Pytania KNS sprzed dwóch lat:

1. Definicja KNS wg Strzeszewskiego oraz schemat działania w duchu KNS-u.

2. Cechy charakterystyczne nauczania społecznego Kościoła.

3. Osoba ludzka w wymiarze jednostkowym i społecznym.

4. Podział zasad etyczno - społecznych (charakterystyka wybranej zasady).

5. Stanowisko Kościoła wobec demokracji.

1. Działy KNS wg Strzeszewskiego
=>Filozofia społeczna - określa kim jest człowiek

• Katolicka etyka społeczna / społeczna teologia moralna - zawiera zasady ogólne

• Etyka społeczna i społeczna teologia moralna stosowana - o charakterze praktycznym i aplikacyjnym

Cel Za cel KNS stawia sobie wypracowanie modelu zgodnego z nauką zawartą w NT. Jest to doktryna(nauka normatywna) kościoła który ją upowszechnia, uniwersalna, ponadczasowa i powszechna, o charakterze ontycznym (posiada zbiór wypracowanych poglądów na kwestie społeczne), zajmuje się bytem społecznym (w zakresie: gospodarki, polityki, rodziny, religii, światopoglądu, nauki i techniki).

2. Byt społeczny: zakres, charakterystyka.

KNS zajmuje się bytem społecznym w 5 zakresach:

1. gospodarki

2. politycznym

3. rodziny

4. religia i światopogląd

5. nauka i technika

Byt społeczny to inaczej rzeczywistość społeczna - składa się na nią całokształt materialnej działalności ludzi w danym okresie historycznym. Byt społeczny obejmuje te procesy, które mają społeczno-historyczny charakter: dotyczy zarówno wymianę materii zachodzącą między społeczeństwem a przyrodą, jak również pomiędzy jednostkami a grupami, które tworzą dane społeczeństwo: procesy gospodarcze, ustrojowe, działania wojenne, akcje strajkowe. W zakres bytu społecznego nie wchodzą natomiast procesy fizjologiczne ludzi (np. oddychanie, trawienie itp.), gdyż nie zależą one bowiem od wymiany materialnych działań między ludźmi, nie mają społeczno-historycznego charakteru.

Św. Tomasz z Akwinu mówi o dwóch podstawowych ujęciach bytu:

a/ pierwotne pojęcie bytu zakładane jest w każdym kontakcie z rzeczywistością; poznanie

czegokolwiek domaga się ujęcia tej rzeczy w kategoriach bytu.

b/ metafizyczne pojęcie bytu formowane jest w procesie abstrakcji, która przebiega przez

trzy etapy: Abstrakcja fizyczna - pomija materię w jej konkretności i indywidualności. Abstrakcja matematyczna - bada jedynie ilościowy aspekt rzeczy. Abstrakcja metafizyczna - ujmuje formę rzeczy, czyli wskazuje na konieczne elementy bycia tego rodzaju bytem. Tomasz zakłada hylemorficzna struktura bytu:

- wszystkie byty materialne składają się z materii i formy.

- materia jest ostatecznym podłożem form, ale sama nie ma żadnej formy czy aktualności.

Materia pierwsza jest czystą abstrakcją, gdyż w rzeczywistości spotykamy jedynie byty

złożone z materii i formy.

- Forma jest „pierwszym aktem fizycznego ciała”. W każdej rzeczy istnieje tylko jedna forma

substancjalna, która udziela rzeczy istnienia.

3. Kościół Katolicki a prawa człowieka, recepcja praw człowieka przez Kościół.

Prawa człowieka są konkretyzacją godności ludzkiej. KNS od czasu ogłoszenia Rerum Novarum (1891), normy etyczne, które wynikają ze stworzonej przez Boga natury człowieka, formuje się jako prawa człowieka.

Chrześcijaństwo miało znaczący wkład do ich historycznego rozwoju. W XV w. sformułowano zakaz zniewalania, wywieszczania i wysiedlania mieszkańców nowo odkrytych kontynentów. Oznaczało to proklamacje praw człowieka do wolności, własności, ojczyzny. W większości encyklikach społecznych formułowane są prawa człowieka. Dokument soborowy „Pace interis” z 1963 r. oficjalnie uznał katalog praw człowieka. Quadragesimo Anno (Pius XI 1931) Dygnitatis humanes (dokument z 1965 r.) zawarte było prawo człowieka do wolności religijnej. Kościół kierował zastrzeżenia ku oświeceniowemu rozumienia praw człowieka - wyłączaniu praw z ładu stworzenia, uzasadnienia w Bogu, a także ku liberalnemu - gdzie sprowadzano prawa człowieka wyłącznie do indywidualnych praw wolnościowych przeciwstawnych państwu, konstytuowane przez społeczeństwo. Z drugiej strony odrzucał rozumienie socjalistyczne, które bazowało na równości w ujmowaniu praw społecznych. KNS podkreśla prawo naturalne, mające boską podstawę.

Obszerny katalog praw człowieka znajduje się w encyklice \jana XXII „Pace interis” czyli Wielka Karta Crześcijańskiego Ujęcia Praw Człowieka, zawiera 9 praw :

1. Prawo do godnego życia

2. Prawo do korzystania z wartości moralnych, kulturalnych, niezbędnych do rozwoju osobistego

3. Prawo do wolności religijnej

4. Prawo do wolnego wyboru drogi życiowej i swobody życia rodzinnego

5. Prawo do pracy i własności

6. Prawo do zrzeszania się

7. Prawo do emigracji i imigracji

8. Prawo do udziału w życiu społecznym

Paweł VI - Populorum progresio- prawo do integralnego rozwoju narodów

JP2 - Redemptor hominis - godność człowieka
JP2 - Leborarem exernces - prawo człowieka do wyboru ustroju i zrzeszania się

4) Arthur Friddin Utz - podkreśla ontyczny charakter dobra wspólnego, jest to wartość, którą należy osiągać, jest narzędziem do osiągnięcia celu

Dobro wspólne jest celem państwa i społeczeństwa, dlatego też zadaniem państwa jest stworzenie warunków ramowych, w których może się skutecznie rozwijać współdziałanie jednostek, grup i stowarzyszeń.

Zasada dobra wspólnego opiera się na tendencji życia społecznego, określanej jako DAWANIE (wkład jednostki w dobro wspólne)- w pewnym sensie odwrócenie zasady pomocniczości (stroną uprawnioną jest państwo, zobowiązaną jednostka). Zasada określa obowiązki od dołu i prawa od góry. Wynika z niej zobowiązanie do wkładu w życie społeczne przez wszystkich uczestników- inaczej nie byłby możliwy rozwój i

bogactwo życia społecznego. Realizacja jest podstawą do rozwoju integralnego. Chroni przed indywidualizmem, nie dopuszcza do tworzenia struktur grożących patologią. - akcentuje sprawiedliwość społeczną.

W funkcji negatywnej - zasada ta chroni przed indywidualizmem, nie dopuszczaj do stworzenia tzw. struktur zła. W ujęciu pozytywnym - zasada ta akcentuje wagę sprawiedliwości społecznej i konieczności wkładu każdej jednostki w dobro wspólne.

5)

---