Piotr Rybitw 07.06.2012

grupa G, BN-BM

Strategia Wojskowa

Klasycy strategii wojskowej

J. Piłsudski

Biogram Józefa Pilsudskiego

Józef Klemens Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 roku, zmarł 12 maja 1935 roku. polski działacz niepodległościowy, dowódca wojskowy, polityk, Naczelnik Państwa polskiego w latach 1918-1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszy Marszałek Polski od 1920; dwukrotny premier Polski (1926-1928 i 1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczpospolitej wprowadzonych w 1926 roku po zamachu stanu. Urodził się w rodzinie ziemiańskiej na Wileńszczyźnie. Pośród zwolenników Piłsudskiego, zwłaszcza z czasów służby w Legionach Polskich, używano jego przydomków - Komendant, Dziadek i Marszałek. 1886 był na studiach medycznych w Charkowie, prowadził działalność rewolucyjną i niepodległościową wśród studentów. Przypadkowo zamieszany w przygotowanie zamachu na cara Aleksandra III, aresztowany w Wilnie 1887 i zesłany na Syberię, gdzie przebywał w latach 1888-1892. Po powrocie wstąpił do organizującej się Polskiej Partii Socjalistycznej i od 1893 został członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego oraz redaktorem naczelnym Robotnika. 1900 ponownie aresztowany po odkryciu redakcji pisma, pozorował chorobę psychiczną i w 1901 udało mu się zbiec ze szpitala w Petersburgu.

W czasie wojny japońsko-rosyjskiej (1904-1905) udał się do Japonii z propozycją wywołania powstania w Królestwie w zamian za pomoc finansową dla strony polskiej.
W latach 1905-1908 kierował Organizacją Bojową PPS, która przeprowadziła wiele udanych akcji przeciwko zaborcom rosyjskim. Po rozłamie w PPS (1906) objął przywództwo PPS-Frakcji Rewolucyjnej. W sprawie niepodległości Polski reprezentował kierunek proaustriacki, liczył na odbudowę państwa polskiego przy pomocy Austro-Węgier.

1910 na bazie Związku powołano organizacje o charakterze paramilitarnym: Związek Strzelecki we Lwowie z W. Sikorskim i Towarzystwo Strzeleckie w Krakowie, którego przewodnictwo objął osobiście.

Po wybuchu I wojny światowej ogłosił mobilizację oddziałów strzeleckich. W wyniku akcji dyplomatycznej posłów polskich w Wiedniu oraz działalności Naczelnego Komitetu Narodowego władze austriackie wyraziły zgodę na organizację Legionów Polskich.

Wobec nieuchronności klęski państw centralnych sprowokował tzw. kryzys przysięgowy, za co został osadzony przez Niemców w więzieniu magdeburskim w lipcu 1917. Powrócił do Warszawy 10 XI 1918, w dniu 11 XI Rada Regencyjna przekazała mu władzę wojskową. Powołany w dniu 22 XI 1918 przez rząd J. Moraczewskiego (powstały 18 XI) na urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa. W styczniu 1919 wybrany przez Sejm Ustawodawczy na Naczelnika Państwa.

Dążąc do odbudowy państwa polskiego prowadził wojnę z bolszewicką Rosją 1919-1920, zakończoną korzystnym dla Polski pokojem ryskim (1921). W czasie wojny dał się poznać jako doskonały strateg, przygotowując plan i przeprowadzając udaną Bitwę Warszawską, która miała decydujące znaczenie dla wyniku wojny. W 1919 z jego inspiracji generał L. Żeligowski zajął Wilno. Nie zrealizował planów odbudowy Ukrainy i Białorusi sprzymierzonych z Polską. W marcu 1920 mianowany marszałkiem, do grudnia 1922 piastował godność Naczelnika Państwa i Naczelnika Wojska Polskiego.

W 1926 roku po odrzuceniu przez prezydenta S. Wojciechowskiego propozycji utworzenia rządu z A. Skrzyńskim jako premierem, dokonał zamachu wojskowego. W latach 1926-1928 i 1930 był dwukrotnie premierem.

Pod hasłami zwalczania "sejmowładztwa" i "partyjniactwa" oraz "sanacji życia politycznego" zwalczał opozycję. Doprowadził m.in. do rozbicia Centrolewu i procesu brzeskiego, co zapewniło zdecydowane zwycięstwo Bezpartyjnemu Blokowi Współpracy
z Rządem w wyborach 1930. Opracowana pod wpływem zgrupowanych wokół niego sił politycznych Konstytucja kwietniowa (1935) znacznie zwiększała uprawnienia prezydenta
i rządu. Dążył do stworzenia systemu bezpieczeństwa państwa poprzez zawarcie dwustronnych umów o nieagresji z ZSRR (1932) i Niemcami (1934). Szukał możliwości zawarcia trwałych sojuszy z Francją i Anglią. 1932 z uwagi na pogarszający się stan zdrowia prowadzenie polityki zagranicznej powierzył J. Beckowi, sprawy krajowe W. Sławkowi. Pochowany został w krypcie zasłużonych na Wawelu.

Jego tezy interdyscyplinarne i ponadczasowe pozwalają na pełne zrozumienie otoczenia i środowiska, w których powstały. Dają nam kierunek w analizie form i metod funkcjonowania polityki i wojny. Epoka, w której przyszło mu żyć i tworzyć, była bardzo bogata w przykłady pozytywne i negatywne postaw bohaterskich i patriotycznych. Na tej podstawie kreowana przez Piłsudskiego metoda widzenia i analizowania rzeczywistość była bardzo dosadna i konkretna, nie dająca możliwości polemizowania.

Odzyskanie niepodległości w 1918 roku i utworzenie Wojska polskiego

Odzyskanie niepodległości 1918 uznaje się za przełomowe wydarzenie
w dziejach polskiej historii po I wojnie światowej. 11 listopada 1918 roku przyniósł Polsce upragnioną niepodległość oraz wiele rozwiązań politycznych. Powstała w jego wyniku Rada Regencyjna oraz Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej sprawowały władzę zwierzchnią nad Królestwem Polskim. To Rada Regencyjna powierzyła naczelne dowództwo nad wojskiem Józefowi Piłsudskiemu, z kolei Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej 7 listopada 1918 proklamował utworzenie Polskiej Republiki Ludowej.

 11 listopada 1918 r, działając na prośbę Rady Regencyjnej, Józef Piłsudski objął dowództwo nad podporządkowaną jej od października Polską Siłą Wojskową. Objąwszy stanowisko głównodowodzącego, przyszły Marszałek Polski przystąpił do energicznych działań. Stacjonującym w Warszawie niemieckim władzom wojskowym Piłsudski zaproponował, by po prostu złożyły broń i wyjechały pierwszym pociągiem, zanim w mieście wybuchną rozruchy. Na zgłoszoną przez Piłsudskiego propozycję Niemcy zgodzili się bez szemrania. Wystarczyło kilka godzin, by Warszawa była wolna. Po trzech dniach w dawnym Królestwie Polskim po wojskach niemieckich nie było śladu. Dopiero pod przywództwem Piłsudskiego zadeklarowana 7 listopada niepodległość Polski zaczęła stawać się faktem.

Strategiczne podstawy wyprawy kijowskiej

Jednym z najważniejszych i najgłośniejszych wydarzeń wojny polsko-bolszewickiej
z 1920 roku była tzw. wyprawa kijowska. Wyprawa ta polegała na ofensywnych działaniach wojennych podjętych wspólnie przez Wojska Polskie i Armię Czynną Ukraińskiej Republiki Ludowej. W połowie kwietnia 1920 roku wojska polskie stanęły u bram Kijowa i co ciekawe nie napotkały praktycznie żadnego oporu ze strony nieprzyjaciela. Tak bierna postawa mieszkańców Kijowa wynikała z faktu, że zmiana władzy następowała już po raz 15 w ciągu 3 lat. Mimo tego polskie wojska z dumą przemaszerowały ulicami Kijowa. Polacy niezbyt długo cieszyli się jednak swoim sukcesem, bowiem już na początku czerwca 1920 roku wojska polskie zostały zmuszone przez kontrofensywę sowiecką do wycofania się z Kijowa. Ostateczne wycofanie się wojsk polskich z miasta nastąpiło 13 czerwca 1920 roku. Polska ofensywa na Kijów wywołała ogromne niezadowolenie w Europie. Najbardziej oburzona wydawała się być Francja, której zdaniem lepszy byłby atak na Ukrainę we współpracy z gen. Denikinem.

Bitwa Warszawska 1920

Bitwa warszawska była decydującą wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921. Stoczona była od 13 do 15 sierpnia 1920 przez wojsko polskie z Armią Czerwoną. Rozegrana była zgodnie z planem operacyjnym opracowanym wg koncepcji Piłsudskiego przez szefa Sztabu Generalnego gen. Rozwadowskiego, płk Piskora i kpt. Regulskiego.

Faza obronna na kierunku warszawskim trwała do 16 sierpnia przechodząc następnie
w rozstrzygające kontrnatarcie tzw. grupy manewrowej (5 dywizji piechoty, 1 brygada kawalerii) dowodzonej przez J. Piłsudskiego, która przełamując linie obrony radzieckiej
w rejonie Kocka i Cycowa przedostała się na tyły wojsk atakujących Warszawę, wyzwalając następnie Białą Podlaską, Łuków, Międzyrzec Podlaski, Siedlce. 19 sierpnia armia polska zmusiła armię Tuchaczewskiego do odwrotu nad Niemen. 19-25 sierpnia jednostki Wojska Polskiego wyzwoliły szereg miejscowości (m.in. Brześć Litewski, Białystok, Łomżę, Ostrołękę), docierając do granicy z Prusami Wschodnim i odcinając drogę odwrotu głównie siłom bolszewickim. W wyniku bitwy po stronie polskiej zginęło ok. 4,5 tysięcy żołnierzy, 22 tys. zostało rannych i 10 tys. zaginionych. Straty radzieckie nie są dokładnie znane, wg szacunków 25 tys. poległych lub było ciężko rannych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, zaś 45 tys. zostało internowanych przez Niemców. Bitwa warszawska zdecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę oraz zatrzymała rozprzestrzenienie się rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią. Została uznana za 18. przełomową bitwę w historii świata.

Strategia obronna Polski w 1939 roku

Wojsko Polskie w dniu 1 września 1939 roku składało się (wg struktury wojennej)
z: Naczelnego Dowództwa, broni głównych- piechoty, kawalerii i artylerii, broni technicznych- broni pancernej, lotnictwa, saperów, łączności i służb oraz z marynarki wojennej, w łącznej sile około 1 miliona żołnierzy. Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego
w kampanii wrześniowej był marszałek Edward Rydz-Śmigły, a szefem sztabu gen. bryg. Wacław Stachiewicz. Wojsko Polskie posiadało ok. 880 czołgów i pojazdów pancernych oraz 400 samolotów bojowych, 4 niszczyciele w składzie Polskiej Marynarki („Wicher”, „Burza”, „Grom” i „Błyskawica”), 4 okręty podwodne („Ryś”, „Wilki”, „Żbik”, „Orzeł”, „Sęp”), 6 trałowców („Żuraw”, „Czapla”, „Jaskółka”, „Mewa”, „Czajka”, „Rybitwa”), oraz kilkanaście jednostek pomocniczych. Dowództwo floty, obawiając się szybkiego zniszczenia przez lotnictwo niemieckie wartościowych niszczycieli, w przededniu wojny odesłali trzy z nich do Wielkiej Brytanii.

Bibliografia:

1. A. Albert, „Najnowsza historia Polski 1914-1993”, Warszawa 1995.

2. J. Buszko, „Historia Polski 1864-1948”, PWN, Warszawa 1980.

3. S. Komornicki, „Wojsko polskie 1939- 1945 Barwa i Broń”, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984.

4. J. Piłsudski, „Rok 1920”, Łódź 1989.

5. L. Wyszczelski, Warszawa 1920, Bellona, „Mówią Wieki”, Warszawa 2001, Magazyn Historyczny Nr 03/2010.

---