Seler zwyczajny (Apium graveolens ) Celeriac

Gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Taka jest prawidłowa nazwa tego gatunku, zwyczajowo nazywany bywa selerem zwyczajnym. W stanie dzikim rośnie w Europie, Azji Zachodniej i Środkowej, na Kaukazie, w Afryce. Rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania. W Polsce w stanie dzikim tylko na wyspie Uznam. Jest uprawiany w wielu rejonach swiata, czasami przejściowo dziczejący.

Rysunek 1: Opich

Rysunek 2: Seler zwyczajny

Rysunek 3: Opich

Rysunek 4: Liście selera

Łodyga: Osiąga wysokość do 1 m (kwitnąca).

Korzeń: Bulwiasty, spichrzowy.

Liście: Zazwyczaj 3-sieczne, częściowo pierzaste, z ząbkowanymi krawędziami na długich nagich łodygach. Błyszczące.

Kwiaty: Drobne, bladożółte, zebrane w kwiatostany (forma baldachu złożonego bez pokryw oraz pokrywek), złożone z 6 do 12 szypuł.

Owoc: Rozłupki.

Roślina dwuletnia. Kwitnie od lipca do września.

Siedlisko: halofit rosnący na nadmorskich łąkach i terenach podmokłych, a także solniskach w głębi lądu.

Ciekawostka: W starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie stosowana w celach rytualnych i pogrzebowych. Przykładowo zwycięzcy Igrzysk nemejskich otrzymywali wieniec pleciony z liści selera.

Seler zwyczajny zawiera bardzo dużo cennych składników między innymi: wit. A, wit.E, wit.C, naturalną wit.B kompleks, łącznie z kwasem foliowym i witaminą PP, fosfor, wapń, potas, cynk, magnez, żelazo, flawonoidy, furanokumaryny.

Wit. A, E, C, B, kwas foliowy, fosfor, wapń, potas, cynk, magnez, żelazo, flawonoidy zostały opisane już wcześniej.

Furanokumaryny - związki pochodzenia naturalnego. Furanokumaryna jest pochodną kumaryny (benzo-α-pironu) skondensowaną z pierścieniem furanu w pozycjach C-6, C-7 (typ psoralenu) lub C-7, C-8 (typ angelicyny). Furanokumaryny typu psoralenu - ksantotoksyna i bergapten z owoców aminka większego, bądź otrzymywane syntetycznie wykazują działanie fotouczulające, są stosowane w leczeniu łuszczycy oraz jako leki pobudzające repigmentację skóry w bielactwie. Psoralen nie jest stosowany ze względu na wysoką toksyczność. Formy linearne furanokumaryn (typ psoralenu) są silnymi fitofototoksynami w odróżnieniu od form angularnych (typ angelicyny) o niskiej toksyczności.

Rysunek 5:Psoralen

Rysunek 6: Podstawowe struktury furanokumaryn

Opich jako roślina lecznicza -Działanie przeciwzapalne. Zaleca przykładanie startego korzenia na zaczerwienione oraz łzawiące oczy. Zawarte w nim składniki mają działanie uspokajające i przeciwdepresyjne. Medycyna ludowa od wieków przypisywała selerowi działanie antystresowe.  Dieta selerowa oczyszcza organizm z toksyn zawartych m.in. w pożywieniu. Seler wykazuje również działanie moczopędne, dlatego jest wspaniałym naturalnym lekiem w przypadku kamicy nerkowej i przy zaburzeniach czynności nerek. Zwłaszcza sok z selera powinny pijać regularnie osoby mające kłopoty z nerkami. Seler działa przeciwbólowo. Picie wywaru z gotowanej bulwy selera łagodzi bóle artretyczne. Również  przy dnie moczanowej jedzenie selera w każdej postaci oraz picie soku i esencjonalnego wywaru może przynieść ulgę obolałym stawom. Pobudza przemianę materii, usuwając jednocześnie szkodliwe produkty uboczne tego procesu (np. kwas moczowy, który nie wydalony zamienia się w kryształki odkładające się w stawach i powodujące skazę moczanową oraz silne bóle). Polecany jest dla niejadków - pobudza apetyt. Seler działa wspomagająco na układ pokarmowy. Pomaga na przykład  trawić tłuszcze. Seler wzmaga produkcję żółci, ale jednocześnie zapobiega jej zastojowi w woreczku (co jest przyczyną powstawania kamieni). Seler wzmacnia układ odpornościowy, oczyszcza organizm z toksyn i pobudza przemianę materii, dlatego jest szczególnie polecany w okresie rekonwalescencji po przebytych chorobach, w trakcie powrotu do zdrowia oraz przy stosowaniu diet odchudzających. Seler wspomaga także leczenie zapalenia górnych dróg oddechowych i przewlekłych chorób płuc. Dieta bogata w seler zalecana jest także osobom cierpiącym na nadciśnienie tętnicze (napar z nasion selera znakomicie obniża ciśnienie tętnicze). Seler polepsza pracę serca. Dzięki przeciwutleniaczom, czyli witaminom C i E, chroni skórę i cały organizm przed wolnymi rodnikami, a tym samym przed nowotworami. Szklanka soku z selera wypijana regularnie na czczo działa jak eliksir młodości, ponieważ, oczyszcza organizm, likwiduje obrzęki, nawilża skórę, wzmacnia włosy i nadaje aksamitną gładkość cerze. Zawiera też witaminy z grupy B. Korzeń i liście są wykorzystywane jako warzywo i przyprawa. Wszystkie zalety selera sprawdzają się w dietach odchudzających. Ponieważ seler jest niezwykle mało kaloryczny (nawet jak na warzywo) . A dodatkowo przyspiesza trawienie.

---