Dziedzictwo prasłowiańskie w słownictwie polskim (2)


3. DZIEDZICTWO PRASŁOWIAŃSKIE W SŁOWNICTWIE POLSKIM

We współczesnej polszczyźnie zachowało się około 1700 słów prasłowiańskich (1000 rzeczowników, 400 czasowników, 170 przymiotników oraz 80 innych części mowy). W epoce przedpiśmiennej musiało być ich znacznie więcej, ale wyszły z użycia.

Wśród odziedziczonych wyrazów wyróżnić można:

  1. słownictwo dotyczące życia duchowego człowieka m.in. duch, dusza, rozum, wola

  2. pojęcia religijne i moralne m.in. bóg, czart, grzech, błąd, prawda

  3. słownictwo związane z podstawami poglądu na świat i życie m.in. byt, życie, śmierć, początek, koniec

  4. określenia właściwości duchowych człowieka m.in. dobry, zły, szczery, chytry (przymiotniki)

Największą grupę stanowią wyrazy odnoszące się do świata materialnego oraz zewnętrznego i fizycznego życia człowieka:

  1. ukształtowania terenu (ziemia, góra, jar, brzeg),

  2. kopalin (kamień, głaz, sól),

  3. nawodnienia (woda, morze, jezioro),

  4. pojęć astronomicznych i meteorologicznych (dzień, noc, świt, lato, miesiąc),

  5. roślinności (dąb, buk, grab),

  6. świata zwierzęcego (wilk, lis),

  7. budowy ciała ludzkiego i zwierzęcego (głowa, noga, ręka, czoło),

  8. wyrazy odnoszące się do życia rodzinnego (ojciec, matka, stryj),

  9. wyrazy odnoszące się do życia społecznego (sługa, chłop, kmieć, sąsiad),

  10. wyrazy odnoszące się do życia gospodarczego ( stróż, gospodarz, pasterz),

  11. określenia właściwości fizycznych ludzi, zwierząt i świata zewnętrznego (chudy, tłusty, wysoki)

  12. określenia najważniejszych czynności i stanów (być, mieć, chcieć, lubić)

Wśród tego słownictwa dominują wyrazy rodzime, czysto prasłowiańskie, ale pojawiają się również zapożyczenia z języków sąsiadujących plemion. Najliczniejsze są zapożyczenia germańskie (chleb, izba, ksiądz). Pośrednio przez język germański zapożyczone zostało słownictwo łacińskie (cesarz, lew, misa). Bezpośrednio z łaciny zapożyczone zostało słowo wino. Inne zapożyczenia są mniej pewne. Wszystkie te zapożyczenia traktowane są jako dziedzictwo prasłowiańskie, gdyż zostały one przez polszczyznę odziedziczone tak samo, jak słownictwo rodzime.

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dziedzictwo prasłowiańskie w słownictwie polskim 2
Dziedzictwo prasłowiańskie w słownictwie polskim 2
Dziedzictwo prasłowiańskie w słownictwie polskim
Dziedzictwo prasłowiańskie w słownictwie polskim
T Lehr Spławiński, Element prasłowiański w dzisiejszym słownictwe polskim (1938)
24 Smółkowa T Nowe słownictwo polskie
cw 4 Dziedzictwo psl i slownictwo stpol
Słownik polskich homonimów?łkowitych
24 Smółkowa T Nowe słownictwo polskie
Słownik polskiej gwary łowieckiej
Nowe słownictwo polskie
Grochowski Maciej slownik polskich przeklenstw i wulgaryzmow
Grochowski Maciej Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów
Grochowski Maciej Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów
Słownik polskiej grypsery (gwary więziennej)

więcej podobnych podstron