W II poł. II w. p.n.e. w Republice Rzymskiej dostrzegamy pierwsze przejawy kryzysu politycznego. U jego podstaw lezało niedostateczne dopasowanie instytucji politycznych Rzymu do zmieniających się warunków politycznych.
Na przełomie II i I w.p.n.e. do szczególnego znaczenia i wielkiej roli doszli wielcy wodzowie, którzy czesto siegali po władze, narzucajac panstwu DYKTATURE WOJSKOWA.
Sytuacja przełomu wieków sprzyjała zastapieniu dotychczasowego ustroju republiki nowa forma rzadów.
Pierwsza proba zmiany ustroju były rzady L. Korneljusza Sulli, który zdobył władze w Rzymie w wyniku wojny domowej, otrzymujac urzad dyktatora na czas nie okreslony.
W latach 60. I w.p.n.e. szczególnie wzrosło znaczenie Gnejusza Pompejusza, wielkiego wodza wojsk rzymskich. Otrzymał on szczególne pełnomoctnictwo do prowadzenia wojen z korsarzami i wAzjii. Odnoszac tam wielkie zwyciestwa przyłaczył do panstwa rzymskiego Syrie,Palestyne,Bitynie i Pont.Jego pozycja wydawała sie tak wielka iz senat w obawie przed sieganiem po władze, odmówił Pompejuszowi zaakceptowania zmian poczynionych przez niego na Wschodzie i nie wynagrodził odpowiednio jego armii.
W tym czasie powrócił z Hiszpanii do Rzymu Gajusz Juljusz Cezar.
Doprowadził do porozumienia miedzy Pompejuszem a Krassusem, do którego sam przystał. Powstałtzw.I TRIUMWIRAT (czyli porozumienie trzech)dzieki czemu konsulem w 59 r.p.n.e. został Cezar. W kolejnych latach triumwirowie podzielili sie strefami wpływów w Imperium Rzymskim jako namiestnicy prowincji.
Krassus walczacy z Partami na Wschodzie poniósł smierc a stosunki Pompejusza i Cezara uległy pogorszeniu. Rosnace wpływu Pompejusza podkopywały pozycje Cezara co w rezultacie doprowadziło do wybuchu wojny domowej.
W wyniku długotrwałych walk zwyciestwo odniósł Cezar. Podporzadkował sobie Egipt i odniósł wspaniałe zwycviestwa. Władze opierał na posiadanych godnosciach i urzedach. W kregach senatorskich sposob sprawowania władzy przez Cezara nie podobał sie co spowodowało zawiazanie spisku i zamordowanie tyrana.
Rozpoczeły sie wojny miedzy spadkobiercami i najblizszymi współpracownikami- Markiem Antoniuszem, Gajuszem Oktawianem Cezarem i Markiem Lepidusem. W 43 r.p.n.e. został miedzy nimi zawiazany II TRIUMWIRAT na mocy którego podzielili sie władza w Imperium Rzymskim. Po odsunieciu Oktawiana od władzy rozpoczeła sie wojna domowa pomiedzy Markiem Antoniuszem a Oktawianem Cezarem.
W decydujacej bitwie pod Akcjum w 31 r.p.n.e Marek Antoniusz poniósł porazke. Uszedł do Egiptu gdzie popełnił samobójstwo wraz z królowa Kleopatra.
PRZYCZYNY UPADKU REPUBLIKI:
Senat rzymski był przeciwny zmianom
Rozwój administracyjny nie nadążał za terytorialnym
Zwiększała się liczba plebsu
Kryzys finansowy państwa
Walka o władze między Gajuszem Juliuszem Cezarem i Gnejuszem Pompejuszem
49r.p.n.e. - Juliusz Cezar przekracza Rubikon
48r.p.n.e. - bitwa pod Farsallos- zwyciężył Cezar
45r.p.n.e. - koniec wojny domowej
15.III.44r.p.n.e. - śmierć Cezara
Po śmierci Cezara o władze starali się: Marek Antoniusz- konsul i dowódca armii i Oktawian August- uznany przez Cezara za syna. Doszło między nimi do bitwy 31r.p.n.e. pod Akcjum gdzie zwyciężył Oktawian August.