Zjawisko infrahumanizowania obcych wstępny tekst hipotezy generalizacji Ja streszczenia artykułu

W artykule autorzy skupiają się na zjawisku infrahumanizowania obcych, czyli tendencji do projekcji uczuć pierwotnych na grupę obcych. W pewnym sensie łączą się z tym zjawiska faworyzowania ,,swoich”, stygmatyzowania, delegitymizowania ,,obcych”. Można wysnuć przypuszczenie, że za powyższymi zjawiskami kryje się skłonność do dehumanizowania, czyli odmawiania pełni człowieczeństwa (teoria Iacqua Philippe Leyons). ,,Człowieczeństwo jest składnikiem obrazu ,,swoich” a nie ,,obcych”. ,,Swoi” to ludzie w pełnym wymiarze, a ,,obcy” w niepełnym. Różnica pomiędzy dehumanizacją, a infrahumanizacją polega na tym, że w przypadku pierwszego zjawiska mówimy o jawnym wykluczaniu obcych, natomiast infrahumaniazja to subtelny fenomen zmniejszonej skłonności do przypisywania cech swoiście ludzkich w większym stopniu członkom swojej grupy. Aby zmierzyć ukrytą infrahumanizację Leyons przeprowadził szereg badań. Uczestnicy w większym stopniu przypisywali emocje wtórne członkom swojej grupy. Tej prawidłowości nie zauważył w przypadku emocji pierwotnych. Badanie Moniki Mirosławskiej dowiodło, że efekt infrahumanizacji występuje już w warunkach grupy minimalnej, tym samym może być wywołany faktem kategoryzacji. W artykule przytoczono jeszcze wiele przykładów potwierdzających hipotezę Leyonsa. Jednak hipoteza esencjalistyczna o której tu mowa nie zawsze znajduje zastosowanie, na przykład w razie silnej aplikacji emocji pierwotnych, ich pozytywnej oceny wśród członków grupy, a tym samym gloryfikowania. Twórcy artykułu na bazie tych wyników formułują pytanie jaki mechanizm psychologiczny leży u podstaw tego procesu. W kolejnym rozdziale autorzy sprawdzają hipotezę generalizacji Ja, czyli istnienia szczególnych relacji między obrazem grupy własnej, a obrazem siebie. Poczucie przynależności do cenionej przez siebie grupy wpływa na pozytywną samoocenę. Monika Mirosławska i Mirosław Kofta podjęli badania obrazujące tenże model. Pierwsza część składała się z samoopisu na wymiarze emocji i cech. Drugą część stanowił podział grupy ze względu na preferencje estetyczne osób badanych. Następnie dokonano ocen podobieństwa do swojej grupy i do członków obcej grupy, a także stopniowania, wartościowania emocji według aprobaty społecznej, oraz na wymiarze pozytywności i negatywności. Po pierwszej części badania następuje tydzień przerwy a po nim kolejny etap pt. ,,Gust a charakter człowieka” (preferencje estetyczne świadczą o właściwościach charakteru). Na podstawie wyboru obrazów autorstwa dwóch malarzy podzielono badanych na dwie grupy: zwolenników Knutha i Kalarusa. Następnie badani oceniali członków swojej i obcej grupy pod względem emocji i cech odpowiadając na pytania typu ,,na co dzień przeżywam uczucia podobne do tych, które przeżywają zwolennicy Knutha/Kalarusa” posługując się skalą od 1 do 5. W ostatnim etapie wymieszano wszystkich 59 uczestników. Celem tego etapu było sprawdzenie trafności doboru dla tej konkretnej grupy uczestników. Zastosowane materiały zawierały listę 24 emocji (pierwotnie negatywne, pierwotnie pozytywne, wtórne pozytywne, wtórne negatywne). Charakterystyka własnej oraz obcej grupy minimalnej na wymiarze cech ujawniła, że badani przypisywali istotnie wyższą trafność dla opisu ,,swoich” cechom pozytywnym niż negatywnym. W charakterystyce własnej oraz obcej grupy minimalnej na wymiarze emocji zauważono, że członkom obcej grupy minimalnej przypisywano wyższy poziom emocji negatywnych niż pozytywnych, jednak nie była to różnica istotna statystycznie. Efekt infrahumanizacji nie wystąpił. Przeciwnie- uczestnicy oceniali emocje pierwotne jako częściej przeżywane przez swoich. Jak zatem wytłumaczyć powyższy wynik? Odpowiedź na pytanie oferuje hipoteza generalizacji Ja. Zakłada ona bowiem, że człowiek konstruując obraz grupy własnej (zwłaszcza w przypadku grupy minimalnej), skłonny jest wykorzystać wiedzę o Ja i rzutować własne charakterystyki na obraz swoich. Jeśli zatem w powyższym badaniu przeważają osoby skłonne do przypisywania sobie emocji pierwotnych, to tworzą one obraz grupy, gdzie dominują emocje pierwotne. Wpływ samoopisu na konstruowanie obrazu swoich oraz obcych. Samoopis wyraźnie dowiódł prawdziwości hipotezy generalizacji Ja. Analizy korelacyjne pomiędzy samoopisem a obrazem swoich oraz obcych wskazały wystąpienie silnych dodatnich korelacji między samoopisem, a opisem minimalnej grupy własnej. Celem zbadania czy pomiędzy zjawiskami faworyzowania grupy własnej oraz infrahumanizacji występują jakiekolwiek zależności, wyliczono odpowiednie wskaźniki zbiorcze. Nie ujawniono istotnych korelacji. Przeprowadzono także analizę wariancji na wymiarze deklarowanego podobieństwa do członków własnej o raz obcej grupy minimalnej. Uczestnicy oceniali siebie jako bardziej podobnych do członków minimalnej grupy własnej niż obcej. Nie wystąpił efekt główny wymiaru podobieństwa, co wskazuje na to, iż badani postrzegali siebie jako bardziej podobnych do członków grupy własnej niż obcej zarówno na wymiarze emocji jak i na wymiarze cech. Wyniki dowiodły prawdziwości koncepcji generalizacji Ja, ponieważ w przypadku silniejszej autoatrybucji cech pierwotnych zjawisko infrahumanizowania ulega zahamowaniu bądź odrzuceniu (np. grupy więźniów itd.). Dowiedziono, że emocje wtórne ludzie postrzegają jako typowo ludzkie, dowiedziono również, że infrahumanizowanie i faworyzowanie są niezależnymi aspektami odpowiedzi psychologicznej jednostki na kategoryzację społeczną (my-obcy). Zjawisko faworyzowania swoich występowało w odniesieniu do cech jak i emocji. Efekt infrahumanizacji natomiast zachodził jedynie w podgrupie, gdzie eksponowane były cechy i emocje wtórne. Infrahumanizacja ma więc subtelną naturę, wymaga szczegółowego zbadania w kontekście koncepcji generalizacji Ja. Dzięki temu uda się zgromadzić większą wiedzę na temat dehumanizacji tak, aby móc odpowiedzieć na pytanie dlaczego niekiedy nie traktujemy innych jak istoty ludzkie i jakie może mieć to konsekwencje dla relacji personalnych oraz międzygrupowych.