7 (17) doc


Niezawisłość sędziowska

Zasady odrębności sądownictwa i niezawisłości sędziowskiej można w Polsce odnieść do sądów:

Pole manewru sądu w zakresie rozstrzygnięcia w niektórych sprawach wiąże się z modelami sądowego stosowania prawa:

  1. Teoria związanej decyzji sądowej

Jest to teoria nierealistyczna. Ten model ma ponad 200 lat. Został opracowany przez, Monteskiusza, który był związany z koncepcjami liberalno - burżuazyjnymi. Według niego z zasady trójpodziału władzy wynika, że sędziowie nie mają żadnych uprawnień oprócz ustalenia, co jest zgodne z prawem. Ta koncepcja utrwala granicę miedzy poszczególnymi władzami, ale jest nierzeczywista, bo zakłada, że system prawa jest zupełny, nie ma luk, jest niesprzeczny

  1. Teoria swobodnej decyzji sądowej

Według tej teorii sędzia ma rolę twórczą. Jest to teoria kwestionująca teorię związanej decyzji sądowej.

Jest to także teoria nierealistyczna.

  1. Teoria praworządnej decyzji sędziowskiej

Decyzja sądowa powinna rządzić się obowiązującym prawem.

Ograniczenia niezawisłości sądowej

Sędziowie są niezawiśli, podlegają tylko ustawom. Niezawisłość nie oznacza jednak dowolności. Dowolność oznaczałaby niestabilność prawa i brak równości wobec prawa.

Sędzia jest związany

Pierwsze trzy podmioty mają informacje o rozbieżności w orzekaniu i oceniają to jako niebezpieczne dla równości wobec prawa i widzą potrzebę ujednolicenia orzecznictwa. Odpowiedź Sądu Najwyższego zapada w składzie:

Uchwał a trzech największych składów orzekających (Izby, 2 Izb, pełnego składu) jest zasadą prawną Sądu Najwyższego. Żaden skład sądzący Sądu Najwyższego nie może odstąpić od tej zasady.

Gdy zasada prawna Sądu Najwyższego traci na aktualności Sąd Najwyższy w składzie co najmniej tak szerokim jak w momencie powstawania zasady prawnej może uchylić jej obowiązywanie.

Uchwała składu 7 sędziów nie ma mocy zasady prawnej. Ale wpływa ona na uczestnictwo z mocy autorytetu. Skład 7 sędziów może jednak mocą odrębnej uchwały nadać rozstrzygnięciu moc zasady prawnej.

Gwarancje niezawisłości sędziowskiej

  1. Ustawowe/ prawne: