Powstanie Warszawskie ( 1.08.1944 - 2.10.1944) było to zbrojne wystąpienie Armii Krajowej wsparte przez mieszkańców Warszawy w celu wyzwolenia stolicy Polski spod okupacji niemieckiej. 2 października podpisano kapitulację.
Przyczyny powstania
Dowództwo Armii Krajowej, obserwując po 20 lipca sukcesy wojsk radzieckich i objawy paniki wśród wycofujących się przez Warszawę wojsk niemieckich, doszło do przekonania, że obrona niemiecka nad środkową Wisłą załamała się i stolica wkrótce zostanie wyzwolona. Decyzję o wybuchu powstania podjęła Komenda Główna AK za zgodą Delegata Rządu RP na kraj ze względów politycznych, w świetle doniesień o rozbrajaniu oddziałów AK i aresztowanych oficerów oraz żołnierzy na terenach zajętych już przez Armię Czerwoną. Komenda Główna nie chciała aby Rosjanie wyzwolili Warszawę gdyż pozwoliłoby to rościć ZSRR niejakie prawa do tej ziemi. Polacy chcieli witać Armię Czerwoną jako ci, którzy sami potrafili zrzucić z siebie jarzmo niemieckie. Oprócz tego Polacy mieli dość pięcioletniej okupacji i nie chcieli już dłużej czekać. Szczególnie młodzież paliła się do walki. Tym bardziej, że termin rozpoczęcia powstania był kilkakrotnie przekładany. Wtedy zaczęły się mnożyć pojedyncze walki, co było niebezpieczne dla ludności cywilnej. Inną przyczyną było to, że alianci obiecywali uwzględnienie AK w dostawach broni dla Rosjan. Początkowo Komenda Główna AK wahała się przed podjęciem decyzji, jednak przeważyła wiadomość iż Rosjanie zajęli podwarszawskie miejscowości: Radości, Miłosnej, Okuniewa, Wołomina i Radzymina.
Skutki powstania
Trudno porównywać skutki moralne ze skutkami ludzkimi. Polacy pokazali światu ze mimo braku broni, słabego wyszkolenia młodych żołnierzy mogli walczyć z przeważającymi siłami wroga przez 2 miesiące. Wzbudziło to wielki podziw wszystkich sojuszników, jednak na tym się skończyło. Ci, którzy przeżyli musieli opuścić Warszawę, część mieszkańców stolicy Niemcy skierowali do obozów koncentracyjnych, albo na roboty, żołnierze i dowódcy poszli do obozów jenieckich. Powstanie wywarło ponadto wpływ na całokształt sytuacji na froncie wschodnim, gdyż Niemcy musieli przeznaczyć do jego stłumienia znaczne siły, osłabiając tym samym inne odcinki frontu. Niezależnie od dużego znaczenia Powstania Warszawskiego w walce zbrojnej z okupantem, najważniejszy był jego charakter polityczny. Powstanie bowiem było dramatyczną próba ratowania koncepcji państwa polskiego, nie uzależnionego bez pośrednio od Związku Radzieckiego. Jego upadek przekreślił ostatnie w tym zakresie poważniejsze nadzieje obozu rządowego. Skutkiem powstania był również barbarzyński rozkaz Hitlera, by Warszawa została zrównana z ziemią. Tysiące budynków zmieniło się w ruiny już w czasie walk. Dzieła zniszczenia dokończyli Niemcy w okresie od października do grudnia 1944 r. Doszczętnie zniszczono blisko połowę domów mieszkalnych w lewobrzeżnej Warszawie. Większość pozostałych wymagała remontów, gdyż nieliczne były budynki ocalałe w stanie nienaruszonym. W zupełną ruinę obrócili hitlerowcy Stare Miasto. Prawie Wszystkie budowle zabytkowe przestały istnieć. Zniszczeniu uległy bezcenne zbiory muzealne i naukowe. W ten sposób wielowiekowy dorobek kultury stolicy Polski obrócony został w wniwecz.
Powstanie warszawskie jest rodzajem mitu, który jest ważny dla istnienia narodów, stanowiło i stanowi dla następnych pokoleń coś bardzo ważnego. Dla wielu Polaków to najlepszy przykład męstwa i bohaterstwa naszego narodu, jest to niemalże legenda.
"Plan Burza" główny komend AK z delegatami Rządu, wydał 20 list. 1943r. rozkaz rozpoczęcia akcji o kryptonimie "Burza".
Plan Burza polegać miał na wywołaniu lokalnych powstań na obszarach i w okręgach AK, gdzie Niemcy znaleźli się w bezpośrednim zagrożeniu nacierających Rosjan. Tamtejsze oddziały AK miały atakować wycofujących się Niemców. Na ziemiach wschodnich ponad 3 tyg. 27 dywizja AK walczyła wspólnie z armią radziecką. Oddział został opuszczony i zdradzony przez armię radziecką, więc w tej sytuacji z nowym dowódcą majorem Tadeuszem Szumberkiem-Rychterem "Żegota" ukryli się w losach parczewskich. Na wileńszczyźnie AK stoczyła około 30 bitew z Niemcami. 13 lipca 1944 zdobyto Wilno. Po przejęciu Wilna Polskie komitety przejęły administrację, ale dowództwo radzieckie zarządziło opuszczenie Wilna przez oddziały AK. Przez podstęp NKWD pojmało pułkownika Krzyżanowskiego. Rosjanie regularnie aresztowali ujawniających się regularnie przywódców AK mimo ich wsparcia dla misji Armii Czerwonej. Pod względem wojskowym cele "Burzy" zostały osiągnięte, udało się zdobyć kilka dużych miast ale pod względem politycznym akcja nie przyniosła pożądanych rezultatów.