27 Upadek republiki rzymskiej

podręcznik, str. 117-121

1. Organizacja imperium i skutki podbojów:

1. podział na prowincje:

- prowincjami zarządzali byli konsulowie i pretorzy ( często wykorzystywali swój urząd do wzbogacenia się)

- brak praw obywatelskich wobec podbitej ludności,

• wyzysk prowincji- wysoki podatki, częste bunty, powstania

2. bogacenie się Rzymian ( łupy wojenne, majątki ziemskie- tzw. latyfundia)

3. rozwój handlu ( bogactwo towarów, zasięg imperium)

4. upadek gospodarstw chłopskich ( wiele lat służyli w legionach, ziemie zagarniała arystokracja, tworząc latyfundia, gdzie pracowali niewolnicy)

5. stworzenie armii zawodowej- reforma Mariusza 102 r.p.n.e.

6. rosnąca siła dowódców armii

7. triumf- prawo rzymskich wodzów do odbycia uroczystego pochodu w Rzymie, przemarsz jeńców, pokaz łupów wojennych i przemarsz legionistów przez łuk tryumfalny ( brama wznoszona na cześć zwycięstwa)

2. Powstanie Spartakusa 73-71 p.n.e.:

1. walki jeńców wojennych- gladiatorów

2. początkowe sukcesy i krwawa rozprawa z buntownikami ( uczestników powstania, około 6 tys. osób ukrzyżowano na drodze między Kapuą a Rzymem ku przestrodze innych)

3. Kryzys republiki rzymskiej:

1. rozrost imperium a ustrój republiki ( ustrój republiki jest odpowiedni dla niewielkiego państwa)

2. konflikty arystokracji ( wielkie zyski z podbojów) i plebejuszy ( walczyli w armii, lecz niewiele korzystali na podbojach)

3. krytyka pozycji senatu a wpływy dowódców wojskowych ( dowodzenie armią, łupy wojenne)

4. Wojny domowe u schyłku republiki:

1. I triumwirat ( nieformalny podział wpływów w imperium między trzech polityków, wodzów armii)

- 60 r.p.n.e.- Gajusz Juliusz Cezar- Gnejusz Pompejusz Wielki- Marek Licyniusz Krassus

• bitwa pod Farsalos 48 r.p.n.e.- zwycięstwo Juliusza Cezara nad Gnejuszem Pompejuszem

• 9 uciekł do Egiptu, gdzie został zamordowany)

2. rządy dyktatorskie Cezara: ( 49 r.p.n.e.- przekroczenie rzeki Rubiokon- Alea iacta est- Kości zostały rzucone; Veni, vidi, vici- Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem- słowa po pokonaniu Farnacesa, władcy Pontu, po bitwie pod Zelą w 47 r.p.n.e.)

• Cezar dożywotnim dyktatorem,

• reformy Cezara:

• ograniczenie wyzysku w prowincjach ( namiestnictwo tylko na 2 lata)

• kalendarz juliański

- spisek i zabójstwo Cezara w idy marcowe 15 III 44 r.p.n.e. ( I ty Brutusie przeciwko mnie ? )

3. II triumwirat- 43 r.pn.e.:

• Oktawian August ( usynowiony przez Cezara)- Marek Antoniusz- Marek Lepidus

• zwycięstwo Oktawiana Augusta nad Markiem Antoniuszem i Kleopatrą- 31 r.p.n.e.- bitwa pod Akcjum

---