MARTA BOGDANOWICZ

RUCH I PIOSENKA DLA NAJMŁODSZYCH

ZABAWY Z DZIEĆMI DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI

1. Ja wśród innych

• piosenki na powitanie i pożegnanie

• piosenki i zabawy z imionami

2. Ciało i przestrzeń

• świadomość palców

• świadomość ciała

• świadomość prawej i lewej strony ciała i przestrzeni

3. Zabawy ruchowe

• integrujące zabawy ruchowe

• zabawy - siłowanki

• zabawy - huśtania

4. Zabawy ruchowe z rekwizytem

• zabawy ruchowe z kocem

• zabawy ruchowe z chustą { spadochronem}

5. Zabawy ruchowe z opowieścią

• zabawy ruchowe z piosenką

• opowieści ruchowe

1. JA WŚRÓD INNYCH

W rozwoju każdego człowieka , jego osobowości , zasadnicze znaczenie ma etap, który przypada na trzeci rok życia. W tym okresie dziecko ma już pełne poczucie wyodrębniania się spośród innych ludzi jako jednostka. Spostrzega też , że jest podobne do innych , ale i różne od nich, jest osobą bez względu na czas i miejsce, w jakim się znajduje. Ma poczucie własnej tożsamości, a więc ukształtował się centralny mechanizm jego osobowości : struktura Ja. W procesie rozwoju i umacniania samoświadomości pomocne są zabawy skoncentrowane na osobie dziecka : jego imieniu, cechach wyglądu zewnętrznego, zachowania, zainteresowaniach, ulubionych zajęciach. Pełnią one szczególnie ważną rolę wobec dzieci, które mają trudności z wyodrębnieniem własnego Ja, oddzieleniem własnej osoby od innych - ma to miejsce w przypadkach poważniejszych zaburzeń rozwoju, na przykład w autyzmie wczesnodziecięcym, upośledzeniu umysłowym głębszego stopnia.

Przedstawione w tym rozdziale piosenki i zabawy wspomagają zatem rozwój emocjonalno - społeczny dziecka, przede wszystkim zaś - kształtowanie się jego samoświadomości. Dostosowane są do potrzeb zajęć grupowych. Podzielono je na dwie części :

1. Piosenki pomocne w rozpoczynaniu i kończeniu zajęć.

2. Piosenki które wspierają w dziecku świadomość Ja, oraz pomagają dzieciom w integracji z grupą i zapamiętywaniu występujących w grupie imion.

Wprowadzając w piosenkach różne formy imienia { jego zdrobnienia}, możemy zapytać dziecko, jak zwracają się do niego rodzice, dziadkowie, koledzy, jakie zdrobnienia są przez dziecko lubiane. Taka rozmowa może zaowocować używaniem różnych zdrobnień wobec dzieci o tym samym imieniu , co bywa przydatne podczas zajęć. Część z proponowanych piosenek można też wykorzystać w indywidualnej pracy z dzieckiem, na przykład witając dziecko rankiem piosenką „Jak się czujesz?”, lub „Dobrze , że jesteś” , bądź też poprawiając mu humor przez zaśpiewanie „Aniu, Aneczko”. Wiele zabaw z imionami przyda się rodzicom podczas dziecięcych przyjęć. Początek zainteresowania tymi zabawami i ich „kolekcjonowaniu” dała moja piosenka „Witaj” .

Piosenkom zaczynającym i kończącym zajęcia mogą towarzyszyć indywidualne powitania i pożegnania jak: podanie ręki, potrząśnięcie ręki z jednoczesnym skandowaniem „dzień - do - bry”, „do -wi - dze - nia”, „przybicie piątki”, zetknięcie różnych części ciała { na przykład łokci, kolan} „misiowy” uścisk {obejmowanie ramionami}, salutowanie, ukłony, dygnięcia i tym podobne. Takie gesty sprzyjają nawiązaniu kontaktu emocjonalnego , który jest podstawą budowania więzi międzyludzkich.

1. Wszyscy się witamy.

Wszyscy pięknie się witamy i do kręgu zapraszamy. ( x2 )

Prowadzący siadając , zaprasza dzieci do kręgu piosenką i machaniem ręki.

2. Na powitanie wszyscy razem.

Na powitanie wszyscy razem:

Ref. hip, hip, hura,

hip, hip, hura,

hip, hip, hura.

Z całego serca pełnym gazem:

Ref. witamy was,

witamy was,

witamy was.

W czasie refrenu , na dany znak, dzieci podnoszą ręce do góry i potrząsają nimi rytmicznie.

3. Na pożegnanie wszyscy razem.

Na pożegnanie wszyscy razem :

Ref. Hip, hip, hura (x3)

Z całego serca pełnym gazem:

Ref. Żegnamy was ! (x3)

Na dany znak, dzieci podnoszą ręce do góry i potrząsają nimi rytmicznie.

4. Na powitanie.

Na powitanie dziś zaśpiewamy skoczną piosenkę :

Ref. Hej, hej, halo!

Na powitanie dzisiaj podamy swą prawą rękę:

Ref. Hej, hej, halo!

Dzieci podskakują (ref. 1) , witając się podają sobie rękę i potrząsają nią (ref. 2).

5. Na pożegnanie.

Na pożegnanie dziś zaśpiewamy skoczną piosenkę :

Ref. Pa, pa, bądź zdrów!

Na pożegnanie dzisiaj podamy swą prawą rękę:

Ref. Pa, pa, bądź zdrów!

Uczestnicy zabawy podają sobie rękę żegnając się (ref 1), machają ręką w geście pożegnania(ref2).

6. Jesteśmy już w przedszkolu.

Jesteśmy już w przedszkolu,

Więc przywitamy się.

Podamy prawą rękę

I uśmiechniemy się.

Dzieci podają sobie ręce uśmiechając się.

7. Przyszliśmy dziś do szkoły.

Przyszliśmy dziś do szkoły,

Będziemy uczyć się.

Podamy prawą rękę,

I ukłonimy się.

Dzieci podają sobie rękę i kłaniają się.

8. Dzień dobry.

Dzień dobry, dzień dobry wam,

Pięknie witamy się,

Podajmy sobie ręce obie,

Dzień dobry, dzień dobry wam.

Dzieci podają sobie rękę i kłaniają się.

9. Słoneczko już.

Słoneczko już gasi złoty blask.

Za chwilę niebo błyśnie czarem gwiazd.

Dobranoc już... (x3).

Dzieci śpiewają stojąc w kręgu, trzymając się za ręce { ręce skrzyżowane , prawa położona na lewej}. Stoją w małym rozkroku i lekko kołyszą się. Tekst śpiewa się dwa razy, za trzecim razem - melodia mormorando.

10. Już zabawa się skończyła.

Już zabawa się skończyła i do domu wracać czas,

Cała wiara rozbawiona ze łzą w oku żegna nas:

Do widzenia, do widzenia, do miłego zobaczenia...

Do widzenia, do widzenia. Do widzenia, czuwaj, cześć!

Uczestnicy zabawy stoją w kręgu, trzymając się pod ręce ( 1,2) śpiewają i kołyszą w rytm piosenki, (3,4) puszczają ręce i machają do siebie

11. Ahoj dla wszystkich.

Ahoj, ahoj, dla wszystkich!

Ahoj, ahoj, ahoj! (x2)

Dzieci siedzą w kręgu na podłodze (1) podnoszą ręce do góry, (2) klaszczą ,(3) podnoszą nogi do góry, (4) klaszczą stopami.

12. Witaj.

Witaj ......(imię), witaj......(imię),

Jak się masz? Jak się masz?

Wszyscy cię witamy,

Wszyscy cię kochamy,

Bądź wśród nas, bądź wśród nas!

(2)Wszyscy patrzą na dziecko i machają do niego rękami, zaglądając mu w oczy,

(3)wyciągają ręce w geście powitania,

(4)krzyżują ręce na piersiach w geście obejmowania,

(5)cała grupa chwyta się za ręce.

Piosenkę tę można modyfikować, śpiewając dziecku, które pozostaje na uboczu np. chodź do nas

Wróć do nas ( w ostatnim wersie piosenki).

13. Żegnaj.

Żegnaj.....(imię), żegnaj......(imię).

Nadszedł czas, nadszedł czas.

Dzisiaj cię żegnamy, jutro znów spotkamy

Wróć do nas, wróć do nas.

(1,2) grupa macha do dziecka ręką w geście pożegnania

(3) macha do dziecka rękami, krzyżując ramiona nad głową

(4) wykonuje gesty zapraszające.

14. Czy jesteś z nami ?

Czy .......(imię) jest dziś z nami ?

Tak, jestem razem z wami!

O, ......(imię)jest dziś z nami

Witamy ją (go) brawami!

1. pyta osoba prowadząca

2. odpowiada osoba witana ( lub opiekun)

(3,4) mówi osoba prowadząca

wszyscy klaszczą

15. Jestem tu.

Powiedz........(imię) : jestem tu!!

Jestem tu!! Jestem tu!!

Cieszymy się , że jesteś tu, jesteś tu, jesteś tu!

Cieszymy się, aż brak nam tchu,

Że jesteś z nami tu!

1. osoba prowadząca wywołuje dziecko

2. dziecko powtarza

(3,4,5) wszystkie dzieci recytują lub śpiewają, klaszcząc w dłonie lub uderzając dłońmi o podłogę.

16. Jak się czujesz?

Dzień dobry .......(imię) witamy cię

Jak się dziś czujesz, pytamy cię?

Wywołane dziecko odpowiada mimiką i gestem.

17. Jak miło spotkać się.

Hej, hej,.....(imię) witamy cię

Nasza (nasz) .....(imię) witamy cię.

Ach, jak to miło znów spotkać się.

Z naszą (naszym) .....(imię) znów spotkać się.

18. Dobrze że jesteś.

Dobrze że jesteś , dobrze że jesteś, dobrze że jesteś......(imię)

Co by to było, gdyby cię nie było, co by to było.........(imię) ?

19. I ty musisz być.

I .....(imię) musi być, bez niego (niej) nie można żyć,

Więc zostań z nami , nie bądź sam (sama),

Niech .......(imię) żyje nam!!

20. Cicho, cicho.

Cicho, cicho......(imię) śpi,

Dajcie się jej (mu) wyspać! X2

Dajcie się jej (mu) wyspać.

Cicho, cicho.......

Kołysanka na zakończenie zajęć: po odśpiewaniu prowadzący proponuje dziecku obudzenie się ( przeciąganie itp.}.

PIOSENKI I ZABAWY Z IMIONAMI

1. Jestem.

Jestem......(imię)

Jesteś .......(imię)

1. osoba przedstawiająca się , klaszcząc skanduje swoje imię

2. pozostali uczestnicy uderzając dłońmi o kolana, powtarzają jej imię.

2. Odmiana I.

Ja jestem......(imię)

Ty jesteś.......(imię)

1. osoba przedstawiająca się skanduje swoje imię i wykonuje rytmiczne dowolne gesty

2. pozostali uczestnicy powtarzają te gesty i imię.

3. Odmiana II.

Jestem.......(imię)

Jestem ......(imię)

........(imię pierwszej osoby) i.........(imię drugiej osoby).

1. osoba przedstawiająca się rytmicznie klaszcze i skanduje tekst

2. druga osoba uczestnicy klaszczą i powtarzają oba imiona.

4. Kto ma .

Kto ma .....(np. niebieskie oczy, ciemne włosy, w domu brata, dobry humor, itp.)

Ma wstać , ma wstać, ma wstać,

Bo chcemy go powitać

I jego imię znać.

Grupa siedzi w kole, wywołane dzieci wstają i podają swoje imię, pozostali uczestnicy dziękują im oklaskami.

5. Odmiana.

Kto ma .......(najdłuższe włosy itp. ),

Niech wejdzie do koła,

Wybierze sobie parę,

Zatańczy dookoła.

Grupa stoi w kole: (2) wywołane dzieci wchodzą do koła, (3) wybierają sobie parą spośród osób tworzących koło, (4) tańczą w parach.

6. Wszystko mogę.

Mogę oczy zmrużyć swe,

Mogę brzydko zrobić : bee!

Ale mogę, jeśli chcesz,

Pięknie się uśmiechnąć też.

I do przodu wypiąć brzuch,

Zrobić skłon, powiedzieć : uff,

Tupnąć nogą raz i dwa,

I powiedzieć......(imię) to ja!!

Tekst śpiewa dorosły, a dziecko ilustruje go ruchem. W określonym momencie dziecko wypowiada końcowy zwrot, zawierający jego imię.

7. Jak się nazywasz?

Jak się nazywasz

My ciebie pytamy?

Nazywam się......(imię)

Ty jesteś.......(imię)

My ci zaklaskamy!!

(1,2) grupa zwraca się do jednego z dzieci

3. dziecko odpowiada

4. grupa powtarza imię dziecka

5. grupa klaszcze

8. Lubię , nie lubię.

Nazywam się .......(imię) i bardzo lubię (nie lubię)...........

Nazywasz się .......(imię) i bardzo lubisz (nie lubisz).........

1. uczestnik gestem ilustruje czynność (np. podskakiwanie, rysowanie, spanie),

2. pozostali powtarzają gest, naśladując również mimikę i ton głosu osoby przedstawiającej się

9. Odmiana.

Dziecko stojące na środku kręgu mówi: Nazywam się......(imię) i lubię......(np. chodzić na spacer). Wszystkie dzieci, które też lubią wymienioną czynność lub rzecz, zamieniają się miejscami. Jeżeli dziecko , które rozpoczęło zabawę zajmie jego miejsce w kręgu, inne pozbawione miejsca wychodzi na środek i kontynuuje zabawę, wymieniając czynność którą lubi lub której nie lubi.

10. Jeż.

Na dywanie siedzi jeż,

Co on robi , to my też.

My lubimy bardzo jeże

Niech innego nam wybierze.

Ja jestem jeż,

Lubię......(imię) też.

Dzieci siedzą w kręgu, jedno dziecko ( jeż) siedzi na środku kręgu.

( I ) dzieci skandują tekst i naśladują ruchy jeża.

( III ) jeż wybiera następcę , podając jego imię.

11. Imię z określeniem.

Dzieci spacerują po sali i witają się przez podanie ręki i wymienienie swojego imienia wraz z określającym dziecko przymiotnikiem np. Dzień dobry , jestem mała Ewa. Drugie dziecko rewanżuje się podobnym przywitaniem np. Dzień dobry , jestem długi Marcin.

12. Odmiana.

Dzieci siedzą w kręgu na krzesłach. Pierwsze dziecko przedstawia się, wymieniając także jakiś przydomek lub określenie : Nazywam się ...(np. Ola Długowłosa).Drugie dziecko przedstawia się , a następnie przedstawia poprzednią osobę np. Nazywam się Wojtek Wielka Stopa, a to jest Ola Długowłosa. Kolejne dzieci ( w miarę możności) przedstawiając się wymieniają imiona i przydomki poprzednich dzieci.

13. A gdzie jest.

A gdzie jest.......(imię) ? x2

Tu, tu, tu, x2

A gdzie jest.......(imię) ? x2

Tam, tam, tam! X2.

(1,3) śpiewa dorosły

3. śpiewa dziecko

4. śpiewa reszta grupy, wskazując na dziecko.

14. Jeden - dużo.

Jeden (jedna).......(imię) to jest.......(pierwsza głoska imienia)

Dużo ich to ....., ......, ....... ( powtarzamy kilkakrotnie głoskę).

Ile......(imię) tu z nami jest?

Niech się pokażą wnet!!

Osoba prowadząca lub jedno z dzieci wybiera imię i cała grupa recytuje wierszyk.

5. wstają wszystkie dzieci, które noszą dane imię np.

jedna Zosia to jest Z,

dużo ich to Z, Z, Z.

Ile Zoś tu z nami jest?

Niech się nam pokażą wnet!

15. Wymień imię.

Wymień imię, zaczynające się głoską.......

Osoba prowadząca wymienia głoskę , a dzieci których imiona zaczynają się tą głoską, podają je

16. Odmiana.

Osoba prowadząca lub jedno z dzieci pokazuje jakiś przedmiot, dzieci wymieniają imiona ( występujące w grupie) zaczynające się tą samą głoską, co pokazywany przedmiot. Starsze dzieci mogą rozpoznawać ułożoną z palców literę i wymieniać odpowiednie imiona.

17. Kto ma kapelusz ?

.......(imię) zgubiła kapelusz i ma go ......(imię).

Ja go nie mam, ma go .......(imię).

3. dziecko wskazuje palcem na siebie a potem na kolejne dziecko. Zabawa trwa aż do wymienienia imion wszystkich dzieci.

18. Ja i ty.

.......(imię), .......(imię),.......(imię),

.......(imię sąsiada).

Dzieci siedzą w kręgu. Dziecko trzykrotnie wypowiada swoje imię , wskazując na siebie palcem po czym wskazuje ręką na sąsiada i wymienia jego imię. Wskazane dziecko kontynuuje zabawę , wymieniając trzykrotnie swoje imię i wskazując kolejną osobę.

19. Po mojej prawej stronie.

Jestem ......(imię) , po mojej prawej stronie siedzi ( stoi) .....(imię).

Dzieci siedzą w kręgu. Pierwsze dziecko przedstawia się a następnie wskazuje i nazywa swojego sąsiada z prawej strony. Zabawa jest kontynuowana , aż wszystkie dzieci zostaną wymienione z imienia.

20. W kręgu.

Dzieci siedzą w kręgu na krzesłach. Pierwsze dziecko mówi: Nazywam się .....(Ola). Drugie dziecko przedstawia się , a następnie przedstawia poprzednią osobę np. Nazywam się Wojtek, a to jest Ola. Kolejne dzieci przedstawiają się starając się wymienić jak najwięcej dzieci , które przedstawiły się wcześniej : Nazywam się Wojtek, to jest Ola, to jest Zosia.

21. Dostałam piłkę.

Mam na imię ......., posyłam piłkę do........ .

Mam na imię ......., dostałam piłkę od....... i posyłam ją do....... .

Mam na imię ......., dostałam piłkę od....... , która dostała ją od......., i dam ją......... .

Dzieci siedzą w kręgu, kolejno podają sobie piłkę wymieniając przy tym ( w miarę możliwości) wszystkich poprzednich dzieci ( aż do wymienienia pierwszej osoby). Zabawa kończy się gdy piłka wróci do pierwszej osoby.

22. Rzucam piłkę.

Dziecko rzuca piłkę do kogoś wymieniając jego imię. Dziecko które złapało piłkę, kontynuując zabawę. Zabawa trwa tak długo, aż wszyscy zapamiętują imiona wszystkich.

23. Odmiana.

Dzieci mogą rzucać piłkę do osób o imieniu zaczynającym się wybraną głoską.

24. Złap moje imię.

Dziecko rzuca do kogoś piłkę. Wybrana osoba łapie ją i wymienia imię dziecka , od którego dostała piłkę. Następnie rzuca piłkę do kolejnej osoby, która wymienia z kolei jej imię.

25. Ratatatum.

Dzieci siedzą w kręgu na krzesłach, jedno dziecko siedzi na środku kręgu. Dzieci podają swoje imiona sąsiadom po lewej i prawej stronie, oraz starają się zapamiętać ich imiona. Dziecko siedzące na środku wskazuje dowolną osobę mówi: Po twojej prawej stronie jest ...ratatatum. Wskazane dziecko musi szybko, zanim przebrzmi słowo „ratatatum” wymienić imię sąsiada z prawej strony. Jeśli mu się to nie uda, zastępuje osobę na środku koła. Zabawa musi odbywać się w szybkim tempie.

26. Puste miejsce.

Dzieci siedzą w kręgu na krzesłach , obok jednego z nich po prawej stronie jest puste krzesło. Dziecko przywołuje kolegę: po mojej prawej stronie jest puste miejsce, zapraszam.....(np. Bogdana). Wywołane dziecko zajmuje wskazane miejsce, pozostawiając puste krzesło. Zabawę kontynuuje dziecko , po którego prawej stronie jest puste miejsce.

27. Aniu, Aneczko.

......, ......,(dwie formy imienia)

jak się masz?

......, .......,

rozchmurz twarz.

......, .......,

uśmiechnij się.

......, .......,

baw się i śmiej.

28. Zima dookoła.

......, ......., (dwie formy imienia)

zima, (wiosna, lato, jesień) dookoła.

Zgadnij ......., kto cię woła.

Dzieci siedzą w kręgu, plecami do jego środka. Pośrodku okręgu siedzi jedno dziecko. Wybrane dziecko z kręgu mówi wierszyk, (wymienia aktualną porę roku) , adresując go do dziecka siedzącego pośrodku, które próbuje rozpoznać po głosie wywołującą ją osobę. Jeśli zgadnie , zamienia się z nią miejscami i zabawa jest kontynuowana (kolejne dziecko mówi wierszyk do osoby w środku).

29. Rolnik sam w dolinie.

......(imię chłopca) sam w dolinie x2

hejże , hejże, hejże ha , .......sam w dolinie.

......bierze żonę......(imię dziewczynki) x2

Żona bierze dziecko......(imię) x2

Hejże, hejże, hejże ha, Żona bierze dziecko.

Dziecko bierze nianię......(imię) x2

Hejże, hejże, hejże ha, dziecko bierze nianię.

Niania bierze myszkę......(imię) x2

Hejże, hejże, hejże ha, niania bierze myszkę.

Myszka bierze serek......(imię) x2

Hejże, hejże, hejże ha, myszka bierze serek.

Ser zostaje w kole, bo nie umiał w szkole,

Tabliczki mnożenia ani podzielenia.

Dzieci chodzą po kole, trzymając się za ręce. Zabawę rozpoczyna stojący w środku chłopiec (rolnik) a dzieci kolejno wybierają następnych bohaterów zabawy.

30. Stoi różyczka w czerwonym wieńcu.

Stoi.........(imię) w czerwonym wieńcu,

My się kłaniamy jako książęciu.

Ty.......(imię) dobrze wiesz, dobrze wiesz, dobrze wiesz,

Kogo kochasz tego bierz!!

1. dzieci idą w kole, jedno dziecko stoi na środku

2. dzieci stają i kłaniają się

(3,4) dzieci klaszczą , dziecko ze środka wybiera jedno z nich .

31. Chusteczka haftowana.

Mam chusteczkę haftowaną co ma cztery rogi.

Kogo kocham , kogo lubię rzucę mu pod nogi.

Tego kocham, tego lubię, tego pocałuję,

A chusteczkę haftowaną ........(imię) podaruję.

Dzieci stoją w kręgu , śpiewając i kołysząc się. Jedno dziecko z chusteczką w ręku, tańczy pośrodku koła. (3) dziecko machając chusteczką wskazuje dzieci. (4) wymienia imię i podaje chusteczkę wybranej osobie, która zmienia je na środku koła.

32. Chcę pojechać w świat.

........(imię) chce pojechać hen, w szeroki świat.

Ale mama głośno płacze, że już.........(imię) nie zobaczy.

........(imię) , nie odjeżdżaj , .........(imię), ..........(imię), wróć.

Zabawa toczy się w kole, dzieci zwrócone są twarzami na zewnątrz koła. Na słowo „wróć” dziecko odwraca się do tyłu i tańczy w kręgu zwrócone twarzą do środka. W ten sposób dzieci kolejno zmieniają swoją pozycję w kole, aż do momentu gdy wszystkie będą odwrócone twarzami do środka koła.

33. Zamykamy drzwi, otwieramy drzwi.

Zamykamy drzwi,

Otwieramy drzwi.

.........(imię) i........(imię) przechodzą przez drzwi.

Przebiegamy wzdłuż szeregu,

Dzieci będą klaskać nam.

Przebiegamy wzdłuż szeregu,

Do widzenia wam.

Dzieci stoją w parach do siebie, tworząc dwuszereg i śpiewają.

(I), (1,2) dzieci trzymając się za ręce opuszczają je (zamykamy) i unoszą do góry(otwieramy) , (3) dzieci podają imiona pierwszej pary. (II) pierwsza para trzymając się za ręce przesuwa się tanecznym krokiem wzdłuż szpaleru dzieci. Po jego przejściu ustawia się na końcu jako ostatnia para, a pozostałe dzieci nagradzają ją oklaskami.

34. Wianuszek.

Uwijemy wianuszek,

Zerwę piękny kwiatuszek.

Jak masz na imię?

...........(imię).

Chodź rączkę nam dasz.

Uwiliśmy wianuszek,

Każdy piękny kwiatuszek,

Kogo mocno pokochamy,

Temu ten wianuszek damy.

Dzieci (kwiatki) siedzą na podłodze (łące). (I) (1,2) jedno dziecko chodzi między siedzącymi dziećmi, (3) wybiera jedno z nich. (4) wybrane dziecko podaje swoje imię a następnie(5) wstaje.

Wstające dzieci podają sobie ręce tworząc łańcuch który porusza się po sali (jego początkiem jest wybierające dziecko). Zabawa jest kontynuowana tak długo, aż wszystkie dzieci dołączą do łańcucha - wtedy łańcuch łączy swoje końce i zamienia się w koło(wianek). (II) dzieci śpiewając krążą w kółko.

35. Szła dzieweczka.

Szła dzieweczka do laseczka

Do zielonego, ha ha ha x2

Do zielonego.

Napotkała myśliweczka

Bardzo zgrabnego ha ha ha x2

Bardzo zgrabnego.

Tra la la, tra la la..........

Myśliweczku - kochaneczku

Bardzom ci rada, ha ha ha x2

Bardzom ci rada.

Dałabym ci chleba z masłem

Alem go zjadła ha ha ha x2

Alem go zjadła.

Tra la la , tra la la......

Dzieci stoją w dwóch kręgach trzymając się za ręce , jeden krąg otacza drugi. Kółka obracają się w różne strony. Po odśpiewaniu zwrotki zatrzymują się , dzieci z wewnętrznego kręgu odwracają się twarzami do dzieci z zewnętrznego i witają się z dziećmi stojącymi naprzeciwko, podając sobie ręce i przedstawiając się imionami. Dzieci stoją w kółkach nucąc melodię Tra la la la i trzymając się za ręce. Jedno kółko podnosi się na palcach i unosi splecione ku górze , drugie w tym czasie przysiada, opuszczając ręce - wykonują te czynności na zmianę.

36. Ja jestem.

Ja jestem.......(imię) , wyglądam jak misiek.

Ja jestem........, wczoraj spadałam z drzewa.

Ja jestem........, nie lubię malinek.

Ja jestem........, bardzo lubię......... .

Ja jestem........, pogłaszczę........ .

Ja jestem ......., i poklepię....... .

Zabawa dla starszych dzieci - dzieci kolejno przedstawiają się imionami i wymieniają imiona kolegów z grupy, improwizując wiersz.

2. CIAŁO I PRZESTRZEŃ.

Ważnym etapem rozwoju psychoruchowego dziecka jest wytworzenie się świadomości własnego ciała i otaczającej przestrzeń.

Świadomość ciała ma swoje źródło w doznaniach pochodzących z różnych zmysłów { między innymi dotyku, czucia ruchu, czyli kinestezji, wzroku, równowagi}. Dziecko odbiera wiele wrażeń już w łonie matki, budując pierwotne wyobrażenie własnego ciała. Jest ono rozwijane w okresie wczesnego dzieciństwa, z czasem stając się coraz bardziej świadome. Ważną rolę odgrywa kontakt fizyczny z matką, a następnie z innymi osobami z otoczenia. Umiejętność wyrażenia odczuć słowami jest już konkretną wiedzą dziecka o sobie samym. Rozwija się ona stopniowo : dziecko najpierw uczy się wskazywać nazwane przez rodzica części ciała ( mowa bierna), czyli rozpoznawać je - dwulatek powinien wskazać co najmniej trzy części ciała, zaś dziecko dwuipółletnie - pięć, w tym szczegóły twarzy ( oczy, nos, usta ). Później dziecko zaczyna nazywać wskazane części ciała ( mowa czynna). Świadomość takich części ciała jak : szyja, policzki, kolana pojawia się później niż świadomość rąk, nóg, głowy, brzucha.

Na świadomość przestrzeni składa się umiejętność określania lokalizacji i kierunków, rozróżniania takich pojęć jak : góra, dół, przód, tył, nad, pod, na, w, przed, za, obok, dookoła. Ważną sprawnością jest odróżnianie prawej i lewej strony własnego ciała oraz określanie kierunków w przestrzeni. Zabawy tego rozdziału dają okazję do nabywania tego typu kompetencji. Umożliwiają kształtowanie świadomości własnego ciała, poznawanie nazw jego poszczególnych części, określeń ich położenia w przestrzeni. Zabawy podzielono na trzy grupy. W pierwszej znajdują się tak zwane zabawy paluszkowe, poprzez które dzieci uczą się wyodrębniać palce i nazywać je. Druga grupa obejmuje zabawy rozwijające świadomość poszczególnych części ciała, trzecia zaś takie, które pomagają dziecku w zapamiętaniu stron na prawą i lewą.

Świadomość ciała i przestrzeni rozwija się intensywnie w okresie wczesnego dzieciństwa, aby w dojrzałej formie stać się podstawą kształtowania się złożonych czynności psychoruchowych, takich jak mowa, czytanie, pisanie, liczenie. Kompetencje te decydują o czynieniu postępów w nauce szkolnej.

1. Każda rączka.

Każda rączka , każda rączka

Pięć paluszków ma, pięć paluszków ma.

Paluszki składamy, wszystkimi klaskamy:

Raz i dwa, raz i dwa.

1. uczestnicy zabawy wykonują ruchy obrotowe jedną a następnie drugą dłonią

2. pokazują jedną i drugą dłoń z rozstawionymi palcami

3. zestawiają czubki palców obu rąk

4. stukają palcami o siebie

w zajęciach ze starszymi dziećmi można wprowadzić nazwy „prawa ręka” , „lewa ręka”.

2. Pięć paluszków.

Pięć paluszków, pięć paluszków

Prawa ręka ma, lewa ręka ma.

Paluszki witamy, głośno przeliczamy

Ty i ja, ty i ja.

Jeden, dwa, trzy, cztery, pięć.

1. uczestnicy zabawy poruszają palcami obu rąk

2. kilkakrotnie wysuwają przed siebie prawą , a następnie lewą dłoń ( spodami na zewnątrz)

3. zaciskają dłoń, po czym prostują kolejne palce ( naśladując odliczanie)

4. wskazują na siebie i na kogoś (dwukrotnie)

następnie liczą palce, kolejno je łapiąc.

3. Zimno, zimno.

Zimno, zimno, zimno nam w paluszki,

Zimno, zimno, zimno w rączki nam.

Ref. Trala, lala, trala la, klaszczemy rękami,

Trala lala, trala la, teraz ciepło nam. X2

Zimno, zimno, zimno nam w paluszki,

Zimno, zimno, zimno w nóżki nam.

Ref. Trala lala, trala la tupiemy nogami,

Trala lala, trala la, teraz ciepło nam. X2

Zabawa w pozycji siedzącej. (I) uczestnicy uderzają palcami rąk o siebie,(REF. I) klaszczą, (II) uderzają palcami nogi o podłogę, (REF.II) tupią.

4. Bawiły się dzieci paluszkami.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami,

Jak jeden nie może , to drugi mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami,

Jak drugi nie może , to trzeci mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami,

Jak trzeci nie może, to czwarty mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami,

Jak czwarty nie może, to piąty mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami,

Jak piąty nie może to rączka mu pomoże.

Dzieci stukają kciukami obu rąk o siebie, przy słowach „drugi mu pomoże” dołączają wskazujący. W ten sposób dołączają kolejne palce. Przy końcu piosenki klaszczą całe dłonie.

5. Mam pięć paluszków.

Mam pięć paluszków u ręki lewej,

I pięć paluszków u ręki prawej.

Pięć to nie dużo , ale wystarczy

Do każdej pracy i do zabawy.

Kciuk, wskazujący, potem środkowy,

Po nim serdeczny, na końcu mały,

Pierwszy i drugi, trzeci i czwarty,

Na końcu piąty - trochę nieśmiały.

1. : (1) uczestnicy poruszają palcami lewej ręki, (2) poruszają palcami prawej ręki, (3,4)kręcą dłońmi w nadgarstkach, jednocześnie poruszając palcami, (II) kiwają(ruszają) kolejnymi palcami ( przy otwartej dłoni lub przy zamkniętej, wysuwając odpowiedni palec).

6. Rodzina paluszków.

Krzysio Kciuk, Krzysio Kciuk, pokaż się

- jestem tu, jestem tu i witam cię!

Wojtek Wskazujący, Wojtek Wskazujący, pokaż się

- jestem tu, jestem tu i witam cię!

Witek Wielki, Witek Wielki, pokaż się

- jestem tu, jestem tu i witam cię!

Staś Serdeczny, Staś Serdeczny, pokaż się

- jestem tu, jestem tu i witam cię!

Marek Mały, Marek Mały, pokaż się

- jestem tu, jestem tu i witam cię!

Rodzinko Paluszków, Rodzinko Paluszków, pokaż się

- jesteśmy tu, jesteśmy tu i witamy cię!!

Dorosły nawołuje, a dziecko odpowiada kiwając (ruszając) odpowiednim paluszkiem, wysuwając na otwartą drugą dłoń. Na koniec dziecko porusza całą ręką , kręcąc nią w nadgarstku i kiwając wszystkimi palcami. W zabawie z młodszym dzieckiem dorosły odpowiada za dziecko, chwytając je za odpowiedni palec.

ŚWIADOMOŚĆ CIAŁA.

1. Lata osa.

Lata, lata osa koło.....(imię) nosa, a......(imię) śpi.

Lata, lata mucha koło.......ucha, a........śpi.

Lata, lata pszczoła koło.......czoła, a........śpi.

Lata, lata bąk koło........rąk, a.......śpi.

Przyleciał kruk, dziobem w bok..........stuk - puk.

a..........wstał i krzyknął: au, au.

Wierszyk mówi dorosły, dziecko albo robią to razem. Dziecko leży, dorosły ilustruje wierszyk gestami. Na koniec dorosły stuka dziecko w bok, a ono podnosi się (wstaje), wydając z siebie odpowiedni okrzyk.

2. Moja buzia.

Moja buzia okrąglutka,

Grzywka.....(czarna, ciemna, jasna) całkiem krótka.

Czyste rączki zawsze mam.

Chcesz zobaczyć ? popatrz sam!

Wierszyk mówi dorosły, dziecko albo robią to razem. (1) dziecko palcem wodzi owal twarzy, (2) wskazuje grzywkę, (3) pokazuje dłonie, (4) wyciąga dłonie przed siebie.

3. Ania.

To są.......(imię) rączki, to są.......(imię) nóżki.

To........buciczki, to..........fartuszki.

To oko, to ucho, to nosek, to mina.

To........skarpetki, to........czupryna.

Tak się..........wita.

Tak się..........kłania,

To jest..........uśmiech,

A to - cała(cały)....... .

Wierszyk mówi dorosły, dziecko albo robią to razem. Słowa wierszyka ilustruje się gestami, wskazując na poszczególne części ciała lub ubioru. Dziecko którego imię jest wymieniane, wita się ukłonem, uśmiechem. Ukłon jest nagradzany oklaskami.

4. Dziewuszka.

Tu paluszek, tu paluszek,

Tu pośrodku jest mój brzuszek.

Tu jest rączka, tutaj druga,

A tu oczko sobie mruga.

Tu jest buźka i ząbeczki,

Tu wpadają cukiereczki.

Tu jest nóżka i tu nóżka,

A tu cała jest dziewuszka.

1. dziecko samodzielnie lub razem z dorosłym pokazuje palec wskazujący jednej, a potem drugiej ręki,

2. wskazuje palcami na brzuch,

3. podnosi jedną a potem drugą dłoń,

4. wskazuje oko,

5. wskazuje usta i zęby,

6. pokazuje gestem wkładanie do ust cukierków,

7. podnosi jedną a potem drugą nogę,

8. gestem zakreśla okrąg wokół całego ciała, na prośbę dorosłego - kłania się. W nagrodę otrzymuje brawa.

5. Wyliczanka.

Każde dziecko ma dwie rączki,

I dwie nóżki także ma.

Jeden nosek, jedne usta,

Ale oczka także dwa.

Gdy jest jasno, wszystko widzą

Oczka dziecka obydwa.

Gdy jest ciemno, wszystko słyszą,

Uszka dziecka - też są dwa.

Dziecko samodzielnie lub razem z dorosłym wskazuje odpowiednie części ciała.

6. Jeden - dwa.

Jeden nos, dwoje oczu,

Jedna buzia, dwoje uszu.

Jedna broda, dwa policzki,

Jedno czoło, dwoje brwi.

Osoba prowadząca mówi tekst, a dzieci wskazują odpowiednie części ciała, głośno powtarzając , licząc. Osoba prowadząca powtarza wyliczankę, opuszczając niektóre słowa i zastępując je gestem: jeden...pokazuje nos, dwoje......pokazuje oczy. Dzieci uzupełniają opuszczone nazwy.

7. Pokaż.

Pokaż .......(imię) gdzie masz oko?

Gdzie masz ucho, a gdzie nos?

Gdzie masz rękę, a gdzie nogę?

Gdzie na głowie rośnie włos?

Dziecko samodzielnie pokazuje odpowiednie części ciała.

7. Głowa, ramiona.

Ach, gimnastyka , dobra sprawa,

Dla nas wszystkich to zabawa,

Ręce w górę i w przód, i w bok.

Skłon do przodu w górę skok.

Głowa, ramiona, kolana, pięty,

Kolana, pięty, kolana, pięty,

Głowa ramiona, kolana, pięty,

Oczy, uszy, usta, nos!!

Dzieci naśladują gimnastykę.

8. Żabki.

Myśmy żabki, myśmy żabki,

My nie mamy nic takiego.

Jedna łapka, druga łapka,

Skrzydełka żadnego.

Dzieci gestami ilustrują piosenkę, pokazując dłonie i naśladując ruchem łokci ruch skrzydeł.

9. Kotek łapki myje.

Kotek, kotek łapki myje.

Buzię, nosek, uszy, szyję.

A ja razem z mym koteczkiem

Piorę do nosa chusteczkę.

Dzieci gestem ilustrują piosenkę: (1,2) naśladują mycie poszczególnych części ciała nazywają je , (4) udają pranie w rękach.

10. Moje ręce.

Moje ręce klaszczą tak,

Moje nogi tupią tak.

A mój palec wskazuje,

Kto za chwilę tańcuje.

Dzieci stoją w kole, jedno dziecko znajduje się w środku koła. (1) dziecko w środku klaszcze, (2) przytupuje, (3,4) wskazuje palcem inne dziecko , które zastępuje je w środku koła.

11. Idziemy na śniadanie.

Idziemy na śniadanie , idziemy na śniadanie

Codziennie rano, codziennie rano,

Lecz najpierw przeciągamy ze snu nasze ciało,

Codziennie tak samo, codziennie tak samo.

Idziemy na śniadanie, idziemy na śniadanie,

Codziennie rano, codziennie rano,

Lecz najpierw przecieramy ze snu nasze oczy,

Codziennie tak samo, codziennie tak samo.

Idziemy na śniadanie, idziemy na śniadanie,

Codziennie rano, codziennie rano,

Lecz najpierw nasze buzie...myjemy buzie,

Codziennie tak samo, codziennie tak samo.

Dzieci śpiewając , ilustrują piosenkę ruchem, gestem ( przeciągają się, przecierają oczy, naśladują mycie twarzy), kontynuują piosenkę wymieniając różne czynności za prowadzącym ( myjemy ręce, czoło, czyścimy zęby, czeszemy włosy) który dołącza także pomysły dzieci.

12. Jeżeli ci wesoło.

Jeżeli ci wesoło i dobrze bawisz się,

Uśmiechnij się do wszystkich i zaklaszcz w ręce swe.

Jeżeli ci wesoło i dobrze bawisz się,

To podnieś brwi do góry i dotknij czoło swe.

Jeżeli ci wesoło i dobrze bawisz się,

To otwórz teraz usta i zamknij oczy swe.

Jeżeli ci wesoło i dobrze bawisz się,

To pokaż najpierw język a potem zęby swe.

Jeżeli ci wesoło i dobrze bawisz się,

Nabierz w usta powietrze i klep policzki swe.

Jeżeli ci wesoło i dobrze bawisz się,

Uśmiechnij się do wszystkich i zaklaszcz w ręce swe.

Dzieci śpiewając wykonują określone czynności. Kontynuują piosenkę dołączając swoje pomysły ( np. pokaż brodę, chwyć za uszy, dotknij nosa, naciśnij skronie).

12. Na zielonej łące.

Uwaga! Uwaga! X2

Ręce do przodu! X2

Ref. Na zielonej łące, raz dwa trzy,

Pasły się zające, raz dwa trzy,

A to była pierwsza zwrotka

Teraz będzie druga zwrotka.

Uwaga! Uwaga! X2

Ręce do przodu x2

Zacisnąć pięści x2

Ref. Na zielonej łące......

Łokcie do siebie !

Stopy razem !

Ugiąć kolana !

Pochylić się !

Podnieść głowę !

Wyszczerzyć zęby !

Pokazać język !

1. osoba prowadząca wydaje polecenia , a dzieci je powtarzają, wykonując odpowiednia czynność (naśladują prowadzącego),

(ref) poruszają się rytmicznie, przy słowach „raz dwa trzy” wykonują czynność wyrażoną w poleceniu

ŚWIADOMOŚĆ PRAWEJ I LEWEJ STRONY CIAŁA I

PRZESTRZENI.

1. Pajacyk.

Tu prawą mam nogę, tu lewą nogę mam,

Jak umiem podskoczyć , pokażę ja wam.

Tak skaczę, tak skaczę, przez cały długi dzień. X2

Tu prawe kolano, a tu lewe mam.

Jak umiem je zginać , pokażę ja wam.

Tak zginam, tak zginam, przez cały długi dzień. X2

Tu prawe mam ramię, tu lewe ramię mam.

Jak umiem je zginać, pokaże ja wam.

Tak ruszam, tak ruszam, przez cały długi dzień. X2

Tu prawy mam łokieć, tu lewy łokieć mam.

Jak umiem go zginać, pokaże ja wam.

Tak zginam, tak zginam, przez cały długi dzień. x2

Tu prawe mam oko, tu lewe oko mam,

Jak mrugać potrafię , pokażę ja wam.

Tak mrugam, tak mrugam, przez cały długi dzień. X2

Dzieci wykonują czynności najpierw prawym kolanem, ramieniem, łokciem, okiem, a następnie (powtarzając wers) - lewym.

2. Boogie - woogie.

Do przodu prawą rękę daj,

Do tyłu prawą rękę daj,

Do przodu prawą rękę daj,

I pomachaj nią.

Ref. Bo przy boogie, boogie - woogie

Trzeba w kółko kręcić się

No i klaskać trzeba też, raz dwa trzy!

Boogie - woogie ahoj ! x3

I od nowa zaczynamy taniec ten!

Do przodu lewą rękę daj,

Do tyłu lewą rękę daj,

Do przodu lewą rękę daj,

I pomachaj nią.

Ref. Bo przy.......

Dzieci tańczą w kręgu zwrócone twarzą do środka kręgu. Gestami ilustrują słowa piosenki.

Wymieniają części ciała: prawa noga, prawa noga, ramię, biodro, stopę, policzek, kolano, itp.

3. Stary Abraham.

Stary Abraham, miał siedmiu synów,

Siedmiu synów miał stary Abraham.

A oni siedli i nic nie jedli,

Tylko śpiewali sobie tak:

Prawa ręka!

Stary Abraham, miał siedmiu synów,

Siedmiu synów miał stary Abraham.

A oni siedli i nic nie jedli ,

Tylko śpiewali sobie tak:

Prawa ręka!

Lewa ręka!

Dzieci są w kole. Po kolei dodają : noga, ramię, łokieć, kolano, itp. Aż do głowy.

4. Już nie jestem malutki.

Ja już nie jestem malutki,

Już sam potrafię zawiązać butki.

Wiem, który lewy , a który prawy,

Zaraz pokażę, jeśliś ciekawy!

Gdzie lewą rękę , gdzie prawą mam,

Wszystko to wskazać potrafię sam. X2 dzieci pokazują części ciała

5. Drzewo.

Palce małe, ręce duże,

Łokcie w dole, dłonie w górze,

Ramię w prawo, ramię w lewo,

Tak się w lesie kołysze drzewo.

6. Ty i ja.

Ty i ja , raz i dwa, przechadzamy się x2

Ja ci podam prawą,

Ja ci podam lewą,

A ty mi podasz dwie,

i......przechadzamy się.

Ty i ja , raz i dwa , przechadzamy się.

1. dzieci spacerują po sali

2. (1) zatrzymują się i podają sobie z jakimś dzieckiem prawe ręce

(2) podają sobie z kolejnym dzieckiem lewe ręce

(3) podają obie ręce trzeciemu dziecku

(4) spacerują razem, trzymając się za ręce

Następnie pary puszczają się i kontynuują zabawę, szukając nowej pary.

6. Nie chcę cię!

Nie chcę cię, ni chcę cię , nie chcę cię znać!

Chodź do mnie, chodź do mnie rękę mi daj!

Prawą mi daj,

Lewą mi daj,

I już się na mnie nie gniewaj!

7. Maszerują dzieci drogą.

Maszerują dzieci drogą raz dwa trzy.

Prawą nogą, lewą nogą raz dwa trzy.

A nad drogą słonko świeci

I uśmiecha się do dzieci.

Raz, dwa, raz, dwa, trzy.

Maszerują dzieci drogą raz dwa trzy.

Prawą nogą, lewą nogą raz dwa trzy.

Naprzód zuchy, naprzód śmiało

Będzie przygód tu nie mało

Raz, dwa, raz, dwa, trzy.

Dzieci maszerują po okręgu. Przy słowach „prawa, lewa noga” - wysuwają je na bok.

8. Wycieczka.

Przygotował zuch dwie nogi do dalekiej ciężkiej drogi.

Noga lewa, noga prawa, dla nas zuchów to zabawa!

Ref. Idzie zuch, wicher dmucha,

I do tyłu ciągnie zucha.

Ale zuch się nie przejmuje

I do przodu maszeruje.

Przygotował zuch dwie ręce, tylko dwie bo nie miał więcej

Ręka lewa, ręka prawa, dla nas zuchów to zabawa.

Ref. Idzie zuch.......

Dzieci maszerują po okręgu i ilustrują ruchem tekst piosenki.

9. Kaczka.

Jak to miło być kaczuszką, machać sobie prawą nóżką,

Szczery uśmiech mieć na dziobie, prawą nóżką tupać sobie.

Ref. Idzie kaczka nieboraczka,

Śmiesznie człapie w luźnych laczkach,

Za tą kaczką druga kaczka

Idzie kaczek cała paczka.

Jak to miło, być kaczuszką, machać sobie lewą nóżką,

Szczery uśmiech mieć na dziobie, lewą nóżką, tupać sobie.

Dzieci idą gęsiego, ruszają się odpowiednio do słów piosenki.

10. Pingwin.

O, jak przyjemnie i jak wesoło,

W pingwina bawić się, się, się.

Raz nóżka w lewo, raz nóżka w prawo,

Do przodu, do tyłu, i raz dwa trzy.

Dzieci chodzą do przodu i ilustrują słowa ruchami.

11. Stonoga.

Idzie sobie stonoga, stonoga, stonoga,

Aż się trzęsie podłoga, podłoga bęc.

Pierwsza noga, druga noga, trzecia noga....odwłok i .......

1. uczestnicy tworzą węża, trzymając się w pasie, kroczą do przodu

2. tupią

3. zaczynając od początku węża dzieci kolejno podnoszą prawą nogę w bok i podają jej kolejność w szeregu

4. ostatnie dziecko czyli odwłok , przechodzi pod nogami stonogi , staje się głową i prowadzi całą grupę.

12. Pranie.

Dzisiaj u nas co tu kryć,

Wielkie pranie musi być.

Na prawo raz, na lewo raz,

I z koleżanką jeszcze raz.

Dzieci stoją w kole. Jedna para na środku pokazuje ruchami słowa piosenki. Na słowa „na prawo raz , na lewo raz”, puszczają ręce i z koła biorą po jednym dziecku, odpowiednio z określonej strony i wtedy dwie pary są na środku itd. Aż cała grupa ustawi się w parach.

13. Kołyszemy się.

Na prawo, na lewo się kołyszemy,

Na prawo, na lewo kołyszmy się.

Do przodu, do tyłu się kołyszemy.

Do przodu, do tyłu kołyszmy się.

Do góry i na dół, razem wstajemy,

Do góry i na dół jak dobrze nam!

14. Na kocu, pod kocem.

Osoba prowadząca rozkłada koc na ziemi, kilkoro dzieci siada, kładzie się na kocu. Na prośbę prowadzącego dzieci wchodzą pod koc ( chowają się tak aby nie było widać żadnej części ciała) . Następnie proponuje aby dzieci usiadły na kocu, dookoła koca, przed kocem, za kocem. Na koniec zawija jedno z dzieci w koc.

3. ZABAWY RUCHOWE.

Na pierwszy rzut oka, zabawy ruchowe: siłowanie czy też np. huśtanie mają walory głównie ruchowe, stwarzają okazję do usprawniania motorycznego dzieci.

Jednak mają one i głębsze wartości, które odkrywają psychologowie i pedagodzy, ukazując ten typ zabaw jako sposób nawiązywania kontaktu emocjonalnego z otoczeniem: z dorosłymi, z rówieśnikami, sposób ułatwiania adaptacji do nowego otoczenia. Jest on szczególnie wartościowy dla dzieci o nieprawidłowym rozwoju, z zaburzeniami zachowania. Weronika Sherborne tworząc własny system pracy - metodę Ruchu Rozwijającego, dostrzegła w tych zabawach ogromne możliwości kształcące i terapeutyczne. Wskazywała , że dają one poczucie siły, uczą zaufania do siebie.

Zabawy integrujące - pozwalają dziecku na zapoznanie się z innymi dziećmi i otoczeniem, w którym się znajduje. Pozwalają poczuć się bezpiecznie, nabrać zaufania do siebie i innych. Kształcą umiejętność współdziałania. Ćwiczenia polegające na przemieszczaniu się w pozycji siedzącej wzmacniają mięśnie obręczy biodrowej, ud, pełzanie i czołganie się wzmacnia kręgosłup.

Zabawy siłowanki - dają dziecku okazję do wyładowania nadmiaru energii , zaspokojenia potrzeby ruchu i aktywności oraz sprawdzenia swoich możliwości , swojej siły, co przyczynia się do kształtowania u niego poczucia własnej wartości. Wysiłek ma sprawiać dziecku przyjemność , nie powinien przeradzać się w rywalizację. Wysiłek dziecka jest zawsze nagradzany uśmiechem, pogłaskaniem, brawami.

Te zabawy służą integracji grupy, podbijają atmosferę grupy. Podczas zabaw nawiązuje się bliski , fizyczny kontakt, pomiędzy dorosłym a dzieckiem. Warto uświadomić sobie , jak wiele korzystają tu dorośli, otrzymując od dzieci oznaki ich zaufania i miłości.

1. Iskierka.

Grupa siedzi lub stoi w kręgu, trzymając się za ręce. Prowadzący zajęcia ściska dłoń sąsiada który druga ręką ściska dłoń następnej osoby. Uścisk ( iskierka) jest kolejno przekazywany aż wróci do osoby która go wysłała. Zabawa ta może być powitaniem lub pożegnaniem.

2. Samochody.

Dzieci siedzą w różnych miejscach na podłodze. Trzymając ręce przed sobą (na kierownicy) poruszają się za pomocą pracy nóg lub pośladków, naśladując przy tym odgłosy ruchu drogowego. Spotykając się , kierowcy witają się podając sobie ręce, wymieniając swoje imiona.

3. W kręgu.

A ) dzieci siedzą w kręgu na podłodze, trzymając się za ręce. Próbują , nie puszczając rąk, jednocześnie wstać i siąść. Sprawniejsze dzieci pomagają wstać mniej sprawnym.

B ) dzieci siedzą w kręgu na podłodze, trzymając się za ręce, przesuwają się do tyłu i do przodu, (na siedząco),

C ) dzieci siedzą w kręgu na podłodze, trzymając się za ręce, co drugie dziecko przesuwa się na siedząco jak najbliżej koła, nie puszczając rąk sąsiada, następnie robią to samo pozostałem dzieci. Ćwiczenie jest ponawiane gdy dzieci utworzą bardzo ciasny krąg na podłodze. Zabawa zaczyna się od nowa , tylko w odwrotnym kierunku.

D ) dzieci leżą w kręgu na brzuchach , trzymając się za ręce, próbują nie puszczając rąk, odwrócić się na plecy ( w tą samą stronę). Następnie usiąść ze skrzyżowanymi nogami a potem wstać.

E ) dzieci leżą w kręgu na brzuchach, z rękoma wyprostowanymi nad głową. Na sygnał osoby prowadzącej dzieci przetaczają się we wskazaną stronę na plecy, a następnie na brzuch ; dla rozbawienia dzieci, można pozwolić na obrót na dowolną stronę - ewentualne zderzenia sprzyjają dobrej zabawie.

4. Wystukiwanie rytmu.

Dzieci siedzą na podłodze. Wskazane dziecko wystukuje dowolny, krótki rytm, dowolną częścią ciała - palcami o podłogę, dłońmi o uda, pięta w podłogę, pstrykanie palcami. Reszta grypy musi powtórzyć rytm. Zabawę kontynuuje następne dziecko.

5. Leniuchowanie.

Dzieci leżą w kręgu na brzuchach:

1. Machają nogami w górę i dół, zginając i prostując nogi w kolanach na przemian lub jednocześnie.

2. Trzymając nogi zgięte w kolanach biją brawo stopami.

3. Na polecenie prowadzącego podnoszą prawą stopę i prawą dłoń, lewą stopę i lewą dłoń.

6. Spacerki.

1. Dzieci spacerują po sali obserwując, gdzie są inne dzieci i ewentualne przeszkody ( krzesła, szafki)

• z otwartymi oczami,

• z zamkniętymi oczami, powoli, ostrożnie, z rękoma wyciągniętymi przed siebie,

• z zamkniętymi oczami, z rękoma wzdłuż tułowia.

Na koniec dzieci wymieniają się wrażeniami. Mogą też chodzić grupami, parami, jedno dziecko może prowadzić dwoje z zamkniętymi oczami.

2. Dzieci kładą się na brzuchach, czołgają się, pełzają po podłodze. Na podłodze mogą leżeć przeszkody : materace, koce, zabawki.

7. Pieski.

Dzieci poruszają się po sali na czworakach, naśladując ruchy i dźwięki wydawane przez psy: każde osobno, w parach trzymając się za jedną rękę, i posuwając go po podłodze.

8. Rozciąganie się.

Dzieci leżą na plecach :

1. podpierają sufit - wyciągają jak najwyżej ręce i nogi,

2. wkręcają żarówki - trzymając ręce wyciągnięte w górę , wykonują dłońmi ruchy obrotowe,

3. przeciągają się ( jak w łóżku) próbując przyjąć jak najwygodniejszą pozycję.

9. Giganty i krasnoludki.

1. dzieci leżą na plecach. Na zmianę rozciągają się, starając się zajmować jak najwięcej miejsca (giganty) i kulą się jak najmocniej, aby zajmować jak najmniej miejsca (krasnoludki).

2. Chodzą na palcach stawiając wielkie kroki (giganty) i na zmianę drepcą przykucając ( krasnoludki).

10. Mosty.

Połowa dzieci klęczy w dowolnych miejscach sali, podpierając się rękoma (mosty), pozostałe dzieci przechodzą nad i pod mostami. Powinny być zaangażowane wszystkie dzieci i wykorzystane wszystkie mosty.

11. Kłody.

Połowa dzieci leży na brzuchach w dowolnych miejscach sali, pozostałe dzieci ostrożnie przechodzą nad nimi: na stojąco z otwartymi oczami, na stojąco z zamkniętymi oczami prowadzące przez kolegę, na czworakach starając się nie trącać leżących kolanami lub stopami.

12. Tunele.

1. Część dzieci klęczy w rzędzie ciasno obok siebie, podpierając się rękoma (tunel) , pozostałe dzieci przeczołgują się dołem na drugą stronę, starając się nia kopać piętami klęczących.

2. Część dzieci klęczy w rzędzie obok siebie, podpierając się rękoma (tunel), kilkoro z nich kładzie się na podłodze ( co drugie, trzecie dziecko). Reszta dzieci przeciąga się tunelem siłą ramion (pod klęczącymi, a nad leżącymi).

3. Dzieci stają gęsiego w rozkroku, ostatnie dziecko przechodzi na czworakach ( przepełza) przez tunel z nóg, po czym staje na przedzie szeregu. Dzieci kolejno przechodzą przez tunel i ustawiają się na jego przedzie.

13. Kocie domki.

Połowa dzieci klęczy w dowolnych miejscach sali, podpierając się rękoma ( domki), pozostałe dzieci poruszają się na czworakach (koty).

1. Koty spacerują po podłodze, oglądają i zwiedzając domki, witając się ze sobą . Na sygnał (burza) chowają się w domkach, po czym znowu wychodzą na spacer.

2. Koty dachowce wygrzewają się na dachach - kładą się brzuchami na plecach dzieci - domków, kołyszą się , machają rękoma (łapkami) do innych kotów.

14. Wiadukt.

Część dzieci klęczy w rzędzie ciasno obok siebie , podpierając się rękoma, pozostałe dzieci przepełzają po ich plecach.

15. Tor przeszkód.

Część dzieci w parach, twarzami do siebie, klęczy w rzędzie w pewnych odstępach, trzymając się za ręce. Pozostałe dzieci przechodzą nad i pod rękoma.

ZABAWY - SIŁOWANKI.

1. Spychacze.

Dorosły siedzi w rozkroku na podłodze, dziecko, również w rozkroku, siedzi przed nim, odwrócone do niego plecami. Dorosły pcha dziecko do przodu, odpychając się rękoma i nogami od podłogi.

2. Odmiana.

1. Dziecko ( w tej samej pozycji), odpychając się, przesuwa dorosłego do tyłu. Dorosły nie stawia oporu.

2. Dziecko pcha dziecko do przodu stopami opartymi o dolną część pleców dziecka.

3. Dziecko i dorosły, oparci o siebie plecami, przesuwając się na zmianę, nie stawiając oporu.

3. Wyrzutnia rakietowa.

Dorosły siedzi na podłodze , oparty o ścianę , dziecko siedzi przodem do niego. Oboje mają nogi zgięte w kolanach i opierają się o siebie stopami (podeszwami). Na sygnał, jednocześnie prostują nogi w kolanach - dziecko odbija się od dorosłego, ślizgając się po podłodze.

Należy uważać, aby ślizgając się dziecko - rakieta nie przewróciło się na plecy oraz nie zderzyło się z innymi rakietami.

4. Przepychanie.

Partnerzy siedzą plecami do siebie, na sygnał każdy z nich próbuje przepchnąć drugą osobę w przeciwną stronę. Dorosły ustępuje w momencie, gdy poczuje że dziecko zaangażowało w opór całą swoją siłę. Wygodnie jest gdy obaj partnerzy ćwiczą w spodniach dresowych - ułatwia to ślizganie się po powierzchni podłogi.

5. Przetaczanie.

Jedna osoba leży na podłodze, druga klęczy przy niej, próbując ją przetoczyć (obrót wokół osi). Następnie zamieniają się rolami.

6. Odklejanie.

Jedna osoba leży na podłodze na plecach lub na brzuchu, wszystkimi częściami ciała przywiera do podłogi (przykleja się). Druga osoba próbuje podnieść (odkleić) kolejne części ciała. Następnie ćwiczący zamieniają się rolami. Przy okazji sprawdzają, jak ciężka jest „pełna rozumu głowa”.

7. Paczka.

Dziecko siedzi skulone na podłodze, mocno ściskając ręce i nogi (paczka), druga osoba próbuje rozpakować paczkę, odciągając ręce i nogi siedzącego. Raz odklejona ręka lub noga, nie może z powrotem się przykleić.

4. ZABAWY RUCHOWE Z REKWIZYTAMI

Rodzice i nauczyciele szukają nowych, atrakcyjnych zabaw z dziećmi, a także takich form zajęć, które łączą naukę pożądanych zachowań z zaangażowaniem emocjonalnym i kreatywnością. Zabawy ruchowe stwarzają warunki do rozwoju emocjonalnego i społecznego dzieci, a zarazem usprawniają je motorycznie. Przynoszą radość i odprężenie, stymulują spontaniczność i twórcze pomysły.

Generalną zasadą udziału w tych zabawach jest dobrowolność - zachęcamy ale nigdy nie przymuszamy do uczestnictwa.

ZABAWY RUCHOWE Z KOCEM.

1. Kołderka.

Dorosły rozkłada koc na podłodze, dzieci kładą się z różnych stron koca, pod nim, tak by wystawały im tylko głowy. Dzieci próbują zmieścić się pod kołderką bez ściągania jej z innych.

2. Wycieczka.

Dziecko siedzi lub leży na kocu - na plecach albo na brzuchu, na końcu koca. Dorosły trzyma jeden róg koca, i ciągnie dziecko po podłodze. Dziecko może zmieniać swoje położenie na kocu tak , żeby z niego nie spaść.

Kilkoro dzieci stoi na kocu tak, aby nie stracić równowagi i nie spaść z koca..

3. Wycieczka za kocem.

Dziecko leży na podłodze na brzuchu i trzyma koniec koca lub trzymając się go ,leży na nim do pasa. Dorosły trzyma koc za drugi koniec i ciągnie dziecko po podłodze. Dzieci powinny mieć spodnie, żeby nie ciągnąć gołymi nogami po podłodze.

4. Mumia.

Dziecko leży na kocu z głową w jednym jego rogu, dorosły zawija dziecko tak, by widać było tylko jego głowę (mumia), po czym ciągnie mumię po podłodze, trzymając koc od strony głowy lub dziecka.

5. Sanki.

Dorosły zwija koc , poczym dzieci siadają na niego okrakiem, jedno za drugim, na jego końcu ( pierwsze trzyma się koca a następne trzyma je w pasie). Dorosły ciągnie po podłodze koc i dzieci siedzące na sankach. Sadza się najwyżej dwoje lub troje dzieci, tak by można było łatwo ciągnąć.

6. Trójkątny tunel.

Dwóch dorosłych tworzy tunel o przekroju trójkąta. Dzieci na czworakach lub czołgając się przechodząc przez tunel.

7. Ruchoma podłoga.

Dorośli klęczą lub siedzą i wachlują rozpostartym kocem 10 cm nad podłogą. Dzieci stąpają po kocu, przechodzą przez niego wysoko podnosząc nogi. Ruchy kocem należy dostosować do możliwości dziecka.

8. Naleśniki.

Dziecko kładzie się na kocu, a dorosły zawija je jak naleśnik. Następnie ostrożnie je odwija tak , aby dziecko się rolowało. Najwygodniej jest kiedy dziecko leży z podniesionymi rękoma.

9. Małpka na linie.

Dwóch dorosłych trzyma za końce zrolowany koc. Dziecko ( małpka) wiesza się na kocu, oplatając go od dołu rękoma i nogami. Dorośli próbują unieść koc trochę wyżej i pokołysać.

10. Kłody.

Na podłodze leży kilka zrolowanych koców. Dzieci chodzą po sali, przechodzą nad kocami. Początkowo chodzą z otwartymi oczami, później z zamkniętymi oczami prowadzone przez dorosłego lub inne dziecko.

11. Tratwa na morzu.

Dzieci wskakują na leżący na podłodze koc - tratwę, dorosły podchodzi i składa koc na coraz mniejsze kawałki . dzieci próbują zmieścić się na tratwie, a kto wpadł do „morza”, osiada na mieliźnie - siada z boku.

5. ZABAWY RUCHOWE Z PIOSENKĄ.

---