Według jego zwolenników jest trwałe i nie zmienia się pośród zmian historycznych, zmieniających się poglądów i obyczajów. Prawa tego nie można człowiekowi odebrać, bo oparte zostało na jego naturze. Broni ono ludzkiej godności, określa fundamentalne prawa i obowiązki człowieka. Jako podstawowe prawa wymienia się: prawo do samoposiadania, prawo własności, prawo do utrzymania życia, prawo do owoców pracy.
Wartości to przedmioty i przekonania, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek
System wartości to zespół wartości uporządkowany według stopnia ważności..
Wartości są między sobą we wzajemnych relacjach i tworzą hierarchię. Najniższe są wartości
utylitarne (użyteczne - nieużyteczne)
hedonistyczne (przyjemne -nieprzyjemne) - są to wartości czysto zmysłowe
witalne (związane z życiem i śmiercią
duchowe które dzielą się na:
- poznawcze (wola czystego poznania prawdy) - prawne (porządek - nieporządek, poczucie hierarchii i sprawiedliwości) - estetyczne (piękno - brzydota). Najwyższym szczeblem hierarchii są wartości
absolutne (skoncentrowane wokół pojęcia świętości).Moralność polega na wybieraniu zgodnym z przedstawioną hierarchią wartości.
wartości autoteliczne - autonomiczne, naczelne, centralne, zajmujące najważniejsze miejsce w hierarchii wartości, realizacja tych wartości jest dobrem samym w sobie
wartości instrumentalne - podrzędne, o niższym znaczeniu, są elementem pomocniczym w osiąganiu wartości najwyższych (autotelicznych) mają one charakter wykonawczy, służą w wykonywaniu celów wyższych.
wartości uznawane - mają genezę społeczną, są związane z przekonaniami określającymi ich obiektywne znaczenie w otoczeniu społecznym
wartości odczuwane - wywodzą się z indywidualnych skłonności człowieka i są związane z emocjami, odczuwaniem ich atrakcyjności)
wartości zinternalizowane - rzeczywiście uznawane, poprzez które jednostka określa siebie samą, są to jej wartości
wartości allocentryczne - ulokowane na zewnątrz Ja
wartości socjocentryczne (bezpieczeństwo narodowe , ochrona środowiska)
wartości interpersonalne (porozumienie)
wartości egocentryczne - (Ja w centrum uwagi)
wartości religijne (pobożność, pokora, posłuszeństwo)
wartości intelektualne (logiczność)
wartości naukowe (prawdziwość, neutralność)
wartości etyczne (dobro, prawda)
wartości emocjonalne (empatia, sympatia)
wartości estetyczne (piękno)
wartości polityczne (wolność)
wartości prestiżowe (autorytet)
wartości perfekcjonistyczne (precyzja)
wartości zachowawcze (zdrowie)
wartości konsumpcyjne(zamożność)
wartości hedonistyczne (przyjemność)
wartości materialne (bogactwo, posiadanie)
W definicji stwierdza się że motywacja jest to chęć
robienia czegoś, zależna od możliwości zaspokojenia przez to
jakiejś potrzeby danej jednostki.
Nie zaspokojona potrzeba wywołuje napięcie, które wzbudza u danej
jednostki określone dążenia. Te dążenia powodują, że poszukuje ona
określonych celów, których osiągnięcie zaspokoi potrzebę i
doprowadzi do złagodzenia napięcia.
Motywowani pracownicy są w stanie napięcia. Działają, żeby
W nauce organizacji i zarządzania wyróżnia się trzy punkty spojrzenia
na motywacje ,a mianowicie:
Ujmuje ona podstawowe potrzeby człowieka w prostym schemacie, w
którym zaspokojenie potrzeb niższych warunkach pojawienie się, rozwój i
możliwości zaspokojenia potrzeb wyższych.
Jest rozwinięta koncepcją motywacji opartą na pojęciu wartości.
Według teorii wybór sposobu zachowania spośród możliwych wariantów
uzależniony jest od trzech
elementów: oczekiwań pracownika, instrumentalności wyniku oraz
nagród. Zadowolenie z pracy jest efektem dobrej i wydajnej pracy.
Teoria wzmocnienia oparta jest na koncepcji behawiorystycznej człowieka,
która podkreśla zachowanie człowieka jako funkcję instynktu. Według
tej koncepcji człowiek działa według instynktu oraz steruje swoim
zachowaniem w taki sposób, aby pozwalał zaspokoić jego potrzeby.
samorealizacji - potrzeby samorealizacji - wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb,
estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)
poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)
szacunku i uznania - potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi;
pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,
potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.
przynależności - występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy,
bezpieczeństwa - pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne,
fizjologiczne - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka.
Piramida potrzeb nie tłumaczy jednakże wszystkich zachowań ludzkich. Pozornie według niej człowiek podejmuje działania z gatunku potrzeb wyższego rzędu, dopiero po zaspokojeniu potrzeb niższego stopnia, np. człowiek głodny nie będzie zajmować się kulturą. Od tej reguły zdarzają się istotne wyjątki. Sprzeczne bowiem z hierarchią potrzeb było zjawisko, np. teatru polskiego w czasie okupacji niemieckiej przy niezaspokojonej potrzebie bezpieczeństwa. Dlatego też na stosunek jednostki wobec swoich potrzeb wpływają jeszcze czynniki genetyczne, środowiskowe oraz aktywność własna jednostki lub też behawioralny system bodźców i reakcji.
|