DIAGNOZA NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH
Opis i analiza przypadku rozpoznania i rozwiązania problemu
wychowawczego uczennicy z nadpobudliwością psychoruchową.
DANE OGÓLNE.
Kasia lat 7, uczęszcza do szkoły podstawowej.
Dziewczynka pochodzi z rodziny rozbitej. Matka powtórnie wyszła za mąż.
Kasia ma przyrodnią siostrę. Biologiczny ojciec nie interesuje się dzieckiem. Dziewczynkę, w miarę możliwości odwiedza babcia ( matka biologicznego ojca), wspomaga ją finansowo. W obecnej rodzinie opiekę nad dziewczynką sprawuje głównie matka.
Prowadząc obserwacje dzieci zauważyłam, iż Kasia niewłaściwie zachowywała się podczas lekcji i przerw między nimi, sprawiała trudności wychowawcze. Problemy te związane są z nadpobudliwością psychoruchową, zaburzonymi kontaktami z rówieśnikami, przejawami agresji i trudnością koncentracji uwagi.
Uczennica podczas zajęć bawi się i kręci, głośno rozmawia, wychodzi z ławki, nie uważa, nie słucha poleceń nauczyciela. Pracuje powoli, przejawia trudności koncentracji uwagi. Zadania realizuje niestarannie i z błędami. Prace plastyczne są ubogie w szczegóły, niestaranne, mało barwne, przeważają ciemne kolory.
W kontaktach z rówieśnikami jest konfliktowa, przeszkadza w zabawie, nie chce się podporządkować innym dzieciom, sama nie potrafi zorganizować żadnej zabawy. Często przejawia agresję w stosunku do dzieci. Bez powodu potrafi uderzyć, ugryźć, kopnąć, szarpie za ubrania, popycha, zabiera dzieciom przybory szkolne. Dzieci często skarżą się na jej zachowanie.
PRZYCZYNY ZDIAGNOZOWANYCH PROBLEMÓW DZIECKA.
Przyczyną takiej postawy mogą być:
nadpobudliwość psychoruchowa,
niewłaściwa atmosfera rodzinna,
nadużywanie alkoholu przez biologicznego ojca,
zaburzenia natury emocjonalnej,
opóźnienie rozwoju intelektualnego.
Z rozmowy z matką dziewczynki można było się dowiedzieć, że Kasia jest dzieckiem z pierwszej ciąży. Matka będąc w ciąży czuła się źle. Ciąża była zagrożona i w związku z tym przyjmowała dużo leków. Poród był długotrwały, ale siłami natury. Dziewczynka w dzieciństwie przechodziła choroby zakaźne: ospę wietrzną, wielokrotnie anginę o ciężkim przebiegu i inne. Od urodzenia była bardzo niespokojna, źle spała w nocy, była nadruchliwa. Matka przyznała, że ma problemy z córką, jest uparta, nieposłuszna, oszukuje, nie przejawia zainteresowania nauką. Często złości się, nie może usiedzieć na miejscu, jest zaczepna i niezgodna. Atmosfera w rodzinie była bardzo niestabilna, dochodziło do częstych kłótni, awantur, nadużywania alkoholu przez biologicznego ojca. Najczęstszym powodem kłótni były różnice zdań oraz problemy finansowe rodziny.
Z rozmowy z rówieśnikami w klasie i przeprowadzoną obserwacją wynika, że Kasia nie jest lubiana. Koledzy przypisują jej negatywne cechy charakteru, takie jak: kłótliwość i agresję, używanie brzydkich słów, nieumiejętność współdziałania w grupie.
ZNACZENIE PROBLEMU.
Na trudności wychowawcze, których przyczyną jest nadpobudliwość psychoruchowa wpływają błędy wychowawcze rodziny, trudna, nerwowa sytuacja rodzinna dziecka. T. Bednarska uważa, że „ z nadpobudliwością psychoruchową mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do powstania przewagi procesów pobudzania nad procesem hamowania. Jeżeli w fazie największego wzrostu mózgu występują jakieś przeszkody mogące doprowadzić do zmniejszenia się liczby połączeń nerwowych oraz spowolnić niezbędne biochemiczne procesy dojrzewania. To może zaburzyć dynamikę procesów nerwowych, wpłynąć na opóźnienie kształtowania się mowy, pisania, czytania i myślenia. Jest to jedna z przyczyn nadpobudliwości psychoruchowej. Do innych możemy zaliczyć również uszkodzenia powstałe w życiu płodowym w trakcie porodu ( np. niedotlenienie mózgu), a także błędy wychowawcze i nerwowy tryb życia dziecka”. Nadpobudliwość psychoruchowa to zespół cech zachowania, który dotyczy czynności psychicznych i motorycznych. Występuje w postaci wzmożonego pobudzenia ruchowego, nadmiernej reaktywności emocjonalnej oraz specyficznych zaburzeń funkcji poznawczych. Jako najczęstsze przyczyny wzmożonych napięć emocjonalnych, które mogą doprowadzić do zaburzeń dynamiki procesów ruchowych można zaliczyć niespokojną atmosferę domową, kłótnie między rodzicami, poważne zatargi z rówieśnikami.
Na nadpobudliwość psychoruchową dziewczynki złożyło się kilka przyczyn. Jedną z nich to złe samopoczucie matki w czasie ciąży i przyjmowanie leków. Środowisko, w którym dziecko żyje, dopuściło do nasilenia objawów nadpobudliwości.
FAZA BADANEGO STANU RZECZY.
W związku z dotychczasowym zachowaniem Kasi podjęto działania do wykorzystania jej aktywności w sposób pozytywny. Dziewczynce powierzono dodatkowe zadania w klasie aby mogła czuć się dowartościowana i szczęśliwa. Ważne jest również to aby zainteresować ją współpracą, chwalić za wykonaną dobrze pracę na rzecz klasy, aby dzieci zaakceptowały dziewczynkę zachęcały do współpracy w grupie. Matka zapewniała, że dołoży wszelkich starań, aby córka zmieniła swoje zachowanie w domu i w szkole. Zobowiązano matkę aby częściej kontaktowała się z wychowawcą w sprawie sposobów rozwiązywania problemów z nauką.
5. PROGNOZA
Prognoza negatywna.
Uczennica nie będzie potrafiła przestrzegać elementarnych zasad dyscypliny w szkole, nie będzie potrafiła skoncentrować się na wykonaniu określonych czynności, a w konsekwencji będzie miała duże problemy w nauce. Brak akceptacji społecznej dzieci i dorosłych może sprawić, że uczennica zniechęci się do szkoły i zacznie wagarować. Może także spowodować wzrost agresji.
Prognoza pozytywna.
Nastąpią pozytywne zmiany w zachowaniu dziecka poprzez skierowanie jego aktywności i zaangażowania emocjonalnego na cele społecznie pozytywne. Zostanie zaspokojona potrzeba akceptacji społecznej i uczennica nawiąże właściwe kontakty społeczne. Nastąpi też zmiana nastawienia do nauki. Kasia będzie potrafiła dłużej skupić uwagę na wykonywanym zadaniu i lepiej przyswajać wiedzę.
PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ.
Biorąc pod uwagę dotychczasowe zachowanie dziewczynki, podjęto następujące działania:
- stworzenie na terenie klasy atmosfery zrozumienia i akceptacji,
- podjęcie pracy terapeutycznej, indywidualnej (pozalekcyjnej),
- ustalenie jasnego i konsekwentnego systemu reguł rządzących życiem dziecka w szkole i domu,
- dostrzeganie nawet najmniejszych postępów w nauce i zachowaniu dziewczynki,
- stosowanie pozytywnych wzmocnień,
- systematyczna współpraca z domem rodzinnym.