historia cz 1


Przyczyny I wojny światowej:

-zamach na austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Miał on miejsce 28 czerwca 1914 r. w Sarajewie - stolicy Bośni i Hercegowiny.
Rząd austriacki oskarżył Serbię o inspirowanie zamachu i postawił jej trudne warunki do spełnienia. Rząd serbski przyjął większość warunków, jednak to nie wystarczyło i rząd austriacki wypowiedział wojnę Serbii dnia 28 lipca 1914 r.

-Utworzenie się 2 bloków militarnych tj. trójporozumienia (Francja, Rosja, Wielka Brytania) oraz trójprzymierza (Niemcy i Austro-Węgry, a w 1882 r. przyłączyły się Włochy),

-Innymi przyczynami pośrednimi było chęć osłabiania przeciwników politycznych poprzez rozszerzenie zdobyczy kontynentalnej czy też rywalizacja o wpływy polityczne i gospodarcze w Europie i na innych kontynentach.

Przebieg:

*Głównym obszarem działań w tym konflikcie był front zachodni: armie niemieckie, realizując tzw. plan Schlieffena (A. von Schlieffen), po zaciętych walkach we Flandrii dotarły nad rzekę Marnę we Francji. Stoczona tam bitwa (6-9 września) doprowadziła do odparcia agresora na linię rzeki Aisne. -W październiku 1914 sztabowcy niemieccy opracowali plan odcięcia Francji od Anglii przez zdobycie Flandrii. Bitwa flandryjska (m.in. walki pod Ypres, 1915) okazała się jednak fiaskiem.

-Działania militarne zaczęły przybierać charakter wojny pozycyjnej.

-Niepowodzeniem zakończyła się również niemiecka próba zdobycia Verdun (1916). W odpowiedzi alianci przeprowadzili w czerwcu 1916 ofensywę nad Sommą, podczas której po raz pierwszy użyto czołgów (Wielka Brytania).
-Wielkie znaczenie dla wyniku wojny miało przystąpienie do niej (6 kwietnia 1917), po stronie Ententy, USA. W kwietniu i maju 1917 sojusznicy przeprowadzili akcje zaczepne w rejonie Arras.

-Straty i niepowodzenia spowodowały wybuch powszechnego niezadowolenia w armii francuskiej, opanowany przez generała Ph.H. Pétaina. Ostateczna niemiecka próba wygrania wojny została podjęta w marcu 1918. Po przejęciu inicjatywy przez aliantów (lipiec 1918) wojska austro-węgierskie znalazły się w rozsypce, a rewolucja listopadowa w Niemczech 1918 zmusiła dowództwo niemieckie do zaprzestania działań zbrojnych i podpisanie rozejmu w Compiegne 11 listopada 1918.
*Front Wschodni
Wojna na froncie wschodnim miała charakter manewrowy. Rosyjskie uderzenie (lato-jesień 1914) w kierunku na Prusy Wschodnie (bitwy pod Tannenbergiem i nad jeziorami mazurskimi) nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, natomiast atak w kierunku południowo-zachodnim przesunął wojska rosyjskie na Podkarpacie. W roku następnym połączona ofensywa armii niemieckiej i austro-węgierskiej, rozpoczęta przełomem gorlickim, ustanowiła linię frontu od Zatoki Ryskiej przez Pińsk po Tarnopol. W czerwcu 1916 ruszyło wielkie natarcie rosyjskie (tzw. ofensywa Brusiłowa), które po początkowych sukcesach zostało powstrzymane. Przegrupowanie armii rosyjskiej, spowodowane rewolucją lutowa i rewolucją październikową, zmusiło Rosję do podpisania zawieszenia broni w Brześciu Litewskim (listopad 1917), a w konsekwencji pokoju brzeskiego (3 ma
rca 1918).
*Front Bałkański i Włoski
Po serbskiej klęsce na Kosowym Polu w 1915 Austro-Węgry opanowały Serbię i Czarnogórę. 24 czerwca 1915, po zmianie frontu, Włochy wystąpiły przeciw państwom centralnym. Główne starcia, w których Włosi ponosili systematyczne klęski, toczyły się nad rzeką Soczą (m.in. przełamanie frontu włoskiego pod Caporetto 1917). Dopiero po powstrzymaniu natarcia wojsk austro-węgierskich nad rzeką Piawą, 24 października 1918 Włosi rozpoczęli ofensywę w kierunku na Triest. Armia austro-węgierska przestała stawiać opór. Zawieszenie broni podpisano 3 listopada 1918. Skutkiem ofensywy Brusiłowa 1916 był atak rumuński (Rumunia przystąpiła do wojny po stronie Ententy w 1916) na węgierski Siedmiogród 27 sierpnia 1916. Kontratak wojsk monarchii naddunajskiej zakończył się zajęciem Bukaresztu i klęską Rumunii w maju 1918.

*Fronty Pozaeuropejski
Rosjanie w 1914 pobili Turków i odnosili lokalne sukcesy aż do 1917. W Mezopotamii Anglicy ponosili klęski w latach 1914-1916, w 1915 połączony korpus australijsko-angielski uległ Turkom w cieśninie Dardanele. Od 1917 Turcy zaczęli ustępować w Mezopotamii i w Palestynie, kapitulując ostatecznie w 1918. Do 1918 Brytyjczycy opanowali większość kolonii niemieckich, Japończycy zajęli posiadłości niemieckie w Ch
inach.
*
Działania Morskie
Po wprowadzeniu przez Ententę blokady floty niemieckiej rozpoczęła ona w lutym 1915 nieograniczoną wojnę podwodną. Jedynym większym starciem flot nawodnych brytyjskiej i niemieckiej była bitwa na wysokości cieśniny Skagerrak, tzw. bitwa jutlandzka (1916).
Traktaty Pokojowe-8 stycznia 1918 amerykański prezydent W.Th. Wilson wystąpił z orędziem do Kongresu, formułującym podstawowe warunki pokoju (Wilsona 14 punktów). Klęski na frontach spowodowały narastanie kryzysu wewnętrznego w Austro-Węgrzech i Niemczech. Wojnę zakończyły traktaty pokojowe: w Wersalu (wersalski traktat pokojowy 1919) 28 czerwca 1919 (z Niemcami), w Saint-Germain-en-Laye 10 września 1919 (z Austrią), w Neuilly-sur-Seine 27 listopada 1919 (z Bułgarią), w Trianon 4 czerwca 1920 (z Węgrami), w Sevres 10 sierpnia 1920 (z Turcją).

SYSTEM WERSALSKI
Kongres osłabił imperializm niemiecki, ale nie zlikwidował warunków, które umożliwiłyby odrodzenie się Niemiec.
Liga Narodów nie sprawdziła się. Miała pilnować pokoju, ale zajęła się komunikacją i ustawodawstwem pracy.
System wersalski objął wszystkie kraje kapitalistyczne i rejon Morza Śródziemnego.
USA pozostały poza Ligą, gdyż prowadziły politykę izolacjonizmu. Przeforsowały ustawę o tym, iż Chiny miały prowadzić politykę otwartych drzwi.
Poza Ligą pozostał też Związek Radziecki.
Francja zawarła sojusz z Polską i Czechosłowacją, gdyż graniczyły z Niemcami.
Powstała "Mała Ententa" - Rumunia, Czechosłowacja i Jugosławia - żeby przeciwstawić się imperializmowi Węgier.
W 1922r. Zwołano w Genui konferencję.
Anglia chciała wyegzekwować pożyczki udzielone cesarskiej Rosji.
Francja chciała wyegzekwować odszkodowania od Niemec.
Zakończyła się fiaskiem.
Do Rapallo przybyły delegacje Związku Radzieckiego i Niemiec. W wyniku rozmów Związek Radziecki wyszedł z izolacji politycznej, zniesiono wobec niego blokadę gospodarczą, Niemcy zdobyły rynki zbytu i "straszaka" na Europę.
W 1923r. Francja podjęła niefortunną decyzję i zajęła Zagłębie Ruhry, szybko się jednak wycofała.
Amerykanin Daves opracował plan pomocy Niemcom. Polegał on na tym, że kapitał amerykański i angielski pomoże Niemcom w produktach (budowa fabryk itp.)
Kanclerzem Rzeszy zostaje Stressemann, rozpoczyna się trend mówiący o konieczności rewizji granicy z Polską. Zachód milczał.
W 1925r. Zwołano konferencję w Locarno - nienaruszalność granicy francusko - niemieckiej i niemiecko - belgijskiej. Gwarantem miały być Anglia i Włochy.
30 stycznia 1933r. Kanclerzem Rzeszy został Adolf Hitler, prezydentem jest Hindeburg. W `34r. Oddaje urząd Hitlerowi. Partia NSDAP staje się jedyną legalną partią.
Hitler z początku nic nie mówił o Żydach, obiecał Niemcom, że niedługo wyjdą z kryzysu, robotnikom miał dać pracę. Społeczeństwo wiedziało, że to kłamstwa, ale w większości bało sprzeciwić się Hitlerowi.
W 1935r. Niemcy wprowadzają obowiązek służby wojskowej. W tym samym roku przyłączają też Zagłębie Saary. Rok później wkraczają do Nadrenii.
W 1938r. Hitler wkracza do Austrii i przyłącza ją do Rzeszy.
Kiedy zajęto Austrię, Hitler chciał przyłączyć Sudety Czeskie, bo mieszkali tam Niemcy, którzy byli rzekomo źle traktowani.
We wrześniu 1938r. Do Monachium przybywają delegacje:
- Anglii - Chemberlain
- Francji - Daladier
- Włoch - Mussolini i jego zięć książę Ciano
- Niemiec - Hitler
nie zaproszono Czechosłowacji. Sudety przyznano Niemcom.
W marcu 1939r. wojska niemieckie wchodzą do Czechosłowacji i zajmują ją bez walki. Czechy i Morawy stają się protektorem, a Słowacja otrzymuje status "niepodległego" państwa na czele z księciem Tiso.
W latach 1936-1937 zostaje zawiązany pakt antykominterowski - oś Berlin - Rzym - Tokio, przeciwko komunistom. Podpisały go Niemcy, Włochy i Japonia
W 1936r. w Hiszpanii wybucha wojna domowa. Faszyści zorganizowali zamach na republikę Na czele stał cuadilio Franco. Pomagają mu Niemcy i Włosi. Republikanom pomagają brygady międzynarodowe.
Wojna kończy się w marcu 1939r. Zwycięstwem faszystów, kraj był zrujnowany.
W 1932r. Polska podpisuje pakt o nieagresji ze Związkiem Radzieckim.
W 1934r. Polska podpisuje pakt o nieagresji z Niemcami

Traktat wersalski to układ pokojowy kończący pierwszą wojnę światową podpisany przez Niemcy i państwa ententy 28 czerwca 1919 roku. Został ratyfikowany 10 stycznia 1920 roku i z tą datą wszedł w życie. Traktat ustalał wiele granic międzypaństwowych w Europie oraz wprowadzał nowy ład polityczny.
Traktat wersalski został zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwającej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 roku. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego, Romana Dmowskiego oraz Władysława Grabskiego. Państwa pokonane w I wojnie światowej (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja, Bułgaria) nie zostały dopuszczone do konferencji. Przedstawiono im tylko traktaty do podpisania. Rosja Radziecka nie została zaproszona, gdyż mocarstwa Ententy nie uznawały rządu bolszewickiego.

POSTANOWIENIA TRAKTATU
- Niemcy spłacą odszkodowanie wojenne w ciągu 30 lat.
- Niemcy zostaną pozbawieni obowiązku służby wojskowej - 100 tys. armia (Reiswera) do pilnowania porządku wewnętrznego.
- Niemcy mają zakaz posiadania lotnictwa, łodzi podwodnych oraz broni pancernej.
- Francja odzyskała Alzację i Lotaryngię.
- Francja otrzymała na 15 lat mandat na Zagłębie Saary.
- Wprowadzono 50 km strefę zdemilitaryzowaną nad Renem.
- Powołano Ligę Narodów.
- Wprowadzono tzw. "traktaty mniejszościowe" podpisały je Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, Rumunia i Grecja. Mówiły, że mniejszości narodowe będą traktowane na równi z obywatelami. Były ważne, ale nie rozciągnięto ich na kolonie i tereny mandatowe

Rewolucja Lutowa

-22 luty 1917 (08 marca czasu europejskiego) rozpoczęcie w Piotrogrodzie strajków głodowych, których nie potrafiła stłumić policja. Demonstranci przekazali władzę IV Dumie, która cieszyła się zaufaniem społeczeństwa.
-12 marca 1917r - Duma wyłoniła Komitet Tymczasowy. Tego dnia powstała także Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich z Mikołajem Czcheidze na czele.
-15 marca 1917r- w porozumieniu z Piotrogrodzką Radą , Komitet
* Tymczasowy powołał Rząd Tymczasowy pod przewodnictwem księcia Gieorgija Lwowa. Abdykacja Mikołaja II. ROSJA STAJE SIĘ REPUBLIKĄ. Zaistniała dwuwładza, samozwańcze rady delegatów robotniczych i żołnierskich oraz Rząd Tymczasowy.
-17 kwiecień 1917- ogłoszenie tzw. „tez kwietniowych Lenina”. Przedstawił w nich program przekształcenia „rewolucji burżuazyjnej” (tak określał lutową) w rewolucję socjalistyczną. Bolszewicy zdołali zdominować większość raz wraz z Radą Piotrogrodzką na czele. Jej przewodniczącym został Lew Trocki. Był on jednocześnie szefem Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego.
-Wrzesień 1917- Rząd Tymczasowy i Piotrogrodzka Rada likwidują „pucz korniłowa”, który ruszył na stolicę, by siłą przywrócić porządek (wysłany przez Kierenskiego

Rewolucja październikowa

-24/25 października 1917- zamach w Piotrogrodzie na gabinet Kierenskiego przez Bolszewików i zajęcie Piotrogrodu.
-07 listopada 1917- zwołanie II Ogólnorosyjskiego Zjazdu Rad Delegatów ,kontrolowany przez Bolszewików. Ogłosili kres istnienia Rządu Tymczasowego i wybrał Radę Komisarzy Ludowych z Leninem na czele jako władzę wykonawczą. Ogłoszono dekrety o natychmiastowym pokoju oraz o nacjonalizacji ziemi, którą przekazywano w użytkowanie chłopom

Wojna domowa w Rosji 1917-1922, okres walk wewnętrznych w Rosji, zapoczątkowany zdobyciem władzy przez bolszewików po rewolucji październikowej 1917, a zakończony opanowaniem przez nich Rosji. Stronami w konflikcie byli: bolszewicy zwani "czerwonymi" oraz ich antagoniści "biali", wspomagani przez: Wielką Brytanię, USA, Japonię, Francję oraz Włochy. Walkę zbrojną zapoczątkowało tzw. powstanie Kiereńskiego - Krasnowa (próba odbicia z rąk bolszewickich Piotrogrodu) w listopadzie 1917. Przeciw nowym władzom wystąpili także kozacy dońscy, kubańscy i orenburscy, powstał również Komisariat Zakaukaski, a na Ukrainie utworzono Ukraińską Centralną Radę.

Pierwszymi sukcesami bolszewików były: stłumienie buntu junkrów i obalenie Komitetu Ocalenia Ojczyzny i Rewolucji w Petersburgu (1917). W celu opanowania władzy w Rosji "czerwoni" zawarli 3 lutego 1918 pokój z państwami centralnymi w Brześciu Litewskim (brzeski traktat pokojowy)”Białym" z pomocą przyszły alianckie wojska interwencyjne: Anglicy wylądowali w Murmańsku (6 marca 1918), następnie dołączyły do nich wojska francuskie, włoskie i amerykańskie. W kwietniu 1918 Władywostok zajęli Japończycy. Od lutego do kwietnia wojska radzieckie wyparły nad Don Armię Ochotniczą generała A.M. Kaledina. Po stronie "białych" opowiedział się 50-tysięczny Korpus Czechosłowacki, który opanował duże obszary Syberii. 6 lipca 1918 w Moskwie doszło do jednodniowego buntu eserowców (nieudana próba przejęcia władzy). 5 września 1918 Rada Komisarzy Ludowych wydała dekret o wprowadzeniu "czerwonego terroru", będący usankcjonowaniem masowych prześladowań przeciwników bolszewizmu. 16-17 lipca 1918 bolszewicy zamordowali w Jekaterynburgu cara Mikołaja II Romanowa i jego rodzinę. Eskalacja wojny domowej w Rosji nastąpiła po kapitulacji Niemiec. W listopadzie 1918 w Odessie i Sewastopolu wylądowały wojska francuskie i włoskie, w lutym 1919 admirał A.W. Kołczak ogłosił się głównodowodzącym wojsk "białych" i podjął ofensywę na Kazań. Z Estonii na Piotrogród ruszył korpus generała N.N. Judenicza, który po kilku miesiącach walk wycofał się do punku wyjścia (styczeń 1920). Po załamaniu się ofensywy generała A.I. Denikina w listopadzie 1919 bolszewicy przejęli inicjatywę. W połowie 1919 interwencyjne wojska obce rozpoczęły wycofywanie się z Rosji. W końcu tegoż roku rozbity został trzon armii admirała Kołczaka, a następnie generała Denikina. Latem 1920 wycofali się Brytyjczycy, 1922 - Japończycy. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej ostatecznie pokonano (październik-listopad 1920) siły kontrrewolucyjne skupione wokół generała P.N. Wrangla.W następstwie wojny domowej w Rosji dokonano trwałych zmian ustrojowych, republiki stały się państwami bolszewickimi z monopartyjnym systemem politycznym. Bezpośrednimi skutkami wojny były: ogromny spadek liczby ludności kraju, nędza i głęboki kryzys gospodarczy wywołujący bunty wojskowych (powstanie kronsztadzkie), strajki robotnicze i powstania chłopskie (antonowszczyzna).

Weimarska Republika, potoczne określenie Rzeszy Niemieckiej w latach 1919-1933. Proklamowana 9 listopada 1918, po abdykacji cesarza Wilhelma II. W lipcu 1919 parlament przyjął konstytucję w Weimarze (stąd nazwa), ustanawiając republikę demokratyczno-parlamentarną na czele z prezydentem F. Ebertem (do 1926), później P. von Hindenburgiem

Władza ustawodawcza znajdowała się w rękach jednoizbowego Reichstagu. Brak stabilizacji politycznej sprzyjał próbom prawicowych przewrotów, m.in. pucz Kappa, pucz monachijski. Polityka zagraniczna zorientowana była na zwalczanie ustaleń traktatu wersalskiego. W wyniku kryzysu parlamentarnego, po upadku gabinetów F. von Papena (1932) i K. von Schleichera (1933) i objęciu władzy przez A. Hitlera (styczeń 1933), przekształcona w III Rzeszę.

Kappa pucz, nieudana próba monarchistycznego przewrotu w Berlinie w dniach 13-17 III 1920. Przewrót przygotowała organizacja Narodowe Zjednoczenie (NV - Nationale Vereinigung), utworzona w 1919 przez W. Kappa. Należeli do niej także m.in. generał E. Ludendorff i generał W. Lüttwitz.13 III brygada marynarzy w sile 5 tys. ludzi wkroczyła do Berlina. Armia zachowała neutralność, a generał H. von Seeckt stwierdził, że Reichswehra nie będzie strzelać do Reichswehry. Jednak 14 III kraj ogarnął strajk generalny. Pucz załamał się, a Kapp i Lüttwitz zbiegli do Szwajcarii

Monachijski pucz 1923, nieudana próba przejęcia władzy w Bawarii przez A. Hitlera w dniach 8-9 listopada. 8 listopada 1923 w monachijskiej piwiarni Bürgerbraukeller miał wystąpienie generalny komisarz Bawarii G. von Kahr i grupa prawicowych polityków. Wtedy na salę wdarł się na czele bojówek nazistowskich A. Hitler. Wystrzałem z pistoletu przerwał mowę i ogłosił "narodową rewolucję". Zapowiedział usunięcie rządu bawarskiego i rządu Rzeszy oraz utworzenie "niemieckiego rządu narodowego", z sobą jako kanclerzem, i "marsz na Berlin". Uwięzieni członkowie władz bawarskich przyłączyli się (jak się okazało, tylko pozornie) do puczu.Uwolnieni przenieśli się do Regensburga i rozpoczęli kontruderzenie. Brak poparcia władz skłonił Hitlera do przemarszu 9 listopada rano bojówek nazistowskich przez centrum Monachium w celu pozyskania poparcia ludności. Na czele obok Hitlera szedł E. Ludendorff.Obok mauzoleum bawarskich bohaterów wojennych kolumna licząca ok. 3 tys. nazistów natknęła się na kordon policji. Doszło do strzelaniny, w wyniku której zginęło 14 uczestników marszu i 3 policjantów. Pucz był zakończony, a przywódców aresztowano i postawiono przed sądem. Na mocy wyroku Hitler otrzymał 5 lat więzienia (opuścił je w 1924), a niektórych uczestników uniewinniono, jak np. Ludendorffa. Rozwiązano NSDAP, która jednak powstała ponownie w 1925. Pucz "piwiarniany" zakończył okres walk wewnętrznych w Niemczech, ale jak się okazało nie na długo.

Trójporozumienie-Ententa to państwa walczące przeciw Państwom Centralnym w czasie I wojny światowej. Państwa ententy nie były związane formalnym sojuszem wojskowym (oprócz Rosji i Francji oraz Wielkiej Brytanii i Japonii) i dopiero w czasie wojny uzgodniły wspólne stanowisko. Z kolei Państwa Centralne cementował sojusz zwany Trójprzymierzem (do 1914 r., kiedy Włochy opuściły sojusz), po przystąpieniu do wojny Turcji i Bułgarii - tzw. Poczwórne Przymierze.
Znaczną (aczkolwiek często przecenianą) rolę w doprowadzeniu do zawarcia traktatu odegrał król angielski Edward VII.
Do Wielkiej Brytanii, Francji i Rosji, które stanowiły trzon ententy (Trójporozumienie), dołączyła szeroka koalicja 25 państw, ale nie wszystkie wzięły czynnego udziału w wojnie.
Najważniejsze państwa wchodzące w skład ententy :Anglia ,Francja, Rosja(od 1917), Belgia, Serbia, Japonia, Włochy( od 1915), Rumunia i Stany Zjednoczone(od 1917)

Trójprzymierze to tajny układ pomiędzy trzema państwami: Cesarstwem Niemiec, Królestwem Włoch i C.K. Austro-Węgier 20 maja 1882 r.
Trójprzymierze było rozwinięciem Dwuprzymierza, czyli sojuszu Niemiec i Austro-Węgier. Sojusz ten miał chronić oba państwa przed napaścią Rosji. Jednak skierowanie go przeciw Rosji (niezgodnie z myślą polityczną Bismarcka) spowodował sojusz Rosji z Francją i sprawił, że Niemcy znalazły się pomiędzy nieprzyjaznymi sobie państwami.
Niemcy usiłowały znaleźć równowagę na drugiej granicy i wciągnęły do sojuszu Włochy, które miały zatargi z Francją w północnej Afryce (Tunezja). Włochy zastrzegły jednak, że sojusz ich nie obowiązuje w przypadku wojny z Wielką Brytanią.
Jednak Włochy i Francja wkrótce podzieliły się wpływami w Afryce i dla tego kraju sojusz z Austro-Węgrami zaczął być kłopotliwy. Austro-Węgry również podejrzliwie patrzyły na zachodniego sojusznika. Mimo to, po 30 latach (w 1912 r.) traktat został odnowiony. Do traktatu przystąpiła później również Rumunia.
Gdy wybuchła I wojna światowa, Niemcy i Austro-Węgry stanęły po jednej stronie. Włochy uznały, że ponieważ w wojnie przeciw Niemcom udział wzięła Wielka Brytania, oraz że to to Niemcy wypowiedziały wojnę Francji, to Włochy nie obowiązuje casus foederis.
Wkrótce (w 1915 r.) państwa ententy przekupiły ten kraj obiecując terytoria Austro-Węgier i Włochy wypowiedziały wojnę niedawnym sojusznikom.
Po odejściu Włoch niekiedy termin "Trójprzymierze" oznacza Niemcy, Austro-Węgry i Turcję, która podpisała sojusz z Niemcami 2 sierpnia 1914 r. Po przystąpieniu do wojny również Bułgarii oficjalnie Państwa Centralne nazywano "Poczwórnym Przymierzem".



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
historia?ministracji cz 2
Historia cz 2
HISTORIA?MINISTRACJI cz 1
Historia cz 1
Folder historyczny cz 2
znane postacie historyczne cz 1
Folder historyczny cz 1
historia cz bolszewicy podbijają rosję
Valum Votan – Jose Arguelles Kroniki Kosmicznej Historii cz 2
Valum Votan – Jose Arguelles Kroniki Kosmicznej Historii cz 1
Jerzy Topolski Jak sie pisze i rozumie historie cz 4 p 20
Historia turystyki na Swiecie i w Polsce cz 4
Chirurgia wyklad 3 cz I Historia chirurgii naczyniowej
Historyczne ciesielskie konstrukcje?chowe Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii, cz
Podstawy Pedagogiki Specjalnej cz I Historia B
Historyczne ciesielskie konstrukcje?chowe Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii, cz
Historyczne ciesielskie konstrukcje?chowe Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii, cz

więcej podobnych podstron