwano cyklem propedeutycznym

II cykl - klasy VI-VIII - nazwano niższy gimnazjalny

III cykl - klasy IX-XI - nazwano cyklem gimnazjalnym

TEMAT: Ustrój szkolny (system szkolny) w Polsce w drugiej połowie XX wieku.

I okres 1945-1948/49

Zjazd łódzki 18-22.IV.1945r. z inicjatywy Ministerstwa Oświaty, na którym to mieli oni ustalić kształt (koncepcje) ośmioklasowej szkoły powszechnej.- okres pionierski

Po II wojnie światowej były ogromne braki w kadrze nauczycielskiej.

Dostosowanie przedmiotów nauczania do nowej sytuacji politycznej.

1946/47 - przedłużono naukę w szkołach podstawowych do ośmiu klas, ale ósmą klasę można powołać jeśli są do tego warunki.

Na ponad 50 mln dzieci było ok. 3 tys. dzieci uczęszczających do 8 klasy.

Nowy system szkolny:

7 (szkoła podstawowa) + 3 (gimnazjum) + 2 (liceum ogólnokształcące, które miały już profile)

1947/48 - dokonano oglądu jak wygląda ten system w/w (7+3+2). Państwowe liceum gimnazjum żeńskie nr…

Ministerstwo Oświaty wydało instrukcje 4 maja 1948 roku, która zmieniła ten system, którego podstawą była szkoła 7-letnia podstawowa i 4-letnie liceum ogólnokształcące.

7 (szkoła podstawowa) + 4 (liceum ogólnokształcące)

4-letnie liceum ogólnokształcące przetrwało aż do 1999 roku do reformy oświatowej.

W miastach szkoła podstawowa i liceum ogólnokształcące tworzyły 11-letnią szkołę ogólnokształcącą. W jedenastej klasie zdawano maturę. Jedenastoletnia szkoła funkcjonowała do roku 1961, a później na mocy Ustawy zlikwidowano te szkoły(11-letnie).

Podsumowanie tego okresu:

W roku szkolnym 1945/46 liczba szkół powszechnych wynosiła 18.397; liczba dzieci, która z tych szkół korzystała przekraczała nieco 3 mln (3 mln 3 tys.), w tym pierwszym roku funkcjonowały jeszcze szkoły prywatne.

30 szkół wyższych w tym 8 Uniwersytetów.

W tym momencie przeważał analfabetyzm (blisko 1,5 mln dorosłych).

W każdym dużym mieście wprowadzono szkoły podstawowe dla dorosłych.

Postawa nauczycieli - tworzyli kadrę nauczycielską osoby, które przed wojną były wykształcone (skończyli tuż przed wojną szkoły). Warunki pracy na zachodzie Polski były znacznie trudniejsze niż w centralnej Polsce, albowiem były to ziemie zasiedlane. Ogromna rola nauczycieli z okresu międzywojennego. Szkoła na Ziemiach Zachodnich odgrywała kluczową rolę adaptacji i reintegracji ludności przybywającej z różnych ziem Polski. Pierwsi byli Wielkopolanie, ludność „zza Buga”, Polski centralnej, z powodu p[przeludnienia, biedy, poszukiwaniu lepszego bytu, powrotu z niewoli niemieckiej, robót przymusowych w Niemczech itp.

Uruchomiono wszystkie szkoły podstawowe, średnie i wyższe.

Na Ziemiach Zachodnich w tym Ziemi Lubuskiej, Pomorzu Zachodnim ludność osiedlająca się tam borykała się z powojennymi trudnościami, jak:

- pustka powojenna,

- brak poczucia bezpieczeństwa,

- brak tradycji, Polskiej kultury, oświaty

- zróżnicowanie wieku

- brak nauczycieli 1946- licea pedagogiczne( praca w szkołach podstawowych) - do 1961r.przedłużone o 1 rok, w 1969 przestały istnieć, zaczęto stosować praktyki:

- wykorzenienia starych wartości

- usuwano niewygodne dla ustroju treści

- pedagogika wzorowała się na radzieckich szkołach

- centralizacja oświaty

II okres 1949/1956 (październik)

Był to okres w całym omawianym półwieczu najtrudniejszy i najbardziej dramatyczny okres (okres stalinowski), który wszystkim Polakom wypowiadał walkę przez władze komunistyczne, gdzie był rodzaj policji zwany Urzędem Bezpieczeństwa, gdzie były wyroki, donosy, sądy wojskowe. Był to okres gdzie bardzo dobrze czuli się Rosjanie, nawet Ministrem Obrony Narodowej był Rosjanin, a prezydentem był Bierut.

Nauczyciele byli bardzo często zwalniani lub sami odchodzili (nauczyciele przedwojenni, a część tych ludzi wróci do szkół w październiku 1956 roku).

W szkołach ponadpodstawowych dochodzi do władzy Związek Młodzieży Polskiej ZMP - oni zajmowali się pracą propagandową i też bardzo dużo dzieci wyrzucano ze szkół.

Film pt. „Dreszcze”, reż. Wojciech Marczewski(?) - o tym opowiada.

Polityka oświatowa - następuje silna decentralizacja (z Warszawy).

W 1949 roku zostaje powołany Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego CUSZ, a w jego regionach utworzono przedstawicielstwa zwane Dyrekcje regionalne. Temu centrum poddano wszystkie szkoły zawodowe.

W 1951 roku - zostaje wydana uchwała systemów szkolnych:

1. Szkoły przysposobienia zawodowego trwały od 4 do 11 miesięcy

2. Zasadnicze Szkoły Zawodowe funkcjonowały jako szkoły 2-letnie.

3. Technika 4 i 5-letnie - pojawiła się nazwa technikum

4. Szkoły majstrów - jako jednoroczne szkoły.

Jest tu duże zapotrzebowanie na szkoły zawodowe i silnie w tym okresie one się rozwijają i mają one pierwszeństwo.

Poziom nauczania w szkole zawodowej nie był wysoki , wręcz był bardzo niski.

Zmiany w programach nauczania przedmiotów humanistycznych (między innymi historii, religii itd.) - usunięto to co nie zgadzało się z ówczesną polityką państwa. Władze wymyśliły, że będą kandydatury na Prymasa Polski przez nich, a nie przez Watykan (jak jest to do tej pory).

Ówczesny Prymas Polski Kardynał Wyszyński wypowiedział słowa „Non posimus” („Nie pozwalamy”).

26 września 1953 roku Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński zostaje aresztowany i przez trzy lata więziony w różnych regionach Polski. W tym czasie władze prowadzą walkę z kościołem (są aresztowania).

Poznański czerwiec 1956 roku - giną poznaniacy z rąk milicji i dywizji. Poznaniacy wyszli na ulice z hasłami „Pracy i chleba” a ich spacyfikowano.

Po śmierci Stalina zastępcą zostaje Chruszczow, który upublicznia zbrodnie Stalinowskie.

Rewolucja w Budapeszcie, między Węgrami a ZSRR.

Ustępuje Edward Ochap (I sekretarz partii) i z więzienia we Wronkach zostaje wypuszczony Gomułka.

Gomułka w czasie spotkania z Chruszczowem, w Warszawie przepowiada do warszawiaków by wyciszyć nastroje robotników, na placu przed Pałacem Kultury.

Również kardynała Wyszyńskiego wypuszczono i proszono by przemówił do narodu, by nie doszło do rozlewu krwi.

OKRES BŁĘDÓW I WYPACZEŃ

Co dzieje się w Oświacie?: - upolitycznienie

1. Nauczycielstwo żąda podniesienia reformy

2. Wracają nauczyciele do szkół

3. Rozwiązany zostaje Związek Młodzieży Polskiej ZMP- na wzór radzieckiego Komsomołu

4. Zlikwidowano Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego CUSZ

5. Szkoły zawodowe wracają pod nadzór Oświaty.

2 maj 1958 rok - zmieniono ustrój szkolnictwa zawodowego.

Zmiany - ustrój szkolnictwa zawodowego wg tej w/w (ustawy) instrukcji- czystka kadrowa:

1. Zasadnicze Szkoły Zawodowe - 3-letnie (pozytywnie oceniamy tą zmianę);

2. Technika - 5-letnie;

3. Technika dla absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych - 3-letnie (pozytywnie oceniamy tą zmianę, bowiem system stawał się drożny, bo młodzi mogli uczyć się dalej, a nawet mogli skończyć studia).

4. Technika i licea dla pracujących (bardzo pozytywnie oceniamy tą zmianę).

W soboty funkcjonowały normalnie szkoły, praca, zakłady.

5. Szkoły policealne 2 i 3-letnie (oceniamy pozytywnie, ponieważ pozwalały zdobyć zawód osobą, które miały średnie ogólnokształcące a nie poszły na studia).

6. Szkoły Przysposobienia Rolniczego 2-letnie (funkcjonowały na wsi i w miastach powiatowych, były dla młodzieży, która przekroczyła 14 lat ale nie skończyła szkoły podstawowej 7-letniej, a dodatkowo zdobywano zawód: robotnik rolny.

Z kolei młodzież, która w mieście nie kończyła szkół podstawowych tworzono Hufce Pracy (uczyli się tam i pracowali, zdobywali zawód).

III okres 1957-1961 (15 lipca)

Okres odwilży popaździernikowej, okres przemian, koniec okresu stalinowskiego, zlikwidowano Urząd Bezpieczeństwa, ogłoszono amnestie.

W szkolnictwie - wzrost liczby dzieci, które uczą się w szkołach podstawowych (był tu wyż demograficzny) po okresie dramatów następuje wzrost urodzeń.

Bliżej lat 60tych liczba dzieci przekraczała 4 mln 800 tys. dzieci w szkołach podstawowych, a liczba szkół podstawowych powyżej 26 tys. Za mało szkół się okazało i zaczęto wprowadzać dwuzmianowy system nauczania, ale też rzadko trzyzmianowy system nauczania. Liczba nauczycieli, która pracuje w szkołach podstawowych przekracza 145 tys.

Liczba szkół liceów ogólnokształcących ponad 860 szkół (nigdy nie przekroczyła 1 tys.).

Nauczycielstwo domaga się podniesienia poziomu nauczania.

15 lipca 1961 roku - Ustawa o rozwoju systemu Oświaty i Wychowania.

Najważniejsze założenia Ustawy:

1. „Całokształt nauczania i wychowania ma charakter świecki”, „Oświata i wychowania stanowią jedną z podstawowych dźwigni socjalistycznego rozwoju PRL”.

2. Ustawa zlikwidowała 11-letnią szkołę ogólnokształcącą (rozdział szkoły podstawowej od liceum ogólnokształcącego).

3. Ustawa wprowadziła 8-letnią szkołę podstawową (po raz pierwszy 8 klasa w Polsce zaczęła funkcjonować od 1 września 1966 roku i funkcjonowała do 1999r.).

4. Ustrój szkolny, który Ustawa określała miał następujący kształt:

- 8-letnia Szkoła Podstawowa,

- 4-letnie Liceum Ogólnokształcące,

- 4 i 5-letnie Technika,

- 3-letnie Technika dla absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych,

- 3-letnie Zasadnicze Szkoły Zawodowe,

- 2 i 3-letnie Szkoły Przyzakładowe Zawodowe,

- Szkoły Przysposobienia Rolniczego.

5. Ustawa wydłużyła do lat pięciu naukę w liceach pedagogicznych. Powstały one w 1946 roku i były wówczas 4-letnie dla potrzeb szkół i istniały do 1969 roku.

Ustawa określała świecki charakter szkolnictwa. Usunięto religię ze szkół. Rozpoczęto w 1958 roku akcję „zdejmowania krzyży” w szkołach.

Od 1961 roku w szkołach wisiało godło Polski i dwa zdjęcia: Władysława Gomułki i Cyrankiewicza.

Kiedy usunięto ze szkół religię, kościół rozpoczął tworzyć salki katechetyczne (nawet lekcje religii odbywały się w domach prywatnych) i trwało to do 1991 roku.

IV okres 1962-1970 (grudzień)

(dekada lat 60tych)

Był to okres względnej stabilizacji i okres październikowy, Gomułka już rządzi 5 lat i zaczyna się okres udoktrynylizacji.

Tu wypada w 1966 roku tysiąclecie Chrztu Polski, Polacy są przygotowywani przez kościół ale i także są obchody świeckie „Tysiąclecie powstania państwa Polskiego” (tu jest defilada i do tego są włączone również szkoły). Kumulacją obchodów religijnych są obchody w Częstochowie, gdzie było tysiące ludzi.

Szkoła i sytuacja:

1. Liczba obywateli Polski w 1963 roku osiągnęła 35 mln

2. Wyższe wykształcenie miało 3%.

3. Średnie (maturę) miało 15 %.

4. Zasadnicze zawodowe i podstawowe miało 44%.

5. Nieukończona szkoła podstawowa 38%.

Nauczyciele w większości mają wykształcenie średnie, tylko 3% ma wykształcenie wyższe. Trwa w Polsce akcja budowania tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego ze składek społecznych.

Ta dekada miała bardzo ważne wydarzenie. W 1962 roku rozpoczął obrady Sobór Watykański II (trwa on 3 lata), rozpoczął go papież Jan Paweł I

Podczas obrad w 1965 roku doszło do tego, że biskupi polscy wystosowali list do episkopatu Niemiec Zachodnich RFN i w tym liście zostały umieszczone słowa o wzajemnym pojednaniu i wybaczeniu. List został upubliczniony, za to władze polskie skrytykowały ten czyn i do tego wykorzystały szkoły (akademie, apele).

W 1970 roku do Warszawy po raz pierwszy przyjedzie kanclerz Niemiec Zachodnich RFN i wyniku tej wizyty dochodzi do podpisania aktu między RFN a PRL (pierwszym krokiem był list episkopatu Polski do episkopatu Niemiec Zachodnich), dochodzi do pojednania między RFN a PRL.

Dekada lat 60tych to okres, gdzie polakom żyło się trudno (dostęp do konsumpcji był bardzo ograniczony).

Również poziom nauczania w szkołach nie był wysoki.

W grudniu 1970 roku dochodzi do narodowej tragedii, gdzie na wieść o kolejnej podwyżce żywności, wychodzą na ulice ludzie, a naprzeciw nim wyprowadzono między innymi wojsko.

Władza upada, odchodzi od władzy Gomułka i następuje okres Edwarda Gierka.

V OKRES - obejmuje okres 1970 - 1980r. (sierpień)

System szkolny w Polsce 30.01.1971r. - został powołany Komitet Ekspertów ds. Edukacji Narodowej, na którego czele stanął Jan Szczepański i powołał przemiany - komitet szkolny. Po dwóch latach przedstawił bezcenną diagnozę - raport o systemie oświaty w PRL.

Raport

• W 1973r. ok. 16% nauczycieli miało wyższe wykształcenie

• W tym okresie 53% absolwentów szkół podstawowych kontynuowało naukę w Zasadniczych Szkołach Zawodowych

• Około 16% trafiło do Techników Zawodowych

• Do Liceum Ogólnokształcących 18 - 20%

• Pozostali - różnie np. do OHP

• W terminie (4 lata nauki) LO ukończyło 68,5% młodzieży

• Z opóźnieniem (np. powtarzało klasę) LO ukończyło 80%

• Technika i Licea Zawodowe, to ten wskaźnik był niższy, w terminie ukończyło 63%

• Z opóźnieniem 73,2%.

W 1973r. przypadała 200 rocznica KEN i z tego powodu w Sejmie przedstawiono propozycję reformy szkolnej - wprowadzenie 10-letniej szkoły ogólnokształcącej i w tym okresie na propozycji zakończyło się.

W 1973r. rozpoczęła się w praktyce koncepcja powoływania szkół zbiorczych podstawowych.

W każdej gminie jedna szkoła - komplet nauczycieli i dobrze wyposażone gabinety, boisko szkolne, świetlica, biblioteka. Do tej szkoły miały uczęszczać dzieci także z okolicznych rejonów (5, 6, 7 i 8 klasa). Były to Zbiorcze Szkoły Gminne, a jak one powstawały, to efektem ich było likwidowanie szkół na wsiach.

1972 - 1978 zlikwidowano około 7 tys. izb lekcyjnych szkół wiejskich. Dzieci były dowożone do szkół gminnych - przeciwnicy twierdzili, że dzieci są cały dzień poza domem mimo, że miało dobre warunki uczenia się. To była słabość tego systemu.

Badania wykazały znaczne opóźnienie dzieci wiejskich w opanowaniu podstawowej wiedzy i umiejętności w stosunku do dzieci miejskich, które na rogu Szkoły Podstawowej sięgały nawet dwukrotnie.

Zagadnienia programów nauczania - krytyka:

• Programy kładły nacisk na odtwarzanie a nie kształtowanie umiejętności samodzielności dziecka.

• Nauczyciele - wykazano, że do zawodu trafiło wielu przypadkowych nauczycieli (selekcja negatywna - sprzyjał temu system kształcenia nauczycieli. Studium Nauczycielskie kończące się dyplomem i były to kwalifikacje do nauczania początkowego. Dopiero w 1980r. już istniejące w Polsce Wyższe Szkoły Pedagogiczne (powstały od 1973r.) początkowo 4-letnie, a później 5-letnie i kończyły się tytułem magisterskim W tych uczelniach otworzono studia zaoczne dla nauczycieli, którzy pracowali i ukończyli Studium Nauczycielskie (trwały one 3 lata). Dzięki tym studiom bardzo dużo nauczycieli ukończyło studia wyższe.

Ten okres ma dwie odsłony:

1. 1971 - 1976

Edward Gierek zyskuje wsparcie społeczne. Kupowane nowe technologie (np. Fiata 126p), który zmotoryzował Polskę, a produkcja samochodów jest siłą napędową kraju.

W polityce oświatowej państwa starano się aby więcej kształcić w szkołach średnich i zwiększano limity przyjęć na studia. Lata 1970 studiowało 4.700 studentów. Było to podwojenie liczby studentów.

Kryzys gospodarczy, powstanie solidarności zakończył się w sierpniu 198.. strajkiem. Porozumienie podpisano w Gdańsku i Jastrzębiu.

2. 1980 - 1989r.

Czas kryzysu politycznego w Polsce - stan wojenny, a w edukacji spadek dochodów przeznaczonych na edukację.

Władze w listopadzie 1980r. wycofują się . Ministerstwo w 1987r. powołuje komisję ekspertów do spraw Edukacji Narodowej i ten zespół przygotował scenariusz oświaty, który nie został wprowadzony (dotyczył powołania 10-latki).

04.06.1989r, pierwsze wybory niezmanipulowane i jest to data kończąca PRL.

Podsumowanie do lat 1990r.

Osiągnięcia:

• Bez wątpienia osiągnięciem tego okresu była praktycznie całkowita likwidacja analfabetyzmu.

• Bezpłatność za edukację państwową na wszystkich poziomach.

• Bez wątpienia za osiągnięcie należy uznać upowszechnienie szkolnictwa tzn. objęcie nauką wszystkich dzieci od 7 do 14 lat oraz większości młodzieży od 15 do 18 lat nauką na poziomie ponadpodstawowym.

• Za osiągnięcie należy uznać wzrost aspiracji edukacyjnych społeczeństwa dzięki ułatwieniu dostępu do szkół różnych tego typów i poziomów. Zwłaszcza ułatwieniu dostępu dotyczyło szkolnictwa zawodowego, które było autentyczną szansą awansu społecznego dla młodzieży ze środowisk słabych ekonomicznie. Szkoły Zawodowe, Licea Pedagogiczne - często to środowisko robotnicze, chłopskie, a po jej ukończeniu inteligencja - szkoła jako miejsce otwarcia ludziom możliwości kształcenia.

• Dość sprawnie funkcjonował system stypendiów i internatów, co było realną pomocą dla uczniów ze środowisk niezamożnych i dzieci ze wsi.

Słabości:

• Funkcjonował model szkoły „urabiającej” przyszłych obywateli (dostosować obywatela do państwa komunistycznego, socjalistycznego).

• W całym okresie występowało manipulowanie treściami, podręcznikami, programami nauczania, zwłaszcza z historii, wiedzy o społeczeństwie, język polski.

• Występowała selekcja lektur szkolnych wg kryteriów poza pedagogicznych. Występowała tendencja ideologizacji oświaty i intogrynacji.

• Fikcyjność samorządów uczniowskich i i spółdzielczości szkolnych.

• Występowało przystosowywanie absolwentów do systemu biurokratycznego.

• Występowało bierne podporządkowanie się nakazom odgórnym, brak identyfikacji z celami ogółu, unikanie odpowiedzialności za działanie zbiorcze.

• Występowało nastawienie na urzędową sprawozdawczość, na osiąganie rezultatów w sprawozdaniu.

• Występowało pewne rozluźnienie dyscypliny obyczajowo - narodowej (koniunkturalizm) - np. widoczne to było wśród Polaków, jak w sklepach brakowało jakiegoś towaru, to jeżeli jakaś jednostka wyniosła coś z zakładu pracy, to nie mówiono, że ukradła, lecz że jest zaradna.

• Decyzje systemowe w sprawie polityki oświaty były najczęściej podejmowane doraźnie.

W całym tym okresie nie przeprowadzono kompleksowej reformy systemu szkolnego.

VI dekada - lata 1989 - 2000

Okres transformacji społeczno ustrojowej. Gospodarka - przejście w kierunku gospodarki rynkowej, a odstąpienie od gospodarki centralnej.

Polityka - rozpoczęcie procesu budowania demokracji.

System szkolny w Polsce musiał ulec radykalnej przemianie. Dlaczego?

Zmiany w szkolnictwie rozpoczęła Ustawa z dnia 07.09.1991r., która wniosła:

• Odejście władzy państwowej od centralnego planowania polityki oświatowej oraz planów i programów nauczania.

• Decentralizacja zarządzania instytucjami oświaty publicznej. Uspołecznienie szkolnictwa, tworzenie rad szkół, ogłaszanie konkursów na np. dyrektorów.

• Przejmowanie szkół i innych placówek oświatowych (np. przedszkola) przez samorządy lokalne (1996r.).

• Wprowadzała pojęcie szkoły publicznej i niepublicznej.

• Ustawa tworzyła zakładanie szkół, przedszkoli przez organizacje samorządowe, stowarzyszenia oświatowe, Kościół, osoby prywatne.

• Ustawa dawała możliwość nauczycielom możliwość opracowywania własnych autorskich programów nauczania./

Rozpoczęto pracę nad reformą systemu szkolnego (debaty środowisk szkolnych - nauczycieli).

08.01.2999r. Sejm przyjął ustawę - przepisy wprowadzające reformę Ustroju Szkolnego. Datę rozpoczęcia reformy ustalono na 01.09.1999r.

Ustrój szkolny wg tej ustawy:

• Zakładała 6-letnią szkołę podstawową, która kończy się sprawdzianem wiedzy.

• Wprowadza 3-letnie gimnazjum ogólnokształcące, obowiązkowe, które kończy się egzaminem (test gimnazjalistów).

• Szkoły ponadgimnazjalne:

- licea 3-letnie ogólnokształcące i profilowane,

- 2 i 3 letnie szkoły zawodowe, których ukończenie daje możliwość kontynuowania nauki w liceach uzupełniających.

- szkoły policealne od 2 do 2,5 lat (4 i 5 semestrów).

TEMAT: Systemy szkolne w krajach UE.

Cztery kraje UE: Niemcy, Dania, Francja, Holandia.

NIEMCY

Republika Federalna Niemiec- republika związkowa, demokracja parlamentarna, głową państwa prezydent jest największym państwem UE zarówno pod względem potencjału gospodarczego jak i ludności. Ustrój oparty jest na demokracji parlamentarnej. Powierzchnia 357 km². Stolica - Berlin, to największa metropolia Europy, liczy 3 mln 430 tys. mieszkańców. Liczba Niemców przekracza 83 mln ludności, 6-8% to cudzoziemcy.

Produkt krajowy PKB brutto wynosi 29.464 € na jednego mieszkańca (w Polsce przekracza 12.200 dolarów).

Wskaźnik urbanizacji 88% w Polsce 32%

Państwo dzieli się na 16 landów i w każdym landzie jest rząd (premier, ministrowie= parlament) i przedstawiciele tworzą Bundesrad, a niezależnie od tej izby jest Bundestag (posłowie parlamentu głównego) i ten parlament wybiera prezydenta Niemiec.

Od wielu lat dwie partie odgrywają główną rolę: socjaldemokracja i ……..

Wyznanie: to luteranie (dominująca grupa) - to ok. 43% (kościół protestancki/ ewangelicko -hasburski), 34% to katolicy, muzułmanie to ponad 2%, pozostali ok. 20%, 351 osób na km²

Oświata

Każdy kraj związkowy (land) ma swoje Ministerstwo Oświaty, (jest 16 Ministerstw Oświaty - tyle ile landów), a w rządzie federalnym. Kanclerzem jest przywódca partii, która wygrała wybory i to on wybiera ministrów.

Land ma autonomię, ale nie może przekraczać zapisów konstytucji, Rząd federalny odpowiada za…

Obowiązek szkolny trwa 12 lat, rozpoczyna się w 6 r.ż. a kończy w wieku 18 lat.

1. szczebel to przedszkola - kindergarden - dzieci w wieku 3-6 lat uczęszczają do przedszkoli, są one płatne, ponad połowę prowadzą kościoły ( 70%), samorządy terytorialne podlega 1/3, oraz organizacje dobroczynne i stowarzyszenia, trzy lata w wieku 6 lat test dojrzałości, nie są obowiązkowe, 80% dzieci chodzi do przedszkoli.

2. szczebel to szkoła podstawowa- grundschule- obowiązkowa - trwa 6 lat (generalnie 4 lata), w Berlinie może pozostać w klasie 1 rok.

Dawne NRD

Bawaria katolicka

Niemcy północno- wschodnie- protestanckie, ateistyczne

Niemcy należą do najsilniejszych krajów świata, średnie miesięczne wynagrodzenie to 2,5 tys. I 3 tys. euro. Struktura produktu krajowego brutto :

-w usługach 68% lud

- w przemyśle ok. 31% lud.

- w rolnictwie ok.. 1% lud.

Wpisują się do państw o społeczeństwie postindustrialnym (wysoko rozwinięte kraje)

3. 11 lat nauki w szkole podstawowej : 4 możliwości wyboru:

1. Szkoła główna - obowiązkowa- Hauptschule- szkoła główna uprawnia do nauki w szkołach zawodowych 38- 39% dzieci- poziom niski

2. Szkoły realne- realschule- nauka podstawowa obowiązkowa-

3. Gimnasjum- 9 lat 27-30% - trafia tu młodzież najlepiej ucząca się, profile

- klasyczny

- matematyczno- przyrodniczy

- języków nowożytnych

- kończy się maturą

4. szkoła typu rozszerzonego Gesandschule- 9 lat młodzież, która nie znajduje się w powyższych szkołach.

Podsumowanie:

Wszystkie powyższe szkoły mają charakter ogólnokształcący.

Kolejny szczebel systemu szkolnego.

Szkoły zawodowe (bardzo rozbudowane) dzielą się na :

- szkoły zawodowe podstawowe Berutsgruntschule- najważniejsze

- szkoły zawodowe podstawowe Berutsschule

- szkoły zawodowe podstawowe Bertsfachschule- odpowiednik Zasadniczej Szkoły Zawodowej

- fachschule

-fachoberschule

- gimnazja zawodowe

Największe rozwinięte szkolnictwo zawodowe od 2 do 4lat, dodatkowo jest rozwinięte szkolnictwo prywatne i przedszkola

4. Szkoły wyższe.

W Niemczech możemy wyróżnić następujące rodzaje studiów wyższych.

1. Studia wyższe nieuniwersyteckie (techniczne, zawodowe) Nauka w tych szkołach i akademiach oferuje studia zawodowe i techniczne tym osobą, które uzyskały maturę, nauka trwa od 3 do 4 lat, oferują ukierunkowane kursy, głównie w kierunku inżynierii, ekonomii, administracji, nauk społecznych- dyplom ukończenia- diplomgrat- otrzymanego po ukończeniu egzaminu dyplomowego.

5. Poziom Uniowersytecki.

1. Grundstudium- nauk trwa na uniwersytecie ok. 4 semestry, kończy się tzw. Egzaminem pośrednim, nie otrzymuje po tym egzaminie stopnia, natomiast otrzymuje prawo do kontynuowania nauki na drugim etapie poziomu uniwersyteckiego.

2. Hauptstudium- są to studia zaawansowane trwają od 5 sem. lub więcej. Prowadzą do uzyskania dyplomu. Tytuł magistra jest nadawany przez uniwersytet na podstawie egzaminu na magistra.

Studia na poziomie Hags obejmują dwa równoważne tematy (główne tematy) albo połączone jednego tematu lub 2 mniejsze

3. Promociom

6. Studia doktoranckie, istnieją tylko na uniwersytecie, trwają od 2-4 lat w czasie których należy przeprowadzić niezależne badania i napisać pracę. Tytuł naukowy doktora przyznawany na podstawie napisanej pracy doktorskiej, ustnego egzaminu lub obrony tej pracy.

7. Habilitacja, która daje prawo do samodzielnego prowadzenia seminarium, przyznawana jest przez uniwersytety na podstawie kolejnej pracy badawczej, publicznego wykładu jak również dyskusji naukowych.

W Niemczech jest dobrze rozwinięta oświata dla dorosłych

1. Ogólna

2. Zawodowa

3. Polityczna

Niemcy podają, że nawet do 40% ich pracownicy uczestniczą w różnych zajęciach zawodowych.

Volkshochulen- zawodowe, dorośli mają uczy się tam np.. j. obcych, matematyki, politologii, nauk społecznych, pedagogiki, psychologii, nauk przyrodniczych, sztuk pięknych, literatury, teologii. Prowadzone są również kursy z zakresu oświaty. Nadzór nad oświatą jest w rękach Administracji Regionalnej i Ministra Oświaty.

2 letnie studia tzw. Refeudalia - egzamin państwowy, jest drugoroczność, 2% dzieci powtarza klasę na poziomie klasy nawet i do 4 lat powtarzają na poziomie podstawowej edukacji.

Po zjednoczeniu Niemiec zostali zmuszeni do radykalnej zmianie szkolnictwa niemieckiego. Zdarzenia dwóch odmiennych światów. Radykalna reforma w landach wschodnich.

Liczba mniejszości tureckiej - lata 50 te ludność robocza, muzułmanie, bałkanie

Patologie szkolne: przestępczość, narkomania

Pogorszenie, obniżenie się poziomu szkolnictwa, nauki. Młodzież nie bardzo chce się uczyć.

DANIA

Jedno z najmniejszych państw EU. Monarchia konstytucyjna, oparta na demokracji parlamentarnej. Liczba 5 ml. 413 tys. Mieszk. Stolica Kopenhaga, gęstość zaludnienia ok. 126 osób na km² , wskaźnik urbanizacji 85%

Duńczycy nie wprowadzili waluty euro, pozostawili koronę, jest jednym z najbogatszych państw EU, 5 lat temu PKB 51 tys. Dolarów na 1 mieszkańca rocznie.

Wyznanie: 90 %- luteranie, 1% katolicy, 9% pozostali, struktura produktu krajowego brutto, - - usługi 76%

- przemysł 20%

- rolnictwo%

Państwo postindustrialne.

System oświatowy w Danii, jest jednolity i zarządzany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, kształceniem nauczycieli i dokształcanie i doskonali nauczycieli.

Przedst. Władz lokalnych sprawują nadzór kontrolny nad szkołami na swoim terenie, natomiast Instytut Spraw Socjalnych sprawuje nadzór nad przedszkolami.

System szkolnictwa

I . Szczebel- przedszkole od 3 -7 lat, jest nieobowiązkowe wskaźnik przekracza 90%

II. Szkoła podstawowa- od 7r. ż. 9 lat, bezpłatna, jednolita, ma dodatkową klasę 10- nieobowiązkową, w której uczą się ponad 80%- ma ona pomóc w zorientowania się co dalej. Nie ma drugoroczności. Od 1 klasy do 7 uczniowie oceniani są opisowo, od klasy 8 do 9 lub 10 oceniani są z przedmiotów, z których będą zdawali egzamin końcowy w skali 1 do 13 stopni.

Szkoła podstawowa kończy się nieobowiązkowym egzaminem, po którym uczeń może rozpocząć naukę w liceum lub rozpoczęć naukę w 10 klasie.

II. Szczebel- gimnazjum ogólnokształcącym- szkoła średnia, po egzaminie szkoły podstawowej- 3 lata

III. Szkoły zawodowe, techniczne- uczniowie którzy nie przystąpili do egzaminu, 2-3 lata

Po trzech latach (gimnazjum) muszą zdać egzamin końcowy, który umożliwia naukę na uniwersytecie

IV. Szkolnictwo wyższe dzieli się na:

1. Uniwersytety- występują trzy cykle

- trzyletni na stopień bakałarza (u nas licencjat)

- 2 letni nieobowiązkowy- st. Magisterskie mówią kandydat

- 3 letnie studia doktorskie

2. Kolegia zawodowe w których uczeń może realizować naukę 2-6 sem., lub 6-8 sem.

Studia uniwersyteckie są bezpłatne, jest zdecentralizowane, dużą rolę odgrywają Komitety Oświaty, w których świat wchodzą:

- przedstawiciele samorządu terytorialnego

- miejski samorząd

- rodzice, nauczyciele

Odpowiada za stronę organizacyjną szkoły.

Komitet Rodzicielski- rodzice, dyrektor placówki, 2 przedst. Grona pedagogicznego i 2 przedst. Rady Młodzieży

- sprawy zawodowe w szkole

- ustalanie planów zajęć tygodniowych

- podział młodzieży na klasy

Rada Pedagogiczna: nauczyciele i przedst.. samorządu terytorialnego

- zajęcia, programy, budżet itp.

Kształcenie nauczycieli w seminariach nauczycielskich- 4 letnie, młodzież po gimnazjum. Liczba miejsc jest ściśle reglamentowana.

Największą instytucją kształcenia nauczycieli na poziomie Uniwersytetu jest Królewska Szkoła Nauczycielska- dokształcanie i doskonalenie nauczycieli.

FRANCJA

Obok Niemiec należy do największych państw EU zarówno pod względem potencjału demograficznego jak również potencjału ekonomicznego. Należy do grup najbardziej uprzemysłowionych państw świata. System polityczny Francji- republika o systemie parlamentarno- prezydenckim. Głową państwa jest prezydent, który wybierany jest w wyborach prezydenckich. Prezydent wybiera premiera, premier rząd. Bardzo silna władza prezydenta.

Powierzchnia Francji przekracza 547 tys. km² , stolica - Paryż, z aglomeracją liczba mieszkańców Paryża przekracza 11,5 mil., Paryż jako centrum 2 mil 100 tys. mieszkańców. Ogólna liczba mieszkańców Francji wynosi 61 mil. Gęstość zaludnienia to 110 osób na km². Francja należy do państw w których wskaźnik urbanizacji jest na ok. 80% tzn. że 20% ludności żyje na wsi, pozostali w miastach. Kraj bogaty, produkt krajowy brutto przekraczał w 2008r. 48 tys. dolarów.

Wyznaniowość: katolicy 76%; muzułmanie 6%; protestanci 3,5%;

Struktura PKB to: - przemysł i budownictwo 22%

- w usługach 82%

- w rolnictwie 6%

Postindustrialne społeczeństwo.

Oświata i szkolnictwo Francji jest silnie zdecentralizowana.

Ministerstwo Edukacji Narodowej - MEN- 27 okręgów- nazywane akademiami, nie są one równoznaczne z departamentami. Na czele okręgu stoi rektor akademii. Jest to wysokiej rangi urzędnik- mianuje go prezydent. Na czele akademii stoi inspektor, który podlega rektorowi. Następnie dyrektor danej placówki podlega inspektorowi, dyrektorowi rada rodziców a jej nauczyciele.

Obowiązek szkolny trwa od 6 do 16 roku życia. Oświata na każdym poziomie jest finansowana przez państwo z wyjątkiem placówek prywatnych.

1. Przedszkole - obejmuje dzieci od 3-6 r. ż z możliwością przyjęcia dzieci 2 letnich, ok. 30% w przedszkolu to 2 latki. Wychowanie przedszkolne obejmuje wszystkie dzieci, nie jest obowiązkowe. Tradycje wychowania przedszkolnego w tym kraju są długie, sięgają początku XX wieku i przedszkola mają dobrą opinię wśród społeczności i pozwalają na wysoką aktywność zawodową.

2. Szkoła elementarna- rozpoczyna się w 6 r. ż, trwa 5 lat, podzielona jest na 3 cykle:

1. Cykl przygotowawczy (trwa 1 rok)

2. Cykl elementarny (trwa 2 lata)

3. Cykl średni (trwa 2 lata)

Obowiązek trwa 10 lat, ale są odstępstwa, o tym czy dziecko rozpocznie naukę w szkole elementarnej w wieku 5,6,7, lat decydują : psycholog, nauczyciel, lekarz i rodzice. 98% dzieci rozpoczyna naukę z 6 roku życia 2% w innym.

Istnieje również taka możliwość przejście dziecka do wyższej klasy (najzdolniejsi uczniowie). Każda klasa kończy się egzaminem, który jest informacją czy dziecko może przejść do następnej klasy. Jest drugoroczność, wskaźnik drugoroczności to kilka procent.

3. Kolegium- obowiązkowe- jest to odpowiednik nasze gimnazjum- trwa 4 lata kolegium ma 2 cykle:

1. Cykl obserwacji (2 lata)

2. Cykl orientacji ( 2 lata)

Na zakończenie kolegium - egzamin z 4 lat, obejmuje wiadomości z 4 przedmiotów:

- języka ojczystego,

- matematyki,

- historii Francji,

- geografii Francji

Dyplom, który dostają po ukończeniu kolegium zawiera uśrednione oceny ze wszystkich przedmiotów z zakresu ostatnich 2 lat.

4. Szkoła średnia- dzieli się na :

1. Licea profilowane- przygotowuje uczniów do matury i studiów, trwają 4 lata, kończy się maturą, która jest tzw. Przepustką na studia. Matura we Francji obejmuje część ustną i pisemną. Znaczny odsetek francuskiej młodzieży nie zdaje matury. Więcej niepowodzeń jest w szkołach państwowych.

2. Szkoły zawodowe- 2-3 lata, otrzymuje świadectwo, dyplom i mają prawo przystąpić do matury zawodowej/ technicznej. Matura ta obejmuje przedmioty zawodowe i ogólnokształcące. Po zdaniu matury może przystąpić do nauki w szkołach pomaturalnych, które kończą się tytułem technika lub w szkołach wyższych zawodowych- 2- 3,5 roku może otrzymać tytuł inżyniera.

We Francji uczniowie mają trzy dni wolne od nauki, środę, sobotę i niedzielę ale w czasie letnim okres wakacyjny jest krótszy niż w Polsce.

Niepowadzenia szkolne objawiają się przede wszystkim w wyniku asymilacji dzieci emigrantów- napływ emigrantów z obszarów kolonijnych. Dla dzieci emigrantów tworzono specjalne klasy co spowodowało rozwarstwienie i dzisiejsze rozruch.

HOLANDIA

Niderlandy, Monarchia konstytucyjna, której ustrój oparty jest na demokracji parlamentarnej. Powierzchnia Holandii przekracza 41 tys. km² stolica- Amsterdam, liczba mieszkańców 730 tys., ale siedzibą rządu jest Haga- miasto ponad 400 tys. całkowita liczba ludności ok. 16,5 mil. Głową państwa jest królowa Beatrycze- pełni rolę reprezentacyjną. Najbardziej zaludnione państwo na świecie 398 osób na km^2. Jest to kraj w którym wskaźnik urbanizacji przekracza 92%, czyli wszyscy mieszkańcy mieszkają w miastach. Jest to również jedno z najbogatszych państw na świecie, wskaźnik wynosi 40,500 tys. dolarów na osobę rocznie.

Wyznanie: katolicy 34%; protestanci 25%; bezwyznaniowcy 38%, muzułmanie ok. 5%.

Struktura PKB- w przemyśle i budownictwie 21%

- usługi 75%

- rolnictwo 3%

Holandia należy do krajów UE gdzie jest najwięcej szkół prywatnych. Szkoły prywatne na poziomie nauczania początkowego przyjmuje ok. 80% uczniów, na poziomie średnim ok. 60%, wszystkie szkoły kontrolowane są przez Generalną Inspekcję Oświatową, która podlega Ministerstwu Edukacji Narodowej.

Holandia ma długie tradycje w zakresie uspołeczniania szkół. Taką strukturą, która ma wpływ w poszczególnych miejscowościach są:

Rada Szkoły- możne mieć wpływ 1-3 placówek, liczba osób redy ok. 13 - 15 członków: dyrektor placówki, przedstawiciele nauczycieli, przedstawiciele rodziców, przedstawiciele poszczególnych religii, przedstawiciele organizacji społeczny oraz przedstawiciele wspólnot gospodarczych. Mają szerokie uprawnienia, są faktycznymi „właścicielami” szkół. Mają wpływ na;

1. Zakładanie lub zamykanie placówki;

2. Na program kształcenia i wychowania;

3. Pomoce i wyposażenie placówki;

4. Dodatkowe zajęcia dla uczniów;

5. Przygotowanie szkoły w różnych projektach;

6. Ponoszą odpowiedzialność na politykę kadrową;

7. Prowadzą wszelkie inwestycje;

Dyrektor pełni funkcję zmagania się z radą, może być przewodniczącym rady.

1. Szkoła początkowa- od 4 do 12 roku życia, trwa 8 lat, przy czym pierwsze 2 lata, ocena opisowa, nie ma drugoroczności.

2. Szkoła średnia- 4 możliwości

1. Najwyższy szczebel (najzdolniejsze dzieci) - nauczanie przeduniwersyteckie, trwa 6 lat, liceach klasycznych, nowoczesnych, humanistycznych, ścisłych- egzamin otwiera drogę do uniwersytetów.

2. Kształcenie wyższe ogóle- 5 lat do tych szkół trafiają uczniowie niższych osiągnięć. Jest możliwość przejścia do nauczania wyższego i odwrotnie.

3. 4 letnie kształcenie średnie dla młodzieży - później trafia do szkół zawodowych 1-3 lat- uzyskuje zawód.

4. Szczebel średni zawodowy.

Te szczeble są drożne w poziomie, cechą charakterystyczną tych systemów jest duża elastyczność i drożność.

TEMAT: Edukacyjne priorytety w państwach UE. Szkolnictwo wyższe w Europie w świetle Demokracji Bolońskiej.

Analiza porównawcza systemów szkolnych Unii Europejskiej wykazuje wiele podobieństw ale i różnice. Jeżeli mówimy o procesie integracji UE (Polska od 2004r. w Unii) prowadzi do podobnych rozwiązań, ale występuje szereg odrębnych sytuacji w danych (odrębnych) państwach, np. oświata.

Różnice:

• Rozpiętość od 16-18 r.ż.

• Czas trwania nauki jest różny, szkoła podstawowa rozpoczyna się między 4 a 7 r.ż.

• Czas trwania szkoły podstawowej od 4 lat w Niemczech, a 9-10 lat w Danii.

• Drugoroczność. W Danii i Holandii nie ma drugoroczności.

• Oceny są także zróżnicowane.

Współczesny pedagog Dobromir Dziewulak wyróżnił 4 obszary nazywając je priorytetami co do których kraje UE mają duże znaczenie:

1. Równość szans edukacyjnych.

2. Poprawa jakości kształcenia.

3. Nowy model nauczyciela (zagadnienia pedentologiczne).

4. Europejski ideał wychowania.

Ad. 1. Równość szans edukacyjnych.

Zakres tego pojęcia zmieniał się na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Początek to połowa XX wieku lata 60-70te. Rozumiano to znaczenie do dążenia do zwiększenia liczebności uczniów w szkolnictwie średnim oraz liczby studentów (aby systematycznie wzrastała liczba uczących się). W państwach zachodnich Europy ma systematycznie wzrastać liczba.

Rozumiano także jako wydłużenie obowiązku szkolnego przynajmniej do ukończenia szkoły średniej 1° (gimnazjum).

Rozumiano również jako drożność systemów szkolnych, żeby istniała możliwość kontynuacji nauki dla tych którzy przerwali naukę.

Wszystkie w/w obszary zostały spełnione w krajach zachodnich (to zarys historyczny).

A dzisiaj?:

• Integracja dzieci emigrantów;

• Tworzenie możliwości dostępu edukacji dla dzieci niepełnosprawnych.

W tacach państwach jak: Niemcy, Francja, Anglia dzieci emigrantów stanowią od 8 do 12 % populacji szkolnej.

25 lipca 1977 r. w krajach wspólnoty europejskiej podpisano dyrektywę dotyczącą równości dostępu do nauki oraz równych szans edukacyjnych dla dzieci innych narodowości. Kraje te zobowiązały się przyjmujące cudzoziemców do:

• do bezpłatnej intensywnej nauki języka państwa które je przyjmuje;

• do kształcenia i doskonalenia nauczycieli pracujących z dziećmi emigrantów;

• do poszanowania odrębności kulturowej, religijnej i językowej.

Kiedy obecnie zatrzymujemy się nad zagadnieniami współczesnych problemów, to mówi się o edukacji dzieci emigrantów.

Drugi priorytet dot. dzieci niepełnosprawnych - zobowiązywano się do:

• zapewnienia dzieciom niepełnosprawnym prawa do kształcenia w takim zakresie, w jakim jest to możliwe (uwzględniając niepełnosprawność);

• organizacja szkół i klas integracyjnych;

• pełnej pomocy w zakresie informacji na temat readaptacji zawodowej, pomocy materialnej i społecznej oraz w zakresie środków transportu.

W zakresie równouprawnienia płci w 1985r. w ówczesnych krajach EU podpisano rezolucję dotyczącą równoprawnego dostępu do nauki ze względu na płeć. Zdecydowano wycofać wszelkie pomoce dydaktyczne, które zbyt mocno akcentowały pewne stereotypowe role mężczyzn i kobiet w codziennym życiu. Szczególnie podkreślających miarę przekonań tych treści.

Ochrona zdrowia i życia. Patologiczne zjawiska występują we wszystkich krajach. Profilaktyka szkoły jest prowadzona służąca zapobieganiu zjawiskom patologicznym.

Ad. 2. Poprawa jakości kształcenia.

Poprawa jakości kształcenia może być rozumiana, żeby (ograniczyć) zmniejszyć niepowodzenia szkolne.

„To doskonalenie procesu edukacyjnego, w celu uzyskania lepszej skuteczności, aby lepiej osiągać wytyczone cele oświaty, aby wzrost nakładów finansowych na edukację szedł w parze ze wzrostem efektów w edukacji”.

Należy rozumieć również jako dążenia do modernizacji systemów oświaty, np. kształcenia z wykorzystaniem najnowszych osiągnięć nauki i techniki.

Należy również rozumieć jako ograniczenie zjawiska drugoroczności i odsiewu szkolnego (dotyczy uczniów przerywających naukę, rezygnacja uczniów ze szkół) przez reformę programów nauczania.

Metoda, która zapobiega opóźnieniom szkolnym, są dwa ciągi nauczania w ramach tej samej klasy (np. Dania).

Kolejny krok do poprawy to racjonalne rozłożenie programów nauczania na poszczególne lata nauki i dążenie do zmniejszenia materiału o charakterze encyklopedycznym.

Kolejny krok to - stosowanie nowoczesnych technologii informacyjnych i wykorzystanie najnowszych narzędzi informatycznych i audiowizualnych.

Problemy do rozwiązania:

• Znaczenie poradnictwa pedagogicznego i zawodowego - przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru szkoły i zawodu.

• Zapewnienie absolwentom szkół średnich i wyższych pełnego zatrudnienia.

„Szkoła średnia to rozdroża dalszego życia”- Delors

Ad. 3. Nowy model nauczyciela.

Zagadnienia pedentologiczne - nowy model nauczyciela.

Osoba nauczyciela jest osobą kluczową i w krajach Unijnych powinien on być:

• Powinien mieć wykształcenie akademickie;

• Powinien umieć uczyć się innowacyjnie, a równocześnie (zarazem) powinien być zdolnym do kształcenia tej umiejętności u swoich uczniów;

• Powinien sprawować nie tylko funkcję kształceniową, ale również i opiekuńczą, orientującą, selekcyjną, koordynującą;

• Powinien szybko i racjonalnie reagować na wszystko co jest postępowe i twórcze.

Oczekuje się, że nauczyciel powinien racjonalnie i szybko reagować na to co jest modne i postępowe. Od jakości poszczególnych funkcji przypisuje się nauczycielowi stanowi w dużej mierze jaki jest system kształcenia nauczycielami.

System kształcenia nauczycieli jest zróżnicowany, opiera się na kształceniu w uniwersyteckich bądź w uczelniach najściślej związanych, współpracujących z uniwersytetami (Niemcy).

Podstawą jest system kształcenia nauczycieli i każdy z krajów ma swój system i w Polsce od 1996r. wymaga się wykształcenia akademickiego.

Kształcenie ustawiczne (permanentne) całe życie, tak długo, jak długo nauczyciel jest aktywny zawodowo. W procesie kształcenia nauczycieli, jeśli będziemy stawiali pytania na jakość, to na plan pierwszy wysunie się problem kompetencji.

O jakości pracy pedagogów, nauczycieli stanowi poziom ich kompetencji. Współczesny pedagog Robert Kwaśnica wyróżnia kompetencje nauczyciela:

1. Praktyczno-moralne, wśród nich wyróżnia:

• kompetencje interpretacyjne - jest to inaczej zdolność rozumiejącego odnoszenia się do świata, rzeczy, do innych ludzi, ale to również zdolność do autorefleksji (to zdolność odnoszenia się do samego siebie).

Umożliwiają one zadawanie pytań, które umożliwiają lepiej zrozumieć naszą rzeczywistość.

• kompetencje moralne - to zdolność do refleksji moralnej, to autorefleksja nad oceną własnych zachowań, to dochowanie wierności sobie, nieuleganie zniewoleniu duchowemu, to nieograniczanie praw innych ludzi, np. do ich przekonań, itd.

• kompetencje komunikacyjne - ( komunikacja werbalna i niewerbalna) to inaczej zdolność bycia w dialogu z innymi ludźmi. Dialog jest drogą do przełamywania anonimowości, jest pierwszym krokiem do badania kultury gościnności, otwarcia się na innego człowieka.

Stanowią o zdolności do empatycznego zrozumienia innych, otwarcia się na stany uczuciowe innej osoby .

Wymienia się również zdolność do krytyki, która jest pojęta jako poszukiwania pewnych pozytywnych rozważań (przesłanek), które poprowadzą ku lepszemu.

Wymienione wyżej kompetencje mieszczą się w obszarze praktyczno-moraknych.

2. Kompetencje techniczne:

1. Kompetencje normatywne (postulacyjne)- Postulować - to inaczej wskazywać pożądany stan rzeczy, to umiejętność opowiadania się za instrumentalnie pojętymi celami, to umiejętność identyfikowania się z tymi celami.

2. Kompetencja metodyczna -Metodyczne - określają jakość jego warsztatu, umiejętność działania zgodnie z regułami, które określają porządek czynności. Treścią tych reguł jest zawsze przepis, który mówi co i w jakiej kolejności należy robić, aby osiągnąć zamierzony cel.

3. Kompetencja realizacyjna -Realizacyjne - to umiejętności doboru środków i tworzenie warunków sprzyjających osiąganiu celu, to stworzenie takich warunków działania jakich wymaga metoda, którą się posługujemy.

Kompetencje rzeczywiste, które określają jakość pracy nauczyciela

↓ ↓ ↓

k. kierunkowe/ przedmiotowe k. dydaktyczne k. pedagogiczne i psychologiczne

tzn. znajomość swojej dyscypliny świadczy o skuteczności - określa nauczyciela jako

- dziś dwuprzedmiotowy - metody jako pedagoga, wychowawcy i

- środki przewodnika

- techniki

- diagnoza pedagogiczna

- ocenianie

Pedagogika personalistyczna- taka, która stawia człowieka w centrum. Nauczyciel powinien być osobą rozumiejący i wymagający.

Ad. 4. Europejski ideał wychowania.

Odnosimy się do wychowawczych aspektów funkcjonowania szkolnictwa różnych szczebli.

Ideał wychowawczy w krajach Unii buduje się wokół wartości pojęć jak:

1. Pokój;

2. Demokracja;

3. Ochrona środowiska;

4. Podmiotowość człowieka;

5. Idea wspólnej Europy.

Ad.1. Pokój - wychowanie dla pokoju zdaje się kluczowym wobec istniejących zagrożeń, troska o zachowanie pokoju jest nadrzędną wartością, o którą człowiek powinien zabiegać (jest najważniejszym zadaniem).

Ad.2. Demokracja - wychowanie do życia w społeczeństwie demokratycznym to także wychowanie do odpowiedzialności. Mówimy o odpowiedzialności gdy:

• Znam cel działania;

• Przewiduje jego konsekwencje;

• Ponoszę konsekwencje.

Wychowanie demokratyczne niesie obowiązki i prawa.

Ad. 3. Ochrona środowiska.

Od kilkunastu lat ten program jest realizowany już od przedszkola w Polsce.

Wiele państw UE wyprzedza polaków (w krajach skandynawskich bardzo wysoko).

Ad. 4. Podmiotowość człowieka - prawa człowieka, zapisy (konstytucja) były przestrzegane i zachowane, powinny być przestrzegane.

Ad. 5. Idea wspólnej Europy.

Zjednoczona Europa.

Powiększenie UE w 2004r. Szczególnie dla krajów Europy środkowo-wschodniej w tym Polski, które wyszły z poprzedniego systemu socjalistycznego i rozpoczęły budowę nowego systemu demokratycznego.

TEMAT: Szkolnictwo wyższe w Europie, w świetle Deklaracji Bolońskiej.

Wiedza w Europie jest powszechnie uznawana za niezmiernie ważny czynnik rozwoju społecznego i ludzkiego oraz za niezbędny element konsolidacji i wzbogacania tożsamości europejskiej dającej obywatelom europy umiejętności - niezbędne do stawiania czoła wyzwaniom nowego tysiąclecia wraz ze świadomością wspólnotowych wartości oraz przynależności do wspólnej przestrzeni społeczno moralnej.

W dniu 25 maja 1998r. została podpisana Deklaracja Sorbońska, którą podpisali: Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy. Ta deklaracja podkreśliła centralną rolę Uniwersytetów w rozwoju Europejskiego wymiaru kulturowego. Deklaracja podkreśliła znaczenie stworzenia europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego jako wyznaczonego kierunku służącego promowaniu mobilności obywateli, możliwości zatrudniania oraz ogólnego rozwoju kontynentu.

Kolejną deklaracją była Deklaracja Bolońska podpisana 19 czerwca 1999r. przez: Ministrów Edukacji kilkunastu państw Europy w tym Polski w Bolonii. Nie przypadkowym miejscem spotkania była Bolonia- pierwszy uniwersytet w Bolonii.

Postulaty Deklaracji Bolońskiej:

1. Przyjęcie systemu czytelnych i porównywalnych stopni akademickich (licencjat, magister, doktorat)

2. Wdrożenie suplementu do dyplomu w celu promowania możliwości zatrudniania obywateli Europy oraz międzynarodowej konkurencyjności europejskiego systemu szkolnictwa, głównie wobec konkurencyjnego szkolnictwa amerykańskiego

3. Przyjęcie struktury studiów prowadzonych do uzyskania tych stopni, ten system opiera się na 2 głównych cyklach: niższym i wyższym

- niższy- cykl studiów, jest warunkiem do dostępu wyższych stopni i wymaga pomyślnego ukończenia pierwszego etapu cyklu systemu który trwa min. 3 lata

- wyższy- cykl studiów min. 2 lata prowadzi do uzyskania stopnia magistra

- studia doktoranckie- min. 3 lata kończą się obroną napisanej pracy doktoranckiej

4. Ustalenie systemu punktów kredytowych ECTS Europejski System Transboru Punktów, których celem jest identyfikowanie mobilności studentów. Punkty mogą być zdobywane 1,2 cykl nauczania może je zdobywać poza szkolnictwem wyższym w procesie kształcenia ustanawianej pod warunkiem, że będą one uznawane za rekrutacyjne szkoły wyższe

5. Zapewnienie i doskonalenie jakości kształcenia oraz promocja i wspieranie europejskiej przestrzeni szkolnictwa wyższego

6. budowanie europejskiej przestrzeni szkolnictwa wyższego powinno uwzględniać różnorodnościami oraz poszanowanie demokracji i autonomii uczelni.

W Polsce spełnione są:

- dwustopniowość studiów, stopniowanie

- suplement do dyplomów

TEMAT: Edukacja w świecie współczesnym. Podstawowe założenia raportów oświatowych w II połowie XX w.

Paideia

Edukacja w pa idei oznaczała u starożytnych greków organizację i naukę- powszechność. Zatem edukacja w paideii był to pożądanie aby uczyli się wszystkiego

Raporty, które zostały opracowane przez OECD, ONZ, UNESCO, w II połowie XX wieku, to czas, w którym w zakresie edukacji wystąpiły daleko idące zmiany. Edukacja się upowszechniła (dot. krajów wysokorozwiniętych, uprzemysłowionych). Postępował proces upowszechniania edukacji na poziomie w krajach słabo rozwiniętych.

W tym okresie szukano dróg współpracy w zakresie edukacji i to odgrywała organizacja UNESCO.

Pewne tradycje współpracy były przed wojną.

W roku 1876 zorganizowali I Międzynarodową Konferencję Nauczycieli w celu wymiany doświadczeń.

Międzynarodowe Biuro Wychowania w Genewie.

Po II wojnie światowej w 1962 roku powołano Międzynarodowe Stowarzyszenie do Badania Osiągnięć Szkolnych, pod koniec lat 60tych przeprowadziło badania wyników nauczania w 22 krajach. Przewodniczącym został Torsten Husen. Pod jego kierownictwem został przygotowany Międzynarodowy Projekt Oceny Osiągnięć Szkolnych.

Wyniki tych badań opublikowano w 1967 r. i ujawniły one złożoność i wielowymiarowość procesu edukacji. Badania te stały się podstawą do kontynuowania prac nad testami osiągnięć szkolnych, prace nad standaryzacją wyników edukacji. Badania te otwierają możliwość akceptacji badań o charakterze jakościowym i otwarcie się na humanistyczną perspektywę poznawczą oraz na ich podstawie zostały opracowane testy osiągnięć szkolnych i zaczęła rozwijać się Polsce Szkoła Taksonomii.

Taksowania: to systematyka, nauka o klasyfikacjach to inaczej testowanie, połączenie. Twórcą w Polskiej pedagogice był prof. Niemiernow. W latach 90tych z inicjatywy Europejskiej Organizacji Wspólnoty i Rozwoju OECD w Polsce był to okres transformacji przygotowany został raport, z prac przeprowadzonych zadań w 7 krajach, w których starano się zbadać poziom rozumienia przez dorosłych 16-65 r.ż. prostych tekstów informacyjnych. Badania te wykazały duże zróżnicowanie.

Poziom dysfunkcjonalności był wysoki 70% w Polsce. Dorobkiem badań było tworzenie banku danych, które udostępniono badaczom, naukowcom wykorzystywały UNESCO, OECD i inne.

Wskazano, że za taki system odpowiedzialny był system oświatowy.

Konsekwencją tych badań były prace nad raportami edukacyjnymi, dot. edukacji w wymiarze globalnym.

RAPORT FILIPA COOMBSA XX w. 1968r.

Raport Filipa Cooubsa powstał w Stanach Zjednoczonych Ameryki w 1968 roku i nosił tytuł „Światowy kryzys edukacji - analiza systemów”. Nie został przetłumaczony na język polski z powodów politycznych, cenzuralnych.

Filip Cooubs w raporcie odkrył zjawisko wielo paradygmatyczności w myśleniu o edukacji wielość kierunków, prądów i nurtów pedagogicznych w myśleniu, analizie edukacji we współczesnym świecie.

W czasach dominacji jednego (jedynie słusznego) paradygmatu naukowej pedagogiki socjalistycznej odwoływanie się do raportu Filipa Cooubsa było niemożliwe w Polsce.

Raport Filipa Cooubsa przezwyciężał również takie myślenie o edukacji, że jest ona swoistym złotym środkiem swoistym paraceum lekiem na całe zło świata.

W pedagogice raport Filipa Cooubsa uruchomił proces ewolucji który przebiegał od ortodyksyjnego myślenia (ortodyksyjne myślenie o edukacji opierało się o jeden słuszny środek) edukacji do heterogeniczności czyli unikania wielu paradygmatów w myśleniu o edukacji.

Nastąpiła akceptacja społecznego dyskursu o edukacji (dyskurs to inaczej rozmowa logiczna oparta na wnioskowaniu poparta argumentacją to inaczej rozmowa nie instytucyjna.

Wszelkie zmiany w obszarze życia społecznego są w dużym stopniu zdeterminowane stanem edukacji.

Raport Edgara Faura (Fora) ukazał się w 1972r w Polsce ukazał się w 1975r i w języku polskim nosił tytuł „Uczyć się aby być to był przełom aczkolwiek raport dotykał stanu oświaty na zachodzie, był przełomem w odczytywaniu sensu edukacji formułowaniu celów jakie stawia się:

1. wskazał na szczególną rolę edukacji uczenia się w przezwyciężaniu zagrożeń cywilizacyjnych;

2. uczyć się aby być oznaczało być w pełni człowiekiem w sposób wszechstronnie być przygotowanym do życia być wyedukowanym; „ Rozwój ma na celu pełny rozkwit człowieka w całym bogactwie jego osobowości w różnorodnych formach akceptacji i zaangażowania jako jednostki jako człowieka, rodziny i społeczeństwa jako obywatela i producenta jako wynalazcę i technika i twórcę marzeń.”

3. w związku z ewolucją techniczną wyraźnie rozwiniętą techniką raport wyrażał niepokój przez zagrożeniem dehumanizacji świata, życia. Rozumiał, że ta technologia zagraża tym znacznie że zacznie dominować nad człowiekiem, niesie niebezpieczeństwo alienacji osobowości (alienacja wyobcowanie z określonego układu), że jedna z przyczyn jest coraz potężniejsza władza jaką utrzymują nad człowiekiem media, propaganda i reklama. Prowadzi do:

1. do konformistycznych zachowań i postaw to koniunkturysta wybierze takie rozwiązanie, które doraźnie jest dla niego dobre autentyczne, potrzeby człowieka dot. jego uczuć, życia ewolucyjnego, dot. tożsamości duchowej, kulturowej są zagrożone;

2. wysokie przetworzone technologicznie internetyzacji niosą niebezpieczeństwo usuwania człowieka z procesu produkcji i zastępowanie go maszynami.

Raporty Klubu Rzymskiego Klub Rzymski był organizacja społeczną powstał w 1973 roku i zrzeszał naukowców, polityków, orzeczników, osoby którym bliskie były zagadnienia problemów globalnych. Było kilka przyczyn powstania tego Klubu:

• lata 70 początek to okres poważnego kryzysu światowego, to kryzys energetyczny który był skutkiem wojny arabsko - izraelskiej, skutek to potężny kryzys paliwowy w latach 70, kiedy to dość szybko dotarł do Polski. Ale nie miał tak drastycznych skutków, gdyż w Polsce nie było tak dużo samochodów;

• kryzys żywnościowy dotknął kraje trzeciego świata

• upowszechnianie się konsumeryzmu społecznie konsumpcyjnego w wysoko rozwiniętych krajach Europy

• zasięg masowej kultury pop kultury

• zmiany dot. tzw. redukcji czasowej , perspektyw ocen przez ludzi teraźniejszości.

To było opracowanie profesjonalistów najpierw pojawiły się 3 raporty tzw. pierwszej generacji były to:

1. Granice wzrostu 1972r.

2. Ludzkość w punkcie zwrotnym 1977r.

3. O nowy ład międzynarodowy 1978r.

Charakterystyczna cecha tych pierwszych trzech opracowań było rozpatrywanie problemów świata wyłącznie w kontekście ekonomiczno-politycznym. Pominięto koncepcję edukacyjną.

Wnioski były następujące:

• należy utrzymać zachować właściwe poparcie pomiędzy ciągłością a zmianą, przez ciągłość autorzy rozumieli to co trwa a mianowicie to wszystko co nadchodzi;

• połączenie przeszłości z przyszłością;

• poszerzanie perspektywy przestrzennej od płaszczyzny „Ja” do płaszczyzny globalnej;

Następne 2 raporty Klubu Rzymskiego to raporty edukacyjne i nosiły tytuł „Uczyć się bez granic. Jak zewrzeć „lukę ludzką”.”

Defaworyzowanie - zmarginelizowanie tych którzy są poza

Raport powstał w 1979 w Polsce ukazał się w 1982r, drugi raport pod tytułem „Przyszłość jest w naszych rękach” ukazał się w 1981 w Polsce ukazał się w 1987r.

Wymienione 2 raporty wprawdzie nie przedstawiały gotowych projektów oświatowych dot. reformy szkolnictwa natomiast dostarczały wielu przesłanek i kategorii pojęciowych do innego myślenia o edukacji czyli do budowania społecznego dyskursu o edukacji. Podkreślały potrzebę kształcenia ustawicznego, które to kształcenie będzie fundamentalnym, na przełomie XX i XXI wieku.

Definicja w Nowym Słowniku Pedagogiki Pracy wydanie z roku 2000 przez prof. Tadeusza Nowackiego, Kazimierę Korabiewską i Barbarę Baraniak, kształcenie ustawiczne- termin jest różnie rozumiany:

1. Jako zakładająca kształcenie wychowanie całożyciowe co oddaje najlepiej nazwa edukacja permanentna. Zwana jest już od starożytności lecz szczególnie rozpowszechniona w latach 60-tych XX wieku.

2. Zasada przenikająca współczesny system oświaty, który powinien zapewnić każdemu możliwość dokształcania się i doskonalenia w ciągu całego życia.

3. Potrzeba i właściwości współczesnego człowieka dorosłego, który musi sprostać coraz nowym wyzwaniom związanym ze zmianami w technice i organizacji oraz przemianom w życiu społecznym, a jednocześnie wymaga to rozwijania osobowości każdego nawet w okresach końcowych życia ludzkiego.

To trzecie zdarzenie zdaje się przeważać w ostatnich czasach, do przedstawionych zasad w zakresie kształcenia ustawicznego zalicza się:

1. zapewnienie możliwości kontynuowania nauki i dopełnienia po ukończeniach wykształcenia po ukończeniu szkoły obowiązującej,

2. umożliwienie każdemu niezależnie od wieku uzupełnienia, odnowienia, doskonalenia własnej wiedzy, umiejętności i dostosowania ich do nowych potrzeb,

3. ułatwianie rozumienia problemów społecznych w skali narodowej i świata przez wszystkich obywateli nie zależnie od zajmowanych stanowisk i zakresu odpowiedzialności,

4. tworzenie warunków do stałego i wszechstronnego rozwijania osobowości każdej jednostki,

5. kształcenie ustawiczne można nazwać systemem działalności oświatowo- wychowawczej służącej ciągłemu rozwojowi człowieka, który chce sprostać zmianom zachodzącym w świecie przeprowadzonej reformie w świecie. Taką rolę w Polsce będą pełniły różne formy kształcenia ustawicznego (kursy, szkolenia, szkoły) według potrzeb rynku pracy.

Kolejny raport Klubu Rzymskiego nosił tytuł „Pierwsza rewolucja globalna. Jak przetrwać ukazał się w 1923r w Polsce w 1993

Podstawowe założenia tego raportu:

1. proces edukacji nie może sprowadzać się do jedynie do wyposażenia uczniów w wiedzę; teoretyczną

2. zadaniem edukacji jest kształtowanie inteligencji ucznia, rozwinięcie jego zmysłu krytycznego;

3. lepsze rozpoznanie samego siebie;

4. to opanowanie zdolności pokonywania własnych słabości niepożądanych popędów czy destrukcyjnych zachowań;

5. trwałe rozbudzenie zdolności twórczych i wyobraźni uczniów

6. nauczenie umiejętności pełnienia odpowiedzialnej roli w życiu społecznym;

7. wyrobienie umiejętności porozumiewania się z innymi ludźmi (komunikacja społeczna interpersonalna)

8. pomaganie w przystosowaniu się do zmian;

9. umiejętności rozwiązywania problemów i całościowy pogląd na świat/ holistyczny pogląd na świat

Biała Księga Komisji Europejskiej pod tytułem „ Nauczanie i uczenie się na drodze do uczącego się społeczeństwa powstał w 1995r , w Polsce ukazał się w 1997r na początku raportu autorzy omawiają podstawowe czynniki, które wymuszają reformowanie Oświaty, na przełomie XX i XXI wieku

Czynniki wymuszające reformę Oświaty:

1. Postęp naukowo-techniczny, który jest nie tylko źródłem zagrożeń i niepokoju ale także warunkiem dobrobytu i wyższej jakości życia;

2. globalizacja oraz umiędzynarodowienie handlu i powstanie światowego rynku pracy;

3. powstanie społeczeństwa informacyjnego

Autorzy tego opracowania analizują sytuacje oświatowe w Europie przestrzegają przed niebezpieczeństwem podziału społeczeństwa europejskiego na dwie grupy:

1. na tych którzy wiedzą jak się kształcić, jak odnaleźć się w tej rzeczywistości w jakiej jesteśmy

2. i tych którzy nie wiedzą,

ad 1. Ci pierwsi wiedzą rozumieją sens zjawisk postrzegają holistycznie całościowo są skuteczni w swoich działaniach, kreatywni są innowatorami nie boją się innowacji komunikują się w sposób efektywny skuteczny i

ad 2. Ci drudzy co nie wiedzą nie potrafią przyjmować w sposób bierny nie wykazują inicjatywy charakteryzują się tzw. rycinowa bezradnością . Ta grupa jest większa niebezpieczeństwo to droga grupy tych co sobie nie radzą staja się swoistym łatwym łupem dla demagogów, fundamentalistów, anarchistów próby manipulowania nimi, wykorzystywania ich dla różnych celów, łatwo wierzą w hasła populistyczne.

Nadzieja autorzy widzieli w konieczności powrotu do usystematyzowania edukacji w paidei U starożytnych greków paideia znaczyła tyle co organizacja i nauka ale tyle co powszechności paidei jest sytuacja stan w której wszyscy uczą się całkowicie i wszystkiego jest dostępność do edukacji. Powrót do kultury.

Druga cześć raportu dot. przydatności do zatrudnienia. Autorzy wymieniają 3 podstawowe kategorie umiejętności, które można nazwać także kompetencjami.

1. umiejętności podstawowe, kompetencje podstawowe są niczym innym jak wiedzą jaką reprezentujemy ogólnokształcącej. Zdobywamy je w naszej edukacji.

2. umiejętności techniczne, które rozumiemy jako „ wiedzieć jak”

3. kompetencje, umiejętności społeczne to inaczej kreatywność, współpraca, odpowiedzialność, komunikacja interpersonalna (werbalna i niewerbalna).

Odpowiedzialność to:

- znać cel działania,

- przewidywać konsekwencje,

- ponosić konsekwencje.

Komunikacja społeczna- aktywne słuchanie

Kompetencje kluczowe

Kompetencje podstawowe kom. Społeczne kompetencje techniczne

Autorzy wykazują na występowanie dwóch dróg w kreowaniu własnej przydatności:

• tradycyjna oznacza dyplom dobrego Uniwersytetu , jest filtrem, przepustką do elit;

• nowoczesne - wejście w sieć współpracy doskonalenia orientacji i informacji.

W krajach UE reformą oświatowym wyznaczono następujące cele:

1. zachęcenie do zdobywania nowej wiedzy (do uzyskania kompetencji, podstawowych kluczowych) społecznych, technicznych.

2. zbliżenie szkoły i przedsiębiorstw przez rozszerzenie praktyk zawodowych i kursów;

3. ograniczenie zjawiska wykluczenia (marginalizacji) przez otwieranie szkół „drugiej szansy”.

4. opanowanie 3 języków Unii ( w większości opanowano jeden język w krajach unii, hiszpański, francuski, angielski);

5. równorzędność inwestycji materialnych i edukacyjnych (takie przepisy fiskalne , podatkowe, które by zachęcały przedsiębiorców klas by promowały edukację w dokształcaniu swoich pracowników).

6. wizja Tefflera 1996r mówi o tworzeniu się trzeciej fali w zakresie funkcjonowania społeczeństwa. Nastąpiło przejście od pracy fizycznej do sfery usług, od pracy związanej z produkcją dóbr do pracy związanej z przetwarzaniem i wykorzystywaniem informacji. Społeczeństwo postindustrialne, informacyjne.

TEMAT: Podstawowe założenia raportu Jacgnesa

DELORS „Edukacja jest w niej ukryty skarb”, powstał z inicjatywy UNESCO 1998r., próbuje odpowiedzieć na dwa zasadnicze pytania:

Jaka edukacja ?, Dla jakiego społeczeństwa potrzebna będzie w XXI wieku?

Raport składa się ze wstępu i 9 rozdziałów. Każdy rozdział dotyczy innej problematyki, oraz epilog. Epilog został przedstawiony z 12 esejów (12 różnych autorów). Polski autor Bronisław Geremek „Spójność, solidarność, wykluczenie” - problematyka edukacji w świecie. Wspólnie w pracach brało udział 40 państw.

Rozdział I - od społeczeństwa lokalnego do społeczeństwa światowego, znaczenie mają czynniki demograficzne, które rzutują na perspektywę oświaty. W latach 90-tych nie demograficzny.

1900r.- liczba ludności na świecie ~ 1,6 mld

2000r.- ~ 6,3 mld / 2008r. ~ 6,8

2050r. - ~ 11,5 mld

Zasygnalizowane zmiany demograficzne występują na naszej ziemi nierównomiernie.

W roku 1950 połowa XX wieku krajów Afryki, Ameryki Łacińskiej, Azji (rozwijających się) w przyroście demograficznym świata 77% w rok, 1990r. udział tych krajów 93% , 2000r. 95%.

Wniosek przyrost ludności świata jest za sprawą najsłabszych pod względem ekonomicznym państw, równocześnie obserwujemy zjawiska w krajach rozwiniętych między innymi kraje zachodnie systematycznie rośnie średnia życia a równocześnie w krajach o niskim wskaźnikach liczby urodzeń,

- depopulacja- to zmniejszenie się liczby ludności, ujemny przyrost populacji

- starzenie się społeczeństwa, autorzy raportu wskazują, że w krajach o niskim wskaźniku urodzeń systematycznie będzie rosła liczba osób po 60 roku życia. W 1990 r. odsetek osób od 65 lat wzwyż w krajach wysoko rozwiniętych przekroczył nieco 12 % populacji, po 20 latach w 2010 r. demografowie mówią, że będzie to 16% a w 2025 r., że przekroczy 20%.

Natomiast w krajach o wysokich wskaźnikach urodzeń (Chiny, Indie) szybko wzrasta liczba dzieci i młodzieży poniżej 15 roku życia (a więc w okresie edukacji podstawowej).

W połowie XX wieku w 1959 r. liczba dzieci i młodzieży, która miała mniej niż 15 lat w świecie była na poziomie ok. ~700 mil, w 1990 roku ~1,7 miliardów. W związku z tym, w pojęciu globalnym kładzie nacisk na edukację (reformy).

1950r. w świecie skolaryzacją objętych było ok. 300 mil dzieci i młodzieży. W 2000r. natomiast ok.~ 1 miliarda.

W efekcie presja na system oświaty jest bardzo silna a jednocześnie nie jest możliwe objęcie wszystkich dzieci obowiązkową nauką. Szczycimy się że na przełomie XX i XXI wieku mamy liczne technologiczne wynalazki (Internet itp.) ale korzystanie z nich mają możliwość tylko ci, którzy mają do nich dostęp. Nierówność rozwoju cywilizacyjnego (świat społeczeństw edfaworyzowanych), prawie połowa ludności świata nie ma dostępu do różnego rodzaju usług, źródeł informacji z których my korzystamy na co dzień.

Już od kilkunastu lat autorytety intelektualne zwracają się do państw (Jan Paweł II) apelują do państw bogatych

Bogata północ

Biedne południe

Presja ludzi z rejonów biednych, by dostać się za wszelką cenę do bogatej północy (ludność afrykańska)

Potrzeba bliższej i niższej komunikacji ludzkiej. Problem nieznajomości jest języki wehikularne- to znaczy takie, które na płaszczyźnie wewnątrzkrajowej lub międzynarodowej umożliwiły porozumiewanie się. Dotyczy to wielkich aglomeracji (angielski, francuski, hiszpański).

Jednym z zasadniczych zadań edukacji jest zbudowanie relacji opartej na solidarności społecznej, Anie na podporządkowaniu się.

Zadania edukacji wobec złożoności:

1. Powinien umożliwić każdemu człowiekowi zrozumienie samego siebie i innych ludzi a drogą do tego jest lepsza wiedza o świecie.

2. Powinna pozwolić nauczyć zrozumienia prawdziwego biegu wydarzeń chroniąc przed uproszczeniem lub zdeformowaniem wydarzeń (krytycyzmu).

3. Powinna pomóc w zrozumieniu istotnych związków które łączą jednostkę z jej środowiskiem lokalnym.

4. W skali planetarnej, w solidarności społecznej zakłada przezwyciężenie tendencji do zamykania się w sferze, uczy nas tolerancji. Jako warunek niezbędny w budowaniu wiedzy o świecie. Autorzy przestrzegają, jeśli nie będzie wiedzy to będzie rosła liczba ludzi, którzy nie będą mieli wpływu na własny los.

Rozdział II - od wartości społecznej do demokratycznego uczestnictwa

1. Na pierwszy plan autorzy wysunęli zjawisko potężnego rozluźnienia więzi społecznych, poszerzenia się niesprawiedliwości społecznej czego konsekwencją jest wykluczenie, marginalizacja.

Zatem polityka edukacyjna- powinna być zróżnicowana i elastyczna aby nie stała się kolejnym czynnikiem wykluczenia.

2. Sama edukacyjna nie jest w stanie rozwiązać problemu, który wynika z zerwania więzi społecznych, można jednak oczekiwać że przyczyni się do potęgowania wsparcia, które jest podstawą zwartości społecznej i trwałości narodowej.

3. Demokracja jest stale zagrożona, zatem to szkoła według nich powinna być tym miejscem w którym zaczyna się edukacja do życia edukacyjnego. Należy dzieciom i dorosłym przedstawić podstawy edukacyjne w zakresie kultury itp.

4. Tworzenie się społeczeństwa informacyjnego niesie wyzwania zarówno demokracji jak i dla edukacji. Duża odpowiedzialność spoczywa na systemach edukacyjnych powinny one wyposażyć każdego w środki, które pozwalają one zapanować nad zalewem informacji, tzn. wyposażyć w umiejętność selekcji: krytycznego wartościowania. Duża rola nauczycieli.

Rozdział III- Od wzrostu gospodarczego do rozwoju ludzkiego.

Rozwój gospodarczy Świata XX wieku miał charakterystyczny nieegalitarny/ nierównomierny przebieg. Pod koniec XX wieku ¾ ludności świata żyje w krajach słabo rozwiniętych pod względem ekonomicznym i światowym (kraje III świata). Na ¾ ludności przypada 16 % bogactw świat, a ¼ korzysta z 84% bogactw świata. Ta sama konferencja stwierdza, że dochody w krajach najsłabszych tendencyjnie maleją. Pod koniec XX wieku wyniósł kilkaset dolarów rocznie. W krajach bogatych natomiast 50 mil dolarów rocznie.

Niepokojącym zjawiskiem w krajach biednych jest nierówne traktowanie mężczyzn i kobiet do edukacji. W skali światowej dziewczęta są objęte sokolaryzacją w mniejszym stopniu niż chłopcy- 1 dziewczyna na 4 nie chodzi do szkoły, 1 chłopiec na 6

Jednym z najbardziej najbiedniejszych regionów świata Afryki w przedziale od 6 do 11 lat mniej niż połowa objęta skolaryzacją.

Elementarna zasada sprawiedliwości wskazuje podjęcie działań ograniczające nierówność w dostępie do nauki, która jest związana z płcią. Uniemożliwienie kobietom edukacji staje się niepełno wartościowaniem wartości, która ciąży na kobietach całe życie. Zatem badania analizują socjologiczne wykazuje ścisłe związki pomiędzy poziomem edukacji kobiet a ogólnym poziomem polepszeniem sytuacji żywieniowej i zdrowotnej oraz polepszeniem stopy rozrodczej.

W najbiedniejszych regionach świata kobiety i dziewczęta są zakładniczkami cyklu, że matki analfabetyczki będą miały córki analfabetyczki, szybkie zamążpójście, wysoka rozrodczość i szybka śmierć.

Jednym z warunków postępu świata jest edukacja.

Rozdział IV- Cztery filary edukacji. Jak najbardziej znanym rozdziałem tego raportu.

Filary ; (znać na egzamin!!!)

1. „Uczyć się aby wiedzieć”- zaczynają od stwierdzenia, że należy dążyć nie tyle co do opanowania wiedzy skodyfikowanej/ usystematyzowanej/ uporządkowanej, ile dążyć do poznania narzędzi, które służą do zdobywania wiedzy. Wiedza ma wartość użytkową jak i autoteliczną (wiedza jest wartością samą w sobie). Przy obecnym tempie przemian ekonomicznych i społecznych człowiek nie jest w stanie zdobyć pełnej wiedzy o wszystkim. Zatem filar należy rozwiązać w ten sposób aby wiedzieć jak się uczyć samemu. Zatem podstawą jest zdobycie kultury ogólnej- ona pozwala otworzyć się na inne języki, inną wiedzę , staje się podstawą społeczeństwa niezależnie od epoki, sprzyja utrwalaniu się na zdobywanie wiedzy: nauka uczenia się przez ćwiczenia uwagi pamięci i myśli.

Na koniec. Proces uczenia się nigdy nie jest zakończony, może go wzbogacić każde doświadczenie. W tym znaczeniu łączy się coraz bardziej z pracą w miarę jak traci ona swój rytualny charakter. Pierwszą edukacją można uznać za udaną jeśli da ona impuls i podstawę umożliwiającą kontynuowanie nauki przez całe życie.

2. „Uczyć się aby działać”- tzn. jak zastosować zdobytą wiedzę, jak przystosować w praktyce zdobytą wiedzę, jak przystosować edukację do przyszłej pracy skoro trudno wyrokować i przewidywać ewoluowanie rynku pracy. Pojęcie tzw. „Czynnika kognitywnego”- to umiejętność nazywania pojedynczych wydarzeń, umiejętność ich kategoryzowania, rozpoznawanie związków między mini, ustalenie reguł i występowanie/odkrywanie błędów we własnym/ właściwym procesie poznania oraz korygowania błędów. Zwrócono uwagę, że na przyszłą pracę będzie wpływał czynnik kognitywny i informacyjny. W związku z tym wpływ tych czynników karze zastanowić się nad pojęciem kwalifikacji zawodowych i na pierwsze miejsce wysuwa się indywidualne kompetencje:

- kwalifikacje techniczne i zawodowe

- zachowania społeczne

- zdolność do pracy w grupie

- łatwość podejmowania decyzji i inicjatyw

- gotowość do podjęcia ryzyka

3. „Uczyć się aby żyć wspólnie”- pod względem humanistycznym - najważniejsza. Jest to umiejętność współżycia, jest największym wyzwaniem dzisiejszego społeczeństwa. Działają potężne czynniki autodestrukcyjne. Należy szerzyć wiedzę o INNYCH- to zadanie edukacji, szkół, które powinny za siebie wziąć odpowiedzialność przed historią, tradycją, duchowością, poszanowaniem wartości pluralistycznych, a także uczyć ludzi pokojowego rozwiązywania konfliktów.

Kapuściński „Spotkanie z innymi jako największe wyzwanie cywilizacji XX wieku”

↓

Ludzie między sobą się różnią, te same różnice są zarzewiem konfliktu, wojen.

1. Wojna

2. Mur

3. Gościnność

4. „Uczyć się być”- to być w pełni człowiekiem, rozwijać się, realizować swoje cele.

Raport Delorsa punkcie solidaryzuje się z podst. środowiskowych z Raportu Foura 1960r., że „rozwój ma na celu pełny rozkwit człowieka w całym bogactwie jego osobowości w różnorodnych formach ekspresji i zaangażowanie jako jednostki człowieka rodziny i społeczeństwa obywatela i producenta, wynalazcy techniki i twórcy maszyn”. Autorzy podkreślają zagrożenie dehumanizacją świata związana jest z ewolucją technologiczną ale również z niezwykłym rozwojem władzy jakie posiadają media. Dlatego na edukacji spoczywa obowiązek rozwijania u wszystkich zdolności do samodzielnego myślenia, samodzielnych sądów oraz odpowiedzialności oraz odpowiedzialności za kształcenie. Edukacja ustawiczna została nazwana kluczem do bram XXI wieku.

Rozdział V- Edukacja przez całe życie.

Nie jesteśmy w stanie zgromadzić do studiów wszystkiej wiedzy, gdyż ewoluuje wiedza i świat. Z powodu tempa i przemian ekonomicznych rozwoju nauki wiedza, którą zdobywamy wymaga ciągłego aktualizowania. Kompetencje ewoluujące dzięki, którym osoba będzie mogła nadążyć, zrozumieć zmiany, które zachodzą.

Rozdział VI- Od edukacji podstawowej do uniwersytetu. Edukacja podstawowa jest niezbędnym paszportem do życia, które umożliwia dokonanie wyboru drogi do życia oraz kontynuowania nauki. Edukacja szkoły średniej. Szkoła średnia- „rozdroże całego życia” - w szkole średniej zapadają najważniejsze decyzje życia.

Szkolnictwo wyższe - jest motorem rozwoju gospodarczego i jednym z biegunów przez całe życie. Szkoły wyższe a zwłaszcza uniwersytety są depozytariuszami kreatywnej wiedzy. Uczelnie wyższe a szczególnie uniwersytety gromadzą i przetwarzają doświadczenia kulturalne, wierzenia jakie zgromadziła ludzkość.

1970r. - 28 mil studentów na świecie

2000r. - 60 mil studentów na świecie

Polska

1970r.- ~ 300 tys. → 1974r. -~ 476 tys. Studentów

2000r. - ~ 1,8 mil.

Uniwersytety powinny być otwarte dla wszystkich. Charakterystyczną cechą dziś to:

-wielodyscyplinarność- podstawowe funkcje uniwersytetu w raporcie Delorsa

1. przygotowanie do badań i kształcenia.

2. oferowanie dokształcania specjalistycznego oraz dostosowanie do potrzeb życia gospodarczego i społecznego.

3. otwarcie się na wszystkich aby zaspokoić różnorodne potrzeby edukacji ustawicznej.

4. współpraca międzynarodowa.

Rozdział VII- Nauczyciele w poszukiwaniu nowych możliwości.

Na przełomie XX i XXI wieku ok. 50 mil. Nauczycieli na świcie uczyło. Nauczyciel przedstawiany jest jako orędownik wzajemnego rozumienia i tolerancji oraz jako promotor zmiany.

Nauczyciel- kompetencje ↔ profesjonalizm- oddanie

Kompetencja- komp. Podstawowa - dydaktyczna- psychologiczna

↓

Euredycja ↔ profesjonalizm

↓

Szeroka wiedza

-oddanie- etos zawodu nauczycielskiego, szczególna relacja emocjonalna między nauczycielem i uczniem, uczy nauczyciel ucznia refleksyjności, zachęca go do większego wysiłku.

Dawid 1913r. „O duszy nauczycielstwa”

Rozdział VIII- „Alternatywy dla edukacji: rola czynnika politycznego”

Włączenie w obszar edukacji różnych podmiotów: finansowania edukacji.

Rozdział IX- „Współpraca międzynarodowa : edukować planetarną wioskę”

Ukazują omawianą rolę w XXI wieku jaką powinna odkryć UNESCO.

39

---