Upadek republiki rzymskiej

 

Przyczyny kryzysu

  instytucje republikańskie nie nadają się do zarządzania wielkim imperium

  konieczność podejmowania szybkich i jednoznacznych decyzji

  potrzeba rozbudowy biurokracji (w republikańskim Rzymie było tylko 47 urzędników)

  konserwatywna rola Senatu - nie chciał dopuścić do władzy arystokracji italskiej i prowincjonalnej

 

Rywalizacja polityków

  rosnąca rola wodzów armii (armia zawodowa)

  rola demagogii w manipulowaniu zgromadzeniem ludowym

  walka o wpływy wśród ludu rzymskiego, który odgrywał coraz większą rolę polityczną

 

Wojna Juliusza Cezara z Gnejuszem Pompejuszem

  Gnejusz Pompejusz

         konsul w roku 70 p.n.e.

         pokonał korsarzy w 67 p.n.e. - miał flotę 500 okrętów, zburzył ich twierdze w Cylicji na południowym wybrzeżu Azji Mniejszej i przywrócił bezpieczeństwo szlaków komunikacyjnych na Morzu Śródziemnym

         sukcesy na wschodzie - pokonanie króla Pontu Mitrydatesa (66-65 p.n.e.), podbój Syrii (64 p.n.e.), co oznaczało likwidację resztek monarchii Seleukidów; podporządkowanie Judei i zdobycie Jerozolimy (62 p.n.e.)

         powraca do Italii w roku 62 p.n.e.

  Gajusz Juliusz Cezar

         60 p.n.e. - powraca do Italii z Hiszpanii, gdzie był przez rok namiestnikiem; triumwirat Cezara, Pompejusza i Marka Krassusa - prywatna umowa trzech wodzów, którzy postanowili wspólnie kontrolować sytuację w państwie rzymskim, wykorzystując swoje wpływy i autorytet

         59 p.n.e. - Cezar pełni urząd konsula, wprowadza reformę rolną - nadziały ziemi otrzymali weterani wojskowi i proletariusze rzymscy mający co najmniej troje dzieci

         58 p.n.e. - obejmuje namiestnictwo Galii Przedalpejskiej i Galii Narbonensis; zakończył podbój Galii w r. 56 p.n.e.; zorganizował dwie wyprawy na Wyspy Brytyjskie (55 i 54 p.n.e.)

         tłumi powstanie Gallów pod wodzą Wercyngetoryksa - 52 p.n.e.

  po śmierci Krassusa rozłam między Cezarem a popieranym przez Senat Pompejuszem; Senat odbiera Cezarowi dowództwo i każe mu wracać do Rzymu

  Cezar przybywa z Galii do Italii (przekracza Rubikon) - 49 p.n.e.; wojna domowa 49-45 p.n.e. (hasło łagodności - clementia)

  Cezar rozbija siły Pompejusza w bitwie pod Ilerdą w Hiszpanii, a następnie pod Farsalos w Epirze - 48 p.n.e.; Pompejusz ucieka do Egiptu, gdzie zostaje zamordowany z rozkazu Ptolemeusza XIII, męża i brata Kleopatry VII; Cezar otrzymuje tytuł dożywotniego dyktatora

 

Reformy Cezara

  reorganizacja Senatu - liczbę senatorów zwiększono do 900, osłabiając tym samym znaczenie urzędu senatorskiego, a w konsekwencji także Senatu jako instytucji

  wprowadzenie kalendarza juliańskiego, uwzględniającego rok przestępny

  racjonalna eksploatacja prowincji, rozwój handlu, rozbudowa Rzymu, nadziały ziemi dla plebsu, osiedlanie kolonistów rzymskich w prowincjach, co sprzyjało procesowi romanizacji

 

---