Józef Piłsudski

Autor – Klaudia

Kuszpa

Zdjęcie – google
grafika

Notatki - wikipedia

Józef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia
1867 w Pułowie, zm. 12 maja 1935 w
Warszawie) – polski działacz socjalistyczny i
niepodległościowy, polityk, Naczelnik
Państwa w latach 1918–1922 i naczelny
wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918,
pierwszy marszałek Polski od 19 marca 1920;
dwukrotny premier Polski (1926–1928 i
1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II
Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 po
przewrocie majowym; współzałożyciel
Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji
Bojowej PPS (OB PPS).
W młodości, podczas prowadzenia
działalności konspiracyjnej znany pod
pseudonimami Wiktor i Mieczysław. Wśród
zwolenników Piłsudskiego, zwłaszcza z
czasów służby w Legionach Polskich,
używano jego przydomków – Komendant,
Dziadek i Marszałek oraz Ziuk.

Józef Piłsudski, herbu Piłsudski urodził się 5
grudnia 1867 w Zułowie na Wileńszczyźnie, w
rodzinie o tradycjach patriotycznych. Ojciec,
Józef Wincenty (1833–1902), był podczas
powstania w 1863 komisarzem Rządu
Narodowego na powiat rosieński matka – Maria z
Billewiczów (1842–1884) – pochodziła ze
znanego rodu szlacheckiego herbu Mogiła.
Rodzice zawarli związek małżeński bezpośrednio
przed powstaniem.
Po stłumieniu powstania, uchodząc przed
prześladowaniem ze strony Rosjan, Józef
Wincenty Piłsudski uciekł ze Żmudzi na Litwę,
gdzie też kilkakrotnie zmieniał miejsce pobytu.
Dopiero jesienią lub zimą 1863 nowożeńcy
zamieszkali na stałe w posagowym Zułowie.
Józef Wincenty Piłsudski postawił na
uprzemysłowienie. Poddał majątki żony
(Adamowo, Suginty, Tenenie, Zułów, razem ok.
12 000 ha) gruntownej modernizacji, sprowadził
specjalistów, również z zagranicy. Nad brzegiem
Mery wybudował duży trzypiętrowy młyn, dużą
gorzelnię, wytwórnię drożdży, cegielnię i
wytwórnię terpentyny. Wzniósł również nowy
dwór.

We wrześniu 1884 zmarła ciężko chora od
lat Maria Piłsudska. Rok później Józef zdał
maturę (najlepsze oceny z historii –
czwórka i geografii – piątka, najsłabsze – z
języków, z wyjątkiem francuskiego).
Jesienią rozpoczął studia medyczne na
Uniwersytecie Charkowskim. Tam zaczął
działalność konspiracyjną w
niepodległościowych organizacjach
studenckich, trafiając m.in. w szerokie
kręgi osób kojarzonych z rewolucyjną
organizacją rosyjską Narodnaja

Wola

(uczestniczył w kilku jej spotkaniach). 2 i 3
marca 1886 brał udział w studenckiej
demonstracji z okazji 25. rocznicy
uwłaszczenia, znajdując się potem wśród
ponad 150 zatrzymanych przez policję
carską. Po zaliczeniu I roku, próbował
przenieść się wiosną 1886 na uniwersytet
w Dorpacie, jednak tam odmówiono mu
przyjęcia dokumentów z powodu jego
uprzedniej działalności opozycyjnej.

22 marca 1887 Józef Piłsudski został aresztowany pod
zarzutem udziału w spisku na życie cara, którego
autorami byli członkowie Frakcji Terrorystycznej
Narodnej Woli. Piłsudski nieświadomie pomógł
zamachowcom, będąc m.in. przewodnikiem po Wilnie
jednego z nich, próbującego zdobyć truciznę
niezbędną do zabicia cara. Inaczej było z
Bronisławem, który w całą sprawę zaangażował się o
wiele bardziej. Chociaż Józefa ostatecznie
potraktowano jako świadka w procesie spiskowców,
to jednak został skazany 1 maja 1887 na pięcioletnie
zesłanie w głąb Rosji.
Na początku października 1887, wraz z innymi
skazanymi, Piłsudski dotarł do Irkucka, gdzie miał
czekać na przewiezienie do docelowego miejsca
osiedlenia – Kireńska. 1 listopada w irkuckim
więzieniu wybuchł bunt, Piłsudski nie brał w nim
bezpośrednio udziału, ale został brutalnie pobity
przez żołnierzy. Stracił wówczas dwa przednie zęby.
Za rzekomy udział w buncie został skazany na
dodatkowe pół roku więzienia.
Do Kireńska Piłsudski dotarł 23 grudnia 1887, a
przebywał w nim do lipca 1890. Spotkał tam innych
zesłańców-Polaków, byłych powstańców
styczniowych. Zatrzymał się w domu socjalisty
Stanisława Landego, gdzie poznał Leonardę
Lewandowską (siostrę żony Landego), swoją pierwszą
miłość. W początkach sierpnia 1890 Piłsudskiego
przeniesiono do niewielkiej wsi Tunka. W osadzie tej
warunki bytowe były znośniejsze niż w Irkucku.

W okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej –
wymarzonej wielkiej wojny między zaborcami –
Piłsudski zaangażował się w organizowanie rozmaitych
grup paramilitarnych w Galicji. Na zjeździe
zwolenników walki czynnej 25 sierpnia 1912 w
Zakopanem był inicjatorem utworzenia Polskiego
Skarbu Wojskowego. 1 grudnia 1912 w obliczu
wybuchu I wojny bałkańskiej Komisja Tymczasowa
Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych
mianowała Piłsudskiego naczelnym komendantem sił
wojskowych. W 1913 zorganizował w Stróży, koło
Limanowej, kurs szkoły oficerskiej Związku
Strzeleckiego. Był tam jednym z wykładowców,
publikując także później (pod pseudonimem Z.
Mieczysławski) Geografię militarną Królestwa
Polskiego, w której analizował rozlokowanie wojsk
rosyjskich na ziemiach polskich w perspektywie
ewentualnych działań wojennych.
Na początku 1914 Piłsudski przebywał w Szwajcarii,
Francji i Belgii, gdzie wizytował organizowane na
obczyźnie oddziały strzeleckie. Wygłosił tam również
szereg odczytów na temat powstania styczniowego (w
tym samym czasie wyszła w Poznaniu jego praca pt.
22 stycznia 1863) i problemów w tworzeniu polskich sił
zbrojnych. Miał również wówczas przewidzieć przebieg
nadchodzącej wojny.

14 listopada Rada Regencyjna rozwiązała się,
przekazując Józefowi Piłsudskiemu, jako
Naczelnemu Dowódcy WP, władzę zwierzchnią.
W dniu 16 listopada Piłsudski notyfikował
mocarstwom powstanie niepodległego
państwa polskiego. Jako faktyczna głowa
państwa na stanowisko Prezydenta Ministrów
Piłsudski wyznaczył Ignacego Daszyńskiego.
Wobec sprzeciwu stronnictw politycznych co do
osoby premiera, Daszyński sformował rząd
oraz podał się do dymisji, zaś na jego miejsce
został desygnowany Jędrzej Moraczewski.
Skład Rady Ministrów był zbliżony do rządu
lubelskiego. Rząd ten rozpoczął urzędowanie
18 listopada, a Piłsudski zajął w nim
stanowisko ministra spraw wojskowych. Po
przyjęciu, na podstawie własnego dekretu, 22
listopada, obowiązków Tymczasowego
Naczelnika Państwa, Józef Piłsudski złożył
dymisję ze stanowiska ministra.

Po wyborze prezydenta Józef Piłsudski
usunął się z polityki. Zamierzał
poświęcić się tylko wojsku, zachowując
przewodniczenie Ścisłej Radzie
Wojennej. 16 grudnia 1922,
zainspirowany prawicowymi atakami na
nowego prezydenta, zamachowiec
Eligiusz

Niewiadomski zamordował

Narutowicza. Według wielu biografów
marszałka, dla Piłsudskiego był to szok,
który
„polegał przede wszystkim na
ostatecznej utracie wiary w odrodzenie
polskiej duszy, tej wiary, z którą
Piłsudski powracał z Magdeburga.
Wiary, że polskie społeczeństwo
dojrzało do suwerennego,
niepodległego bytu. Dlatego też, w
rozumieniu marszałka,
demoralizującym je wciąż, a płynącym
od politycznych partii prądom należało
przeciwstawić i silny a niepodważalny
autorytet, i w razie potrzeby nawet
brutalność”

Informację o jego stanie zdrowia podano
oficjalnie po uroczystościach Święta
Niepodległości 11 listopada 1934. Podczas
uroczystości Piłsudski zasłabł, w związku z
czym skrócono część oficjalną. Konsylium
lekarskie postanowiło sprowadzić do Polski z
Wiednia prof. Karela Wenckebacha. Przyleciał
on do Warszawy wiosną 1935 samolotem
pilotowanym przez Jerzego Bajana.
Stwierdził chorobę nowotworową, a Józefowi
Piłsudskiemu pozostawił jedynie kilka
tygodni życia.
Józef Piłsudski zmarł na raka wątroby w
Belwederze 12 maja 1935 (w 9. rocznicę
zamachu stanu), o godzinie 20.45. Jego
pogrzeb stał się wielką manifestacją jedności
narodowej. Ogłoszona została żałoba
narodowa.

Ciało marszałka złożono w krypcie św. Leonarda na Wawelu.
Przez pewien czas trwały jednak spory pomiędzy władzami
duchownymi a świeckimi dotyczące miejsca spoczynku
Piłsudskiego. Ostatecznie, 22 czerwca 1937 roku, na polecenie
metropolity krakowskiego, abp Adama Stefana Sapiehy, trumnę
Marszałka przeniesiono do krypty pod Wieżą Srebrnych
Dzwonów.