KONSTYTUCJA KWIETNIOWA 1935 I RZĄDY SANACJI
W sierpniu 1930 prezydent Mościcki rozwiązał parlament, a we wrześniu 1930 posłowie z opozycji zostali aresztowani i umieszczeni w Brześciu nad Bugiem. W 1931 posłów tych należało postawić przed sądem, wydać wyroki, ukarać. Było to zresztą absurdalne, ponieważ za ich jedyną winę można uznać ich poglądy polityczne. W dodatku w konstytucji z 1921, która wówczas obowiązywała, było powiedziane, że człowiek ma prawo do swobodnego głoszenia poglądów.
Na ławie oskarżonych zasiadło 11 przywódców partii opozycyjnych ( wśród znanych nazwisk wymienić można m.in. W. Witosa). Zasądzono spore wyroki, bo od 1,5 do 3 lat pozbawienia wolności. Aby jednak nie robić z tych ludzi męczenników narodu ( choć niektórzy za takich właśnie się uważając, zdecydowali się odsiedzieć wyrok) każdemu z oskarżonych postawiono ultimatum. Mogli albo udać się do więzienia, albo na okres kary wyemigrować z kraju. Witos udał się do Czechosłowacji, skąd powrócił w 1938, kiedy rozpoczęły się problemy związane z rozpadem tego państwa.
W 1934, pod koniec stycznia sanacja przygotowała projekt nowej konstytucji. Na czele komisji zajmującej się tym projektem stał Stanisław Car. Przeforsowanie jednak tej ustawy w sejmie było niemożliwe. Sanacja nie posiadała 2/3 mandatów, więc uchwalenie konstytucji stałoby się możliwe tylko w wypadku, gdyby nie było opozycji. Na sesji 26 stycznia 1934 sanacja starała się poruszyć opozycję, poruszając drażliwe tematy. W związku z tym większość posłów opozycji poczuła się obrażona i wyszła, chcąc w tez sposób zademonstrować swój sprzeciw. Na sesji szybko przeczytano tekst projektu, odbyło się pierwsze i drugie czytanie w celu naniesienia poprawek. Następnie odbyło się głosowanie, a uchwała została przegłosowana. Długo czekała jednak na „zawędrowanie” na biurko Mościckiego ( ustawa wchodzi w życiu, kiedy zostanie podpisana przez prezydenta i opublikowana w dzienniku ustaw).
24 kwietnia 1935 Mościcki podpisał dokument. W pierwszym artykule znajdowało się stwierdzenie, że państwo polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli. Możne jednak powiedzieć, że był to jedynie ładny frazes, nie było nawet stwierdzenia, że Polska jest krajem demokratycznym, co byłoby bardziej wiążące.
Konstytucja kwietniowa:
1) władza wykonawcza - prezydent, który pełnił podstawową rolę - był :
- zwierzchnikiem sejmu, senatu, rządu, sił zbrojnych,
- mianował premiera,
- wybierał Prezesa Sądu,
- mianował Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych,
- miał prawo mianować 1/3 składu senatu,
- prezydent był odpowiedzialny przed Bogiem i historią, a taka odpowiedzialność w sumie jest równa zeru. Przed Bogiem odpowiedzialnym jest się zgodnie ze swoim sumieniem, a odpowiedzialność przed historią jest żadna, ponieważ z historycznego punktu widzenia możemy być oceniani po upływie czasu
- prezydent mógł także dekretować,
-prezydenta wybierało nie Zgromadzenie Narodowe ( gdyż opozycja mogłaby chcieć szkodzić), a Zgromadzenie składające się z 80 elektorów.
2) sejm zszedł do roli organu opiniodawczego
3) wzrosła trochę rola senatu.
Konstytucja kwietniowa ugruntowała władzę autorytarną.
W 1935 doszło do uchwalenia nowej ordynacji wyborczej ( ordinum = porządek) - spis zasad według których kandydatów do parlamentu wysuwały nie partie polityczne, a organy organizacji państwowej ( jeżeli dominowała sanacja - miała możliwość wpływu na parlament polski).
12 maja 1935 zmarł Piłsudski. Był on z pewnością osobą wyjątkową. Po śmierci marszałka Liga Narodów poświęciła mu całą uroczystą sesję. Gazeta „Prawda” w Moskwie na pierwszej stronie umieściła nekrolog. Piłsudski zmarł na raka w Warszawie. Jego zwłoki uroczyście przetransportowano do Krakowa. Piłsudski pochowany został w Krypcie Srebrnych Dzwonów. ( ****do II wojny światowej połowa wieka trumny była wykonana z szyby pancernej, więc widoczne były zabalsamowane zwłoki, Niemcy otwierając trumnę, spowodowali jednak, że ciało zaczęło się rozkładać).
Śmierć Piłsudskiego spowodowała dekompozycję obozu sanacyjnego. Kolejnymi rozłamami były:
Grupa Zamkowa - Zamek Królewski w Warszawie gdzie rezydował Mościcki, wokół którego zebrali się ludzie,
Ulica Wierzbowa - na ulicy tej w Warszawie znajdował się polskie MSZ - ludzie skupieni wokół ministra spraw zagranicznych - Józefa Becka
Osoby skupione wokół Edwarda Rydza-Śmigłego - Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i Naczelnego Wodza, generała, a potem marszałka, który próbował dorównać sławą Piłsudskiemu. To właśnie wokół niego wyrośnie najsilniejszy obóz sanacyjny.
W 1937 powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego ( OZN), który zastąpił BBWR. Początkowo do OZN należała duża liczba członków, potem wiele osób wypisało się, ponieważ głosił on tylko puste frazesy, pozbawione głębszej treści.
Przeciw sanacji narastała opozycja. Należała do niej Narodowa Demokracja, która zmieniła nazwę na Obóz Wielkiej Polski, a następnie na Obóz Narodowo Radykalny. Miał on również dwie odnogi:
Obóz Narodowo Radykalny „ABC” - umiarkowany
Obóz Narodowo Radykalny „Falanga” - bardziej radykalny - getto ławkowe, „numerus nullus”
W 1931 powstało także należące do opozycji Stronnictwo Ludowe, będące składową PSL „Piast”, PSL „Wyzwolenie” i Stronnictwa Chłopskiego.
W Szwajcarii, w mieście Morges, wokół Paderewskiego i Sikorskiego ( który nie poparł zamachu Piłsudskiego) powstał Front Morges.
Polska politycznie i wewnętrznie była więc bardzo podzielona.