„Dziecko, któremu poświęcono
więcej uwagi i opieki, wyrasta na
osobę silniejszą,
bardziej zrównoważoną i energiczniejszą”.
Maria Montessori
Wśród współczesnych prądów edukacyjnych znajdujemy różne egzemplifikacje personalizmu. Spośród występujących - w kręgu zainteresowań naszej placówki znalazł się kierunek pedagogiki personalistycznej związany z filozofią antropologiczną Marii Montessori. Wychodzimy z założenia, że przedszkole ma być placówką personalistyczną w sensie duchowym, o ile jest przedszkolem autorskim odwołującym się do jednej filozofii osoby oraz wynikających z niej przesłanek światopoglądowych i strukturalno-programowych dla procesu kształcenia.
Tajemnica dążeń wielu nauczycieli - wychowawców tkwi w potrzebie odstąpienia od odczłowieczających struktur i praktyk edukacyjnych na korzyść rzeczywistej, a nie tylko deklarowanej humanizacji tych procesów. Nie wystarczy w tym względzie „kosmetyka strukturalna” placówki, by zaistniało w niej podmiotowe podejście do wychowanków, nauczycieli czy rodziców. Personalizm pedagogiczny należy do tych prądów w naukach o wychowaniu, które szczególnie mocno akcentują tezę o wolności człowieka.
Na personalistyczne spojrzenie na człowieka w edukacji składają się następujące przesłanki:
⇒ afirmacja autonomii każdej osoby jako wartości podstawowej, naczelnej i immanentnej, tkwiącej w człowieku, w tym ,że jest niepowtarzalnym bytem, człowiek jest istotą wolną;
⇒ podmiotowość człowieka, tzn. osoba - bez względu na jej wiek, płeć, rasę, wyznanie itp. - nie może być nigdy traktowane jako przedmiot, narzędzie czy środek do celu, jest ona traktowana nieredukowalna do jakiejś sfery życia (np. ciało, zmysły, fizjologia, produktywność itp.).
⇒ podmiotowość prawna, której podstawą jest prawo naturalne (wrodzone) lub godność osoby ludzkiej, tzn. że prawa nie są darem społeczności czy władzy, ale tkwią w rozumnej, wolnej, zdolnej do odpowiedzialności, samoświadomości i samokierowania naturze ludzkiej;
⇒ prymat życia duchowego osoby w stosunku do innych dziedzin życia oraz w stosunku do społeczności;
⇒ dialogowy i wspólnotowy wymiar więzi społecznych; człowiek jest istotą społeczną, ale społeczeństwo nie jest sumą jednostek ludzkich tylko wspólnotą osób wolnych i odpowiedzialnych: JA urzeczywistnia się poprzez spotkanie z TY.
Zgodnie z personalizmem pedagogicznym, w relacjach między występującymi w edukacji podmiotami (nauczyciele-wychowawcy-rodzice), żadna ze stron nie może mieć prymatu nad którąkolwiek, dlatego że pomimo wszystko edukacja nie może być narzuceniem, władaniem pedagogicznym.
Pytanie o wolność nauczycieli, dziecka czy jego rodziców w instytucjach edukacyjnych jest pytaniem o ich możliwość bycia sobą. Jeśli człowiek nie jest wolny, to znaczy, że nie jest sobą. Wolność to co najmniej konieczny warunek bycia sobą, ale i zarazem wyzwolenie od tego, co zniewala. Staje się ona przez to wartością dramatyczną, gdyż żąda wewnętrznej przemiany człowieka. Wolność nauczycieli, dzieci oraz ich rodziców jako osób, istot ludzkich, które biorą udział w dramacie kształcenia, nie jest wolnością abstrakcyjną, ale zachodzącą w konkretnym czasie i w konkretnym miejscu. Zatem placówki- również nasza- powinny stawać się „mikrospołecznościami miłości” , i które stają się wspólnotą autentycznego zaangażowania wszystkich podmiotów edukacji.
Edukacja szkolna z perspektywy personalizmu pedagogicznego otwiera przed wychowawcami horyzont poszukiwań nowych orientacji, form i metod kształcenia, wychodzących od nich samych, od dziecka czy jego rodzica ku ich człowieczeństwu.
Kreowanie współpodmiotowości , a zatem i współodpowiedzialności edukacyjnej może zaistnieć poprzez utworzenie systemu edukacji, który umożliwi powstanie różnorodności oferty edukacyjnej , a ta pozwoli placówkom różnić się między sobą nie tylko poziomami kształcenia, lecz także tym ,co w odniesieniu do zakonów bywa nazywane duchowością.
Jeżeli rodzice nie poślą dziecka do szkoły czy przedszkola, kierując się własnym wyborem, to praktycznie niemożliwe będzie ich aktywniejsze uczestnictwo w edukacji. Jednak, aby to miało miejsce, najpierw muszą powstać różne placówki, o różnych rysach indywidualnych w żadnym razie nie zwalczających się.
Placówka musi być ciepła, kameralna i w pełni koherentna z tradycjami domu rodzinnego, bo to nie dom winien być służebny wobec przedszkola czy szkoły. Dom i placówka winny przy wzajemnej pomocy nawzajem się rozwijać, ewoluować we wzajemnym kontakcie. Połączenie jednego i drugiego środowiska powinno - w myśl teorii twórczości - kreować zupełnie nową jakość, którą właśnie jest edukacja. Lecz na początku musi być nieprzymuszony wybór, oparty na niezawodnej trosce rodziców, ich wiedzy o własnych dzieciach i ich miłości.
„Przedszkole czy szkoła - o ile jest dobrze zorganizowana i wyposażona w dobrą koncepcję edukacyjną - może być efektywna. Można dla dobrego przedszkola czy szkoły nie poszukiwać alternatyw, a jedynie ją udoskonalać, egzekwować szczegóły”
Struktura współpracy z rodzicami opiera się na trzech filarach:
rodzice muszą akceptować przedszkole, do którego uczęszcza ich dziecko;
należy rodziców dokładnie zaznajomić z koncepcją kształcenia i niczego przed nimi nie ukrywać, co dotyczy rozwoju ich dziecka;
trzeba podpowiadać rodzicom sposoby ingerencji w pracę dziecka oraz metody wspierania przedszkola (szkoły) w tym zakresie.
Sukces przedszkola powinien polegać na umiejętności konstruowania przez dzieci własnego racjonalnego warsztatu rozwoju.
Programy i przedsięwzięcia wspomagające rozwój dziecka
w Przedszkolu Montessori w Jarosławiu
Przedszkole wdrożyło innowację pedagogiczną o nazwie „Twórcza adaptacja pedagogiki Marii Montessori” w 1994 r. W bieżącym roku szkolnym mija 10 lat zmiany programowej przedszkola.
Rada Pedagogiczna opracowała Program edukacyjno-wychowawczy w oparciu o założenia pedagogiki Marii Montessori i podstawę programową wychowania przedszkolnego. Istotą wdrożonej innowacji pedagogicznej na gruncie naszej placówki jest rozwój sił wewnętrznych dziecka. Pomoc dziecku w jego rozwoju wyraża się w:
► rozwijaniu indywidualnych uzdolnień, umiejętności i zainteresowań
► rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły
► wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy swojej i innych
► formowaniu postaw wzajemnej pomocy
► rozwijaniu dokładności i wytrwałości przy wykonywaniu konkretnych zadań
► umiłowaniu otoczenia, świata kultury i przyrody
Przedszkole jest wyposażone w specyficzny materiał rozwojowy - edukacyjny zapewniający każdemu dziecku warunki do pracy nad własnym rozwojem. Obszary rozwoju dziecka obejmują:
▼ materiały do ćwiczeń życia praktycznego - związane z troską o środowisko,
o samego siebie, ćwiczeń dotyczących zwyczajów i form grzecznościowych
w grupie
▼ materiały sensoryczne - służące wszechstronnemu kształceniu zmysłów oraz
pobudzeniu aktywności umysłowej
▼ materiały „akademickie” - do nauki języka, matematyki, historii, przyrody,
geografii i innych dziedzin wiedzy
▼ materiały religijne
▼ materiały artystyczne związane z ekspresją muzyczną, plastyczną, ruchową
i teatralną.
Przygotowane otoczenie - środowisko wychowawcze każdej grupy stanowi logicznie uporządkowaną całość, dając dziecku możliwość wyboru materiału rozwojowego (pomocy edukacyjnej), czasu i miejsca samokontroli, stopnia trudności oraz utrzymania ładu i porządku. Treści nauczania z uwagi na specyfikę pracy zindywidualizowanej (w ramach pracy wolnej) są szersze niż to wynika z podstawy programowej. Materiał rozwojowy i inne pomoce znajdujące się w grupie i poza nią umożliwiają dzieciom zdobywanie wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. W ogólnopedagogicznym wymiarze pomoce rozwojowe umożliwiają realizację celów edukacyjnych. W indywidualnym sensie uaktywniają samodzielną skoncentrowaną pracę, doprowadzając do normalizacji.
W społecznym znaczeniu umożliwiają współpracę, wzajemną pomoc pomiędzy dziećmi różnych roczników, uczą życzliwości, cierpliwości i dyscypliny. Wymieszana wiekowo grupa dzieci przypomina naturalną grupę i panujące w niej psychologiczne zależności, jak np. w rodzinie.
Właściwe wyposażenie w pomoce edukacyjne spełnia istotny cel, a jest nim nauczanie „wewnętrzne” przez wsparcie dziecka w samodzielnym rozwoju psychicznym. Pomaga ono wzrostowi umiejętności dziecka stymulując je, przykuwając uwagę i inicjując koncentrację dziecka.
System wychowawczo - edukacyjny Montessori przygotowuje dzieci do świadomego samowychowania i samokształcenia, odpowiedzialnego uczestnictwa i tworzenia kultury cywilizacji miłości oraz pokoju na Ziemi.
Wychowawcom przedszkola realizującym innowację zależy na tym, aby pracę w przedszkolu kojarzyć z szeroką i pogłębioną teorią oraz praktyką pedagogiczną M. Montessori. Jej źródłem jest filozoficzno-antropologiczna (personalistyczna) koncepcja człowieka i świata, drogą - pomoc wychowawczo - dydaktyczna w rozwoju dziecka, a celem - optymalne osiągnięcie rozwoju przez dziecko w indywidualnym i społecznym zakresie. Troska nauczyciela o indywidualny rozwój dziecka jest specyficzna, ponieważ powinien być modelem zachowań dla dzieci, starać się poprzez pracę nad sobą ukazywać dzieciom wartości pracy samowychowawczej i samokształceniowej.
Wymaganymi cechami nauczyciela montessoriańskiego są;
AUTENTYCZNA, MĄDRA MIŁOŚĆ DO DZIECI,
SZACUNEK DO DZIECI I ICH RODZICÓW,
POSTAWA ŻYCZLIWOŚCI, POSZANOWANIA CUDZEJ GODNOŚCI, CIERPLIWOŚĆ, OPANOWANIE, SKROMNOŚĆ.
Dzieci odchodzące do szkoły i ich rodzice otrzymują informacje zawierające tak osiągnięcia jak i wskazane obszary rozwojowe wymagające wsparcia. W pracy i postępach dziecka jest respektowana zasada indywidualizacji. Wprowadzona jest atmosfera szacunku dla indywidualnych osiągnięć dziecka, z unikaniem sytuacji wzajemnego porównywania się dzieci. Na uwagę zasługuje specyficzny rodzaj samooceny wynikającej z podsumowywania rezultatów pracy na zajęciach wolnych.
Współdziałanie przedszkola z rodzicami i środowiskiem jest koniecznością. Program pracy edukacyjno - wychowawczej wg założeń pedagogiki M. Montessori jest akceptowany przez
rodziców. Przedszkole przekonuje rodziców, że między założeniami wychowania i jego filozofią a praktyką pedagogiczną nie ma rozbieżności.
Dbamy zatem, aby w programie pracy placówki znalazły swoje odzwierciedlenie tematy, które interesują wszystkich, które związane są z aktualnymi wydarzeniami w określonej społeczności, kraju, regionie czy na świecie. Do takich tematów należą m. in. :
Tradycje związane z różnymi świętami,
Uroczystości obchodzone w różnych kulturach,
Wydarzenia kulturalne, np. festiwale, konkursy, wystawy itp.,
Problemy ekologiczne, „Sprzątanie Świata”, „Dzień Ziemi”,
Niezwykłe zjawiska geograficzne i astronomiczne np. zaćmienia słońca, księżyca, wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi,
Problemy cywilizacyjne np. loty w kosmos, zagadnienia związane z przełomem wieków, itp.,
Tematy tego rodzaju mają na celu włączenie dzieci w nurt codziennego życia, ukazanie jego złożoności. Są one przygotowywane przez nauczycieli stosownie do poziomu rozwoju dzieci. W czasie ich realizacji wykorzystuje się tzw. „linię czasową”, karty z nazwami i terminologią naukową, oddziałuje się na wyobraźnię dzieci, poprzez dobór odpowiedniej muzyki i metod przekazu (drama, inscenizacja).
Sposoby przygotowania dzieci do życia w placówce Montessori są tak różnorodne, jak bogate jest życie, oraz jak wielka jest inwencja wychowawców.
Rodzice znają profil rozwijającego się samodzielnie dziecka osiągającego normalizację. Dziecko takie wykazuje następujące cechy:
◘ zamiłowanie do porządku, więź z otoczeniem naturalnym i kulturowym,
◘ zamiłowanie do pracy - cel; rozwój własnej osobowości,
◘ spontaniczna koncentracja - wielka wytrwałość w pracy,
◘ umiłowanie rzeczywistości i własnego otoczenia,
◘ zamiłowanie do pracy i ciszy w pojedynkę (zwiększa pojawienie się spontanicznej
koncentracji, nie powodując „moralnej izolacji” w grupie dzieci),
◘ wysubtelnienie zmysłu posiadania, czego źródłem i cechą jest miłość do świata
przedmiotów, skierowana nie na ich posiadanie, ale na „więź” między ulubioną rzeczą
a umysłem - więź, która umożliwia tworzenie,
◘ posłuszeństwo związane wzajemną zależnością z kształceniem woli i oparte nie na
zewnętrznym przymusie, lecz na swobodnych aktach decyzji,
◘ niezależność i inicjatywę, również wzajemnie się warunkujące, które uzewnętrzniają
się jako „nieustanne zdobywanie poprzez nieustanną pracę”, możliwe są „tylko dzięki
wolności i zdobywaniu wiedzy o otaczającym świecie”,
◘ wzajemna pomoc, nie pozostawiająca miejsca na egoistyczną rywalizację,
◘ spontaniczna samodyscyplina, wynikająca z dziecięcego posłuszeństwa jako
uzupełnienie porządku i spontaniczności,
◘ radość jako „najpiękniejsza cecha dzieci rozwijających się normalnie”, fenomen
wyrażony w zdaniu: „Ciało dziecka żyje /.../ dzięki radości duszy”.
W naszym przedszkolu, jak w każdym przedszkolu montessoriańskim ogromną wagę przypisuje się współpracy z rodzicami. Chodzi bowiem o to, aby rodzina i przedszkole starały się wspólnymi siłami prowadzić dziecko ku normalizacji. Stąd w domu powinno dziecko mieć „przygotowane otoczenie” do zabawy i nauki, a rodzice i najbliżsi krewni poprzez miłość i troskliwą pomoc by mogli wprowadzać je w skomplikowany świat kultury i cywilizacji.
J e d e n d z i e ń w p r z e d s z k o l u.
Dzień pracy zaczyna się o godz. 6:30. Rozpoczęcie pracy w każdej grupie może być zróżnicowane.
Przygotowania na przyjście dzieci; pomocne są obserwacje wychowawców z poprzedniego dnia. To ważne wskazówki przy przygotowaniu pomocy dydaktycznych i propozycji poznawczych zgodnych z zapotrzebowaniem rozwojowym dzieci, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie - czym dziecko się zainteresowało i zjęło ostatnio każde z nich, Np. przygotowuje rekwizyty jak do przedstawienia; stół nakrywa ceratą, stawia na nim tacę z rozmaitymi szklanymi naczyniami i napełniony wodą szklany dzbanek - obok leży złożona ściereczka. Trzeba dbać o zawsze zatemperowane ołówki, gotowy papier , gotowy dziurkacz. Stół śniadaniowy zdobi bukiecik kwiatów. Kolorowe podkładki i porcelanowe naczynia. Dywanik z układankami. W kąciku czytelniczym wyłożone nowe książki ? skrzynka, w której są wyeksponowane książki. W przygotowanym otoczeniu - sali zajęć są wyeksponowane pewne przedmioty, które „zapraszają” dziecko po jego wejściu do grupy do podjęcia określonej aktywności. „Kącik niemowlaka” umożliwia słuchanie kasety z kołysankami, przewijanie, kosmetyka, kąpiel itp. Kącik budowlany, w którym znajdują dzieci informację o dostępności tego miejsca (zawieszone czerwone kółko „kącik jest zajęty”). Dzieci też znajdują stanowisko badania właściwości magnetycznych dostępnych materiałów. Około godz. 9:00 rozpoczynają się zajęcia ogólnorozwojowe ze wszystkimi dziećmi. Następnie dzieci przechodzą do zajęć zróżnicowanych o charakterze wolnej pracy. W tym czasie mogą odbywać się zajęcia ruchowe w budynku lub na placu zabaw. Dzieciom proponuje się wspólne zabawy bądź majsterkowanie w mniejszych lub większych grupach na zasadzie dobrowolności. W przedszkolu w ciągu dnia dzieci mogą swobodnie wybierać zajęcia i formy aktywności. Wychowawcy proponują, co można by zrobić i udostępniają materiały pomocnicze, uwzględniając zainteresowania, uzdolnienia i fazę rozwoju dziecka. Ale to dziecko decyduje czy przyjmie propozycję, czy też nie. Powyższe elementy nie wykluczają bezpośrednich zabiegów pedagogicznych nauczyciela, proponujących dzieciom coraz to inne „motywy aktywności i poznawania”.
POSTĘPOWANIE PEDAGOGICZNE I ROLA NAUCZYCIELA
Dzieci nie tylko potrzebują miłości i ochrony ze strony dorosłych, ale także aktywnego wsparcia, które bierze pod uwagę potencjał rozwojowy każdej „dziecięcej indywidualności”. Znaczy to, że nauczyciel bierze na siebie odpowiedzialność za odpowiednio przygotowane środowisko dziecka oraz za pokierowanie dzieckiem tak, aby poczuło ono wolność do działania tj. by mogło pracować w swoim tempie i zgodnie ze swoimi własnymi potrzebami. Nauczyciel musi być spostrzegawczy i nieco powściągliwy, a także powinien mieć postawę zachęcającą oraz zainteresowaną rozwojem dziecka. Pomoc, wsparcie dorosłych nie powinno ograniczać się jedynie do tego, o co poprosi dziecko. Uważna obserwacja dziecka może wykazać, że potrzebuje ono bodźca, impulsu by mogło otworzyć sobie nowy świat. Montessori pisze o powyższej sprawie w następujący sposób: „Pobudzaj do życia , ale pozwól by życie to rozwijało się w poczuciu wolności”.
Za każdym razem, gdy nauczyciel zauważy zaburzenia w zachowaniu się dziecka, będzie kontynuował poszukiwania sposobów modyfikacji tych zaburzeń. W takiej sytuacji od nauczyciela wymagana jest ogromna cierpliwość i głęboka wiara w potencjał rozwojowy dziecka. „Poprzez studiowanie zachowań dzieci i sposobów ich wzajemnego reagowania na siebie w atmosferze pełnej wolności, prawdziwa tajemnica życia społecznego wysuwa się na plan pierwszy. Tajemnica ta składa się z subtelnych delikatnych znaków, obserwowalnych jedynie pod duchowym mikroskopem, które mają ogromne znaczenie, ponieważ biorą swój początek z głębi ludzkiej natury”. Z tego powodu Szkoły Montessori uważane są c z ę s t o za laboratoria badań psychologicznych, mimo że żadne badania nie mają miejsca, a tylko obserwacja. Można zaobserwować, że niektóre dzieci wiedzą w jaki sposób rozwiązywać swoje własne problemy, a inne nie. Poprzez obserwowanie ich, bez przeszkadzania im zauważymy coś bardzo ważnego: dzieci pomagają sobie wzajemnie w inny sposób niż dorośli. Dzieci szanują siebie nawzajem i udzielają sobie pomocy, kiedy wymaga tego naprawdę sytuacja. Prawidłowość ta dostarcza nam ważnej wskazówki: najwyraźniej dzieci instynktownie wiedzą, że nie potrzebują one żadnego prowadzenia za rączkę w sytuacjach, gdy nie jest to konieczne. Doceniają one ten fakt.
ZADANIA NAUCZYCIELA:
* dbałość, troska o przygotowane otoczenie / środowisko
* szacunek dla własnej motywacji dziecka
* posiadanie wiedzy o przygotowanym materiale, dostępnym dla dziecka
* obserwacja
* zachęcanie dziecka do niezależnej aktywności („Pomóż mi zrobić to samemu”)
* pozytywny wpływ poprzez dawanie przykładu
Pracę edukacyjno-wychowawczą przedszkola wzbogacamy poprzez:
# wprowadzanie gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencję
emocjonalną dziecka,
# wprowadzanie elementów pedagogiki zabawy,
# stosowanie elementów muzykoterapii Batii Strauss,
# stosowanie elementów integracji sensorycznej,
# stosowanie elementów kinezjologii Dennisona,
# stosowanie ćwiczeń i zabaw zapobiegających ryzyku dysleksji,
# wykorzystanie walorów terapeutycznych materiałów rozwojowych,
# lekcje z komputerem,
# prowadzenie warsztatów plastycznych dla dzieci,
# prowadzenie w okresie adwentu „Godzinek adwentowych”, a w okresie postu
„Ogródka wielkanocnego”, będących pokłosiem praktyki w Przedszkolu im. św.
Elżbiety w Niemczech w 2000 r.
Program edukacyjno-wychowawczy przedszkola został rozszerzony o treści dotyczące kultury regionu z uwzględnieniem środowiska lokalnego i rodzinnego dziecka. Stanowi on istotną część tematyki programowej uwzględniającej uwarunkowania kultury pogranicza.
Istotną sprawą dla rodziców jest zdrowie dzieci. Z tego względu przedszkole opracowało programy m. in. dotyczące edukacji zdrowotnej i profilaktyki oraz bezpieczeństwa dzieci.
ZMIANY W PRAKTYCE PRZEDSZKOLA WYNIKAJĄCE Z WDROŻENIA PROGRAMU EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZEGO MARII MONTESSORI
Zmiany te wynikają z merytorycznych i organizacyjnych założeń systemu wychowawczego Marii Montessori.
Wiodącymi zmianami wynikającymi z przesłanek merytorycznych są:
Oparcie procesu edukacyjno-wychowawczego na konkretnej teorii pedagogicznej, co nadaje kierunek i określa specyfikę oddziaływań w przedszkolu,
Nakierowanie pomocy edukacyjnej na indywidualny, optymalny rozwój dziecka i przygotowanie go do odpowiedzialnego uczestnictwa w szeroko rozumianym życiu społecznym (kultura życia),
Podmiotowa, personalistyczna, humanistyczna koncepcja pomocy wychowawczej oparta na dialogu pedagogicznym pomiędzy nauczycielem a dziećmi i ich rodzicami (samowychowanie i samokształcenie jako podstawowy rodzaj aktywności dziecka),
Oparcie edukacji na wrastaniu dzieci w zasadę porządku (dyscypliny) w połączeniu z zasadą wolności (swobody),
Integralnie traktowana pomoc wychowawcza i dydaktyczna,
Szczególne znaczenie stosowania przez nauczyciela zasady indywidualizacji i współpracy przedszkola z rodziną, metody przykładu osobistego, organizowania środowiska edukacyjnego, którego wyznacznikiem są montessoriańskie pomoce rozwojowe, metody oparte na obserwacji i pokazie, metody oparte na działalności praktycznej i metody zadaniowe,
Szczególne miejsce tzw. Wychowania dla wszechświata jako wprowadzenie dzieci w globalną wiedzę o świecie i zawarte w nim wychowanie proekologiczne i propokojowe,
Istotna rola indywidualnych form wychowania i nauczania,
Treści zindywidualizowanego nauczania wybiegające poza podstawę programową.
Nauczyciel postrzegany jako organizator środowiska edukacyjnego (przygotowanego otoczenia), pomocnik, doradca, inspirator aktywności dziecięcej zobowiązany do wnikliwej obserwacji wychowanków,
Lekcje ciszy są najpiękniejszym wynalazkiem dr Marii Montessori i stanowią całą wartość Jej systemu, owocne wyniki dydaktycznych poczynań można przypisać tym lekcjom. Cisza montessoriańska wypełniona jest pracą i głębokim skupieniem. Dziecko jest w niej jakby całe zanurzone, nie jest nią skrępowane, może się w niej swobodnie poruszać i zarówno jego dusza jak i ciało głęboko tą ciszą oddychają,
Kolejną zaletą przedszkola jest to, że nie krępuje ona ruchów dziecka. Można by go nazwać -aktywnym przedszkolem,
Wychowawca dostosowuje się do rytmu życia dziecka nie żądając od niego bezustannego pośpiechu, którym wypełnione jest dzisiejsze życie dorosłych. Wychowawcy szanują osobowość dziecka, nie narzucając mu swojej, ale dopomagając w swobodnym rozwoju wszystkich jego zdolności. Pozostawia on sobie skromną rolę drogowskazu,
Cisza nie jest celem sama w sobie. Jest ona ciszą w obliczu Boga. Jest kontemplacją,
Posługiwanie się przez wychowawcę pedagogią kościoła - tekstem liturgicznym, poprzez który pomaga się dziecku wyjść z siebie, formować we właściwy sposób życie religijne dziecka,
Formowanie szacunku w stosunku do rodziców i przełożonych pozwala dziecku zachować właściwą postawę wobec Boga modlitwą słów i ciała.
Maria Montessori i jej myśl pedagogiczna, doczekały się zaszczytnego wyróżnienia przez Ojca Świętego Jana Pawła II, który przypomniał słowa Papież Pawła VI, wygłoszone w 1970 r. z okazji 100-lecia jej urodzin.
„ [...] tajemnicy jej sukcesu, a w pewnym sensie samych korzeni jej zasług naukowych doszukiwać się należy w jej duszy, czyli w tej szczególnej wrażliwości duchowej i jednocześnie kobiecej, która umożliwiła jej dokonanie przełomowego odkrycia dziecka i pozwoliła zbudować na tej podstawie oryginalny system wychowawczy.
Maria Montessori doskonale reprezentuje liczne kobiety, które wniosły ważny wkład w postęp kultury [...]” [ L Osservatore Romano Nr 10 (17) 1995]
PRZEDSIĘWZIĘCIA WSPOMAGAJĄCE ROZWÓJ DZIECKA.
Badanie kompetencji dzieci 7-letnich kończących edukację przedszkolną.
Badanie losów absolwentów - ankieta skierowana do nauczycieli zintegrowanego nauczania i rodziców.
Wewnętrzne badanie jakości pracy - wybrane obszary.
Spotkanie rodziców i absolwentów - uczniów klas I w przedszkolu
(w czerwcu).
Organizacja lekcji eksperckich na rzecz dzieci z udziałem rodziców, innych członków rodzin lub zaproszonych gości.
Organizacja wycieczek do obiektów ulokowanych w mieście oraz
wieloaspektowe poznawanie naszego regionu.
Organizacja warsztatów dla rodziców.
Organizacja „Dni Otwartych” (w kwietniu).
Spotkanie warsztatowe rodziców po raz pierwszy zgłaszających dzieci do przedszkola z Radą Pedagogiczną.
Współpraca z Radą Rodziców:
Pozyskiwanie sojuszników na rzecz przedszkola,
Kierowanie pism do potencjalnych sponsorów,
Udział materialny na rzecz prac remontowo-modernizacyjnych w budynku i w ogrodzie.
Działania w ramach Kręgów Inicjatyw Rodziców w zakresie:
Krąg Serdeczno-Pedagogiczny
Krąg Rekreacyjno-Gospodarczy
Krąg ds. Promocji i Współpracy z Placówkami Montessori w kraju i za granicą.
Kontakty z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Jarosławiu i w
Przeworsku.
Współpraca z PCEN - doradcami wychowania przedszkolnego, z Kuratorium Oświaty - wizytatorem wychowania przedszkolnego.
DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA PRZEDSZKOLA.
1. AKCJE CHARYTATYWNE:
Organizowana przez PCK akcja „Na największego zbieracza złota”- nominały 1, 2, 5 groszowe. W roku 2003 - II miejsce, a w 2004 - I miejsce wśród przedszkoli,
Akcja „I ty możesz zostać świętym Mikołajem”- z inicjatywy Rady Rodziców i personelu przedszkola na rzecz dzieci ze świetlic środowiskowych i Domu Dziecka Sióstr z Prałkowic.
KONKURSY , LEKCJE, UROCZYSTOŚCI.
VII Spotkania Teatralne „Jasełka”2003 r i 2004 r. w MOK- gr. Zielona
Jest wiodącą w tym zakresie oraz Jej nauczyciele.
Prezentacja różnych teatrzyków przez dzieci całej społeczności przedszkola, rodzicom oraz innym członkom rodzin.
Prezentacja „Jasełek” przez dzieci 6-letnie rodzicom w przedszkolu, zorganizowane pod kierunkiem katechetki.
Prezentacja Jasełek w KCK parafii Chrystusa Króla pod kierunkiem katechetki i Kręgu Serdeczno-Pedagogicznego.
Udział w licznych konkursach organizowanych przez KCK (na Boże Narodzenie i Wielkanoc).
Plastyczny na temat „Bezpieczna droga dziecka”, „św. Mikołaj”, „Wielkanoc” zorganizowany przez PSS „Społem”. Nagrody na rzecz społeczności przedszkolnej bardzo praktyczne - na potrzeby dzieci.
Konkurs plastyczny na plakat „:Bezpieczna Praca” zorganizowany przez Owens Illionis Polska S.A. Rozstrzygnięcie w czerwcu 2004 r.
II miejsce - gr. Zielona /nagroda DVD na rzecz przedszkola oraz III
miejsce -nagroda indywidualna dla dz. z gr. Czerwonej - obecnie
ucznia 1 klasy / aparat fotograficzny/.
Udział w Turnieju Sportowo-Rekreacyjnym Przedszkolaków zorganizowany przez SP Nr 10 .
Miejsce I - 2003 r., Miejsce II - 2004 r.
Konkurs plastyczny na logo imprez organizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych nt. Tacy sami-świat jest jeden , choć różny dla wielu”. Wyróżnienia dwóch grup; Pomarańczowej i Niebieskiej.
Plakat z gr. Zielonej / dziecka/ został przyjęty jako logo w/w imprez.
I Turniej szachowy przedszkolaków zorganizowany przez MP 8 w czerwcu 2004 r. z udziałem dzieci MP nr 10. Miejsce I, II, III. Dyplomy
przygotowane przez dyrektora dla wszystkich zgłoszonych dzieci z MP 4 i 9.
Planowanie kolejnej edycji Turnieju w bieżącym roku szkolnym.
Konkurs plastyczny nt. „Jarosław - moje miasto” zorganizowany przez MP 10. Wyróżnienie - książki.
Organizacja teatrzyków dla dzieci - każdego miesiąca na gruncie przedszkola oraz okolicznościowe teatrzyki / wyjściowe / w Miejskim Ośrodku Kultury.
Udział w ogólnopolskim konkursie plastycznym o tematyce regionalnej „Gniazdo” oraz „Krajobraz Polski - tradycje, współczesność, przyszłość” zorganizowanego przez MENiS , Kuratorium Oświaty i Młodzieżowy Dom Kultury w Rzeszowie.
Udział w konkursie muzycznym „Tu lubię być” zorganizowanym przez Fundację Signum Magnum z siedzibą w Rybniku - III miejsce w skali ogólnopolskiej.
Udział w konkursie „Śpiewaj z Yamahą” - I miejsce dziecka. z gr. Pomarańczowej wśród przedszkolaków. Nagroda rzeczowa-instrumenty perkusyjne na rzecz przedszkola.
Koncert dzieci - pokłosie konkursu „Śpiewaj z Yamahą” dla społeczności przedszkolnej. Dyplomy dla dzieci i nauczyciela przygotowane przez dyrektora.
Funkcjonowanie wypożyczalni książek dziecięcych z biblioteki przedszkolnej prowadzonej przez rodziców. Koordynatorem jest nauczyciel gr. Niebieskiej - na wzór Przedszkola Montessori w Mönchengladbach (Przedszkole im. św. Jadwigi).
Prowadzenie sekcji plastycznej przez nauczyciela z udziałem dzieci wykazujących uzdolnienia plastyczne.
Prezentacje muzyczne dzieci na instrumentach montessoriańskich dla rodziców, społeczności przedszkolnej -organizowane przez nauczyciela.
Prezentacje teatrzyków dla dzieci SP Nr 10 na gruncie przedszkola. Oglądanie teatrzyków przygotowanych przez uczniów SP N10 i Szkołę Podstawową im. Marceliny Darowskiej.
Prowadzenie zajęć ruchowych z dziećmi przedszkolnymi w sali gimnastycznej SP Nr 10 przez nauczycieli wychowania fizycznego.
Organizowanie lekcji w Muzeum Jarosławia.
Uroczystości z okazji świąt rodzinnych - umacnianie więzi na gruncie przedszkola - „Święto Babci i Dziadzia”, „Święto Rodziny”, urodziny lub imieniny dziecka - zgodnie z przyjętym ceremoniałem .
WSPÓŁPRACA Z INSTYTUCJAMI I OSOBAMI DZIAŁAJĄCYMI NA RZECZ
DZIECKA.
Współpraca z Polskim Stowarzyszeniem Montessori w Łodzi.
Współorganizowanie warsztatów i kursów dla zainteresowanych nauczycieli i studentów oraz rodziców.
Kontakty z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną.
Współpraca z SANEPiD -em w zakresie akcji i programu antynikotynowego „Czyste powietrze wokół nas”, prowadzonego z udziałem merytorycznym 2 nauczycieli, którzy ukończyli szkolenie w ramach projektu rządowego.
Współpraca z placówkami montessoriańskimi w kraju (Łodź MP
Nr 220, Przedszkole Sióstr Bernardynek im. św. Franciszka z Asyżu,
Stalowa Wola, Przemyśl, Lublin, Legnica, Bydgoszcz, Morawa
k / Stradomia, Bełchatów, Oleśnica).
Współpraca z placówkami spoza kraju, w których odbyły się praktyki
pedagogiczne ( Mönchengladbach, Hoeyrswerda, Hengelo, Kolonia,
Bonn).
Prezentacja artykułu na stronie internetowej Kuratorium Oświaty
„10 lat innowacji: Twórcza adaptacja pedagogiki Montessori
w Przedszkolu Nr 8 w Jarosławiu”.
Przygotowany program multimedialny o realizacji innowacji .
Program multimedialny przygotowany w kwietniu 2004 r. został zaprezentowany na Jubileuszowym Zjeździe Polskiego Stowarzyszenia Montessori w Łodzi z okazji 10 - lecia . (maj 2004 r.).
Wymiana programów multimedialnych o funkcjonowaniu Przedszkoli Montessori z innymi placówkami, będących uczestnikami Zjazdu.
Potwierdzenia dla Rady Pedagogicznej i dyrektora w formie Dyplomu Uznania Polskiego Stowarzyszenia Montessori za wdrożenie
i upowszechnianie pedagogiki Marii Montessori.
INNE DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ PRZEDSZKOLE.
promocja przedszkola w prasie lokalnej i biuletynie PSM
prezentacja artykułów o realizacji innowacji pedagogicznej
folder przedszkola
strona internetowa - modyfikacja
poczta elektroniczna- PSM, Łódź, Lublin, Poznań, Wrocław, Warszawa, Niemcy, Szwajcaria, Finlandia, USA, Indie
Modernizacje:
- ogrodu,
- wyposażenie w regały - kontynuacja
- krzesełek
-łazienek /kosmetyka/ w oczekiwaniu na kapitalny remont
- pomieszczeń biurowych
- aneksu na leżaki przy kameralnej sypialence
- szatni oraz holu przystosowanego na zabawy ruchowe, koncerty,
uroczystości itp.
W kolejnym materiale przedstawimy temat „Wyznaczniki stylu kontaktów rodziców z przedszkolem - domem” - w oparciu o nasze dotychczasowe doświadczenia.
Autorzy:
Albina Adameczek
Janina Szajny
1