Wizja integralna człowieka jako osoby w pedagogii porównawczej

W procesie wolnego i autentycznego poznania szuka się dla badanych zjawisk, rzeczy , procesów i zdarzeń racji przyczyn przedmiotowych , ostatecznie tłumaczących ich istnienie i działanie

Aksjologizacja projektów i działań , które mają charakter paradygmatu realistycznego , skłania do rozpatrywania edukacji w kontekście osoby dziecka , rodzica i nauczyciela

Filozofia personalizmu w pedagogii stwarza znakomitą perspektywę dla wychowania jako nakaz szacunku do osoby niezależnie od wieku.

Pedagogia personalistyczna na tle współczesnego paradygmatu nauki

Jako dyscyplina naukowa , w odniesieniu do wychowania dotyczy on poszukiwania prawdy i dobra , obejmując działalność formacyjną , zawierającą się w całości zjawisk dotyczących rozwoju człowieka , warunków i celów jego istnienia

Łączy się wypracowany w procesie poznania dotychczas model analityczno-intelektualny –„ logikę formy” oraz intuicyjno-syntetyczny-„ logikę treści” tworząc w ten sposób zintegrowaną syntezę intelektu i instytucji, będących drogą „ do doświadczeń szczytowych” , osiąganych w wymiarze intelektualnym , artystycznym , religijnym , jako poszerzenie świadomości.

Paradygmat materialistyczny, zakłada przyjęcie życia rozumianego poprzez wyzwania losu, zadania uznania go za sprawdzian relacji ludzkich

Elementy wychowania wg personalizmu

- dotychczasowa wiedza – płynąca z nauk oraz odniesień zdroworozsądkowych , przesądów , intuicji i wyobraźni

-„ gorąca wiedza”- wypływająca z doświadczeń własnych i innych uzyskiwanych w toku relacji komunikacyjnych

-„ mądrość życiowa” – zakorzeniona w kulturze , tradycji i religii, zdobywana w ramach przekazu, medytacji i autorefleksji

Taka pedagogia w odniesieniu do dziecka

- w wymiarze teologicznym – związana jest z procesem „ stawania się” i bycia w kierunku pełni jako próba odczytywania ukrytego sensu wydarzeń

- -//- episrmologicznym-przywołuje postulat myślenia „ systemowego” jako dyrektywę metodologiczną , w której dziecko jest wypadkową złożonych procesów edukacyjnych

- -//- aksjologicznym pozwala się dokonywać hierarchizacji wartości , przeciwstawiając się wizji , w której szkoła uczy , a rodzina wychowuje

Wartości personalizmu; realizm widzenia, optymizm , pokój wew., twórczą nadzieje , społeczny pęd w nieskończoność , oswojenie „ pytania ludzkiego” i osiąganie sensu

Ponad to zajmując się człowiekiem i człowieczeństwem , kieruje się realizmem :

- poznawczym – uznającym za możliwe odkrycie prawdy o człowieku

-bytowym –afirmującym wszystkie poziomy egzystencji ludzkiej

-psychologicznym –dostrzegającym wielotorowość uczuć człowieka

-aksjologicznym –uznającym podmiotowość osoby w kategoriach dobra i zła

Pedagogia personalistyczna – akcentuje niezbywalną godność każdego człowieka , jego indywidualność i niepowtarzalność . Jest to pedagogia wszechstronnego rozwoju, rozumianą holistycznie.

Personalizm uniwersalistyczny kierunkiem współczesnego myślenia o człowieku

Człowiek jako istota o rozumnej , duchowej naturze jest zdolny do myślenia , wolności , miłości i więzi międzyosobowo-społecznych, a także do autorefleksji, twórczości , transcendencji. Potrafi odkrywać tajniki przyrody i wykorzystywać je w twórczej działalności , poddając refleksji dobro, czynu i intencji.

Płaszczyzny osoby:

-płaszczyzna ciała , mówi się o jej realności , historyczności i doczesności

- -//- duszy, przyjmuje się jej zdolność do transcendencji , podmiotowości w dążeniu do rzeczy nadprzyrodzonych

Spotkanie jako zdziwienie i otwartość na transcendencje

Zdziwienie- to wzniosłość odczuwania piękna rzeczy, aktów dobroci, a także stan związany z poszukiwaniem i odkrywaniem prawdy . Jest , więc pewnym stanem niedostosowania , warunkiem wstępnym autentycznej świadomości tego , co jest

Jest dalekie od zaspokojenia samym faktem, traktuje go , jako bodziec , który naprowadza poza to , co jest dane bezpośrednio

Wzniosłość- wskazuje na coś większego i pozostaje w relacji do czegoś poza jaźnią, czego nie możemy doświadczyć zmysłami

Akceptacja- zatrzymuje się na tym , co jest postrzeżone , nie widzi żadnego powodu wychodzenia poza to postrzeżenie .

Znaczenie i bycie ludzkie

Bycie- jest dążeniem do odkrywania i utrwalania zasady ładu i sensu w procesie stawania się człowieka , poprzez jego angażowanie się w świat wartości

Bycie człowieka realizuje się w świecie wartości , a napięcie między realizującym je podmiotem , a jego pragnieniami i możliwościami określa mianem napięcia noodynamicznego ( Frankl)

Bycie ludzkie polega na następowaniu po sobie chwil , które się zdarzają

Życie ludzkie przebiega w duchowym porządku zdarzeń w czasie oraz w porządku procesów poznawczych

- procesy: odbywają się regularnie , wg stałych wzorów , może być ciągły , pewny , jednolity ,są typowe. stosuje się do prawa , jest związany tylko z porządkiem fizycznym

-wydarzenie: jest wyjątkowe i nieregularne , nagłe , sporadyczne , okazjonalne , tworzy precedens , związane z porządkiem duchowym

Zakłopotanie- jest świadomością niecałkowitej zgodności kondycji ludzkiej z wyzwaniem , ujęcia rzeczywistości z samą rzeczywistością , wiedzy z mądrością , tajemnicy ze zrozumieniem

Wychowawcza rola personalizmu w budowaniu pełni osoby ludzkiej

Przez wychowanie dąży się do rozbudzenia nastawień poznawczych i czynnościowych , doprowadzających do integrowania :

- infor. tworzących system , obraz świata i własnej osoby

-działań , powodując powstanie systemu potrzeb i zadań życiowych

- reakcji , czyli różnych technik i sposobów zachowania się , tworząc system postaw

Wychowanie to całokształt sposobów i procesów pomagających istocie ludzkiej , zwłaszcza przez interakcje , urzeczywistniać i rozwijać swoje człowieczeństwo ( Tarnowski)

Budowanie człowieczeństwa to kreowanie otwartości , wyrozumiałości , cierpliwości , a szczególnie miłości wymagającej , dającej możliwość sprawdzania się

Wymaga to m.in.

- bezwarunkowej akceptacji jako zaufanie i bliskość

- stawiania określonych wymagań i egzekwowanie ich spełnienia

- stwarzania sytuacji wyzwalających aktywność

- uruchamiania wiary w siebie i tworzenia gotowości i otwartości

Etapy procesu wychowania :

- intencje , jako świadomy wybór celu, do którego czyn ludzki ma zmierzać , zawierając w sobie 2 czynniki: intelektualny i wolatywny ( poznawczy i pożądany)

- rozwagę – dotyczącą doboru środków prowadzących do danego celu

- przyzwolenie – jako akt woli dający zgodę na niektóre z proponowanych w rozwadze sądów

-wolny wybór jednego środka , jednej drogi prowadzącej do zamierzonego celu

Wychowanie personalistyczne zawiera 4 niezbędne cechy:

-stara się być integralne ( całościowe)

-prawdziwe

-otwarte

-pozytywne