Polska na drodze integracji z UE (11 str)


Polska na drodze integracji
z Unią Europejską

ZARYS HISTORII INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Idee integracji Europy pojawiły się już przed II wojną światową, jednak realny kształt mogły przyjąć dopiero w latach czterdziestych naszego wieku.

Od początku ścierały się dwie koncepcje: związku o charakterze konfederacyjnym (Europa ojczyzn Gen. De Gaulle'a) i struktury federalnej ("Stanów Zjednoczonych Europy"). Mimo wielkiego postępu na drodze integracji Zjednoczona Europa przybiera kształt związku niezawisłych państw z silnymi organami ponadnarodowymi mającymi kompetencje jednak głównie gospodarcze.

Po II wojnie światowej w Europie ukształtował się nowy układ sił. Niemcy w wyniku przegranej wojny utraciły mocarstwowe aspiracje i możliwości, zaś Wielka Brytania i Francja mimo tego, że zwycięskie straciły swe przedwojenne atrybuty oddziaływania na życie międzynarodowe w Europie i świecie. W związku z tym scalenie kilku lub kilkunastu państw dawało możliwość chociaż w jakimś stopniu zwiększenia znaczenia Europy Zachodniej i przeciwwagi dla rosnącego w potęgę ZSRR i USA. Tuż po zakończeniu wojny pierwszym impulsem do integracji politycznej było przeciwstawienie się totalnej ekspansji Związku Radzieckiego w Europie. Nieco później zaczął przeważać czynnik przeciwstawienia się ekonomicznej i militarnej potędze USA. Ponadto w proponowanej "nowej Europie" widziano także sposób na złagodzenie wówczas występujących ruchów lewicowych oraz rosnącego w siłę bloku krajów socjalistycznych.

Na początku lat 50 znacznej zmianie uległa sytuacja w Europie, utworzono Republikę Federalną Niemiec oraz złagodzono spory berlińskie. W tak rozwijającej się sytuacji, Francji zależało na kontrolowaniu Niemiec poprzez włączenie ich we wspólny proces integracyjny. Niemcy w odpowiedzi zaproponowali utworzenie unii politycznej. 24 października 1950r. Premier Francji R. Pleven przedstawił francuskiemu Zgromadzeniu Narodowemu plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO). Nadbudową dla EWO miała stać się jednolita strukturą, tj. Europejska Wspólnota Polityczna (EWP). Minister Spraw Zagranicznych Robert Schuman zaproponował państwom zachodnim utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS); byłaby to integracja gospodarcza Europy Zachodniej. Koncepcja Schumana zakładała, by francuską i zachodnioniemiecką produkcję węgla i stali podporządkować Wysokiej Władzy, instytucji ponadnarodowej, zachęcając tym samym inne kraje europejskie do jej wstąpienia. W dniu 28 kwietnia 1951r. Belgia, Francja, Włochy, Luksemburg i Holandia podpisały w Paryżu traktat o utworzeniu EWWiS. Układ o powołaniu EWO podpisano 27 maja 1952r. a o utworzeniu EWP 10 marca 1953r.


Ostatni z nich spotkał się z ostrą krytyką rządów niektórych państw EWWiS, zwłaszcza Francji, która na początku tworzenia projektu była pomysłodawcą EWP. Świadczy to o stopniowej ewolucji Paryża, który w miarę słabnięcia napięcia w stosunkach Wschód - Zachód (koniec wojny koreańskiej) zaczął wycofywać poparcie dla koncepcji powołania Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Stanowisko Francji utwierdziła negatywna postawa Wielkiej Brytanii do utworzenia EWP. 30 sierpnia 1954r. francuskie Zgromadzenie Narodowe odrzuciło traktat o Europejskiej spólnocie Obronnej, co oznaczało równocześnie ostateczne pogrzebanie koncepcji powołania EWP.
Historia pokazała, iż Francja była głównym motorem pierwszego etapu integracji Europy Zachodniej, przedstawiając między innymi koncepcję tzw. "małej Europy" ograniczonej do sześciu państw. Inne państwa traktowane były przez Francję jako peryferia wyłączając Wielką Brytanię, która próbowała samodzielnie kreować politykę europejską. Jednak rzeczywistość kazała uznać jej prymat armerykański.

W wyniku konferencji Ministrów Spraw Zagranicznych Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga, RFN i Włoch podjęto decyzję o konieczności pełnej integracji gospodarczej przy jednoczesnym niepowodzeniu zintegrowania politycznego. W wyniku podjętych ustaleń 25 marca 1957r. w Rzymie powołano na mocy tzw. traktatów rzymskich Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euroatom). Strukturę Euroatomu i EWG tworzyły: Rada Ministrów, Komisja, Parlament Europejski i Trybunał Sprawiedliwości. Jednak nie wyposażono ich w tak znaczne kompetencje ponadnarodowe jak Wysoką Władzę w EWWiS. Najważniejszą rolę odgrywała Rada Ministrów składająca się z przedstawicieli państw członkowskich.
Zdaniem przywódców państw należących do Wspólnot Europejskich z wyjątkiem gen. Ch. de Gaulle'a, integracja europejska miała doprowadzić do utworzenia federacji politycznej. Gorącym zwolennikiem takiej unii politycznej był m.in. kanclerz RFN K.Adenauer. De Gaulle jednak z Adenauerem na spotkaniu zaproponował budowanie struktury konfederacyjnej i utworzenie obok stałej konferencji szefów państw i rządów, sekretariatu i komisji koordynacyjnej m.in. do spraw obrony, polityki zagranicznej, gospodarki i kultury. Była to koncepcja przyszłości Europy na pewno odbiegająca od wizji federalnej.

Generalnie rzecz biorąc, koncepcja jedności politycznej Europy Zachodniej według de Gaulle'a opierała się na trzech zasadach:

De Gaulle przedstawił również wspólną dla całej Europy koncepcję "Europa od Atlantyku po Ural", opierającą się na guallistowskiej triadzie odprężenie, porozumienie i współpraca. Była ona szansą na zintegrowanie Europy Zachodniej, bez względu na różnice ustrojowe, godząc jednocześnie w koncepcję wspólnoty atlantyckiej.
Pojawił się także plan Foucheta z 1961r. opierający się na utworzeniu Unii Narodów (państw Europejskich). W tej propozycji uwidoczniła się również rozbieżność konfederalistów francuskich i federalistów , głównie niemieckich.
Priorytetowymi zadaniami Unii miało być:

Lata 1965-66 doprowadziły do napięcia w stosunkach między RFN a Francją, a bezpośrednią ich przyczyną był zamiar rządu federalnego przekształcenia Europejskich wspólnot w ponadnarodowe organy i przyśpieszenia przez to politycznej integracji wspólnego rynku.

Na mocy Traktatu Rzymskiego w pierwszych latach funkcjonowania Wspólnoty miała obowiązywać zasada jednomyślności (Rada Ministrów podejmowała decyzję jednomyślnie). Od stycznia 1966r. uchwały o ważnym znaczeniu mogły być podejmowane za pomocą głosowania większościowego. Należy podkreślić, iż RFN w Komisji widziała instrument przyśpieszenia integracji "ponadnarodowej", natomiast Francja postrzegała integrację jako federację z instytucjami ponadnarodowymi.


Po zerwaniu obrad Rady Ministrów przez Francję i jej wystąpienia z innych instytucji w styczniu 1966r. podpisano w Luksemburgu tzw. kompromis luksemburski. Zawarte porozumienie dotyczyło przede wszystkim przyjęcia formuły o tym, że w przypadku uchwał, które na wniosek Komisji mogą być podejmowane większością głosów, a w grę wchodzić będą żywotne interesy jednego lub wielu partnerów, wówczas członkowie Rady Ministrów będą próbować znaleźć jednomyślne rozwiązanie.

W końcu lat 60 po nieudanych próbach integracji politycznej skoncentrowano się na integracji gospodarczej. 8 kwietna 1965r. dokonano ujednolicenia instytucjonalnego dla EWWiS, EWG i Euroatom. Instytucje te tworzyły Rada (Ministrów), Komisja Europejska, Parlament Europejski i Trybunał Sprawiedliwości. Mimo to nie wyeliminowano wielu problemów strukturalnych. W Hadze w pierwszych dniach grudnia 1969r. podjęto decyzję o budowie unii ekonomicznej i walutowej oraz zapowiedziano współpracę w tworzeniu unii politycznej.
W 1970r. pod kierownictwem premiera Luksemburga P.Wemera powołano grupę ekspertów do opracowania konkretnego planu integracji gospodarczej.


W dniu 30 czerwca 1970r. złożone zostały pierwsze wnioski o przyjęcie do Wspólnot Europejskich: Wielkiej Brytanii, Danii, Norwegii i Irlandii - w ramach północnego rozszerzenia, a ich przyjęcie nastąpiło z początkiem 1973r., z wyjątkiem Norwegii, gdyż jej wniosek nie został zaakceptowany przez społeczeństwo norweskie (zgodnie z konstytucją w referendum). Niewątpliwą korzyścią tego rozszerzenia było z jednej strony zneutralizowanie Wielkiej Brytanii jako odrębnego ośrodka europejskiego, z drugiej zaś obecność jej w strukturach podniosło znaczenie rozszerzonej Wspólnoty w odniesieniu do USA i Japonii.

Ostatecznie Francja zgodziła się na przyjęcie Wielkiej Brytanii po objęciu prezydentury przez G.Pompidu, odnosząc jednocześnie sukces kierując integrację w stronę konfederalizmu i współpracy międzyrządowej.
Lata 70 kończą się dla Wspólnot Europejskich powołaniem 13 marca 1979 roku Europejskiego Systemu Walutowego i przeprowadzeniem od 7-10 czerwca tego roku bezpośrednich wyborów do Parlamentu Europejskiego.

W 1981r. do Wspólnot Europejskich dołączyła Grecja, a druga połowa lat 80 była czasem przełamywania kryzysów. W 1986r. do Wspólnot dołącza Hiszpania i Portugalia w ramach południowego rozszerzenia.
W lutym 1987 roku przyjęto przygotowywany od kilku lat Jednolity Akt Europejski, który pierwszy raz w istotny sposób zmieniał Traktat Rzymski. Wprowadzono za jego pomocą zmiany instytucjonalne i funkcjonalne w strukturze współpracy państw członkowskich, szczególnie wzmocniono współpracę polityczną. Uważa się, że państwa członkowskie przyjmując zmiany w Jednolitym Akcie Europejskim nie zaakceptowały zbyt radykalnych zmian.


Kalendarium


Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7 lutego 1992r., wszedł w życie 1 listopada 1993r. Potrzeba więc było 21 miesięcy na jego ratyfikację przez wszystkich 12 sygnatariuszy. W niektórych krajach zwłaszcza we Francji, Danii i Irlandii, gdzie odbywały się ogólnonarodowe referenda w sprawie ratyfikacji (w Danii - 2 razy), proponowane w Traktacie pogłębione formy integracji i współpracy zachodnioeuropejskiej stały się przedmiotem niezwykle żywych debat politycznych. W Danii i we Francji za ratyfikacją Traktatu opowiedziała się nieznaczna większość uczestników referendum, w Irlandii za Traktatem głosowało 69,05%. W Niemczech, które jako ostatnie złożyły dokumenty ratyfikacyjne Traktatu, o legalności decyzji- Bundestagu w tej sprawie musiał zadecydować Trybunał Konstytucyjny.

W postanowieniach ogólnych Traktatu stwierdzono, iż wyznacza on nowy etap w procesie integracji europejskiej. Traktat potwierdza gospodarczą, polityczną i socjalną równość wszystkich państw członkowskich, kładąc duży nacisk na kształtowanie systemu wzajemnej pomocy. Postanowienia zawarte w dokumencie są pierwszym krokiem na rzecz budowania wewnętrznego bezpieczeństwa Wspólnot Europejskich. Ponadto określa on zasady funkcjonowania Wspólnot w takich obszarach jak:

Należy zaznaczyć iż przeciwnicy Traktatu uważają, że jego postanowienia są zbyt abstrakcyjne i w obecnych warunkach niemożliwe do zrealizowania. Mają oni na myśli szczególnie Europejską Unię Walutową. Uważają, że gospodarki krajów członkowskich wymagać będą jeszcze wielu lat procesów upodabniania i wyrównywania poziomów .

Od 1 stycznia 1995r. nowymi członkami Unii Europejskiej są: Finlandia, Austria i Szwecja. Norwegia mimo złożenia wniosku nie została członkiem, gdyż jej obywatele w drodze referendum opowiedzieli się za nie przystępowaniem do struktur europejskich. Obecnie Unia Europejska liczy 15 państw członkowskich.
Podstawą do dyskusji na konferencji międzyrządowej 1996r. był podział kompetencji między Wspólnoty, państwa członkowskie i instytucje Wspólnot według pięciu scenariuszy.

W czerwcu 1997 roku na szczycie w Amsterdamie państwa członkowskie Unii Europejskiej potwierdziły wolę przystąpienia do procesu poszerzenia Unii o państwa Europy Środkowo-Wschodniej. Szczyt wskazał na konieczność reformy instytucji europejskich i przystosowania ich do znacznie zwiększonej liczby członków Wspólnot. Oficjalne zaproszenie do negocjacji członkowskich Polska wraz z kilkoma innymi najbardziej zaawansowanymi w reformach krajami, otrzymała od Rady Europejskiej w grudniu 1997 roku.
30.03.1998r. Unia Europejska przyjęła dokument "Partnerstwo dla Członkostwa" a następnego dnia rozpoczęła się pierwsza faza negocjacji tzw. "screening" polegający na przeglądzie prawa wspólnotowego (acquis comrnunautaire) i zgodności z nim porządków prawnych państw kandydujących.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

Struktura organizacyjna Unii powstała 1.11.1993r. w momencie wejścia w życie postanowień Traktatu z Maastricht, tzw. Traktatu o Unii Europejskiej. Unia założona została na bazie Wspólnot Europejskich, tzw. pierwszego "filaru" Unii Europejskiej (EWWiS Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej oraz Wspólnocie Europejskiej, dawnej Europejskiej wspólnocie Gospodarczej), nie posiada osobowości prawnej (korzysta z osobowości prawnej Wspólnot Europejskich).

W skład Unii Europejskiej wchodzi 15 państw: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy.
Zadaniem i celem Unii jest organizacja i utrzymywanie stosunków pomiędzy państwami członkowskimi i ich narodami oraz stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic.
W związku z postanowieniami Traktatu z Maastricht wszyscy obywatele państw członkowskich stają się obywatelami Unii Europejskiej. Obywatele Unii mają prawo do kandydowania i głosowania w wyborach lokalnych oraz do Parlamentu w tym państwie członkowskim w którym przebywają. Mogą również swobodnie przebywać i poruszać się po terenie państw członkowskich.

Unia Europejska ma też swoją jednostkę monetarną. Jest nią ECU (European Currency Unit). W 1999r. zastąpiona ona będzie wspólną walutą EURO oraz powstanie Europejski Bank Centralny, który w połączeniu z centralnymi bankami państw członkowskich utworzy Europejski System Banków Centralnych. Polska oraz inne kraje Europy Środkowej i Wschodniej podpisały umowy o stowarzyszeniach, tzw. Układy Europejskie. Stwarzają one możliwości przystąpienia tych państw do Unii Europejskiej.


Główne instytucje Unii Europejskiej:

Dodatkowo działa Rada Audytorów, która monitoruje finansowe zarządzanie Unią a także dwa ciała doradcze, które reprezentują ekonomiczne, socjalne oraz regionalne interesy - Komitet Społeczno-Ekonomiczny oraz Komitet Regionów. Europejski Bank Inwestycyjny został założony w celu zrównoważonego udziału w rozwoju Unii oraz Europejski Instytut Monetarny - założony w 1994 w celu przygotowania się do unii walutowej. Unia Europejska jest także wspierana przez pewną liczbę agencji oraz ciał, które są odpowiedzialne za określone zadania.


Komisja

Główny organ wykonawczy Unii. Nazywana jest "strażnikiem traktatów". W jej skład wchodzi 20 członków (po dwóch przedstawicieli z pięciu dużych państw oraz po jednym z pozostałych dziesięciu), tak zwanych komisarzy, którzy wybierani są na okres 5 lat. Do jej kompetencji należą: prawo inicjatywy prawodawczej, reprezentacja interesów i koordynacja działań Wspólnot (wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej), kontrola stosowania prawa wspólnotowego (europejskiego), realizacja postanowień zawartych w traktatach oraz aktach prawnych przyjętych przez wspólnoty. Obecnie funkcje przewodniczącego sprawuje Jacques Santer (który 6.01.1995r. zastąpił Jacquesa Delorsa). Rolę wiceprzewodniczącego pełnią Manuel Martin oraz Sir Leon Brittan. Siedziba Komisji znajduje się w Brukseli. W strukturze Komisji funkcjonują 24 Dyrekcje Generalne (odpowiedzialne za realizację poszczególnych polityk Unii Europejskiej) oraz wyspecjalizowane służby (np. służba prawna).




Rada Unii Europejskiej (dawniej Rada Ministrów)


Instytucja trzech Wspólnot Europejskich (Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej) - jest to najważniejszy organ decyzyjny oraz polityczny Unii. Do głównych zadań Rady Unii Europejskiej należy wypracowanie i koordynacja ogólnej polityki gospodarczej państw członkowskich. Rada jest organem prawodawczym Wspólnot Europejskich.

Przekazuje Komisji Europejskiej kompetencje wykonania ustanowionych przez siebie przepisów prawnych. W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel każdego państwa członkowskiego (szczebla ministerialnego), upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu swojego rządu. Funkcja Przewodniczącego piastowana jest kolejno przez każde państwo członkowskie Rady, przez sześć miesięcy w z góry ustalonej kolejności. Rada Unii Europejskiej może wstępować w kilku postaciach, jako Rada do Spraw Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych) lub Rada Specjalna, tzw. branżowa (ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych, itp.). Organem pomocniczym Rady Unii jest Sekretariat Generalny. Rada, w zależności od przyjętych w Traktatach ustaleń, może przyjmować decyzje: jednomyślnie, zwykłą większością (8 z 15 państw członkowskich) lub większością kwalifikowaną (62 spośród 87 głosów).

Radę Unii Europejskiej wspomagają między innymi Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) i Komitet Koordynacyjny. Nie należy utożsamiać Rady Unii Europejskiej z Radą Europejską i Radą Europy.




Parlament Europejski


Jest bezpośrednio wybieralnym politycznym wyrażeniem woli mieszkańców Unii Europejskiej, jest największym międzynarodowym parlamentem na świecie. Stoi na straży interesów Unii oraz reprezentuje prawa 370 milionów jej obywateli. Jest wybierany przez społeczeństwo Unii w wyborach bezpośrednich, co pięć lat. Obecnie liczba posłów wynosi 626. Siedzibą Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, gdzie raz w miesiącu odbywają się sesje plenarne. Jego podstawowym zadaniem jest - jak każdego parlamentu - tworzenie prawa oraz kontrola władzy wykonawczej. Teraz bardziej niż kiedykolwiek przedtem ma on możliwość wykonywania obu tych funkcji bowiem jest w o wiele lepszej pozycji niż kiedyś z powodu poszerzenia zakresu jego władzy pierwszy raz w Pojedynczym Akcie z 1987 roku oraz następnie poprzez Traktat o Unii Europejskiej z 1992r. Parlament Europejski przywiązuje dużą wagę do utrzymywania bliskich stosunków z narodowymi parlamentami poprzez regularne spotkania pomiędzy marszałkami i szefami parlamentów oraz pomiędzy komitetami parlamentarnymi. Najważniejsze trzy obszary władzy Parlamentu Europejskiego to: władza legislacyjna, władza budżetowa, nadzór.



Władza legislacyjna


Pierwotnie Traktat Rzymski (1957) dawał Parlamentowi tylko rolę konsultacyjną, pozwalając komisjom składać propozycje oraz Radzie Ministrów decydować o legislacji. Następujące później traktaty rozszerzyły stopniowo zakres wpływu Parlamentu na poprawę a nawet adaptację prawa; tak więc teraz Parlament oraz Rada dzielą między sobą władzę w wielu obszarach. Procedura konsultacji wymaga opinii Parlamentu zanim propozycja legislacyjna Komisji może zostać przyjęta przez Radę. Odnosi się to, np. do zmian cen produktów rolniczych. Procedura kooperacji pozwala Parlamentowi rozwijać proponowane legislacje poprzez wprowadzenie poprawek. Zawiera to w sobie dwa czytania w Parlamencie.



Władza budżetowa


Parlament Europejski zatwierdza budżet Unii na każdy rok. Procedura budżetowa pozwala Parlamentowi proponować zmiany oraz poprawki początkowej propozycji Komisji oraz do poszczególnych pozycji krajów członkowskich w Komisji. W przypadku wydatków na rolnictwo oraz kosztów wynikających z porozumień międzynarodowych Komisja ma ostatnie słowo, lecz w przypadku innych wydatków, np. edukacji, programów socjalnych, funduszy regionalnych, projektów kulturalnych oraz z zakresu ochrony środowiska - Parlament decyduje w ścisłej współpracy z Radą. Kontrola wydatków jest ciągłym zadaniem Parlamentu.



Nadzór

Parlament sprawuje ogólny nadzór nad całością polityki Unii. Władza wykonawcza w Unii jest podzielona pomiędzy Komisję oraz Radę Ministrów i ich przedstawiciele stają regularnie przed Parlamentem.



Parlament i Komisja


Parlament ma ważną rolę wyznaczając co każde pięć lat członków oraz prezydenta Komisji. Oznacza to także żmudną i szczegółową pracę nad opracowaniem i analizą wielu rocznych i miesięcznych raportów, które komisja ma obowiązek przedstawiać Parlamentowi. Członkowie Parlamentu mogą zgłaszać ustne lub pisemne zapytania do Komisji - blisko 4000 w 1994 roku.



Trybunał Sprawiedliwości


Instytucja trzech Wspólnot Europejskich (Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej). Trybunał jest najwyższym organem sądowym Unii Europejskiej i zapewnia przestrzeganie prawa przy stosowaniu traktatów. W jego skład wchodzi 15 sędziów. Wspierany przez 9 rzeczników generalnych, mianowanych na okres 6 lat, których zadaniem jest publiczne przedstawianie umotywowanych opinii na temat spraw rozpatrywanych przez Trybunał. Przy Trybunale działa Sąd Pierwszej Instancji właściwy do rozpatrywania i rozstrzygania w pierwszej instancji sporów między innymi: Wspólnot Europejskich z pracownikami ich instytucji czy też osób fizycznych i prawnych z instytucjami Wspólnot. Trybunał Sprawiedliwości przede wszystkim orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucję Wspólnot z traktatami Wspólnot. Rozpoznaje też spory pomiędzy państwami lub między Komisją Europejską a państwami wynikające ze stosowania prawa europejskiego.



Rada Europejska


Powstała w 1974r. jako forma systematycznych spotkań szefów rządów i państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Jej obecność w strukturze instytucjonalnej potwierdzona została formalnie w Jednolitym Akcie Europejskim w 1986r. i Traktacie o Unii Europejskiej z Maastricht. Jednak nadal pozostaje poza systemem instytucjonalnym traktatów Wspólnotowych. Rada Europejska nadaje Unii Europejskiej impuls niezbędny do jej rozwoju i wytycza jej politykę we wszystkich kwestiach uregulowanych traktatowo. Obecnie poza głowami państw i szefami rządów w jej skład wchodzi Przewodniczący Komisji Europejskiej. Rada Europejska zbiera się co najmniej 2 razy w roku, pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego, któremu przypada Przewodnictwo w Unii Europejskiej.

Przewodnictwo w UE trwa 6 miesięcy i zmienia się rotacyjnie. Od 1995r. zrezygnowano z rotacji alfabetycznej, kolejność przewodnictwa do 2002r. będzie następująca: Holandia i Luksemburg - 1997r.. Wielka Brytania i Austria 1998r., Niemcy i Finlandia - 1999r., Portugalia i Francja - 2000r., Szwecja i Belgia - 2001r., Hiszpania i Dania - 2002r.
Rada Europejska odgrywa istotną rolę w systemie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Nie należy jej utożsamiać z Radą Europy i Radą Unii Europejskiej.

POLITYKA REGIONALNA w UNII EUROPEJSKIEJ

Szybkiemu rozwojowi gospodarczemu towarzyszy eskalacja rozpiętości ekonomicznych i społecznych.
Polityka strukturalna o charakterze ponadnarodowym jest prowadzona przez UE od połowy lat osiemdziesiątych. Dawniej wspieranie zmian strukturalnych przez instytucje wspólnoty miało formę wspierania polityki regionalnej prowadzonej przez poszczególne kraje ze środków Funduszy Strukturalnych. Do 1985r. środki te były dzielone według klucza kwotowego tzn. każde państwo członkowskie uzyskiwało zagwarantowaną na dany rok kwotę dotacji. Taki sposób rozdziału środków zapewniał krajom znaczną swobodę w sposobie rozdysponowania funduszy i gwarantował automatyczne uzyskiwanie funduszy w kolejnych latach, niezależnie od potrzeb. Często środki z budżetu wspólnotowego przyznane na wspieranie procesu eliminowania nierówności w pozornie rozwoju poszczególnych regionów były faktycznie przeznaczane na inne cele lub zastępowały środki dotąd przekazywane z budżetów narodowych na cele polityki regionalnej.


Kontrowersje i niejasności wynikające z dotychczasowego sposobu rozdziału środków z Funduszy Strukturalnych stały się przyczyną ich modyfikacji. Jednak główną przyczyną zmian w polityce strukturalnej była decyzja o budowie rynku wewnętrznego i obawa, iż proces ten zaostrzy zróżnicowanie poziomu i możliwości regionów.
Reformę Funduszy Strukturalnych wdrożono w latach 1989-1993 i podporządkowano ją następującym zasadom:



Cele polityki strukturalnej

Cel 1: wspieranie regionów opóźnionych (PKB na 1 mieszkańca mniejszy niż średniej dla WE);

Cel 2: rekonwersja upadających regionów przemysłowych (poziom bezrobocia o 15% od średniego bezrobocia we WE w ciągu 3 lat);

Cel 3 i 4: zwalczanie długotrwałego bezrobocia oraz bezrobocia młodzieży głównie na kształcenie zawodowe );

Cel 5: wdrażanie wspólnej polityki rolnej;

Cel 5a: strukturalne dostosowania do wymogów reformy produkcji rolnej, przetwórstwa na całym obszarze Unii;

Cel 5b: jest uzupełnieniem celu 1 i odnosi się do tych opóźnionych w których nie umieszczono w grupie pierwszej;

Cel 6:pomoc dla regionów słabo zaludnionych.


Realizacja poszczególnych celów polityki strukturalnej jest finansowana przez:


Procedura przyznawania środków na cele strukturalne polega na tym, że państwa członkowskie przedstawiają projekty, zbieżne z priorytetami polityki strukturalnej Wspólnoty. Powinny to być programy 3-5 letnie, które stanowią integralną część planów restrukturyzacji regionów lub sfery działalności gospodarczej w tych krajach. Decyzja o wyborze projektów do realizacji z budżetu wspólnotowego jest podejmowana przez Komisję w wyniku przetargu.
Polska jako kraj słabiej rozwinięty będzie miała prawo do korzystania z Funduszy Strukturalnych, gdy zostanie członkiem Unii Europejskiej.

W wyniku silniejszej koncentracji interwencji i lepszej harmnonizacji wszystkich środków strukturalno-politycznych wspólna polityka strukturalna stała się bez wątpienia znacznie skuteczniejsza. Procedury przyznawania środków zostały tymczasem znowu nieco usprawnione, Komisja zaś pobudza państwa członkowskie, aby intensywniej korzystały z możliwości uproszczenia procedur poprzez skupienie strategii i programów w jednym jedynym dokumencie. Wyraźne zwiększenie środków pozwala też o wiele skuteczniej rozwiązywać problemy regionalne. Mimo to wciąż mnożą się wątpliwości, czy zdolność absorpcyjna wspieranych regionów nie została już przekroczona i czy intensywność pomocy nie zabija ich własnych inicjatyw. Krytykę wywołuje również fakt, że szereg inicjatyw mogłoby zostać włączonych do wspólnotowych koncepcji pomocy. Ponadto istnieją też obawy dotyczące tworzenia wciąż nowych funduszów i instrumentów finansowych, ponieważ cierpi na tym czytelność i przejrzystość interwencji strukturalno-politycznych. Poza tym nie przestaje istnieć podstawowy problem całej polityki strukturalnej UE: stanowi ona w ostateczności substytut skutecznego systemu powszechnego ujednolicenia regionów pod względem finansowym.

W ostatnim czasie jasno zostały określone przez Komisję Europejską wstępne założenia tej polityki na lata 2000-2006. Najistotniejsze jest to, iż zwiększeniu ulegnie budżet polityki regionalnej z 28,6 mld ECU średniorocznie w latach 1994-1999 do 39,3mld ECU średniorocznie w latach 2000-2006. Taki stan rzeczy oznacza, że Fundusze Strukturalne będą koncentrowały ponad 36% wydatków budżetowych Unii Europejskiej.
Ponadto ograniczona zostanie liczba celów do trzech. Najważniejszym z nich o fundamentarnym znaczeniu i obejmującym 2/3 środków będzie Cel 1 tzn. oddziaływanie na obszarach zacofanych w rozwoju społeczno-ekonomicznym. Natomiast Cel 2 dotyczyć ma obszarów stojących przed wyzwaniami głębokiej restrukturyzacji społeczno-ekonomicznej. Cel 3 służyć ma adaptacji i modernizacji systemów edukacyjnych, szkoleniowych oraz zatrudnienia.

Następną innowacją będzie ograniczenie liczby inicjatyw do trzech i mają one odnosić się do:

ZAŁĄCZNIK

Narodowa Strategia Integracji
Część VIII: Synteza

8.l. Członkostwo w Unii Europejskiej jest strategicznym celem Polski. Cel ten - konsekwentnie realizowany od 1989r. przez kolejne polskie rządy - jest wyrazem dążenia przeważającej większości społeczeństwa do obecności i uczestniczenia Polski w strukturach europejskich.


8.2. Członkostwo w UE łączy się zarówno z korzyściami, jak i z kosztami. Proces dostosowawczy do standardów Unii wymaga ze strony Polski dużego wysiłku adaptacyjnego i modernizacyjnego. Jego konsekwencją będzie jednak wejście Polski na trwałe do grupy państw o wysoko rozwiniętych strukturach ekonomicznych, politycznych i społecznych.

8.3. W procesie negocjacyjnym Polska musi reprezentować jednolite i konsekwentne stanowisko w sprawach dotyczących naszej przyszłej pozycji w UE. Staranne przygotowanie merytoryczne i techniczne zespołu negocjatorów ułatwi uzyskanie jak najkorzystniejszych warunków członkostwa i rozwiązań w dziedzinach wymagających szczególnej ochrony. Stanowisko Polski powinno być jak najszerzej konsultowane z partnerami społecznymi tak, aby integracja była sprawą wszystkich obywateli.


8.4. Kształtowanie jednolitego stanowiska oraz koordynacja polskiej polityki wobec UE należy do kompetencji powołanego ustawą z 8 sierpnia 1996r. Komitetu Integracji Europejskiej. Kluczową rolę Komitetu podkreśla osoba jego Przewodniczącego - Premiera Rządu.


8.5. W okresie intensyfikacji prac dostosowawczych, przygotowań do negocjacji i ich prowadzenia niezbędne będzie w najbliższym czasie rozpoznanie stanowisk państw członkowskich i Komisji Europejskiej w zakresie:

8.6. Konieczne jest przyśpieszenie prac eksperckich dotyczących bilansu korzyści i kosztów z uwzględnieniem wariantów negocjacyjnych (okresy przejściowe, transfery itp.). Pomocna w tym będzie analiza traktatów akcesyjnych drugiego (Hiszpania, Portugalia, Grecja) i trzeciego (Austria, Szwecja, Finlandia) poszerzenia UE oraz analiza doświadczeń tych krajów z pierwszego etapu członkostwa. Na tej podstawie Rząd oszacuje koszty integracji Polski z Unią Europejską, z uwzględnieniem bilansu potencjalnych korzyści. Rząd przedstawi również ewentualne koszty i zagrożenia, jakie mogą wyniknąć dla Polski w sytuacji rezygnacji z podjęcia wysiłku integracji z UE.

8.7. Podstawowym warunkiem osiągnięcia korzyści ekonomicznych w procesie integracji z Unia gospodarki w okresie przedczłonkowskim tak, by mogła ona sprostać konkurencji wewnątrz Unii Europejskiej i w dalszej perspektywie, zmierzała do spełnienia kryteriów Unii Ekonomicznej i Monetarnej. Głównym celem powinno być utrzymanie wysokiego tempa wzrostu ekonomicznego w perspektywie długoterminowej. Będzie to możliwe, jeżeli zostanie utrzymane i przyspieszone tempo reform gospodarczych, modernizacji i głębokiej restrukturyzacji całej gospodarki.

8.8. Kluczowe elementy tak określonej polityki gospodarczej to przeprowadzenie reformy ubezpieczeń społecznych, prywatyzacja wielkich przedsiębiorstw państwowych, doprowadzenie do końca restrukturyzacji i prywatyzacji sektora finansowego, a także prowadzenie takiej polityki makroekonomicznej, która, poprzez odpowiednią kombinację polityki pieniężnej, fiskalnej i kursu walutowego, prowadzić będzie do stałego obniżania stopy inflacji.

8.9. Przyśpieszony zostanie proces realizacji programu dostosowań sektorowych wynikających z kalendarza Układu Europejskiego. Programy sektorowe zostaną przygotowane pod kątem negocjacji i członkostwa (programy już istniejące należy skoordynować). Rząd w szczególności:


8.l0. Należy podkreślić, że koszty transformacji gospodarczej nie są ceną członkostwa w Unii, ale ceną wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki. Koszty te należałoby ponieść w każdym wypadku, niezależnie od tego czy Polska przystąpi do Unii, czy nie. W dłuższej perspektywie korzyści ekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższą koszty dostosowań wynikających ze specyfiki funkcjonowania Unii Europejskiej.


8.ll. Państwo polskie i jego obywatele potrzebują nowoczesnego systemu prawa. System taki jest już stworzony jako bezpośredni skutek podpisania przez Polskę Układu Europejskiego. Jego dalszy rozwój będzie konieczny w okresie przedczłonkowskim i pierwszym okresie członkostwa. Perspektywa członkostwa Polski w UE, a później samo członkostwo, sprzyjać będzie tworzeniu nowoczesnego prawodawstwa polskiego.


8.l2. Proces dostosowywania prawa polskiego w perspektywie członkostwa zostanie zintensyfikowany w celu przygotowania państwa polskiego do stopniowego przejęcia całości acquis communautaire. Dlatego kontynuowane będzie dostosowanie prawa polskiego do Układu Europejskiego i Białej Księgi Komisji Europejskiej dotyczącej Jednolitego Rynku. Pilne działania w tym zakresie to:


8.l3. Strategia określa również sposób dochodzenia Polski do pełnego uczestnictwa w II filarze UE, a więc we współpracy państw członkowskich we Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa. NSI określa przesłanki międzynarodowej sytuacji Polski zasady jakimi Polska będzie kierować się we współpracy w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.


8.l4. W ramach NSI zostaną podjęte działania wpływające na zewnętrzne uwarunkowania procesu dochodzenia Polski do członkostwa. W tym obszarze realizacja NSI powinna zapewnić możliwie najbardziej sprzyjające warunki dla procesu negocjacyjnego, a później ratyfikacyjnego. W ostatecznym wyniku parlamenty wszystkich państw członkowskich UE oraz Parlament Europejski będą musiały ratyfikować traktat określający warunki członkostwa Polski w Unii. Ważne będzie również stanowisko innych instytucji europejskich.


8.l5. Z tych powodów NSI określa działania, których podjęcie jest konieczne zarówno na poziomie stolic państw członkowskich UE, jak i na poziomie samej Unii Należy przy tym wykorzystać wszystkie dostępne kanały oddziaływania politycznego, w tym środki dyplomatyczne, lobbying, wpływanie na zagraniczne media, środowiska opiniotwórcze i organizacje pozarządowe.


8.l6. Szczególną uwagę należy zwrócić na te kraje, które mogą uważać, że nasze członkostwo w UE przyniesie uszczerbek w jakości ich członkostwa w Unii oraz na te środowiska i grupy interesu w państwach członkowskich UE, które mogą postrzegać poszerzenie Unii jako niekorzystne dla ich dotychczasowej pozycji.


8.l7 . W działaniach zewnętrznych ważna jest rola partnerów społecznych w procesie dochodzenie Polski do członkostwa. Ich potencjalny wpływ na kształtowanie obrazu Polski za granicą zbiega się z potrzebą utworzenia systemu lobbyingu polskich interesów gospodarczo - politycznych w instytucjach i organizacjach Unii Europejskiej. Rząd wesprze inicjatywy zmierzające do stworzenia stałego mechanizmu współpracy z organizacjami pozarządowymi, w tym konsultacji w przygotowaniach do negocjacji i w ich trakcie. Pomocne byłoby powołanie przez organizacje pozarządowe ich grupy koordynującej, której partnerem zewnętrznym byłby Komitet Ekonomiczno-Społeczny (KES) Unii Europejskiej.


8.l8. W okresie przedczłonkowskim podjęte zostaną działania w celu zbliżenia Polski do III filaru UE, na który składa się współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Celem tych działań będzie w szczególności przystąpienie Polski do Układu Schengen i do EUROPOL-u.


8.l9. Rozwijane będzie szkolenie kadr adminisacji centralnej w zakresie problematyki UE z wykorzystaniem środków budżetowych i pomocy bilateralnej. Szkolenie to zostanie rozciągnięte na administrację regionalną i samorządową oraz na środowiska gospodarcze i zawodowe.


8.20. Wyselekcjonowana grupa przyszłych negocjatorów i kierowników komórek ds. integracji w resortach zostanie objęta szkoleniem specjalistycznym. Podobnym szkoleniem objęte będą grupy zawodowe o szczególym znaczeniu:

8.2l. Wprawdzie przeważająca większość społeczeństwa polskiego i jego przedstawicieli opowiada się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, jednak stan wiedzy społeczeństwa o Unii jest niewystarczający. Potrzebna jest szeroka akcja informacyjna przedstawiająca wszystkie korzyści wypływające z członkostwa Polski w UE, a także związane z tym wyzwania tak, aby podpisanie traktatu akcesyjnego, który zmieni w zasadniczy sposób sytuację geopolityczną Polski, mogło być w pelni zaakceptowane i poparte przez społeczeństwo polskie.


8.22. Akcja edukacyjno - informacyjna skierowana do społeczeństwa polskiego będzie prowadzona poprzez:

8.23. Stworzona zostanie grupa robocza ds. strategii informacyjnej, której zadaniem będzie opracowanie nowoczesnej polityki informacyjnej państwa w perspektywie członkostwa Polski w UE. W skład tej grupy wejdą przedstawiciele administracji państwowej, środowisk opiniotwórczych i politycznych, a także przedstawiciele organizacji pozarządowych. Strategia powinna wykorzystać wszystkie współczesne techniki i metody komunikowania masowego, wpływać na poziom wiedzy dziennikarzy oraz prowadzić stały monitoring skuteczności podejmowanych w tym zakresie działań.


8.24. Analizy naukowe niezbędne dla właściwej realizacji Narodowej Strategii Integracji nie będą mogły być prowadzone wyłącznie w oparciu o oficjalne instytucje rządowe. Dlatego wiele z istotnych działań realizowanych w ramach NSI powinno być wspierane przez wiarygodną instytucję, która będzie prowadzić badania i działalność wydawniczą oraz dostarczać ekspertyzy z zakresu integracji
europejskiej, a także będzie miejscem spotkań międzynarodowych i konferencji Rząd zleci Komitetowi Integracji Europejskiej prace mające na celu szybkie powołanie Polskiego Instytutu Europejskiego, zapewniając mu niezależność i podstawy finansowe, podobnie jak to ma miejsce w przypadku odpowiednich placówek w krajach członkowskich UE.


8.25. Narodowa Strategia Integracji będzie podstawą dla opracowania szczegółowego mandatu negocjacyjnego. Komitet Integracji Europejskiej przedstawi listę ekspertyz niezbędnych do opracowania instrukcji negocjacyjnych. Wyznaczony zostanie główny negocjator oraz trzon zespołu negocjacyjnego.


8.26. Rząd RP będzie dążył do uzgodnienia zasad współdziałania i wsparcia ze strony UE w okresie przygotowawczym, proponując szybszą ewolucję PHARE w kierunku funduszy strukturalnych oraz utworzenie funduszy przedakcesyjnych. W tym celu zostaną utworzone odpowiednie struktury wykonawcze uwzględniające zasadę współfinansowania. Rząd uważa, że PHARE powinien stać się jednym z głównych instrumentów finansowania procesów dostosowawczych. Rząd i Komisja Europejska dokonują obecnie przeglądu wieloletnich programów pomocowych w celu dostosowania ich do wymagań okresu przedczłonkowskiego.


8.27. Rząd dostosuje system klasyfikacji budżetowej tak, aby umożliwić planowanie i kontrolowanie wydatków budżetowych związanych z procesem integracji. Umożliwi to sporządzenie bilansu budżetowych kosztów i korzyści, a w przyszłości określenie wysokości własnego wkładu do realizacji programów finansowanych w ramach funduszy strukturalnych.


8.28. Realizacja NSI będzie realizowana z wzajemnie uzupełniających się źródeł:

Rząd określi, jaki będzie udział powyższych środków w finansowaniu prac dostosowawczych i przygotowań do negocjacji oraz pierwszego okresu członkostwa.

8.29. Jest intencją Rządu, aby założenia i realizacja NSI miały rangę priorytetu w działaniach wszystkich organów administracji. Rząd zwraca się także do obywateli, organizacji politycznych i zawodowych, samorządów i organizacji pozarządowych o zapoznanie się z Narodową Strategią Integracji i określenie - w zakresie swoich możliwości sposobu wsparcia jej realizacji.


Rząd uważa, że perspektywa demokratycznej, bezpiecznej, silnej i zasobnej Polski w demokratycznej, bezpiecznej, silnej i zasobnej Unii Europejskiej powinna stać się motorem działań społeczeństwa polskiego u progu XXI wieku.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Swoboda przepływu ludności w świecie integracji z UE (11 str I2RFF774NRL5KFA2PUVTLQ6ZH52LYNB3NFCWKTQ
4. Pierwsze kroki na drodze integracji Europy, Instytucje UE
Instytucje i źródła prawa UE - opr na egzamin, Integracja, UE
Polska na drodze Niemiec Krasnodebski
swoboda przepływu ludności w świecie integracji z UE (13 str
Polska na drodze do autorytaryzmu
Polska wobec dyskusji o przyszłości UE (18 str)
Na drodze, Filologia polska, Młoda Polska
wykłady z gospodarki opartej na wiedzy (11 str), Ekonomia, ekonomia
wpływ polityki monetarnej na działalność kredytową (11 str)(1), Bankowość i Finanse
Kanały dystrybucji na rynku zbóż przed integracją z UE - praca, Studia - materiały, semestr 7, Zarzą
Polska w drodze do UE (10 stron)
Integracja europejska, Za i przeciw UE (11 stron), 1
administracja publiczna wobec integracji polski z ue (11 stron) VLUAWMF54OUXU6EWJHDHUSVGPPYEFA52HUYM

więcej podobnych podstron