SCHIZOFRENIA I JEJ RODZAJE

Zaburzenia psychiczne to utrudnienia funkcjonowania społecznego lub psychicznego jednostki, noszące znamiona cierpienia, (cierpienie psychiczne wiąże się z doświadczaniem negatywnych emocji takich jak lęk, poczucie krzywdy, smutek, czy żal) zlokalizowane wokół objawu osiowego. Posiadają określone dynamikę, etiologię czyli stwierdzenie przyczyn zjawiska czy procesu, patogenezę -wyjaśnienie czynnika chorobotwórczego, symptomatologię - opis i grupowanie objawów choroby.

Pojęcie zaburzenia wiąże się z pojęciami zdrowia psychicznego, normalności zachowania oraz jego patologii.

Określenie granic normalności jest często zbędne, oraz zwykle bardzo trudne. Psychiatria biologiczna wiąże zaburzenia psychiczne z przyczynami neurochemicznymi. Psychologia najczęściej łączy większość zaburzeń z czynnikami intrapsychicznymi, doświadczeniami społecznymi i poziomem nasilenia stresu.

Do najważniejszych problemów psychiatrii klinicznej należy grupa psychoz schizofrenicznych/ schizofrenia. Od kilkudziesięciu lat lekarze, naukowcy toczą spory na temat przyczyn schizofrenii, nie jest jednak to do końca wyjaśnione. Z tego powodu w układach klasyfikacyjnych chorób psychicznych często mowa jest o psychozach schizofrenicznych lub zaburzeniach schizofrenii.

Wincenty Okoń w Słowniku pedagogicznym pisze, że

SCHIZOFRENIA (pochodzi z języka greckiego - schizo - rozszczepiam, phren - rozum), choroba psychiczna, której podstawową cechą jest, , wg E. Bleulera, rozszczepiania (rozpad) osobowości, zarówno jej sfery emocjonalnej, jak intelektualnej. Chorobie tej towarzyszą różne objawy np. urojenia, halucynacje, osłupienia i inne, pojawiające się w zależności od rodzaju schizofrenii. Objawy schizofrenii wspólne dla wszystkich postaci, noszą miano osiowych. Zaliczamy do nich autyzm, rozszczepianie osobowości i zobojętnienie uczuciowe. Schizofrenia zwykle pojawia się w wieku dorastania od 15 do 20 roku życia lub później, choć możliwa jest również schizofrenia wczesnodziecięca czy też schizofrenia wieku szkolnego i wieku pokwitania.

Schizofrenia jest pojęciem bardzo szerokim, można wyróżnić kilka rodzajów tej choroby psychicznej. W książce pod redakcją Marka Jarosza jeden rozdział poświęcony jest wszystkim rodzajom schizofrenii.

Wyróżniamy schizofrenie:

- prostą

- paranoidalną

- hebefreniczną

- katatoniczną

- somatopsychiczną

- dziecięcą

- cykliczną lub okresową

- rzekomonerwicową

Schizofrenia prosta jest prawdopodobnie objawowo najuboższa, często zdarza się, że trudno ją zdiagnozować. Schizofrenia prosta występuje bardzo rzadko i dlatego łatwo pomylić ją z innymi zaburzeniami.

Ta psychoza charakteryzuje się powolnym rozwojem, niezdolnością przystosowania, ogólnym spadkiem wydolności, typowymi zaburzeniami myślenia i uczuciowości. Objawia się ona już w okresie dziecięcym, a czasem w czasie dojrzewania płciowego lub trochę później. Można wtedy u chorego zauważyć mniejsze zainteresowanie czymkolwiek, zdarza się, że w szkole z ucznia dobrze uczącego się staje się uczniem słabym. Młodzieniec z chorobą schizofreniczną staje się mniej czuły dal swoje rodziny , ma zły humor, jest opryskliwy i obojętny na wszystko co w około się dzieje. Zamyka się w sobie, zatraca ambicje życiowe, zmienia dotychczasowe poglądy, nie dba o swój wygląd zewnętrzny i higienę osobistą, potrafi nic nie robić całymi dniami często dużo rozmyśla. Schizofrenia prosta może przejawiać się również niską aktywnością seksualną lub wręcz przeciwnie, bez zahamowania wygłaszanie swoich poglądów na ten temat, czy też bez skrępowania uprawianie samogwałtu. Schizofrenię prostą uważa się za podstawową postać schizofrenii, która postępuje w prawdzie powoli, ale stale.

Schizofrenia paranoidalna jest to najczęstsza postać schizofrenii, w której nad innymi objawami dominują omamy i urojenia. Bywa również, że na początku jest niejasno umotywowany stan lękowy z pobudzeniem ruchowym, a czasem z przygnębieniem i bezruchem. Może wystąpić np. wrażenie, że dzieje się coś groźnego, że stanie się coś złego, a przeżycia omamowo - urojeniowe występują dopiero po kilku dniach czy tygodniach. Schizofrenia paranoidalna / zespól paranoidalny wybucha zupełnie nagle. Wszelkie omamy i iluzje jakich doświadcza osoba chora na schizofrenie dotyczą wszystkich zmysłów, jednak najczęściej jest to słych. Do tej pory nie spotkano omamów wzrokowych jednak zdania w tej kwestii u psychologów są podzielone. Podczas omamów i urojeń górują urojenia prześladowcze, urojenia hipochondryczne, urojenia pochodzenia np. zaprzeczenie realnym związkom rodzinnym - rodzice nie są rodzicami. Występują również urojenia ksobności, odsłonięcia , nasyłania czy też wykradanie myśli. Może się również zdarzyć, że chory odczuwa telepatycznie oddziaływania wrogów itd. Zdiagnozowanie schizofrenii paranoidalnej często jest nie łatwe, gdyż wyżej wymienione omamy, urojenia i iluzje mogą również występować w innych rodzajach schizofrenii. Jak mówią A. Bilikiewicz i S. Cwynar żeby schizofrenia paranoidalna została w prawidłowy sposób rozpoznana należy znaleźć osiowe jej objawy, tzn. autyzm, zaburzenia życia uczuciowego czy też objawy rozszczepienie.

Schizofrenia hebefreniczna jest postacią schizofrenii dziś bardzo rzadko spotykaną. Można określić, że występuje w młodym wieku, często w okrecie pokwitania i niewiele później. Bardzo rzadko zdarza się występowanie jej u dzieci. Osoba ze schizofrenią hebefreniczną przybiera nietypowe pozy, często wybucha bez powodu śmiechem, okazuje zachowanie krnąbrne, kpiarskie, błazeńskie. Nie ma żadnego dystansu w stosunku do rodziców, nauczycieli i innych przełożonych. Staje się wręcz nietaktowna i bezczelna. Gruboskórna, drażliwa, a niekiedy agresywna. Objawy te są wyrazem zaniku przejawów uczuciowości wyższej. Osoba nie jest odpowiedzialna za własne postępowanie, a kary i upomnienia są powodem do kpin, nie robią na chorym żadnego wrażenia.

Schizofrenia katatoniczna - w postaci katatonii szybciej lub wolniej rozwija się obraz zahamowania psychoruchowego. Chory staje się mało ruchliwy, wszystkie czynności wykonuje tak wolno, że z niczym nie może zdążyć na czas, ale siedzi i stoi bezczynnie godzinami. Nastrój takiego człowieka staje się obojętny, a mimika sztywna. Odpowiada bardzo wolno na zadane pytania, często cicho lub całkiem milczy. Zdarza się, że nie jedzą, a włożony już kęs do buzi trzymają w niej godzinami. Długo trwający stan osłupienia sprawia, że dochodzi do znacznego osłupienia i wychudzenia. Zachowania w schizofrenii katatonicznej są bardzo często niezrozumiałe, chorzy skaczą, krzyczą, rzucają przedmiotami, śpiewają, są niezwykle agresywni, często wszystko dookoła niszczą, drą na sobie ubranie, zdarzają się przypadki, że kaleczą swoje ciało, zdolni są nawet do bardzo okrutnych działań. naśladują kogoś gestem, powtarzają po nich zdania, słowa. Wypowiedzi osób chorych na schizofrenię są nielogiczne, rozkojarzone, nie łączące się w całość. Katatonia hiperkinetyczna występuje niekiedy z zaburzeniami świadomości, wysoką temperaturą ciała i innymi objawami somatycznymi. Niekiedy prowadzi do śmierci.

Schizofrenia somatopsychiczna nosi również nazwę hipochondrycznej lub cenestetycznej. Odróżnia się ona od innych rodzajów schizofrenii, objawy rozszczepienia osobowości nie są zbyt głębokie, a uwaga chorego jest ześrodkowana na narządach wewnętrznych. Urojenia wyrażają się w lamentach, że wszystko w środku ulega zanikowi, pozamykało się, przewód pokarmowy nie trawi, w środku jest pustka. Chorzy tworzą własne koncepcje powstawania objawów chorobowych.

Schizofrenia dziecięca początek schizofrenii u dzieci może przypadać już na okres między 2 a 4 rokiem życia, przyjmuje się również koniec 3 roku życia. Rozpoznanie schizofrenii w wieku dziecięcym jest niekiedy trudnym zadaniem. Im później i im ostrzej się ona rozwija, tym łatwiej o trafne rozpoznanie. Na tle procesu mogą pojawiać się zaostrzenia np. „posuwy”, „rzuty”. Udaje się je zaobserwować już u najmłodszych dzieci.

Do innych typów schizofrenii zaliczamy schizofrenię cykliczną czy też inaczej nazwaną okresową oraz schizofrenię rzekomonerwicową.

Schizofrenia cykliczna - rozpoznaje się ją wówczas, gdy stwierdza się oczywiste cechy przewlekłego procesu schizofrenicznego i występujące okresowo zaburzenia afektywne np. depresja czy mania.

Schizofrenia rzekomonerwicowa odnosi się do przypadków, w których wypowiadane przez niektórych chorych skargi przypominają objawy nerwicowe.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Zaburzenie_psychiczne

M. Jarosz Podstawy psychiatrii s.82

W. Okoń Słownik pedagogiczny s. 270-271

M. Jarosz Podstawy psychiatrii, A. Bilikiewicz, S. Cwynar Psychozy schizofreniczne s.93-94

M. Jarosz Podstawy psychiatrii, A. Bilikiewicz, S. Cwynar Psychozy schizofreniczne s. 94 - 95

M. Jarosz Podstawy psychiatrii, A. Bilikiewicz, S. Cwynar Psychozy schizofreniczne s. 95-96

M. Jarosz Podstawy psychiatrii, A. Bilikiewicz, S. Cwynar Psychozy schizofreniczne s. 96 - 97

M. Jarosz Podstawy psychiatrii, A. Bilikiewicz, S. Cwynar Psychozy schizofreniczne s. 97

M. Jarosz Podstawy psychiatrii, A. Bilikiewicz, S. Cwynar Psychozy schizofreniczne s. 97- 98

---