Rosliny okrywowe w praktyce ogrodniczej są grupa roslin obejmującą byliny, krzewinki, krzewy liściaste, iglaste i pnącza.
Cechy dobrych roślin okrywowych:
-odporność na mróz - jest to podstawowa cecha decydująca o przydatności danej rośliny do masowych obsadzeń
- długowieczność - nawet najpiękniejsze i szybko rosnące rośliny nic nie dają, jeśli SA krótkowieczne i po kilku latach giną
- trwałość - jakość roślin w ciągu jednego okresu wegetacji, wiele roślin tracą swą część nadziemną, dlatego cenione są byliny, krzewy zimozielone
- siła wzrostu - preferuje się rośliny, które swoimi pędami czy odrostami w ciągu 2-3 lat w pełni pokrywają obsadzoną powierzchnię
- tolerancja na choroby i szkodniki- ze względu na stosowanie na dużych powierzchniach ryzyko infekcji wzrasta. Podatne na choroby jest np. mączniak
- odpornośc na uszkodzenia mechaniczne - zaleca się stosowanie roślin tolerancyjnych na deptanie i łamanie gałęzi
- zdolność regeneracji
- Duża wartośc dekoracyjna - kolorwe, pachnące kwiaty, ładne owoce czy jesienne przebarwienie, tworzenie zielonego, zdrowego „dywanu”
- soltier - pojedynczy egzemplarz na rabacie/trawniku, o specjalnych walorach dekoracyjnych
-tworzenie stałego estetycznego runa - atrakcyjny wygląd w okresie wegetacji. Najlepsze rośliny to zimozielone : barwinek, bluszcz, rumianka japońska, jałowiec
-szybkie rozrastanie się roślin - jedna z podstawowych cech warunkująca szybkie efekty ozdobne
- zwarte pokrycie powierzchni gleby - podstawowy warunek roślin okrywowych
- wyrównany wzrost - przy stosowaniu masowych jednolitych nasadzeń porządany jest możliwie wyrównany wzrost roślin, stwarza wrażenie ładu, ceche tę posiadają:barwienk pospolity, bluszcz i bodziszek korzeniowy
- tworzenie efektu ozdobnego przy masowych nasadzeniach - właściwy efekt po masowym a nie pojedynczym posadzeniu
- ograniczona ekspansywność w zestawieniu z innymi ekspansywnymi roślinami - do stosowania w układach mieszanych nadają się przedeszystkim gatunki które nie stważaja zagrożenia dla pozostałych gatunków
- wytrzymałośc na przykrycie opadającymi liścmi - dobrą tolerancję posiadają : bluszcz, barwinek, rumianka japońska
- niewielkie wymagania życiowe - stosowane w miejskich terenach zieleni gdzie SA słabe warunki (zanieczyszczenia, degradacja gleby)
Zdolnośc szerokiej amplitudy posiadają : śnieguliczka biała, róża pomarszczona, kolcowoj pospolity
- szybkie łatwe rozmnażanie
Podział roślin okrywowych:
Byliny okrywowe:
-typowe byliny z różnych „stref siedliskowych”
-trawy i pokrewne (np. carex)
-rosliny rozłogowe (np. konwalia majalis)
-paprocie
Krzewy okrywowe:
-Półkrzewy krzewinki, (np. hypericum calycinum)
- liściaste karłowate lub małe krzwy np. (spirea decumbens)
- wiecznie zielone i zimozielone karłowe lub małe krzewy (vinca minor)
-krzewy iglaste (microbiote decussata)
-pnącza (hedera helix)
Miejsca zastosowania:
-przy ulicach (wysepki, pasy miedzy jezdniami)
- na skarpach (funkcja przeciwerozyjna)
-miejsca silnie zacienione pod drzewami
- wokół drzew sadzonych w dużych pojemnikach
- w zieli dachowej jako podstawowy składnik kompozycji
Zalety stsowania roślin okrywowych:
-odporniejsze od trawników na niekorzystne warunki siedliskowe, suszę i zanieczyszczenia
- rosną zadowalająco przy małej miższośći podloża
-wraz z upływem czasu wymagają znacznie mniej pielęgnacji niż tarwniki, przez co ograniczają nakład pracy na utrzymanie zieleni
- odporniejsze na zanieczyszczenia niż trawniki (bariera psychiczna przed zniszczeniem)
- znacznie atrakcyjniejsze niż monotonne trawniki - zmienność w ciągu roku ( bogactwo pokroju, barwy, faktury, dają duże możliwości projektowe)
-duże znaczenie ekologiczne - siedlisko dla drobnych zwierząt, działąnie fitoremiediacyjne 9oczyszczanie powietrza
-ograniczaja erozję gleby na skarpach
-hanuja degradacje gleb miejskich poprzez ułatwienia napowietrzenia i zwiększenia retencji wodnej
Wady:
-konieczność właściwego doboru gatunków i dopasowanej rozstawy nasadzenia
-koniecznośc przygotowania terenu pod posadzenie roślin (polega głownie na oczyszczeniu z chwastów)
-koniecznośc systematycznej pielęgnacji w pierwszym / dwóch latach uprawy
- ryzyko kradzieży roślin w pierwszym roku posadzenia
Projektując rośliny okrywowe należy pztrestrzegac następujących zasad :
- dobrze dobrac rośliny do istniejących warunków siedliskowych
-dobrać wysokość i sposób wzrostu do powierzcni
- sadząc przy ulicach należy przesdtrzegac zasady dobrej widoczności do (1m), odporne na zanieczyszczenia
- chcąc uzyskac bariery, stosowac rośliny kolczaste lub cierniste (róża, pigwowiec)
- rozstawe dobierać do siły wzrostu (silniej rosnące rzadziej, wolniej rosnące gęściej), dobierac zalecaną rozstawę dla poszczególnych gatunków
- na wiekszych obszarach zaleca się kompozycje wielogatunkowe
- w przypadku mieszania roślin różnych gatunków należy łączyć rośliny o podobnej wysokości, pokroju fakturze, by uniknąć wrażenia chaosu. W przypadku takich rozwiązań należy się jednak liczyć z możliwością negatywnego oddziaływania roślin jednego gatunku na inne (allelopatia)
-pod dzrewami należy sadzieć przedewszystkim rośliny płytko korzeniące się 9głownie byliny) by uniknąć konkurencji z dziwem o składniki pokarmowe
-w sąsiedztwie placów zabaw nie należy sadzic roślin trujących (owoce i inne części) i wywołujące alergię
- rośliny iglaste należy sadzić głownie w miejscach mniej narazonych na kradzieże czy zanieczyszczenia przez psy
- do sadzenia stosowac zawsze materiał rośliny dobrej jakości 9najlepiej z pojemników)
- dobrze przygotowac teren do obsadzeń
Przykładowe rośliny :
Macierzanka piaskowa - Thymus serpyllum
Dąbrówka rozłogowa -Ajuga reptans
Zawilec gajowy - Anemone nemorosa
Bergenia sercolistna - Bergenia cordifolia
kaczyniec błotny - Caltha palustris
Epimedium wielkokwiatowe - Epimedium grandiflorum
Bluszczyk kurdybanek - Glechoma hederacea
bodziszek korzeniasty - Geranium macrorrhizum
Funkia babkolistna -Hosta plantaginea
Jasnota plamista - Lamium maculatum
Tojeść rozesłana - Lysimachia nummularia
Czyściec wielkokwiatowy - Stachys grandiflora
Konwalia majowa - Convallaria majalis
Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Barwinek pospolity - Vinca minor
Goździk siny - Dianthus gratianopolitanus
Kostrzewa owcza - Festuca ovina
Ubiorek wiecznie zielony - Iberis sempervirens
Pięciornik rozłogowy - Potentilla reptans