Tradycje francuskie

Swieta zaczynaja sie jak wszedzie juz pare tygodni wczesniej od szukania i kupowania prezentow, od ustalanie do kogo w tym roku zwali sie reszta rodziny, kto co kupi i przygotuje ( sie znaczy podobnie jak i w Polsce).

24 grudnia jest dniem pracujacym teoretycznie, ale praktycznie uzywanym do przemieszczania sie po calej Francji samochodem w celu odwiedzenia rodziny, lub robieniu zakupow dla przyjezdzajacej rodziny.

Tak naprawde to swieta zaczynaja sie  "Messe de minuit" czyli Pastoralka, czyli " msza o polnocy" ktora zaczyna sie kolo godziny 23 ( przed laty byla to 24).

Boze Narodzenie czyli 25 grudnia rozpoczyna sie okrzykami dzieci ktore wstaly skoro swit by odkryc prezenty ktore Mikolaj im wsadzil do butow, ktore to buty zostaly przez owe dzieci poustawiane na okolo choinki po powrocie z mszy.

Za rozkrzyczanymi dziecmi staje cala rodzina i dzien zaczyna sie od prezentow.

Po rozdaniu prezentow Pani domu leci do kuchni by wstawic tam do pieca indyczke , ges lub  kaplona nadziewanego kasztanami. Pan domu wybiera z namaszczeniem wina do obiadu.

Oto typowe menu swiateczne: 

Wstepy: 

Foie gras - pasztet strasburski 

Ostrygi  

Biala kiszka z truflami 

Danie glowne: 

Indyczka nadziewana kasztanami 

Sery 

Desery: 

Buche de Nöel czyli  kloda bozonarodzeniowa ( biszkoptowa rolada nadziewana czym sie chce)

Czekoladki swiateczne zwane " Papillotes" 

Do tego ida wina : z foie gras najlepiej biale slodkie: Sauterne, Monbazillac, Alsace vendange tardive.

Do Indyczki czerwone wina ( osobiscie wole lzejszego bourgunda niz bordeau)

Do deserow oczywiscie Szampan. 

Po dlugim obiedzie na ktory jest najczesciej zapraszana dalsza i blizsza rodzina , tradycyjny spacer rodzinny lub sjesta .  

I tu teoretycznie swiata sa skonczone , bo 26 grudnia jest dniem pracujacym.

Oczywiscie to wszystko to teoria, bo tak naprawde to duzo osob ma wolne od 24 grudnia do 2 stycznia, i majac duze rodziny zaczyna sie juz swietowa 24 wieczorem np. u tesciow, by moc 25 w poludnie byc u rodzicow. 

Jesli chodzi o menu to drob jest daniem obowiazkowym , ale tez coraz czesciej mozna spotkac np. poledwice wolwowa z foie gras w ciescie francuskim , albo  ogromne "plateau de fruit de mer" czyli najrozniejsze owoce morza z roznymi ostrygami, krewetkami, malzami, muszlami, krabami etc. lub inne roznosci.Buche de Nöel zamiast tradycyjnego kremu na masle jest tez pelna wspanialych pianek z owocow, lub czekolad na lekkich jak piorko biszkoptach. 

W Sabaudii i w Genewie tradycyjnym daniem podawanym do indyczki jest zapiekanka z kardow ( cardon ) czyli takich dlugich zielonych ostow … ktora to Sawicka jak najbardziej robi bo lubi i bo chce sprawic przyjemnosc swojemu mezowi.

Pozatym kazda okolica ma swoje tradycyjne dania i przyprawy swiateczne ktore trudno jest mi opisac, jako ze tradycja kulinarna francuska jest za roznorodna i za rozlegla  ( przynajmniej na dzisiejszy dzien). 

TRADYCJE BOZEGO NARODZENIA WE FRANCJI

 

Swiecace dekoracje uliczne, migoczace swiateczne choinki, wystawy sklepow, rozbrzmiewajace piesni, obladowani swiatecznymi zakupami przechodnie, kaza zapomniec o troskach codziennego dnia, katastrofach na swiecie, niesprawiedliwosci i zaklamaniu. Zanika obawa Apokalipsy. Niewypowiedziana radosc i nadzieja wypelnia serca. Osoby samotne i nieszczesliwe jeszcze bardziej odczuwaja brak bliskiej osoby i nostalgie, lecz i one poddaja sie takze swiatecznemu nastrojowi wierzac w szczesliwsza gwiazde. Osoby wierzace przygotowuja sie duchowo na przyjscie dzieciatka Jezus. 1. grudnia rodzice kupuja dzieciom tzw. Calendrier de l'Avent (Kalendarz przedswiateczny). Maluchy codziennie otwieraja jedno okienko kalendarza, zjadaja znalezione lakocie, pospiesznie pisza listy do Mikolaja (Père Noël) liczac dni dzielace ich od swiat, dorosli zas przymierzaja sie do swiatecznych i noworocznych kartek z zyczeniami. Zwyczaj ten, zaczerpniety z Anglii, nakazuje wyslac je miedzy 15 grudnia a 31 stycznia. Rodziny dekoruja dom, glownie na zielono, uzywajac ostrokrzewu (le houx), ktorego ostre listki symbolizuja korone cierniowa Chrystusa, zas czerwone owoce- krople krwi oraz zapewniajacych szczescie lisci jemioly (le gui), czy tez lisci dzikiego wina symbolizujacego uczucia (le lierre) i rozmarynu (le romarin), oznaki przyjazni. Niektorzy dekoruja drzwi do domu nieduzym, swiatecznym wiencem (couronne), rozkladaja kupione lub przygotowane wlasnorecznie szopki, ustawiajac w nich figurki (santons) przedstawiajace dzieciatko Jezus, Marie i Jozefa. Zwyczaj ten rozpowszechniony prawdopodobnie przez Franciszka z Asyzu, pojawil sie we Francji w XVIII wieku. Na poczatku przedstawiano tylko Jezusa i zwierzeta: osla i wola, pozniej dorzucono inne postacie. I tak np. santons de Provence to figurki ksiezy, pasterzy, trzech kroli, rybakow; jest wsrod nich nawet maire z trojkolorowa szarfa. Przed Ratuszem Paryza (Hôtel de Ville) co roku mozemy podziwiac szopki z roznych krajow swiata. Wspaniale choinki dumnie wznosza sie wierzcholkami w kazdym oknie, udekorowane girlandami i bombkami. Pierwsze choinki, ozdobione owocami (glownie jablkami) wisialy u sufitu z 12 swieczkami symbolizujacymi 12 miesiecy.

Gospodynie przygotowuja stol swiateczny. We Francji zazwyczaj rodzice przyjmuja swoje dzieci i wnuki, chyba ze sa starsi i slabego zdrowia, wowczas dzieci organizuja tzw. zjazd rodzinny. Le réveillon ( posilek przed lub po pasterce) lub swiateczny obiad 25 grudnia sklada sie najczesciej z nstp.dan: - huîtres (ostrygi) - foie gras (specjalna watrobka gesia lub kacza) - saumon fumé (wedzony losos) - boudin blanc (biala kaszanka) - dinde aux marrons (indyczka nadziewana jadalnymi kasztanami) oraz swiateczne ciasto: bûche de Noël. Slowo "bûche" oznacza doslownie polano. Wskazuje na to zreszta forma ciasta i ozdoby : cukiernicze seki, grzybki, siekierki,... Tradycja ta nawiazuje do zwyczaju z XV wieku: mianem "bûche" nazywano starannie wybrane, grube polano z drzewa owocowego przystrojone liscmi i wstazkami, ktore po polaniu oliwa lub wodka (eau-de-vie)zapalano tyloma galazkami, ilu bylo czlonkow rodziny przed wyjsciem na pasterke. Czynnosc ta byla najczesciej przywilejem najstarszego i najmlodszego czlonka rodziny. Wierzono, ze w czasie kilkugodzinnej nieobecnosci, Matka Boska, aniolowie oraz zmarli przychodza do paleniska. Zas zebrany pieczolowicie popiol mial przynosic szczescie i posiadal cudowne wlasciwosci lecznicze. Dzieci (i nie tylko) przejete sa rozpakowywaniem prezentow : i tym razem dobroduszny Père Noël w czerwonym ubraniu i z biala broda nie zawiodl ich nadziei. Przecisnal sie jakos przez komin i doreczyl zamowione podarki wkladajac je do buta. Tradycja Père Noël pochodzi prawdopodobnie z poczatku XIX wieku ze Stanow Zjednoczonych (Father Christmas). Wywodzi sie z tradycji Sw. Mikolaja, ktory przychodzil do dzieci katolickich 6 grudnia w Alzacji. W Burgundii znany byl St-Janvier, w Jurze panoszyla sie natomiast Tante Arie o gesich nogach, ktora karcila niegrzeczne dzieci, jak rowniez Père Fouettard, ktorego imie pochodzi od slowa " fouet " tzn. bicz…

We Francji obdarowuje sie dzieci, czlonkow rodziny i przyjaciol, a takze osoby obce : gospodarza domu, ktoremu daje sie zazwyczaj 10% wartosci czynszu miesiecznego, gosposie ofiarowujac jej 13-ty miesiac, oraz dziewczyne zajmujaca sie dzieckiem (fille au pair). Nie zapomina sie o listonoszu i o osobach wywozacych smieci. Trzeba przyznac, ze wspolczesny Père Noël niestety nie wszystkim kojarzy sie z pogodnym szczodrym staruszkiem siedzacym na saniach zaprzezonych w reny i rozdajacym prezenty na prawo i lewo, czasami przypomina raczej Père Noël ze slynnej sztuki teatralnej i filmu " Le Père Noël est une ordure " : bezdomnego typa, bladzacego z wozkiem ze sklepu po luksusowych, swiatecznie przybranych ulicach wielkiego miasta. Przezyjmy prawdziwie Swieta Bozego Narodzenia z mysla o innych, laczac tradycje polskie z tradycja francuska starajac sie, aby coraz bardziej komercjalna strona swiat nie przyslonila tego, co jest najwazniejsze. 6 stycznia, w swieto Trzech Kroli, zgodnie z tradycja francuska, podzielimy sie byc moze " Galette des rois ", ciastem, w ktorym ukryty jest tzw. " fève " (doslownie " bob ",najczesciej mala figurka z ceramiki). Ten, kto go znajdzie w swojej porcji ciasta zostaje krolem, naklada papierowa zlota korone i wybiera krolowa oraz odwrotnie. Najmlodsze dziecko wchodzi pod stol i kieruje dystrybucja poszczegolnych kawalkow " galette des rois ". Dorota Wisniewski, Dyrektor Instytutu France Europe Connexion

Polskie i francuskie święta

25 grudnia - Święta Bożego Narodzenia: Zarówno  Polacy jak i Francuzi otrzymują i dają prezenty z tej okazji swoim bliskim. W Polsce to religijne święto z okazji narodzin Jezusa, we Francji natomiast nie jest to święto religijne.

Marzec albo kwiecień - Święta Wielkanocne ( z Wielkim Czwartkiem, Piątkiem i Sobotą)

14 luty - Walentynki - zakochani wręczają sobie prezenty

8 marca- Dzień Kobiet:    W Polsce mężczyźni wręczają kobietom kwiaty. We Francji to święto nie istnieje.

1 kwietnia - Prima aprilis: Zarówno w Polsce jak i we Francji robi się w tym dniu żarty.

31 grudnia - Wieczór Sylwestrowy. O północy ludzie piją szampana i składają sobie życzenia wszelkiej pomyślności na Nowy Rok.

1 stycznia: Nowy Rok. W Polsce ludzie idą do kościoła, we Francji nie jest to święto religijne.

1 maja Dzień Pracy - Wszyscy ludzie wykonujący pracę mają wolne.

26 maja Dzień Matki, 23 czerwca - Dzień Ojca, 21 i 22 stycznia Dzień Babi i Dziadka

15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny - wszyscy ludzie idą do kościoła.

1 listopada - Dzień Wszystkich Świętych obchodzony w Polsce i we Francji .

 

6 grudnia - Dzień Św. Mikołaja. W Polsce dzieci otrzymują czekoladę i inne słodycze oraz prezenty. We Francji święto to obchodzone jest tylko w kilku regionach.

Studniówka: Zarówno w Polsce jak i we Francji maturzyści świętują 100 dni przed maturą. W każdym kraju  jest inny zwyczaj. W Polsce organizowany jest duży bal, na który przychodzą uczniowie z osobą towarzysząca w strojach wieczorowych oraz zaproszeni nauczyciele. We Francji uczniowie przebierają sie i pytają o pieniądze na ulicy.

 

Francuskie święta

14 lipca - Święto narodowe, rocznica zburzenia Bastylii

Pierwszy weekend lutego - Święto Naleśnika

11 listopad - rocznica zakończenia pierwszej wojny światowej

8 maja - rocznica zakończenia drugiej wojny światowej

21 czerwca - Dzień Muzyki

31 października - Halloween

 

---