SYSTEM PREZYDENCKI - USA

GŁOWNE CECHY

-trojpodzial wladz

-funkcje egzekutywy (wladza wykonawcza) sprawuje prezydent który ma u boku powoływany przez siebie gabinet jako organ doradczy

-funkcje legislatywy pelni KONGRES czyli polaczone 2 izby SENAT -wyzsza i Izba REPREZENTANTOW - nizsza

-funkcje sadownicze - SAD NAJWYŻSZY

-istnieje wyrazna separacja wladz oparta na zasadach:

• niepolaczalnosci stanowisk kongresowych kongresowych federalnych

• braku odpowiedzialności prezydenta przed kongresem

• prezydent nie może rozwiązać Kongresu

-wladze odseparowane sa w sensie instytucjonalnym (strukturalnym i personalnym) ale nie funkcjonalnym gdyz ich uprawnienia sa powiazane

-kazda z wladz ma uprawnienia kontrolne w stosunku do pozostałych

-funkcjonowanie systemu opiera się na zasadzie równoważenia się wladz czyli CHECK AND BALANES (hamulcow i równowagi) czyli władze wzajemnie się ograniczaja i uzupełniają

-USA jest panstwem federacyjnym sklada się z 50 stanow i Dystryktu Kolumbi (okreg stołeczny)

-funkcjonuja na zasadzie federalizmu z której wynika ze stany sa suwerennymi jednostkami politycznymi - maja wlasne prawo a nawet konstytucje

-panstwo jest uregulowane konstytucja z 1787r która obowiazuuje po dzis dzien z 23 poprawkami. Wraz z jej wejściem to przewaga 1 glosu angielski stal się językiem urzędowym USA

-wiceprezydent wybierany jest wraz z prezydentem - ma bardzo male uprawnienia. Przejmuje funkcje prezydenta po jego usunieciu rezygnacji lub śmierci

WLADZA WYKONAWCZA

PREZYDENT

-jest zarówno Premierem , Szefem rzadu i Naczelnym Głównodowodzącym armi i floty

WYBORY:

-powszechne ale nie bezpośrednie. Wyborcy glosuja na kolegium elektorskie a ono wybiera prezydenta który musi spełniać warunki

-min 35lat , obywatelstwo USAi 14 lat bez przerwy mieszkac w USA

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

- Prezydent i jego gabinet nie sa odpowiedzialni politycznie przed Kongresem

- Ministrowie - gabinet jest odpowiedzialny przed prezydentem

- Prezydent i gabinet sa odpowiedzialni konstytucyjnie i może zostac usuniety przez IMPEACHMENT w którym Izba Reprezentantow stawia prezydenta w stan oskarżenia i zarzuca mu CONTRA LEGEM czyli dzialanie sprzecznie z prawem a Senat go sadzi - skazanie 2/3 glosow senatu

MINISTROWIE

- brak rzadu zastepuje go gabinet i sekretarze - ministrowie którzy sa piowolywani przez prezydenta za rada i za zgoda Senatu. Parlament nie może usunac gabinetu czyli brak Wotum Nieufności

FUNKCJE I PRAWA

-maja trojakie źródło; regulowane sa przez konstytucje, ustawodawstwo Kongresu orzecznictwo Sadu Najwyzszegoi przez praktyke projektodawcza

Prezydent powoluje funkcjonariuszy państwowych za rada i zgoda Senatu

-sedziow sadow federalnych

-.15 sekretarzy- kierownikow resortow którzy tworza jego gabinet

- sekretarza stanu - kierownik polityki zagranicznej

-ambasadorow, konsulow i pozostałych pozostałych ile prawo nie stanowi inaczej

-Prezydent jest tez kierownikiem administracji

-jego akta nie wymagaja kontrasygnaty

-posiada prawo laski za wystapienia przeciwko USA

-nadzwyczajnych sytuacjach może zwoływać obie izby i ma glos decydujący odnośnie terminu

-minister nie może zasiadac w kongresie

INICJATYWA USTAWODAWCZA

-formalnie prezydent nie posiada inicjatywy ustawodawczej- lecz jest również promotorem ustaw

-w proces legislatywy ingeruje za pomoca VETA i OREDZIA

-VETO ZAWIESZAJĄCE- ustaw Kongresu może zostac odrzucone przez 2/3 obu izb (co zdarza się rzadko)

-VETO KIESZONKOWE - absolutne nie podjecie decyzji o podpisaniu lub zawetowaniu przez prezydenta według konstytucji po 10 dnich staje się prawem lecz gdy stanie się to w ostatnich dniach sesji Kongresu to ustawa umiera i Kongres musi na kolejnej sesji zatwierdzic nowy projekt i przedstawic prezydentowi

-OREDZIA-w ten sposób prezydent przemyca projekty ustawy sugerując podjecie określonych decyzji ustawodawczych. Kongres nie ma konieczności ulegania ale zazwyczaj to robi

-istnieja oredzia o budzecie i ekonomi oraz rekomendacje

-ma prawo żądać pisemnej opini każdego każdego kierownikow departamento

-zawierac traktaty za rada i zgoda Senatu uchwala 2/3 glosow

-UMOWY WYKONAWCZE może zawierac sam gdyz sa traktowane jako jego konstytucyjny obowiązek gdyz dzieki temu realizuje stosunki międzynarodowe

WLADZA USTAWODAWCZA

KONGRES

Sklada się z 2 izb

SENAT-wyzsza izba

-100 reprezentantow po 2 z każdego stanu a ich liczba mandatow zaleczy od liczby ludności

-6lat kadencji senatora a co 2lata odnawiana 1/3 skladu

-musza mieć 30 lat z czego 9 lat obywatelstwa USA a w dniu wyborow mieszkac w stanie w którym się one odbywaja

KOMPETENCJE

-ratyfikacja umow międzynarodowych zawartych przez prezydenta

-zatwierdzanie wybranych przez prezydenta urzędników

-orzekanie o zasadności Impeachmentu

-wybieranie wiceprezydenta gdy ten nie uzyskal polowy glosow elektoratu

IZBA REPREZENTANTOW - nizsza izba

- 435 deputowanych wybranych na 2 lata

-kandydowac mogą osoby po 25 roku zycia i maja 7 lat obywatelstwo

KOMPETENCJE

-wybor prezydenta gdy aktualny nie spelnia wymogow konstytucyjnych

-impeachment

-sprawy finansowe

KONGRES- KOMPETENCJE

-projektodawcze- duza rola w procesie zmiany konstytucji

-uchwalanie ustaw

-kontrola w. wykonawczej m.in. nad budżetem i wydatkami rzadu

-kazda ustawa i akt prawny musi zostac podpisany przez prezydenta

-sciaganie podatkow , należności i oplat

-pozyczania pieniędzy na rachunek USA

-regulowania handlu zagranicznego zagranicznego miedzy stanowego - COMMERCE CLAUSE

-bicia monety i ustanawiania jej wartości

-ustanawiania kar za fałszowanie papierow i monet

-ustanawiania sadow poniżej najwyższego

-wypowiadania wojny i utrzymania armi

-karania piractwa i przestępstw popełnionych na pelnym morzu

full faith and credit - klauzula pelnej wiary i zaufania zapewnia poszanowanie praw obywatela niezależnie w którym stanie się znajduje oraz gwarantuje ze nikt nie może uciec przed odpowiedzialnością do innego stanu. Czyli jeżeli skazano cie w stanie A a jestes w stanie B to stan B musi go respektowac pomimo ze np. w tym stanie nie obowiazuje takie prawo

System prezydencki - Stany 
Konstytucja 1787. Kongres składa się z dwóch izb: Izby Reprezentantów i Senatu. Wybory do Izby Reprezentantów odbywają się co 2lata, wybieranych jest 435członków. Senat tworzy100senatorów. Wybory odbywają się co 6lat. Kongres USA jest ciałem ustawodawczym, a więc tworzy prawo, uchwala budżet państwa, decyduje o wojnie i pokoju. Prezydent zostaje wyłoniony w przeprowadzonych co 4lata wyborach powszechnych, pośrednich. Obywatele wybierają elektorów, którzy dokonują elekcji prezydenta. Zgodnie z konstytucja jest on głową państwa, szefem rządu i naczelnym dowódcą sił zbrojnych. Prowadzi politykę zagraniczną państwa, kieruje do Kongresu orędzia o stanie państwa. Posiada prawo weta zawieszającego w stosunku do ustaw, nie wolno mu jednak rozwiązać parlamentu przed upływem jego kadencji. Istnieje możliwość postawienia go w stan oskarżenia poprzez procedurę zwaną impeachment. Izba Reprezentantów ma prawo wszczęcia tej procedury z powodu popełnienia przez prezydenta bądź wiceprezydenta zdrady państwa, przekupstwa lub innego ciężkiego przestępstwa. Wiceprezydent pełni rolę przewodniczącego Senatu oraz sprawuje funkcje reprezentacyjne. 

HISTORIA ADMINISTRACJI

CIĄG DALSZY…

Powstanie administracji w Stanach Zjednoczonych

W II połowie XVIII wieku angielska metropolia znalazła się w poważnym konflikcie z grupą położonych na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej 13-tu kolonii. Ten nowy, zdecydowany kurs polityki metropolii wywoływał jednak skutki odmienne niż oczekiwano w Londynie. W ciągu kolejnych dziesięcioleci zdecydowanie osłabia więź między mieszkańcami kolonii a metropolią.

Polityka eksploatacji i dyskryminacji kolonii oraz traktowanie mieszkańców kolonii wywoływały niechęć wobec metropolii. Ponadto po przyjęciu byłych kolonii niderlandzkich, francuskich i szwedzkich kolonii oraz wskutek napływu imigrantów z krajów niemieckich coraz większe znaczenie w życiu kolonii brała ludność nie pochodząca z Anglii.

Na początku lat 70-tych XVIII w. doszło do powstania pierwszych idei częściowego uniezależnienia się kolonii od angielskiej metropolii. Przyczyną tego była polityka dyscyplinowania kolonii i zaostrzenia ekonomicznych obciążeń skierowanych przeciwko kupcom i producentom z Ameryki.

Rok 1770 - parlament wprowadza kolejne ustawy zawierające restrykcje wobec handlu

kolonialnego, które wywoływały ostre sprzeciwy w koloniach amerykańskich,

Rok 1773 grudzień - kryzys wywołany w/w zarządzeniami doprowadziło do zatopienia

Rok 1774 - wiosną parlament brytyjski w odpowiedzi na zdarzenie z grudnia uchwalił trzy ustawy represyjne „Coercive Act”, ich ostrze skierowane było przeciwko kolonii Massachusetts wraz z miastem Boston.

Mimo tego, że ograniczenie dotychczasowych przywilejów odnosiło się tylko do jednej

kolonii, wywołało to w pozostałych koloniach olbrzymie wzburzenie. Efektem tego była

wspólna decyzja o zwołaniu PIERWSZEGO KONGRESU KONTYNALNEGO, który rozpoczął

obrady w Filadelfii 5 września 1774 roku.

Ustalenia Kongresu:

-przyjęcie 14.10.1774 r. ”Deklaracji praw i krzywd”, wzorowana na doświadcze-

niach angielskich z XVII w. i nawiązywała do Petycji o Prawa i Zestawienia Praw.

Autorzy Deklaracji odnosili się do przede wszystkim do pojęcia praw naturalnych,

ale także do postanowień podstawowych aktów konstytucyjnych Brytanii oraz treści

kart nadanych poszczególnym koloniom. Formułowali dotąd nieznany katalog praw

i wolności obywatelskich, obejmujących prawo do życia, wolności, sprawiedliwości,

do stowarzyszania się i przedstawiania swoich petycji królowi, wreszcie prawo

do posiadania własnej reprezentacji, mającej uprawnienia prawodawcze.

-jednocześnie Kongres powołał Stowarzyszenie bojkotowe, którego zadaniem było

koordynowanie poczynań wszystkich kolonii w celu ograniczenia skutków zarządzeń brytyjskich.

• ustalono, iż przynależność dla kolonii do stowarzyszenia powinna być obligatoryjna

• wyłamanie ze wspólnego frontu w tym zakresie miało być sankcjonowane

z kolei wspólnym bojkotem takiej kolonii przez pozostałe podmioty.

Odpowiedź brytyjska była bardzo zdecydowana, gdyż podjęto dalsze działania restrykcyjne, a kiedy próbowano je wprowadzić w życie, 19.04.1775 roku doszło do starcia zbrojnego mieszkańców kolonii z wojskami brytyjskimi pod Lexington. Brytyjczycy zostali rozgromieni, co wywołało entuzjazm wśród kolonii, ale niezadowolenie metropolii. To w istocie niewielkie starcie przyczyniło się do wybuchu wojny między Wielką Brytanią a jej koloniami.

10 maja 1775 r., rozpoczął w Filadelfii obrady Drugi Kongres Kontynentalny, który przede wszystkim nastąpił do organizowania wspólnej armii, którego dowództwo objął George Washington. Początkowo w składzie tego Kongresu dominowali lojaliści, ale wrogie stanowiska Brytyjczyków i podejmowanie przez nich działania wojskowe spowodowały stopniowe przesunięcie większości na korzyść stronnictwa niepodległościowego. Wyrażało to się w powstawaniu wspólnych urzędów - komitetu spraw zagranicznych oraz urzędu do spraw wojny, a także w podjęciu starań w nawiązywaniu kontaktów dyplomatycznych z wro-gami Wielkiej Brytanii( głównie Francją i Hiszpanią).

Radykalizacja nastrojów antybrytyjskich doprowadziła do powołania w początkach czerwca 1776 roku w kongresie komitetu , któremu polecono opracowanie proklamacji o nie- podległości kolonii. 4 lipca 1776 roku uchwalono przez reprezentantów dwunastu kolonii (Nowy York się wstrzymał się od głosu) Deklarację Niepodległości.

• Deklaracja dawała wyraz nowej w tym czasie filozofii politycznej

• wszyscy ludzie są sobie równi

• wszyscy posiadają prawo do życia, wolności, szczęścia

• na straży tych dobrodziejstw ustawione zostały między nimi rządy wybierane przez społeczeństwo

• zaznaczono, że ilekroć jakaś forma rządu pogwałci te zasady , naród ma prawo do jej zmiany lub zniesienia i do ustanowienia nowego rządu

• kolonie mają prawo być wolnymi i niezależnymi państwami

• ich jakikolwiek związek z Wielką Brytanią powinien być rozwiązany

• jako wolne państwa mają prawo do prowadzenia wojny, zawierania pokoju, wchodzenia sojusze i prowadzenia handlu.

Deklaracja Niepodległości oznaczała definitywne zerwanie związku z Wielką Brytanią wszystkich kolonii, a zawarta w niej argumentacja miała już wkrótce okazać się jednym z naj- bardziej pobudzających do na śladowania dokumentów epoki. Efektem deklaracji było powstanie w okresie jej proklamacji trzynastu nowych państw. Jednak stanęły przed nimi dwa poważne problemy, bo należało uporządkować na nowo sytuację wewnętrzną w każdym z tych pomiotów, uwalniając się od powiązań poszczególnych kolonii-państw z metropolią

a także należało określić zasady współpracy pomiędzy trzynastoma niepodległymi już państwami, przede wszystkim w celu obrony przed Wielką Brytanią. A w szczególności, aby na nowo nie próbowała restytucji starego porządku.

Pierwsze zagadnienie załatwione zostało dość szybko i sprawnie, gdyż prawie wszystkie byłe kolonie w przeciągu kilku lat uzyskały nowe regulacje konstytucyjne. Zanim jeszcze uchwalono deklarację, tymczasowe konstytucje przyjęto w stanach New Hampshire i Pd. Karolinie ,od razu w Wirginii i New Jersey. Z wyjątkiem Massachusetts wszystkie stany miały swoje konstytucje, a Connecticut i Rhode Island utrzymały kartę królewską, na mocy których uzyskały niegdyś bardzo korzystne rozstrzygnięcia.

Szczególną rolę -jako swego rodzaju wzór dla pozostałych regulacji- odgrywała konstytucja Wirginii, którą uchwalono w czerwcu 1776r. Zawierała ona rozbudowaną część poświęconą prawom i wolnościom obywatelskim. Konstytucja ta była inspirowana twórczością Locke`a i stała się podstawowym punktem odniesienia tych regulacjach stanowych, w których przewagę osiągnęli zwolennicy bardziej radykalnych rozwiązań społecznych.

W tych stanach, gdzie przewagę utrzymywali konserwatyści, głównie w środkowych i po-łudniowych, deklaracji takich albo jeszcze nie uchwalono albo przyjmowano je w bardziej ograniczonym zakresie niż w Wirginii. Najważniejszym osiągnięciem było przyjęcie zasady iż wszelka władza pochodzi z woli narodu.

Konstytucje stanowe, odchodząc od dotychczasowego modelu ustrojowego, wprowadzały w poszczególnych państwach nowe rozwiązania trójpodziału władzy. Ten model władzy został przejęty właściwie wszędzie. Z tym problemem poradzono sobie dość szybko, ale pozostał jeszcze jeden, a mianowicie ustalenie zasad współpracy niepodległych państw. Dopóki trwała wojna, czyli do roku 1783 (podpisanie traktatu paryskiego) współpraca stanów była nie tylko oczywista, ale i konieczna. Kiedy jednak zagrożenie minęło i niepodległość została obroniona, problem dalszej współpracy stał się najważniejszym zagadnieniem dla praktycznie wszystkich stanów.

W tym momencie istniał już nowy podmiot ,którego istnienie proklamowano 2 marca 1781 roku ,mianowicie Stany Zjednoczone Ameryki .Podmiot ten , jako konfederacja, miał kre-ujący go akt konstytucyjny tzw. Artykuły Konfederacji. Oczywiste było, że istniejący stan nie miał charakteru definitywnego. Już wtedy powstały dwie dość silne tendencje. Jedna z nich to zwolennicy pogłębiania związku stanów i przekształcenie ich w federację ze wspól-nym rządem centralnym. Druga zaś to zwolennicy zachowania niezależności i niepodle-głości. Spór trwał dość długo, ale rozstrzygnięcie przyniosła dopiero wojna secesyjna w latach 60-tych XIX w. Artykuły Konfederacji przesądzały, iż konfederacja będzie państwem o charakterze republikańskim, co stanowiło dla unii element nieodwracalny. Konstytucja określała związek niepodległych państw jako ligę przyjaźni. Jej celem miało być współdzia- łanie w celach obronnych. Dlatego każdy ze stanów zachowywał niepodległość i suwerenność we wszystkich sprawach. Jedynie szczególne sprawy powierzono konfederacji, czyli Stanom Zjednoczonym w Kongresie.

Do spraw tych należały:

• utrzymywanie stosunków dyplomatycznych w imieniu konfederacji,

• rozstrzyganie o wojnie i pokoju

• zawieranie związanych z tym porozumień i traktatów, z zastrzeżeniem, iż układy takie

nie mogą godzić w interesy stanów

• Kongres miał również uprawnienia związane z utrzymywaniem wspólnej armii i floty

• Finansowanie wspólnych przedsięwzięć, jednak budżet nie mógł pochodzić z podatków nakładanych przez kongres, a jedynie przez wpłaty dokonywane przez stany

• Kongres stał się najważniejszą instytucją rozjemczą sprawach konfliktowych między stanami

• Kongres został formalnie jedyną instytucją wspólną konfederacji, jednak w praktyce ukształtowały się jeszcze dodatkowe ciała, a mianowicie:

? Komitet Stanów urzędował, gdy nie obradował Kongres. Komitet składał się z jednego przedstawiciela każdego stanu i mogło na podstawie upoważnienia Kongresu załatwiać określone sprawy bieżące konfederacji. Nie mogły być to jednak sprawy ważniejsze i wymagające kwalifikowanej większości głosów.

Artykuły Konfederacji nie przewidywały także istnienia żadnych stałych władz wykonawczych, gdyż odpowiednie w tym zakresie funkcje pełniły komitety wyłaniane przez Kongres. Rozwiązanie takie miało na celu dać pełną gwarancję tego, iż konfederacja nie przekształci się dzięki istnieniu stałych władz wykonawczych w ściślejszy związek.

Wprowadzono jednak inne rozwiązania , powołując kilka departamentów, m.in.: wojny, spraw zagranicznych czy skarbu. Jednak władze te nie zdołały rozwinąć szerszej działalności.

Wrzesień 1786 r .- delegaci pięciu stanów uchwalili Annapolis pod wpływem Aleksandra Hamiltona rezolucję wzywającą wszystkie stany do wysłania delegacji na Konwencję, na której chciano podjąć problematykę usprawnienia ustroju związku.

Mimo wielu różnic pomiędzy członkami zgromadzenia już 17 września 1787 roku, Konwent uzgodnił kompromisowy projekt i przekazał go Kongresowi. Ten natomiast przyjął zasady ,wedle których projekt konstytucji miał się stać dokumentem obowiązującym. Uchwalony projekt miał być przekazany do każdego stanu, a tam zatwierdzić miały go specjalnie wybrane konwenty stanowe. Uchwalenie projektu przez dziewięć stanów oznaczało, że konstytucję będą musiały przyjąć wszystkie trzynaście stanów. Następnie zamierzano przeprowadzić wybory prezydenta i obu izb nowego Kongresu.

-do połowy 1788 roku konstytucję ratyfikowały konwenty ośmiu stanów, - 21 czerwca 1788 r. stan New Hampshire -26 czerwca 1788 r. stan Wirginia -lipiec 1788 r. stan New York

Konstytucję Stanów Zjednoczonych uznano za pierwszą nowożytną konstytucję spisaną i uznano ją zjawiskiem wyjątkowym w dziejach konstytucjonalizmu, nie tylko z racji pierwszeństwa. Obowiązuje ona do dziś dnia i z niewielkim zmianami .Przyjęcie konstytucji oznaczało również przeobrażenie się z kraju o luźnym związku w państwo związkowe- federację. Zakres suwerenności poszczególnych stanów istotnemu ograniczeniu na rzecz wspólnych urzędów federalnych. Jednak konstytucja pozosta-wiła w gestii stanów szeroki zakres spraw i dopiero wojna secesyjna doprowadziła do uwidocznienia się wyraźnej tendencji do rozbudowy kompetencji federacji.

Konstytucja oparta na trzech głównych zasadach:

1.suwerenność narodu

2.trójpodział władzy

3.równowaga władz gwarantowana mechanizmem wzajemnej kontroli. - 4 -

Konstytucja Stanów Zjednoczonych składała się z siedmiu aktów, ale główne znaczenie miały pierwsze trzy poświęcone kolejno :

1.władza ustawodawcza 2.władza wykonawcza 3.władza sądownicza 4.podstawy wzajemnych relacji stanów i federacji 5.zasady zamiany konstytucji 6.hierarchia aktów prawnych 7.przepisy końcowe

Jakkolwiek twórcy konstytucji wzmocnili pozycję władzy wykonawczej, obawiając się jednak nadmiernego wzmocnienia tej pozycji, z czasem skonstruowano mechanizmy wzmacniające w po-ważniejszym stopniu pozycję egzekutywy. Problem władzy wykonawczej uregulowano w art. II konstytucji. Powierzono ją prezydentowi Stanów Zjednoczonych ,który wraz z wiceprezydentem miał sprawować swój urząd przez cztery lata. Wybory na ten urząd miał charakter pośredni i doko-nywano ich na kolegium Elektorów -w liczbie odpowiadającej sumie miejsc, który każdy stan posiadał w Senacie i Izbie Reprezentantów- wybierało ciało reprezentacyjne danego stanu. Po zagło- sowaniu przez elektorów w każdym stanie i przesłaniu wyników na ręce przewodniczącego Senatu na wspólnym posiedzeniu obu izb przeliczano oddane głosy.

Prezydentem zostawał ten kandydat, który uzyskał bezwzględną ilość głosów oddanych przez wszystkich elektorów, natomiast kandydat z drugą co do ilości zebranych głosów zostawał wice- prezydentem. Jeżeli nie nastąpiło rozstrzygnięcie , z kolei Izba Reprezentantów dokonywała wyboru spośród pięciu kandydatów, którzy otrzymali kolejno największą ilość głosów. W głosowaniu tym każdy stan miał jeden głos. Po przyjęciu XII poprawki w 1804 r. liczbę kandydatów ograniczono do trzech. W przypadku głosowania na wiceprezydenta decyzję podejmował Senat.

Kandydat na prezydenta:

• ukończone 35 lat

• od 14 lat musi mieszkać w Stanach Zjednoczonych i być obywatelem unii

• ma stać na czele amii i floty S.Z. oraz milicji poszczególnych stanów

• ma prawo darowania lub zawieszania kary za przestępstwo wymierzone przeciwko unii

• ma prawo zawierania traktatów międzynarodowych oraz wyznaczania ambasadorów za radą i zgodą 2/3 głosów

• powoływanie urzędników federalnych oraz sędziów Sądu Najwyższego za radą i zgodą Senatu

Konstytucja określała także sposób postępowania w przypadku zwolnienia urzędu prezydenta poprzez jego śmierć, usunięcie ,rezygnacji lub niezdolności do pełnienia funkcji. Urząd prezydenta automatycznie obejmował wiceprezydent, ale gdy dotyczyło to urzędu wiceprezydenta decyzja co do obsadzenia tego stanowiska należała do Senatu. Gdyby nastąpiło równoczesne zwolnienie obu urzędów , decyzję o powierzeniu obowiązków prezydenta w drodze ustawowej podejmował Kongres.

Konstytucja zawierała także przepisy dotyczące tzw. wzajemnych hamulców trzech władz, zapewniających realizację zasady równowagi władz balance of powers. Kongres uzyskał możliwość wpływania na obsadę personalną stanowisk w adm. federalnej, ponieważ bez jego zgody prezydent nie mógł dokonywać nominacji.

Kongres mógł pociągać do odpowiedzialności karnej prezydenta i urzędników federalnych w przypadku naruszenia przez nich prawa. Został on jednak pozbawiony wpływu na bieżące funkcjonowanie władz wykonawczych, gdyż nie uzyskał on prawa do pociągania do odpowie-dzialności politycznej, co stanowiło wyraz zasady konsekwentnej separacji władz. W odniesieniu do Sądu Najwyższego wpływ Kongresu przejawiał się w wyrażaniu zgody na nominację sędziów tego sądu.

Prezydent, dysponujący władzą wykonawczą, uzyskał prawo weta zawieszającego w stosunku do ustaw uchwalanych przez Kongres. W przypadku zastrzeżeń do uchwalonej ustawy prezydent odsyłał ją do tej izby, z której inicjatywy została uchwalona .Tam w ponownym głosowaniu musiała uzyskać 2/3 głosów, a następnie-podobne poparcie w drugiej izbie. Jeśli je uzyskała prezydent musiał podpisać ustawę, jeśli nie ,weto okazywało się instrumentem skutecznym. Nie przyznano natomiast prezydentowi bezpośredniego prawa inicjatywy ustawodawczej. Nie miał praktycznie żadnego wpływu na funkcjonowanie izb. Co do władzy sądowniczej to mógł on jedynie mianować sędziów Sądu Najwyższego i uzyskane później prawo mianowania przewodniczącego tego sądu.

Najmniej precyzyjnie w konstytucji określano pozycję Sądu Najwyższego i jego instrumenty wpływania na pozostałe władze, a właśnie kontrola konstytucyjności ustaw oddziałuje pośrednio na sposób funkcjonowania prezydenta i urzędów federalnych.

Omówiony system ustrojowy ukształtowany na podstawie postanowień konstytucyjnych z 1787 roku praktycznie funkcjonuje w niezmiennym stanie aż do dziś. Niewielkim zmianom uległy zapisy dotyczące wyboru prezydenta czy kształtowania Kongresu, co w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju kraju, który przez dobrą współpracę władz federalnych ze sobą i z władzami stanowymi oraz przez napływ ludności wywołał wręcz eksplozję gospodarczą.

Niemniej jednak spór ideowy i polityczny, który zarysował się w momencie kształtowania się federacji, nie tylko nie zakończył się, ale w połowie XIX wieku zaostrzył się. Doszedł jeszcze do tego bardzo głęboki podział między północą a południem, czego powodem było odmienne tempo i kierunki rozwoju gospodarczego oraz rosnące różnice kulturowe. Dodatkowo ogromny wpływ miało zniesienie niewolnictwa na północy , a utrzymanie go na południu kraju. Stany południowe, uznając próby przeforsowania pewnych rozwiązań przez zdominowane przez Północ władze federalne za akty łamiące konstytucję, podjęły decyzję o wystąpieniu z unii. Tego rodzaju akty poszczególnych Północ uznała za nielegalne, co doprowadziło do tragicznego konfliktu zbrojnego- wojny secesyjnej. Stany południowe podejmując konfrontację z Północą utworzyły odrębną organizację państwową, którą nazwały Konfederacją Stanów Ameryki. Mimo to, że podmiot ten nie został uznany przez władze federalne, to przez kilka lat występował jako strona konfliktu zbrojnego, ale też jako strona w stosunkach międzynarodowych. Konfederacja utworzyła także własne organy państwowe, których funkcjonowanie opierało się na postanowieniach przyjętych przez skonfederowane stany konstytucji.

1. Definicja administracji i administracji publicznej
Administracja - jest to wszelka zorganizowana działalność zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Cechująca się celowością, trwałością i planowaniem działania. Administracja publiczna - (państwowa) system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności na podstawie ustaw w kierunku zewnętrznym i wewnętrznym.
Cechy:
- inicjatorski charakter jej działania
- konkretność sytuacji rozwiązywanych przez administrację
- działalność ta jest ukierunkowana na interes publiczny
W systemie administracji publicznej można wyróżnić dwie części:
- strukturę administracji państwowej rządowej (zcentralizowana).
- strukturę administracji samorządowej (zdecentralizowana)
Administracja jest zjawiskiem społecznym; podmiotem administracji jest współżycie społeczne. Zajmuje się prawami wspólnoty i członkami tej wspólnoty z faktu tego wynika ukierunkowanie administracji na interes publiczny.
Administrację cechuje aktywność, inicjacja i działalność ukierunkowana na przyszłość. Cecha ta występuje wyraźnie, gdy administracja wykonuje ustawy. To, co ustawodawca określa generalnie i abstrakcyjnie administracja ma przekształcić w rzeczywistość.
Administracja podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostkowych i urzeczywistnienia określonych przedsięwzięć. Ta cecha odróżnia administrację od ustawodawstwa, które ukierunkowane jest na wydawanie generalnych, abstrakcyjnych uregulowań przez to obejmuje wielość przypadków.
Administracja publiczna wyróżnia się szeregiem cech kształtujących jej ogólne pojecie i charakteryzujące jej miejsce \v ramach organizacji państwa. Można tu wskazać na następujące cechy:
1. Administracja działa w imieniu i na rachunek państwa.
2. Administracja ma charakter polityczny, co nie oznacza, że aparat administracji ma być polityczny.
3. Administracja działa na podstawie prawa i w tych granicach, jakie prawo dla niej przewiduje.
4. Celem działalności administracji nie jest osiąganie zysku.
5. Administracja jest organizacją o charakterze jednolitym i ogólnym. Jej działania odnoszą się, zatem w równym stopniu do wszystkich obywateli lub innych podmiotów.
6. Administracja ma charakter monopolistyczny
7. Administracja ma w zasadzie charakter bezosobowy w ramach jej struktur działają organy nie zaś pełniące ich funkcje jednostki czy osoby lub ich grupy.
8. Administracja ma charakter władczy.
9. Administracja zorganizowana jest i działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania ( podporządkowanie hierarchiczne) → Służbowe oraz osobowe.
10. Administracja opiera się w swym działaniu z zawodowego i fachowego personelu urzędniczego.

2. Struktura obecnego podziału terytorialnego państwa.

Strukturę podziału terytorialnego państwa określa ustawa z dnia 24.07.1998 r. O w prowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału państwa -jednostkami tego podziału są gminy, powiaty i województwa , o tym podziale mówi także konstytucja, która pozostawia pewną swobodę w zasadach-podziału organizacji administracji państwa. Struktura podziału samorządu terytorialnego:
- ustawa z dn. 08.03.90 r. o samorządzie gminnym
- ustawa z dn. 05.06.98 r. o samorządzie powiatowym
-ustawa z dn. 05.06.98 r. o samorządzie województwa
Podział terytorialny państwa jest to strefa określenia wpływu administracji rządowej i samorządowej.
Istota administracji samorządowej sprowadza się do tego, iż wykonuje ona zadania publiczne o znaczeniu lokalnym w imieniu i na rachunek wspólnoty samorządowej, natomiast działalność samorządu terytorialnego poddana jest nadzorowi z punktu widzenia legalności.

3. Struktura i umiejscowienie administracji rządowej na tle podziału administracji państwa.
Administracja rządowa posiada dwa poziomy
1. administracja centralna ( rząd i inne organy administracji rządowej ( centralna)).
2. administracja województwa ( wojewoda) — (terenowa)
- administracja zespolona to są kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem wojewody.
- powiat - kierownicy służb inspekcji i straży pod zwierzchnictwem starosty (powiatów 350, gmin 2500)
- administracja niezespolona - działa nie pod zwierzchnictwem wojewody, działa samodzielnie, obszary ich działania nie pokrywają się z obszarami województwa.

4. Istota i charakter działów administracji rządowej.
Zakres działów administracji rządowej określa ustawa z dn. 04.09.97 r. o działach administracji rządowej. Ustawa ponadto określa właściwości ministra kierującego danym działem. Kierowanie działami administracji rządowej powierza się jednemu ministrowi właściwemu do spraw oznaczonych nazwą danego działu. Ustawa wymienia 28 działów m.in. Administracja Publiczna ( administracja, ewidencja ludności, budownictwo, architektura), Budżet Państwa ( opracowanie budżetu państwa, system finansowania samorządu terytorialnego), Gospodarka ( gospodarka samorządowa, energetyka, kontrola obrotu z zagranicą towarami i technologią), Finanse Publiczne (realizacja dochodów i wydatków budżetu państwa, nadzór nad podatkami, ceny, kontrola skarbowa), Integracja Europejska, łączność. Nauka, Skarb Państwa.

5. RM - skład
- RM składa się z Prezesa RM i ministrów ( ministrowie resortowi i ministrowie bez teki)
- W skład RM mogą być powołani wiceprezesi RM
- Prezes i wiceprezes RM mogą pełnić także funkcję ministra
- W skład RM mogą być ponadto powołani przewodniczący określonych w ustawach komitetów
(komitet Badań Naukowych, Komitet Integracji Europejskiej, Komitet Obrony Kraju, Rada Legislacyjna).

6. RM - kompetencje
RM jest organem władzy wykonawczej:
- prowadzi politykę zewnętrzną i wewnętrzną państwa - sprawy bieżące
- jest podstawowym ośrodkiem rządzenia państwem w sensie politycznym
- to, co jest funkcją państwa jest funkcją rządu
- kieruje administracją rządową i koordynuje jej pracę
- zapewnia wykonywanie ustaw oraz wydaje rozporządzenia
- chroni interesy Skarbu Państwa
- zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa i porządek publiczny
- zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa
- zawiera umowy międzynarodowe
- określa organizację i tryb swojej pracy uchwala
- projekt budżetu i kieruje jego wykonaniem

7. Pozycja Prezesa RM w systemie organów administracji rządowej.
Prezes RM - organ kierujący RM
- reprezentuje RM
- kieruje i koordynuje pracę członków RM
- zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania
- wydaje rozporządzenia
- sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach określonych w ustawach
- jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej
- z inicjatywy RM lub własnej może tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodoradcze w sprawach zagadnień należących do zakresu działania RM lub Prezesa RM

8. Pozycja i zadania ministra kierującego działem administracji rządowej.
Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa RM. Minister jest obowiązany do inicjowania i opracowywania polityki rządu w odniesieniu do działu, którym kieruje, jak również do przedkładania w tym zakresie inicjatyw i odpowiednich projektów aktów normatywnych w zakresie działu, którym kieruje. Minister wydaje rozporządzenia, ale RM może uchylić rozporządzenie ministra. Przedstawicielem ministra w województwie jest wojewoda. Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów, urzędów i jednostek, tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne chyba, że przepisy stanowią inaczej, powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych, chyba, że przepisy stanowią inaczej, organizuje kontrolę sprawności działania, efektywnego gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne

9. Uprawnienia Prezesa RM w zakresie organizacji i funkcjonowania działów administracji rządowej.
- organizacja prac rządowych - kontroluje i koordynuje pracę ministrów
- jest odpowiedzialny za proces tworzenia rządu i dokonywania w nim zmian, powołuje i odwołuje ministrów
- może wyznaczyć ministrowi zakres spraw, w których minister ten działa
- żądać informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych od ministra, kierownika urzędu centralnego, wojewody i ma prawo wglądu
- zwoływać posiedzenia i im przewodniczyć
- przewodniczyć w każdym z komitetów. RM
- powołuje i odwołuje Pełnomocnika Rządu
- może tworzyć komitety do rozpatrywania określonej sprawy
- może tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodawcze.
- przy Prezesie RM działa Rada Legislacyjna, powołuje ją Prezes RM
- odpowiedzialny za zakres zadań i personalny kształt ministerstw i innych organów centralnych
- kierowanie pracami terenowej administracji rządowej

11. Kto wykonuje administracje publiczną w województwie?
Administracja publiczna to administracja rządowa i administracja samorządowa. Administrację samorządową na terenie województwa wykonuje Sejmik i Zarząd województwa. Administrację rządową na obszarze województwa wykonuje:
- wojewoda
- działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb i straży
- organy administracji niezespolonej
- działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb inspekcji i straży
- organ samorządu terytorialnego, jeśli wykonanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy bądź zawartego porozumienia
- organy innych samorządów, jeżeli wykonanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia

12. Tryb powoływania wojewody
Wojewoda jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra Administracji Publicznej. Pierwszego i drugiego wice wojewodów powołuj e i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody. Nadzór nad działalnością wojewody jest sprawowany przez Prezesa Rady Ministrów a sprawy pomiędzy wojewodą a ministrem rozstrzyga Prezes RM. Wojewoda jest przedstawicielem RM na terenie województwa, co oznacza, że odpowiada za wykonanie polityki rządu na terenie województwa.

13. Jakie zadania wypełnia wojewoda na terenie województwa?
Wojewoda jest przedstawicielem RM na terenie województwa, co oznacza, że odpowiada za wykonanie polityki rządu na terenie województwa. Odpowiada i zapewnia współdziałanie wszystkich powiatów i kieruje ich działalnością, czuwa nad bezpieczeństwem obywateli. Jest reprezentantem Skarbu Państwa z zakresie i na podstawie ustawy. Jest zwierzchnikiem administracji zespolonej. Wydaje polecenia, które obowiązują wszystkie organy administracji rządowej na terenie województwa. Wojewoda uczestniczy przy powoływaniu i odwoływaniu organów administracji niezespolonej. Współdziała z organami rządowymi i pozarządowymi -zagranicznymi. Ma prawo przedstawiania RM projektów aktów normatywnych lub innych aktów dotyczących województwa.

14. Struktura samorządu terytorialnego po reformie z 1999 r.
Z dniem 01.01.1999r. został wprowadzony zasadniczy trójstopniowy podział państwa. Jednostkami tego podziału są gminy, powiaty i województwa.
Ustawa z dn. 24.07.1998 r. wprowadziła zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa; utworzono 16 województw, 373 powiatów. Oprócz podziału zasadniczego wyróżniamy podział pomocniczy
(gmina na sołectwa, miasta na dzielnice)

15. Co to jest gmina i jej cechy?
Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Gmina to wspólnota samorządowa tworzona przez wszystkich obywateli zamieszkujących pewne terytorium, którzy tworzą wspólnotę z mocy prawa. Cechy:
- owa wspólnota powstaje z mocy prawa jest, więc przymusowym związkiem obywateli
- gmina posiada osobowość prawną
- samodzielność gminy podlega ochronie sądowej
- gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność
- o ustroju gminy decyduje statut
- gmina tworzy jednostki pomocnicze (sołectwa, osiedla, dzielnice i inne)
- na wsi - sołtys ( organ wykonawczy)
- zebranie wiejskie ( uchwałodawczy) w dzielnicy - zarząd ( organ wykonawczy)
- Rada osiedla ( uchwałodawczy)

16. Władze gminy Władze gminy:
- Referendum ( obligatoryjne, fakultatywne; poprzez referendum można rozstrzygać o wszystkich ważnych sprawach dla gminy, przeprowadza sieje na wniosek 1/10 upoważnionych do głosowania i aby było ważne musi wziąć w nim udział 30% mieszkańców uprawnionych do głosowania).
- Organy gminy - Rada Gminy Jest organem stanowiącym i kontrolnym.
- Zarząd Gminy jest organem wykonawczym.

17. Zarząd gminy
Zarząd gminy jest organem wykonawczym gminy.
Skład: Wójt albo Burmistrz lub Prezydent Miasta (jako przewodniczący zarządu), ich zastępcy oraz inni członkowie.
Zadaniem zarządu jest wykonywanie budżetu, organ ten ponosi odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy, zarząd także przygotowuje projekty uchwał Radzie Gminy, określa sposób wykonywania uchwał, zatrudnia i zwalnia kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, gospodaruje mieniem gminy, wykonuje zadania zlecone przy pomocy urzędu gminy.

18. Rada gminy-skład i kompetencje.
Rada gminy to organ uchwałodawczy i kontrolny. W jej skład wchodzą radni(od 15 do 100). Kadencja rady trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady stoi przewodniczący i 1-3 wiceprzewodniczący. Radni obradują na sesjach- zwyczajnych(raz na kwartał) i nadzwyczajnych-zwołuje przewodniczący. Radni pracują w komisjach stałych i doraźnych. Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy; może samodzielnie stanowić we wszystkich sprawach które nie zostały zastrzeżone do rozstrzygnięcia w referendum, albo powierzone przez ustawę innych podmiotów, określenie podstawowych kierunków działania gminy, Rada wybiera Zarząd oraz Wójta, Burmistrza lub Prezydenta, podejmuje decyzję w sprawie mienia komunalnego i praw majątkowych, przekraczające zakres zwykłego zarządu, ma kompetencje kontrolne m.in. wobec wszystkich gminnych jednostek organizacyjnych, kontroli Rady podlega Zarząd Gminy.

19. Powiat-rodzaje, istota i zasięg terytorialny.
Powiat to lokalna wspólnota samorządowa, która tworzą z mocy prawa mieszkańcy odpowiedniego terytorium, posiada osobowość prawną, samodzielność powiatu podlega ochronie sądowej wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność ( edukacja publiczna, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, transport, kultura, porządek publiczny). Zasięg terytorialny-powiat jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego obejmuje całe obszary graniczących za sobą gmin, albo cały obszar miasta na prawach powiatu. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, łączy, dzieli i znosi powiaty. Rodzaje:
- Ziemskie(cały obszar na prawach powiatu)
- Grodzkie (-tzw. miasto na prawach powiatu, liczą ponad 100 tyś. mieszkańców)

20. Władze powiatu.
Mieszkańcy powiatu podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym- poprzez wybory i referendum powiatowe- lub za pośrednictwem organów powiatu. Organami powiatu są:
1.Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu (Kompetencje: stanowienie prawa, stanowienie statutu powiatu, stanowienie o kierunkach działania Zarządu powiatu, uchwalanie budżetu, uchwały w sprawach podatków i opłat, zaciąganie długoterminowych pożyczek i kredytów, rada kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych)
2.Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu (Kompetencje: przygotowanie projektów uchwał Rady, wykonywanie uchwał Rady, gospodarowanie mieniem powiatu, wykonuje budżet, zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego, kierowników służb inspekcji i straży oraz jednostek org. powiatu, które tworzą powiatową org. zespoloną.)

21. Skład i tryb wyboru Zarządu powiatu.
W skład Zarządu powiatu wchodzą: Starosta jako jego przewodniczący, wice starosta i jego pozostali członkowie. Rada powiatu wybiera starostę oraz na j ego "wniosek pozostałych członków zarządu powiatu w liczbie od 3 do 5 osób w tym wice starostę w ciągu trzech miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Wybór następuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. Członkowie zarządu powiatu mogą być wybrani spoza składu rady.
Kompetencje: przygotowanie projektów uchwał Rady, wykonywanie uchwał Rady, gospodarowali i mieniem powiatu, wykonuje budżet, zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego, kierowników, służb inspekcji i straży oraz jednostek org. powiatu, które tworzą powiatową org. zespoloną.

22. Rada powiatu skład i struktura organizacyjna.
Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, z zastrzeżeniem przepisów o referendum powiatowym. Kadencja rady trwa 4 lata , licząc od dnia wyborów. Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich. Struktura organizacyjna:
Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i l lub 2 wiceprzewodniczących. Zadania przewodniczącego rady: organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, i co najmniej raz na kwartał. Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną. Ponad to Rada powiatu powołuje komisje stałe i doraźne. Radni mogą tworzyć kluby radnych.
Kompetencje: stanowienie prawa, stanowienie statutu powiatu, stanowienie o kierunkach działania Zarządu powiatu, uchwalanie budżetu, uchwały w sprawach podatków i opłat, zaciąganie długoterminowych pożyczek i kredytów, rada kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych.

23. Co to jest województwo?
Województwo to regionalna wspólnota samorządowa - regionalna, którą tworzą mieszkańcy województwa z mocy prawa i zarazem jest największą jednostką zasadniczego podziału terytorialnego państwa działająca w celu wykonywania administracji publicznej. Ma osobowość prawną, samodzielność woj. podlega ochronie sądowej, nadzór nad działalnością samorządu wojewódzkiego sprawuje Prezes RM i wojewoda, w zakresie spraw finansowych nadzór sprawuje RIO. Wykonuje ona zadania publiczne o charakterze wojewódzkim.

23a. Jakie ogólne zadania realizuje samorząd województwa?
1. Zadania publiczne ( edukacji publicznej w tym szkolnictwa wyższego; promocji i ochrony środowiska; kultury i ochrony jej dóbr; pomocy społecznej; polityki prorodzinnej; modernizacji terenów wiejskich; Zagospodarowania przestrzennego; Ochrony środowiska; Gospodarki wodnej; Dróg publicznych i transportu; Kultury fizycznej i turystyki; Ochrony praw konsumentów; Obronności; Bezpieczeństwa publicznego; Przeciwdziałania bezrobociu.
2. Określenie strategii i prowadzenie polityki rozwoju województwa
3. Prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową
4. Włada wyodrębnionym mieniem wojewódzkim

24. Organy samorządu województwa.

Organami są:
1. Sejmik województwa (Sejmik to organ stanowiący kontrolny, kadencja trwa 4-lata, określenie strategii i prowadzenie polityki rozwoju województwa, prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową, wykonuje zadania publiczne, włada wyodrębnionym mieniem wojewódzkim)
2. Zarząd województwa (Zarząd to organ wykonawczy, w skład wchodzą 5 osób- Marszałek jako jego przewodniczący, wiceprzewodniczący i pozostali członkowie; wykonywanie uchwał Sejmiku, przygotowanie projektu i wykonywanie budżetu, uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego)

25.Pozycja, skład i struktura sejmiku.
Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Kadencja trwa 4 lata licząc od dnia wyborów. W skład sejmiku wchodzą: radni - wybierani w wyborach bezpośrednich. Sejmik województwa ze swego grona wybiera przewodniczącego sejmiku bezwzględną większością w głosowaniu tajnym i wiceprzewodniczącego ( nie więcej niż 3). Przewodniczący organizuje prace Sejmiku i prowadzi jego obrady i zwołuje jego posiedzenia co najmniej raz na kwartał. Kompetencje: określenie strategii i prowadzenie polityki rozwoju województwa, prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową, wykonuje zadania publiczne, włada wyodrębnionym mieniem wojewódzkim

26. Zarząd województwa, skład i tryb jego wyboru.
Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa.
W skład zarządu województwa liczącego 5 osób wchodzi:
• Marszałek województwa jako jego przewodniczący
• Wiceprzewodniczący ( nie więcej niż dwóch)
• Pozostali członkowie
Sejmik województwa wybiera ze swego grona Marszałka województwa, na wniosek marszałka. Sejmik wybiera pozostałych członków Zarządu w tym nie więcej niż 2 wiceprzewodniczących, w ciągu 3-miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów. Wiceprzewodniczący i pozostali członkowie zarządu mogą być wybrani spoza grona sejmiku. Kompetencje: wykonywanie uchwał Sejmiku, przygotowanie projektu i wykonywanie budżetu, uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego

27. Uprawnienia wojewody w zakresie nadzoru nad samorządem terytorialnym
Wojewoda jest organem nadzoru nad organami samorządu gminy, powiatu, województwa. Przedmiotem nadzoru jest działalność samorządu polegająca na realizacji:
a) Zadań własnych samorządu.
b) Zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.

Ad a) W sprawach własnych nadzór ma się ograniczyć do kryterium legalności tj. zgodności z przepisami powszechnie obowiązującymi.
Ad b) W sprawach z zakresu zadań zleconych nadzór sprawowany jest ponadto na podstawie kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.

---